1,5 jaar geleden kwam de concurrent uit met een groepset zonder voorderailleur. De fietswereld reageerde aanvankelijk terughoudend. Iets later volgde een ‘budget’ uitvoering, waarna het sausje ook over een downhill-specifieke groepset werd uitgegoten. De saus was echter nog niet op en ook cyclocrossers kregen een variant. Inmiddels wist de markt dit soort voorderailleur-loze groepsets steeds beter te plaatsen en kwam meer en meer de vraag of er (nog) een antwoord zou komen vanuit Japan.
Over wat dat antwoord kon zijn, werd al door menigeen gespeculeerd. Of was het wishfull thinking? Shimano doorbreekt nu de stilte en antwoordt! Zelfs op vragen die misschien niet eens gesteld werden, maar toch ongetwijfeld op positieve bijval kunnen rekenen in de markt.
XTR M9000 serie – 11 speed. Mét keuzes!
Geheel in lijn met de traditie wordt de groepset bovenaan de lijst als eerste voorzien van de nieuwigheden en krijgt hij een nieuwe type-aanduiding: M9000. Juist, identiek aan het serienummer van de huidige Dura-Ace en daarmee wordt meteen indirect een vraag beantwoord. Oók XTR krijgt 11 kransjes.
Shimano heeft 3 jaar gewerkt aan de nieuwste versie van de XTR groep en heeft – naar eigen zeggen – de tijd genomen om goed te kijken naar de werkelijke vragen vanuit de markt. Men onderschrijft dat de markt verandert. Niet alleen wat wielmaten betreft of de naam voor een discipline, ook de setup van de aandrijflijnen is aan verandering onderhevig. Men wil opties, men wil zo simpel mogelijke setups en men wil vooral ook onderdelen die lang mee gaan.
“Rider Tuned Gearing” 1x, 2x of 3x!
Simpel, dus 1×11? Ja! Veruit het grootste nieuws is toch wel dat Shimano nu ook een 1×11 setup aan gaat bieden. Ze geloven bij het Japanse merk echter niet dat 1×11 voor iedereen geschikt is. Ook niet met een (extreem) vergrote cassette. Het bereik is voor velen gewoonweg te beperkt en Shimano kiest er dan ook bewust voor om niet zo extreem te gaan.
Daarnaast – geheel compromisloos – óók een 2×11 en zelfs een 3×11 setup. Blijkbaar is er voor de triple crank nog voldoende markt om zo’n optie mee te nemen. Rider Tuned Gearing aldus Shimano, waarbij 1×11 de titel ‘Race’ meekrijgt. 2×11 wordt ‘Ride’ genoemd en 3×11 ‘Explore’. Daarmee biedt Shimano een complete lijn aan high-end aandrijfcomponenten voor zowel de cross country en de trail/all-mountain rijders, al dan niet rijdend tegen zichzelf en/of de klok.
Wat is er zoal nieuw binnen de groep? Eigenlijk alles. We lichten de highlights toe:
Twee cranks, drie opties
De nieuwe XTR groep zal twee type cranks hebben. Een race specific model met een q-factor van 158 mm. Deze versie is opgetrokken uit gesmede aluminium delen die verlijmd zijn. Ze vormen zo holle en daarmee lichtgewicht crankarmen. Voor het ruigere werk is er een massief gesmede crankset met een q-factor van 168 mm. Deze is vervolgens uit te voeren met 3, 2 of slechts 1 kettingblad middels specifieke spacers en adapters. Het gewicht ligt tussen 653 gram voor de triple uitvoering en 588 gram voor de versie met één kettingblad. Het lichtgewicht race-crankset is enkel met 1 of 2 kettingbladen uit te voeren en weegt 562 gram of 627 gram. (Alle gewichten zijn gegeven zonder trapaslagers.)
Beide cranks hebben dezelfde bladbout-steekcirkel, waardoor de XTR kettingbladen universeel toepasbaar zijn op beide cranks.
Holsmeden en complexe composiet structuren zijn stokpaardjes van Shimano. Beide worden ingezet voor de kettingbladen. Deze bestaan uit een combinatie van aluminium en titanium, waarbij het titanium deel gedeeltelijk hol uitgevoerd is voor een laag gewicht en hoge slijtvastheid.
Meest interessant om te melden zijn de opties voor de single ring setup. Je hebt de keuze uit 30, 32, 34 of 36 tanden. Daarmee wordt dus verder onderstreept dat de enkelblads-optie er een is die sterke knieën vraagt…
Saillant detail: het enkele kettingblad heeft tanden die iets hoger zijn, uiteraard geen schakelprofiel hebben, maar een heel kleine overhang naar voren hebben en allemaal even dik zijn. Er is geen kettinggeleider in de groepset opgenomen en op de vraag of er niet iets van chain management nodig is, zoals het Narrow-Wide concept van SRAM, volgde een kort en resoluut: “Nee, niet nodig”. Duidelijk!
Eén cassette
11-40t. Dat is de enige cassette die er is, er valt hier dus niets te kiezen. Wellicht ligt hier echter een opening voor de aftermarket? De grootste krans hangt, net als bij SRAM’s XX1/XO1 cassette, over de rechter naafflens, terwijl de afstand tussen de kransen identiek is aan die van de 11 speed wegfietscassettes. Daardoor – en in tegenstelling tot SRAM’s versie – past de nieuwe XTR cassette dus gewoon op de huidige 9/10 speed compatible freewheel bodies!
De stappen per versnelling zijn nauwgezet op elkaar afgestemd en creëert een egaal schakelpatroon met een zo constant mogelijke sprong per versnelling. Shimano noemt het zelf ‘Rhythm Step’, met als vertanding 11-13-15-17-19-21-24-27-31-35-40. Daarbij wordt staal, titanium en zelfs aluminium gebruikt voor de tandkransen die geclusterd zijn op aluminium en composiet spiders. Het gewicht is beperkt gebleven tot 321 gram.
Shallow Slant Parallelogram achterderailleur
Een grotere cassette vraagt om een andere achterderailleur. De RD-M9000 achterderailleur heeft een geheel nieuwe constructie, al wijkt hij op het eerste zicht niet veel af van de bekende Shadow Plus derailleurs.
De geometrie van het parallellogram is echter licht aangepast, en de positie van het bovenste derailleurwieltje is iets gewijzigd, waardoor deze nu meer in een curve onder de cassette beweegt in plaats van rechtlijnig zoals voorheen. Daarmee ontstaat meer ruimte om op de 40t krans te schakelen, terwijl de benodigde schakelkracht verlaagd kon worden. Uiteraard is de one-way clutch in de kooi gebleven zodat de ketting strak gehouden wordt. De veerspanning zou nu beter instelbaar zijn en minder verloop kennen dan bij de huidige versie.
Side Swing voorderailleur
Terwijl anderen de voorderailleur voor dood verklaren, komt Shimano met een geheel nieuw concept! De Side Swing voorderailleur moet de achilleshiel van de voorderailleur en grotere wielen en/of kortere achtervorken wegnemen en geeft daarom meer bandvrijheid.
De nieuwe FD-M9000 scharniert niet meer over de traditioneel horizontaal geplaatste scharnierpunten, maar draait op verticaal geplaatste scharnieren. De beweging van de derailleur is daardoor anders, maar belangrijker nog: er zit geen actuatie-arm en bekabeling meer achter de zitbuis. Shimano claimt dat deze nieuwe layout ook veel sterkere en snellere upshifts geeft.
De montage vergt geen nieuwe aanpassingen ten opzichte van de huidige montagestandaarden, maar frameconstructeurs moeten nog wel even een nette, nieuwe, manier vinden om de kabeltoevoer strak te laten verlopen. Deze moet namelijk nu langs de voorzijde van de derailleur geleid worden. Traditionele modellen zullen ook nog enige tijd leverbaar zijn om de compatibiliteit met de huidige frames te garanderen.
Remmen
De laatste generaties XTR schijfremmen vielen bij velen al in de smaak vanwege hun absolute remkracht en de modulatie. Voor de nieuwste versies heeft Shimano aan die eigenschappen nog wat gesleuteld door het gewicht omlaag te brengen en de hitte-afvoer verder te verbeteren. Dat laatste gebeurt via de IceTech remblokken, de FREEZA RVS-alu-RVS sandwich schijven en door gebruik te maken van nieuwe composiet zuigers.
Bij de XC remmen is het nadruk vooral op een nog lager gewicht gelegd door de carbon remgreep en de magnesium remklauw. De Trail remmen beschikken over een remklauw die uit één stuk is gemaakt voor maximale sterkte. Shimano claimt daarnaast dat de remkracht met 25% is toegenomen ten opzichte van het vorige model.
Zowel de de XC als Trail remmen zijn voorzien van Shimano’s ServoWave concept. Dat betekent dat de remblokken snel naar de schijf bewegen in het eerste deel van de remslag, waarna die snelheid afneemt zodra de blokken de schijf raken ten gunste van de doseerbaarheid.
Carbon velgen
Carbon velgen had Shimano al enige tijd voor op de weg onder de Dura-Ace vlag. Met de introductie van de nieuwste XTR generatie zal het Japanse bedrijf ook carbon velgen voor offroad gebruik aanbieden in de tegenwoordig meest generieke maten 27,5″ en 29″. De toegepaste velgprofielen zijn asymmetrisch om zodoende een betere verdeling van de spaakspanning tussen de linker- en rechterzijde van het wiel te verkrijgen.
De XC line-up wordt aangevoerd door de WH-M9000 in een tubular uitvoering, die enkel in de 29″ wielmaat beschikbaar zal zijn. Deze set weegt slechts 1305 gram. De versies voor ‘gewone’ buitenbanden zijn er in 29″ en 27,5″ en wegen respectievelijk 1611 gram en 1539 gram. De interne breedte van deze XC velgen is 20 mm. Het mag haast opvallend heten dat Shimano de XC achterwielen ook nog in de reguliere quick release uitvoering met een inbouwbreedte van 135 mm aanbiedt.
Voor het trail-segment zijn de velgen intern 24 mm breed. De quick release optie wordt hier niet aangeboden. De voorwielen zijn dus bestemd voor een 15 mm en de achterwielen voor een 12 mm steekas. De 27,5″ wielset weegt 1621 gram. Voor de 29″ wielset is het gewicht slechts enkele grammen hoger: 1673 gram.
Alle wielen hebben 28 spaken en draaien rond een vernieuwde lagerstructuur. Hoewel vernieuwd blijft Shimano vast houden aan het principe van de losse kogelbanen en losse kogels in een hoek opstelling.
Alles dus, voor iedereen. Nu XTR, straks XT?
Met deze nieuwste iteratie van de XTR groep is er dus een uitgebreid antwoord van Shimano, gericht aan de hele markt. Zoals we van de Japanse firma kennen, pakken ze breed uit en zijn de producten meer dan doordacht. Slechts zelden hebben we ze in het verleden kunnen betrappen op het uitbrengen van spullen die niet aan de verwachtingen voldeden. De lat ligt dus hoog!
SRAM mag dan vaak de eerste zijn met het afwijken van gebaande paden, Shimano volgt op eigen tempo een eigen koers. Een koers die vaster is en die tot op heden door een groot – zo niet het grootste – deel van de markt gevolgd wordt. Geen compromissen; Shimano biedt alles aan. 1×11, 2×11 en dus zelfs 3×11.
Daarmee is het statement dus: XTR 2015, geschikt voor iedereen! Al gaat dat ook weer niet helemaal op. De XTR delen zijn nooit echt vriendelijk voor je bankrekening geweest. Wees echter niet bevreesd, je kan er namelijk de klok op gelijk zetten dat de XT groep binnenkort eenzelfde make-over krijgt. Bij (bijna) dezelfde opties houdt je dan nog wat zakgeld over voor een tripje Ardennen, Alpen of een upgrade naar weer een nieuwe wielmaat…
Bron: www.shimano.com
JB
