SRAM lanceert vaak kort op elkaar allerlei nieuws. De voorbije weken liep onze redactie-inbox vol, dat is je vast niet ontgaan. We hielden onze spamfilters goed in de gaten, we keken namelijk uit naar deze datum: 24-03-2016.
Een datum die betekenis kreeg toen eind januari van dit jaar vage foto’s opdoken van een nieuwe groep van SRAM. Voeding voor speculatie; zou het echt zijn? Vandaag, de 24ste, komt het antwoord: Het betrof géén hoax. SRAM lanceert 12 speed. Die Eagle die genoemd word? Dat is inderdaad de naam, het refereert aan de technologie die deze vernieuwde ‘one-by’ groepsets meekrijgen.
Groepsets? Ja, twee stuks! 1×12 wordt meteen gelanceerd onder de XX1 en X01 labels, die daarmee respectievelijk XX1 Eagle en X01 Eagle heten. Het grootste nieuws is… het grootste kettingblad van de cassette dat maar liefst 50 tanden telt. Dat bleek al uit de gelekte foto’s. Daarmee komt het bereik op 500%. Voor SRAM is het daarmee in hun ogen dus definitief over en uit met de voorderailleur.
Méér lijkt het thema van deze Eagle groepen. Het persbericht meldt zelf: “Lighter, tougher, quieter, more durable and more precise”. Wat niet expliciet gemeld wordt, maar wat evenveel waar is, is dat het ook méér weegt. Vooral de cassette en ook wat meer gewicht bij de derailleurs. Maar er is ook wat bespaard bij de cranks om dit te compenseren. De grotere cassette is daarbij iets duurder dan de 11 speed versies, maar daar tegenover staat dat de derailleurs iets goedkoper zijn geworden.
De Eagle groepen borduren voort op de technologie en opbouw van de bekende XX1 en X01 groepsets, zoals de X-Horizon achterderailleur, carbon cranks met Direct Mount kettingbladen en cassettes die grotendeels uit één stuk bestaan. Daarnaast blijven zowel Triggers als GripShifts beschikbaar. De groepen kenmerken zich verder door een aantal verfijningen. We belichten de highlights:
X-Dome Eagle cassette
Beide groepen hebben in de basis dezelfde cassette. We zagen dit bij de XX1 en X01 11 speed ook al. Enkel de afwerking en kleur zijn anders. De Eagle cassette is qua vertanding strikt genomen de 11 speed cassette met een 50t krans er aan toegevoegd. De opbouw is dus: 10t, 12t, 14t, 16t, 18t, 21t, 24t, 28t, 32t, 36t, 42t, 50t.
Daarmee wordt elke hoop die sommigen hadden op iets kleinere schakelstappen op het onderste deel van de cassette weggenomen. Maar met méér kransen en vooral een nog grotere krans kun je vooraan ‘weg komen’ met een groter kettingblad. Je ketting ligt dan automatisch 1 of misschien zelfs 2 kransjes verderop op de cassette, waar de onderlinge stappen iets kleiner zijn.
Ook hier is enkel het grootste kettingblad uit aluminium vervaardigd. De rest is uit één stuk staal CNC gedraaid en gefreesd. Dat geldt dus ook voor de 42t tandenkrans die voorheen wél uit aluminium was. Eén krans extra en dus ook één krans meer in staal komt tegen een prijs: het gewicht. De 11 speed XG1199 woog 265 gram; de nieuwe 12 speed variant weegt met 355 gram maar liefst 90 gram méér!
De 12 speed cassette past (gelukkig…) op de bestaande XD driver. Dat houdt in dat de onderlinge afstand van de kransen wat is verkleind en daardoor logischerwijs ook de ketting iets smaller is.
Wie met een 1×11 setup achteruit trapte, kon in een zeldzaam geval (vaak in combinatie met een inverende achtervork) de ketting van de 42t af krijgen. Onwenselijk en daarom zijn de grootste kransen nu ook voorzien van een profiel dat is afgeleid van het narrow-wide tandprofiel dat we van de kettingbladen kennen.
Wij zijn vooral benieuwd hoe dat dit werkt ten aanzien van de synchronisatie met de binnen- en buitenschakel van de ketting tijdens het schakelen…
Gewicht en prijs
- Gewicht: 355 gram (XX1 11 speed: 265 gram)
- Prijs: XX1 Eagle €458, X01 Eagle €392 (XX1 11 speed: €434, X01 11 speed: €385)
X-Sync 2 kettingbladen
Om over gewijzigde tanden door te gaan: de meest in het oog springende vernieuwing is de tandvorm van de voorste kettingbladen. X-Sync 2 is de benaming voor SRAM’s nieuwe versie van het narrow-wide tandprofiel. De tanden zijn hoger gemaakt en voorzien van afschuiningen in alle richtingen. Hiermee moet de ketting een pak stiller ingrijpen en de wrijving bij de schuinere kettinglijnen sterk verminderen.
Minder kleine kettingbladen, toch erg lichte ratios mogelijk
Vooralsnog lanceert SRAM enkel Direct Mount X-Sync 2 kettingbladen. Opvallend genoeg telt het kleinste kettingblad 30 tanden, waar dat bij de ‘gewone’ XX1 26 tanden betrof. De reden lijkt logisch: 26 tanden in combinatie met de 42 achteraan geeft een ratio van 0,6. 30 tanden vooraan in combinatie met de nieuwe krans met 50 tanden in de 12 speed cassette geeft, juist, óók een ratio van 0,6 en in de praktijk is dat erg licht.
- Een triple crankset 44/32/22t in combinatie met een 11-32t cassette heeft als lichtste een ratio van (afgerond) 0,7.
- Een double crankset 38/26t in combinatie met een 11-36t cassette heeft als lichtste een ratio van (afgerond) 0,7.
Ja, voorgaande voorbeelden grijpen terug op het ‘oude’ 9/10 speed tijdperk. Inmiddels kun je met Shimano’s 11 speed cassettes tegenwoordig zelfs een 11-40t combineren met een triple of double crankset, maar het te maken punt: Ten tijde van 9/10 speed met 11-32t (of 11-34t) cassettes klaagde niemand over te zware ratios om de berg op te kruipen. Ratios van 0,6-0,7 bleken dus ruimschoots toereikend.
Gewicht en prijs
- Gewicht: nog niet bekend
- Prijs: €103 (alle varianten, geen onderscheid tussen XX1 Eagle en X01 Eagle)
Eagle ketting
Parallel aan de optimalisatie van het tandprofiel van de voorste kettingbladen, heeft SRAM ook de ketting grondig onder handen genomen met hetzelfde doel: een stillere loop. De binnenzijde van de binnenste schakel is geheel afgerond. Nergens een scherpe hoek meer. Dit geeft meer vrije ruimte en het vergemakkelijkt het in- en uitgrijpen van de ketting op de kettingbladen.
Daarnaast is een nieuwe Power Lock snelsluiter specifiek voor deze nieuwe ketting ontwikkelt. SRAM claimt dat de vernieuwde ketting de stilste, sterkste en meest duurzame ketting is die momenteel op de markt is.
Doordat de ketting iets smaller is en om specifieke tandprofielen vraagt, is deze – net als de overige 12 speed onderdelen – niet compatibel met de huidige 11 speed onderdelen.
Gewicht en prijs
- Gewicht: 250 gram
- Prijs: XX1 Eagle €92, X01 Eagle €66
Derailleurs
Om de grootte van de cassette aan te kunnen is het X-Horizon derailleur ontwerp aangepast. De kooi is iets langer geworden en het onderste derailleurwieltje is van 12 naar 14 tanden gegaan. De Roller Bearing Clutch, die een integraal onderdeel vormt van het ‘ketting management’, is verder verfijnd en zou nu een constantere kracht leveren over de gehele slag van de kooi.
Net als bij de bestaande 11 speed derailleur, is de afstand tussen het bovenste derailleurwieltje en de cassette cruciaal voor een goede werking. De nieuwe 12 speed derailleurs worden daarom nu standaard uitgeleverd met een plastic hulptool waarmee die afstand perfect te bepalen is wanneer je de derailleur monteert.
Gewicht en prijs
- Gewicht: XX1 Eagle 264 gram, X01 Eagle 276 gram (XX1 11 speed: 245 gram, X01 11 speed: 250 gram)
- Prijs: XX1 Eagle €304, X01 Eagle €240 (XX1 11 speed: €335, X01 11 speed: €284)
Overzicht XX1 Eagle en X01 Eagle
Hieronder een compleet overzicht van beide groepen, de opties, gewichten en de totale kosten.
De nieuwe SRAM XX1 Eagle en X01 Eagle onderdelen zijn verkrijgbaar vanaf juni.
Bron: www.sram.com
En nu nog de Steve Miller Band uit mijn hoofd zien te krijgen…
“Ja, voorgaande voorbeelden grijpen terug op het ‘oude’ 9/10 speed tijdperk. Inmiddels kun je met Shimano’s 11 speed cassettes tegenwoordig zelfs een 11-40t combineren met een triple of double crankset, maar het te maken punt: Ten tijde van 9/10 speed met 11-32t (of 11-34t) cassettes klaagde niemand over te zware ratios om de berg op te kruipen. Ratios van 0,6-0,7 bleken dus ruimschoots toereikend”.
In het 9/10 speed speed tijdperk reed iedereen met kleine (26″) wielen. In de praktijk is het dus niet gek om met grotere wielen zoals 27,5, 29, (+) een ratio van 0.6 te willen hebben…