De dropper zadelpen is ongetwijfeld één van de belangrijkste innovaties op MTB gebied in de afgelopen jaren. Een zadel dat bij afdalen lager staat vergroot je bewegingsvrijheid enorm, en zowat iedereen die technische paden opzoekt – thuis of op vakantie – heeft baat bij het bedieningsgemak van een dropper. Als één van de weinige fietsfabrikanten had Specialized dit inzicht al in 2009. Voordat ‘enduro’ een modeterm werd, waren de gelijknamige modellen van de fabrikant al voorzien van Specializeds eigen Command Post: een zadelpen die je met een hendel vanaf het stuur in twee stappen 35 of 100 mm kon laten zakken. In 2011 volgde een lichtere editie met 125 mm drop: de Command Post Blacklite.
Inmiddels zijn dropper pennen gemeengoed op mountainbikes met een beetje veerweg (en zelfs een paar XC bakken!): veel frame’s zijn voorzien van interne kabelgeleiding om allerlei spaghetti aan schurende en meebewegende kabels te voorkomen. Specialized heeft deze route ook gevolgd met een derde, verder verbeterde iteratie van de Command Post, de IR (internal routing) versie, die sinds eind 2014 verkrijgbaar is.
Functie en constructie
Net zoals eerdere modellen Command Post werkt de IR op basis van een luchtveer en een mechanische vergrendeling die je bedient vanaf het stuur met een versnellingskabel. Er zijn twee lengte’s beschikbaar: een 385 mm lange pen met 100 mm drop en een 425 mm pen met 125 mm drop. Beide hebben een tussenstand van 35 mm drop – meer posities zijn er niet. De zadelpen is enkel in 30,9 mm diameter verkrijgbaar, wat tegenwoordig gelukkig een vrij gangbare zadelpen maat is.
De kop van de Command Post IR is geheel nieuw ontworpen, met zadelrail klemschalen die omgekeerd kunnen worden voor 10 mm of 20 mm zadel setback. Markeringen aan de achterkant van de pen geven aan hoe ver deze in de zitbuis van het frame steekt. Er zijn twee ‘remote’ hendels voor op het stuur verkrijgbaar: de klassieke hendel die ook bij eerdere Command Posts geleverd werd en compatibel is met Specialized lock-on handvatten, en de nieuwe SRL Lever. Deze doet qua vorm sterk doet denken aan een linker SRAM shifter. Deze SRL Lever komt dan ook op de plek van een linker shifter en heeft een SRAM klemband of Matchmaker nodig. Belangrijk: deze hendel is dus enkel compatibel met aandrijvingen zonder linker shifter!
De nieuwe SRL remote hendel
Klemschalen van de kop ingesteld voor 10 mm setback – 20 mm is ook mogelijk
Constructie-technisch is de IR qua binnenwerk niet heel anders dan eerdere Command Post versies, behalve dat kabelbevestiging en ventiel omgewisseld zijn. Het ventiel zit nu boven op de kop van de zadelpen, de kabelbevestiging onderaan. Buiten een nettere kabelloop maakt dit het instellen van de druk in de luchtkamer een stuk makkelijker. Om het zadel zo vrij mogelijk van speling te houden loopt het bewegende deel van de pen over drie spiebanen. De klem voor de zadelrails is veranderd ten opzichte van voorgaande jaren en biedt, behalve setback naar keuze, een steviger bevestiging die minder snel slipt. Hou je voor de zekerheid echter wel aan het voorgeschreven aanhaalmoment.
Dat de Command Post IR qua lagering, geleiding en ontgrendelingsmechanisme niet heel anders is dan de voorgaande versie is wat mij betreft iets goeds. Ik kocht namelijk in 2012 een Blacklite pen en het kreng is de halve wereld rond geweest, met alle modder en andere ellende van dien. Ondanks behoorlijk gebrekkig onderhoud is er nauwelijks slijtage te bemerken, en is de zijdelingse en verticale speling ter plekke van het zadel niet veel meer dan bij nieuwstaat. Het volledig mechanische binnenwerk heeft mij zich ook bewezen in geval van ongeval: als je de remote kabel kapot valt kan je je zadel altijd nog handmatig omhoog zetten om naar huis te trappen.
Monteren en op pad
Ik testte de 385 x 100 mm versie van de Command Post IR. Montage van een pen met interne bekabeling is altijd even experimenteren met de juist kabellengte en hierin is de Command Post IR niet anders. De binnenkabel van de SRL hendel naar de pen is een gewone versnellings-binnenkabel, die onderop de pen vastgezet wordt met een tonnetje. Met de juist binnen- en buitenkabel maat gevonden is (de)montage in de toekomst vrij simpel. De ontgrendeling van het dropper mechanisme is wel gevoelig voor kabelspanning, maar beide versies remote hendel van Specialized hebben een inline-versteller voor de fijnafstelling. Ergonomisch gezien is de SRL Lever een flinke verbetering ten opzichte van het traditionele model en mijns inziens het geld (€54,90) dubbel en dwars waard. De bediening onder het stuur is soepeler en de kans op beschadiging bij een val is eveneens een stuk kleiner.
Ontgrendelingsmechanisme onderop de zadelpen
Op de fiets laat de Command Post IR zich erg gemakkelijk bedienen, zelfs in paniek situaties. Dit ligt deels aan de SRL hendel, maar naar verluid óók aan nieuwe afdichtingen die Specialized in de IR pen heeft gezet. Eerdere modellen Command Post liepen nogal zwaar als het koud en vochtig was; het najaar zal uitwijzen of de IR op dit vlak verbetering brengt.
De ‘berperkte’ drie standen van de Command Post IR blijken (voor mij) in het terrein ruimschoots voldoende te zijn. Misschien is dit omdat ik al jaren aan de oudere Blacklite versie gewend ben. Het kan ook zijn dat dit gewoon mijn voorkeur is; rij ik met een pen die traploos instelbaar is, dan gebruik ik toch grofweg dezelfde standen. De ’tussenstand’ van 35 mm inzakking is ideaal voor meetrappen in afdalingen of heel technisch klimmen, wanneer je steeds op of over stenen moet hoppen.
Conclusies
Inclusief de SRL hendel is de Specialized Command Post IR een absolute aanrader – wat mij betreft doet de pen niet onder voor de concurrentie als het op ergonomie of functie aan komt. Over lange termijn houdbaarheid kan ik nog geen uitspraak doen, maar als de vorige Command Post versie indicatief is en de winter de functie niet al te sterk beïnvloedt, dan heeft Specialized hier een topproduct.
Zelf zie ik ook twee (persoonlijke) voordelen in de Command Post IR. Ten eerste de mogelijkheid tot 20 mm setback – geen must voor iedereen maar op mijn fiets met steile zitbuishoek is het wel fijn. Ten tweede: bij de Command Post IR is onderhoud nog vrij makkelijk thuis uit te voeren. Het enige nadeel is de beperkte maatvoering: je hebt domweg pech als je frame geen zitbuis heeft met een interne diameter van 30,9 mm.
Prijs: Command Post IR: €319,90 / SRL Lever: €54,90
Tekst & Foto’s: Eric Wictor
