Rotor INpower: een crankstel met een batterij én wat elektronica. Je zou bij het horen van dat alles de indruk kunnen krijgen dat het een trapassistent is. Een extra duwtje in de rug voor wanneer het te steil wordt of je persoonlijke batterij wat leeg raakt. Die indruk zou echter fout zijn.
INPower is Rotor’s versie van een ‘budget’ vermogensmeter. “Budget? €779,- is nog altijd een flink bedrag!”. Het is en blijft een flinke smak geld, maar toch is het relatief goedkoop. Pakweg 5 jaar terug gold: een vermogensmeter meet niet alleen je vermogen, hij kost het ook! De ‘grand-daddy’ van vermogensmeters is het systeem van SRM. Afhankelijk van het merk en type crank waarop het systeem is gemonteerd, kosten die als complete crankset al snel €2.300 of méér… De markt is echter aan het veranderen. Met de komst van steeds meer spelers zoals Garmin, Panasonic, Power2Max, Stages en Rotor met elk hun eigen benadering én technieken, groeit het aanbod en de prijs is daarbij een belangrijk speerpunt. Daarmee komen vermogensmeters ook steeds meer in beeld bij fanatieke amateurfietsers op de weg én offroad.
Een vermogensmeter stelt je in staat om heel nauwkeurig te trainen. Het geeft een veel betrouwbaarder beeld van dat wat er toe doet: je vermogen in de benen. Met een hartslagmeter kun je ook wel wat te weten komen over je vormpeil en de intensiteit waarmee je rondrijdt. Echter, hartslag is slechts een afgeleide van je inspanning die je levert, met meer variatie en daardoor minder nauwkeurig. Een keer slechter geslapen, 2 bakken koffie meer en de waarden wijken - bij gelijke inspanning - al af! Lastig als je nauwgezet een trainingsprogramma wilt afwerken of een wedstrijd goed wilt indelen. Veel professionele wielrenners en mountainbikers baseren hun trainingen dan ook vooral op data rechtstreeks van de bron: de benen. En nu de prijzen zakken, wagen steeds meer amateur wedstrijdsporters en fanatieke recreanten ook de stap om er een aan te schaffen.
INpower: meting IN de as
De INpower crankset is gebaseerd op het bekende hoekige Rotor ontwerp dat je onder meer terug vindt bij de REX mountainbike cranks. De antenne op de linker crankarm en het afdekkapje van de batterij zijn de enige hints om het onderscheid te maken met bijvoorbeeld de REX 1.1 crankset die we eerder testten. De INpower is te koop als compleet mountainbike-crankstel in REX 1 en REX 2 varianten, beiden uit te voeren met één of twee kettingbladen. Voor de racefiets kun je het systeem krijgen als onderdeel van de 3D, 3D+, 3D30 en Flow crankstellen. Als je al een Rotor crankstel van die series hebt, dan kun je ook de linker crankarm inclusief as los kopen om zo je crankstel te upgraden naar een INpower variant. De vier rekstroken die kracht op de crank meten, evenals de AA batterij, huizen namelijk in de 30 mm dikke holle aluminium as die permanent is verbonden met de linker crankarm. Daardoor meet de INpower overigens alleen de kracht van je linkerbeen.
Een AA batterij is groter dan de knoopcellen die vaak gebruikt worden bij andere vermogensmeters. Gezien de afmetingen en ruimte in de as is de keuze logisch. Rotor claimt hiermee bovendien een systeem te hebben dat veel meer kilometers meegaat dan concurrerende systemen: tot 300 uur. Uiteraard is dit, zoals bij alle batterij-gevoede applicaties, sterk afhankelijk van het merk en type batterij dat je koopt én de omgevingstemperatuur. Lage temperaturen zijn vaak funest voor de batterijlevensduur. Ik heb ruim 8 maanden - verspreid over een najaar, (koude) winter en voorjaar - gereden voor ik een melding kreeg dat de batterij binnenkort vervangen moest worden. Dat komt neer op circa 250 uur, wat ik heel behoorlijk vind! Overigens voegt het INpower systeem slechts 60 gram toe aan de crankset, en dat is inclusief de batterij.
Koppel, trapsnelheid, negatief koppel en trapanalyse
Over meldingen gesproken: die kreeg ik in mijn geval op het display van mijn Garmin Edge 800, waarmee de INpower perfect samenwerkt. Het koppelen doe je slechts éénmalig (na een batterijwissel) en is eenvoudig. Al moet ik er bij zeggen dat de eerste poging wat geremd werd doordat de menustructuur van Garmin niet altijd logisch is. Elke ANT+ compatible fietscomputer of horloge kan de INpower uitlezen en trapvermogen en toerental zichtbaar maken. Je hebt dus geen losse trapsensor (meer) nodig.
Ovaal-compatible
Rotor kennen we voornamelijk van de ovale kettingbladen. Bij veel crank-gebaseerde vermogensmeters resulteren ovale kettingbladen in afwijkende waarden. Soms tot wel 5%. Dit komt door de wijze waarop de trapsnelheid wordt gemeten. Vrijwel alle crankstel-gebaseerde vermogensmeters doen dit één of meerdere keren per omwentelingOp basis van al die metingen wordt een gemiddelde constante trapsnelheid berekend. Het punt is alleen dat je nooit constant trapt. Ook al maak je ‘een mooie ronde beweging’ met je pedalen, je trapsnelheid gedurende die rotatie varieert continu. Met ovale kettingbladen is dit effect nóg groter. Daarom wijkt de rekensom [trapkracht] maal [(de berekende gemiddelde) trapsnelheid] tot het komen van vermogen dus sterk(er) af.
Rotor ondervangt dit door de rotatie continue te meten met acceleratiesensoren. Die meten dus exact de snelheid op elk moment, waardoor de berekening van het vermogen veel nauwkeuriger is. Ze noemen dit Torque 360. Ergens ook wel weer een misleidende term: het koppel wordt namelijk 500 keer per seconde gemeten, dus niet continu. Toegegeven, het is muggenziften over een marketingterm en 500 krachtmetingen per seconde is (heel!) flink. Het netto gepresenteerde trapvermogen is door die continue meting van snelheid in elk geval nauwkeuriger dan van veel concurrerende systemen en de belangrijkste troef is dat het geen afwijking geeft bij ovale kettingbladen.
Extra: ‘torque effectiveness’ en ‘pedal smoothness’
Rotor stelt je ook in staat om je negatieve koppel te meten en om het verloop van koppel tijdens de trapbeweging exact te analyseren. Negatief koppel ontstaat wanneer je het been dat omhoog komt na een trapbeweging, niet ontlast. Het been dat het andere pedaal in zijn werkslag omlaag duwt, moet daardoor iets harder drukken. De verhouding tussen die twee wordt ‘torque effectiveness’ genoemd. ‘Pedal smoothness’ is de verhouding tussen het maximale en het gemiddelde koppel dat je per trapomwenteling genereert. Beide worden real-time uitgelezen, als je fietscomputer die mogelijkheid heeft, wat overigens geen vanzelfsprekendheid is. Deze waarden stellen je in staat om vergevorderde fijnslijperij toe te passen op de manier waarop je fietst. Om te bepalen hoe je met deze getallen aan de slag kan, zul je je moeten verdiepen in de talloze trainingsbijbels, fora of te rade gaan bij specifieke trainers.
Software
Ik gaf al aan dat alleen de trapkracht van je linkerbeen wordt gemeten. Het algoritme verdubbelt simpelweg deze waarden om de totale kracht van beide benen weer te geven. Het is echter zeldzaam dat je trapkracht gelijk verdeeld is tussen beide benen. Via Rotor’s (gratis) software is de verhouding te wijzigen. Voorwaarden zijn daarbij dus wel dat je weet wat de verhouding tussen beide benen is én dat je een losse ANT+ USB dongle hebt (verkrijgbaar van verschillende merken vanaf circa €30,-) om de software op je laptop of desktop te laten communiceren met de INpower in je fiets. Die dongle heb je ook nodig om een ander leuk trucje uit te halen. Je kan namelijk, met de fiets op een hometrainer, live de data uit de INpower op je computerscherm toveren. Het stelt je in staat om een zogeheten spinanalyse te maken met de Torque 360 data. Deze visualiseert het verloop van de kracht tijdens de crankrotatie en waar je tijdens die rotatie de grootste kracht zet. Op basis van die data kun je bepalen via de OCA (Optimum Chainring Angle) applicatie of je Rotor Q-rings goed staan; afhankelijk van het type Q-ring dat je hebt kun je namelijk de positie van het ovaal ten opzichte van de crank 2 of 3 standen verzetten.
INpower = in control
Ik fiets redelijk veel. Trainen mag het eigenlijk niet heten, want dat zou betekenen dat er een (gestructureerd) plan achter zit, met een doel. Het enige wat bij mij structureel geldt is dat ik altijd wil rammen. En… dat werkt niet altijd. Ik schreef er al eens eerder over in relatie tot ovale kettingbladen. Bij het mountainbiken op een beetje spannend rondje, trap je alles behalve consistent, dus echt trainen op een specifiek vermogenspunt is dan meteen een stuk lastiger. Daar komt bij dat je ook niet continu op je scherm kijkt om te zien wat voor vermogen je trapt. Je rijdt immers op een spannend rondje; daarbij zijn je ogen vooral betrokken bij het navigeren rond, over en tussen obstakels… Heeft de INpower, behalve ervaringen opdoen voor deze review dan een toegevoegde waarde voor mij? Ja.
Dankzij de INpower heb ik niet alleen een extra datatabel bij mijn Strava-resultaten om prat op te gaan, ik kan nu tijdens de rit mezelf wat beter in toom houden.
Gedoseerd rijden is voor mij hetzelfde als het bekende kind in die even zo bekende snoepwinkel: moeilijk in te houden. Dankzij de INpower heb ik niet alleen een extra datatabel bij mijn Strava-resultaten om prat op te gaan, ik kan nu tijdens de rit mezelf wat beter in toom houden. Op een redelijk goede, maar nog niet uitmuntende dag, blijft het voor mij aanlokkelijk om op lange klimmen even flink door te halen, om vervolgens de laatste 10 kilometer van de rit kruipend af te leggen. Met een blik op het Garmin-scherm weet ik mijn inspanningen beter te kwantificeren. Een goed gevoel zegt veel, maar niet alles. Juist bij het pieken naar een goede vorm neig ik sneller dieper te gaan dan goed voor me is en dankzij de vermogensmeting maak ik dat voor mezelf zichtbaar.
Over het gebruiksgemak kan ik kort zijn: die is goed. Zoals ik al aanhaalde, doe je het koppelen van crank en fietscomputer éénmalig en dat geldt ook voor de kalibratie. Het systeem hoef je ook niet handmatig aan of uit te zetten. Trap je een tijdje niet, dan valt het systeem van zelf in een slaapstand waarbij de batterij niet of nauwelijks wordt aangesproken. Je haalt hem vervolgens uit de slaapstand door met minstens 2,5 kilogram op je pedaal te drukken. De connectie met je fietscomputer wordt daarmee ook geactiveerd. In de praktijk betekent dat dus simpelweg: opstappen en rijden maar. Doordat je enige druk op je pedaal moet zetten, bijft het systeem ook gewoon in de slaapstand wanneer je de fiets vervoert in de auto; de batterij wordt dus echt alleen aangesproken tijdens het fietsen.
Het getal voor vermogen en het traptoerental op de display van mijn Garmin Edge 800 is - uiteraard - dynamisch, maar een kleine vertraging is wél waar te nemen. Nu kan dit deels liggen aan de Garmin, maar ik zie het in reviews van andere gebruikers met andere computers ook aangehaald worden. Persoonlijk had ik hier weinig moeite mee. Zoals gezegd: tijdens het mountainbiken heb je je ogen ook slechts kortstondig op je stuur gericht; de focus ligt vooral voor je. Pieken worden uiteraard gemeten en afhankelijk van de instellingen van je fietscomputer kun je die ook als maximale of gemiddelde waardes over een bepaalde tijd laten zien tijdens de rit. De Garmin Edge 800 geeft bijvoorbeeld de mogelijkheid om gemiddelde vermogen over 3 en 30 seconden weer te geven. Juist die waarden zijn erg nuttig om jezelf te temperen, wanneer je niet continu op je scherm kunt kijken; wat je eigenlijk nooit kunt… Ook niet op de weg.
Over de meetnauwkeurigheid van deze INpower kan ik helaas niet veel zeggen. Ik heb nooit met andere vermogensmeters gereden en heb deze ook niet back-to-back getest met andere systemen. Rotor claimt dat temperatuursverschillen geen invloed heeft op de gepresenteerde data. Ze gebruiken 2 keer 2 rekstroken tegenover elkaar, die elkaar voor temperatuursverschillen compenseren. Ik ben geneigd ze te geloven. Gedurende de lange testperiode heb ik nooit opvallend hoge of extreem lage uitschieters in data gehad. Ook niet bij lage temperaturen, nadat de fiets vanuit een warme stalling het koude bos in werd genomen.
Specificaties en prijzen
Bottom Bracket compatibiliteit
 |
Uitvoeringen en prijzen
 |
Praktische overwegingen
De Rotor INpower is eenvoudig te installeren. Je bent alleen wel gebonden aan een Rotor crank, uiteraard. De keuze die het Spaanse merk je geeft in kettingbladen is vrij groot en omvat ook gewoon ronde kettingbladen. Doordat het een crankstel is, zit ‘ie vrij ‘permanent’ op je fiets. Wat heet; hij draait natuurlijk, maar snel overzetten naar een andere fiets is er niet echt bij. Dit kun je als nadeel beschouwen als je telkens op verschillende fietsen rijdt en op al die fietsen je vermogen wilt meten. Een vermogensmeter in de achternaaf is gemakkelijker uit te wisselen. Hiervoor kun je enkel bij Powertap terecht, die ook pas sinds kort een steekasvariant hebben. Je bent dan wel gebonden aan een cassette met Shimano-passing én de specifieke (meegeleverde) 160 mm schijfrem.
Website fabrikant: www.rotorbike.com
Uitgetrapt en uitgemeten: Tijd voor een analyse
De installatie is niet lastiger dan een gewone crank. Qua bediening stelt het ook allemaal weinig voor en het systeem heeft het bijna geheel foutloos gedaan gedurende de hele periode. Bijna ja. Kort na het wisselen van de batterij verloor de INpower wel eens zijn connectie met de mijn Garmin, na een korte pauze. Opnieuw, on the trail, beide systemen koppelen was dan nodig. Door nadien een keer de batterij los te halen en de contacten in het afneembare afdekkapje schoon te maken, kwam dit euvel tot op heden niet meer terug en verdient dan eigenlijk ook minder aandacht dan ik het nu al geef. Overigens krijg je op tijd een waarschuwing wanneer de batterij leeg raakt. In mijn geval was dat na circa 250 uur rijden. Na de melding heb ik nog ik zeker nog 8 uur gefietst voordat ik de batterij verving. Tot dat moment bleef de crankset braaf getallen toveren op mijn Garmin. Na ruggespraak met Rotor werd teruggekoppeld dat de melding gegeven wordt wanneer de batterij voor 80% leeg is. Dat zou dus betekenen dat ik eigenlijk nog ruim 60 uur door had kunnen rijden.
INpower meet slechts het linkerbeen. Mijn voorkeursbeen is, net als mijn arm, de rechter. Gevoelsmatig is mijn rechterbeen ook iets sterker, maar ik heb geen data om dat te bevestigen noch te ontkrachten. Ik vind het ook niet zo relevant, aangezien ik het systeem niet als leidraad gebruik bij mijn trainingen. Ik train immers niet, ik fiets gewoon. Mocht ik dat wel doen en de data écht optimaal willen analyseren en benutten, dan zou ik het verschil tussen beide benen toch wel willen weten. Dat eenmalig meten geeft een goede referentie voor de correctiewaarde en met dat in het achterhoofd denk ik nog steeds dat een enkelzijdige meting in veel gevallen voldoende nauwkeurig is voor goede trainingsanalyse. Na verloop van tijd is het misschien wel raadzaam nog eens het verschil tussen beide benen te meten om te zien of de ingestelde verhouding nog steeds klopt.
Rij je graag met ovale kettingbladen, dan is Rotor's INpower momenteel een van de weinige crankstel-gebaseerde systemen dat nauwkeurig genoeg is om je het maximale uit het zo'n kettingblad én de vermogensmeting te halen.
Laten we eerlijk zijn: INpower is geen gadget. De prijs is daarvoor nog steeds rijkelijk hoog. Een vermogensmeter is echter een zeer nuttige toevoeging als je specifiek wilt trainen én je progressie goed in de gaten wilt houden, wat een integraal onderdeel is van gedegen trainen. Mijns inziens voldoet de INpower hier perfect en de enkelzijdige meting is in mijn optiek niet per definitie een nadeel. Wil je toch beide benen meten, dan moet je een systeem van een ander merk overwegen. Rotor heeft weliswaar sinds kort een 2INpower die beide benen meet, maar deze is vooralsnog alleen verkrijgbaar voor hun racefietscranks. Concurrerende systemen die beide benen meten, kosten snel het dubbele. Het enige - redelijk - betaalbare alternatief waarbij je totale vermogen gemeten wordt, is de Powertap achternaaf. Het nadeel daarvan is dat je dan dus niet met een Chris King, Tune, Hope, Extralite of ander obscure achternaaf in een blitse kleur met (of zonder) extra vrijloopherrie onderweg bent.
Rij je graag met ovale kettingbladen, dan is Rotor's INpower momenteel een van de weinige crankstel-gebaseerde systemen dat nauwkeurig genoeg is om je het maximale uit het zo'n kettingblad én de vermogensmeting te halen. Naast het gebruikersgemak, de robuustheid en stabiliteit van de meting is in mijn optiek dat dé doorslaggevende reden om een INpower te overwegen.
Tekst & foto’s: Jeroen van den Brand
