Edco Furka Competition CX: doodsteek voor schijfremmen?

Hoezo gaat de UCI niet mee met z’n tijd? Cyclocrossers zijn sinds 2010 toegestaan om met schijfremmen te rijden. Niet langer hoeft het crossen een sport-met-handicap te zijn. Tenminste, zo leek het beeld soms wat te zijn vanuit het oogpunt van de mountainbikers. Zij weten al lang hoe goed moduleerbaar, krachtig en constant een schijfrem kan zijn. Zeker in smerige drek. En drek, drek hoort bij cyclocrossen als friet en bier. Iedereen aan de schijfrem dus, zoals ook het pleidooi van die andere Jeroen luidde.

Het benieuwde me dan ook wie van de profcrossers met schijven het veld in zou gaan. Tot op heden, op een enkele Amerikaan of Italiaan na, vrijwel niemand.

Hmm, dat zal vast wel met hun conservatieve insteek te maken hebben. Of niet? Van aluminium velgen zijn ze een paar jaar geleden allemaal over gegaan op hoge carbon velgen, terwijl die in veel gevallen niet eens lichter zijn. Veranderingen zijn er dus wel. Ik denk echter dat het uitblijven van de opmars van de schijfrem deels te wijten is aan enkele technische aspecten enerzijds, en praktische aspecten anderzijds. Momenteel biedt noch Shimano, noch Sram, noch Campagnolo hydraulische schijfremmen aan. Dat ze er aan zitten te komen is zeker. Echter, nu kun je alleen nog terugvallen op mechanisch-hydraulische adapters die veel wegen, of volledige mechanische schijfremmen.

Die laatste hebben echter juist die drek als grootste achilleshiel. Mechanische schijfremmen zijn niet zelfstellend en bij een fatsoenlijke blubbercross slijt, mede door deze constructie, het remblok aan tenminste één zijde van de remklauw erg snel. Met als gevolg dat je je remgreep al vrij snel tot het stuur intrekt, zonder dat er ook nog maar een noemenswaardige vorm van werkelijke remvertraging optreedt.

Een ander, veel gehoord argument, is dat je met schijfremmen geen last hebt van modder ophoping die je normaal rond je cantileverremmen hebt. Hoe zeer dit ook waar is, elke prof en zelfs geroutineerde amateur cyclocrosser heeft minstens één ‘schone’ fiets en bijbehorende poetsploeg in de pitstraat staan en kan dus elke ronde (of zelfs elke halve ronde bij een dubbele pitstraat) beschikken over een fiets die zo-schoon-als-nieuw is. Wat tot op heden vooralsnog dus rest voor de schijfrem is een vrij magere toegevoegde waarde…

Cantileverremmen en carbon velgen dus
Terug naar die carbon velgen en cantileverremmen. Die combinatie is immers nu nog de referentie. Maar dan kom je eigenlijk meteen bij misschien wel de belangrijkste reden waarom je schijfremmen zou willen. Carbon velgen hebben namelijk een chronisch gebrek aan remvermogen! Het materiaal is dusdanig glad dat slechts met hele speciale remblokken een beetje remvermogen te creëren is. Remblokken die vervolgens sneller slijten dan de sneeuw smolt door de dooiaanval van afgelopen week.

Maar ja, elke prof rijdt er mee en dus hoort in elke cyclocrosser een setje carbon wielen. Ik ben noch prof, noch een geroutineerde amateur cyclocrosser die wedstrijden rijdt. Ik wil me wel Sven Nys voelen, maar in de praktijk komt het eerder neer op een Niels Albert: ook ik heb – net als hij – altijd wel weer een excuus. Al zit mijn helm wel elke keer netjes r e c h t. Dat terzijde. Mijn excuses voor het niet hebben van carbon velgen zijn dat ik wèl fatsoenlijk wil kunnen remmen, dat ik geen tweede cyclocrosser heb die iemand halverwege in het bos schoon aangeeft en dat ik nog geen cyclocrosser met schijfremmen heb. Carbon velgen vallen dus af.

Correctie. Vielen af…

Heilige graal
Onder de fabrikanten van carbon velgen is de oplossing om toch te kunnen remmen tot een heilige graal geworden. Liefst met zo min mogelijke warmte opbouw omdat daar de epoxy die het carbon bindt, niet zo goed tegen kan… Edco heeft deze heilige graal: Oseous. Deze naam wordt gegeven aan de carbon velgen van Edco die middels een gepatenteerd procédé voorzien zijn van een ceramische laag op het remoppervlak. Zij die al op de mountainbike zaten voordat schijfremmen de standaard werden, herinneren zich misschien die enkele aluminium velgtypen van bijvoorbeeld Mavic en Rigida die eveneens voorzien waren van een ceramische coating. Deze velgen blonken uit in hun remcapaciteit onder b(iz)arre omstandigheden.

Ik mocht op pad met een set Furka Competition wielen. Deze wielset met zijn full carbon velgen is verkrijgbaar voor tubular banden of een gewone vouwband. Die laatst genoemde monteerde ik in mijn fiets. Deze set heeft velgen die maar liefst 58 mm hoog zijn en voorzien zijn van de Oseous ceramische remoppervlakken. Deze wielset uit 2012 is voorzien van de licht lopende Edco’s Super G naven met normale spaakflenzen voor spaken met een gebogen kop. Het voorwiel telt 20 platte Sapim spaken met een enkele kruising en het achterwiel is asymmetrisch opgespaakt met aan de aandrijfzijde 16 spaken die twee keer kruisen en 8 spaken aan de niet-aangedreven zijde met een enkele kruising. Voor 2013 is deze set uitgevoerd met de Edco Aptera II naven welke gebruik maken van rechte spaken.. Het resultaat? 758 gram voor het voorwiel en 995 gram voor het achterwiel. In beide gevallen gewogen zonder quick-releases. De spaaknippels vallen compleet weg in de hoge velg. Heel erg aero!

Hoge velgen = hoog moraal!
Maar waarom een hoge velg? Nou ja, zie de foto’s; de merknamen kunnen er behoorlijk duidelijk op gezet worden. Je moet serieus aan een bril als je niet kunt lezen dat dit wielen van Edco zijn. En het schijnt iets te zeggen over de man. Mannen met hoge velgen hebben een kleine auto… of zoiets. De andere reden die fabrikanten opgeven voor het nut van zo’n hoge aerodynamische velg is niet zo zeer die aerodynamica. Een hoge velg werkt in diep zand of modder namelijk als een soort roer; je fiets wordt er koersvaster van. Het is alleen te hopen dat die koers dezelfde is als die de berijder voor ogen had, anders wordt het alsnog wringen en vervolgens een onvermijdelijke afsprong met groet naar de jury. Een ander geclaimd verschil is dat bij het doorklieven van een zand- of modder bak met een platte velg de modder of het zand boven op de velg valt. Daarmee ben je eerder het veld aan het omploegen dan er door heen aan het rijden. Dat is uiteraard weerstand. Nu moet ik zeggen dat ik bij mijn eigen lage en relatief platte DT Swiss RR 440 velgen daar nooit zo bij ‘stil heb gestaan’ (…), maar ik kan die logica wel volgen en ik meende dit ook zowaar te merken. Ik heb er echter nooit meetgegevens van gezien of zelf kunnen produceren. Maar wie zegt dat een placebo effect niet kan leiden tot snellere rondes of een genoegend gevoel?

Wie op een cyclocrosser stapt voor een comfortabel ritje, zal al snel bedrogen uit de strijd komen. Cyclocrossen is ergens masochistisch. Maar genoeg over mijn priveleven. Deze wielset geeft daar nog een extra dimensie aan. De hoge velgen zelf zijn stijf, maar mede door die hoogte zijn ook de spaken relatief kort. Het geheel geeft dus geen krimp!

Zo hoog als de velgen zijn, zo breed zijn ze zeker niet en dat is geen optisch bedrog. De velg meet uitwendig 22,5 mm breed, maar door de vrij dikke zijflanken blijft hier inwendig op het smalste deel (bead hook) slechts 12,5 mm over. Dat ‘nijpt’ de band bij zijn hiel behoorlijk fijn en in theorie zou ie daarmee wat minder stabiel kunnen aanvoelen bij lage drukken. Op een redelijk bochtig parcours met flink wat boomwortels bleek dit bij een druk van 2.0 bar vooralsnog niet merkbaar. Soms komen theorie en praktijk dus niet altijd zo heftig samen.

Remmen! Op een cyclocrosser!
Zou dat ook op gaan voor de verhoging van het wrijvingscoëfficiënt doormiddel van de Oseous-goodness op de remvlakken? Daar ging het immers om. Maar daar kan ik, net als de remweg, kort over zijn. Dit werkt.

De langere versie van deze conclusie is dat het verschil met een carbon velg zonder enige optimalisatie van het remvlak niet alleen groot is, het is zelfs een groot verschil met een standaard aluminium velg! Daarbij moet ik wel vermelden dat dit uitsluitend het geval is met de door Edco meegeleverde remblokken met een compound die afgestemd is op deze velg en coating. Remmen met een standaard remblok voor aluminium velgen, wat ik in de eerste rit probeerde, geeft niet echt de indruk dat er heel veel verbetering is ten opzichte van een normale carbon velg. Standaard remblokken hebben geen ‘bite’ op de ceramische laag en bij hogere snelheid ontstaat er zoveel warmte dat het blok eerder vervormt door de opgebouwde warmte, dan dat het echt afslijt door een abrasieve werking. De combinatie van Edco’s eigen blokken op deze velgen met wat fine-tunen van de cantileverremmen voor de balans tussen absolute remkracht en modulatie naar smaak, resulteert echter in een setup die ik niet eerder voor mogelijk hield op een cyclocrosser!

Op de nu toegestane schijfremmen na…

Gat in de markt?
Ik vraag me dan ook echt af of het hele schijfrem-verhaal voor cyclocrossers er ooit was geweest als deze velgen – pakweg – tien jaar eerder al op de markt verschenen waren. Natuurlijk hebben schijfremmen een plek op de cyclocrossers. Al was het maar omdat een velg nog altijd door de modder getrokken wordt en remblokken eerst nog de velg schoon moeten poetsen voor dat er ook maar enige vorm van echte remvertraging ontstaat.

Voor de ritten met deze Edco Furka Competition Oseous wielen was ik er daarom ook wel over uit; ik wil schijfremmen. Ik wil toch graag iets van remvertraging hebben die ook die betiteling mag hebben, zodat ik gewoon het hardst kan rijden wanneer ik er zin in heb en kan remmen wanneer het nodig is. En niet 100 meter daarvoor al.

Deze wielset heeft me echter wel stevig aan het denken gezet. Edco bewijst in mijn optiek namelijk dat er ten opzichte van de huidige norm nog verbetering mogelijk is en dat je dus niet per ce naar schijfremmen hoeft uit te wijken om betere remprestaties op een cyclocrosser te krijgen.

Cyclocrossers hebben daarmee een luxe-probleem. Zelfs met voldoende aanbod in de nabije toekomst wat schijfremmen betreft, een cantilever setup is in de regel lichter (frames meegenomen) en als prof hoef je maar een halve ronde op een vuile fiets te rijden. Teveel modderophoping gaat niet snel je grootste probleem zijn.

Uiteindelijk is dit ook een beetje appels met peren vergelijken. Voor beide keuzes is namelijk wel wat te zeggen. Net als de keuze voor een fully of hardtail zal het nog lang zo blijven dat het ene deel van het veld kiest voor schijven en de anderen bij het bekende, traditionele blijft. Het is maar net met welke ogen je kijkt en wat je beoogt doel is met dit type fiets.

Een onomstootbaar antwoord op de vraag wat nu beter is, kan ik niet – en volgens mij niemand – je daarom ook geven.

Deze velgen zijn daarnaast uitermate interessant voor de wielrenners. Wielrenners die stelselmatig hun carbon clincher velgen open scheuren op lange afdalingen door het smelten van de epoxy als gevolg van langdurig remmen. Door het lage absolute remvermogen van volledig carbon velgen neigt men snel naar lang, slepend remmen wat enorm veel hitte met zich mee brengt. Met de Oseous coating op je carbon velg heb je een hoog remvermogen en rem je dus enkel daar waar het nodig is en niet de gehele afdaling.

Als je echter bekijkt wat het prijskaartje doet, zal de discussie wellicht weer heel anders gekleurd worden. Deze wielset kost 1895 euro… en dat is geen tiepfout.

Dus, gat in de markt? Ja, absoluut. Maar ook een gat in je hand!

Meer informatie: www.edco.ch

Tekst & foto’s: Jeroen van den Brand