Regressief

Midden 2014 introduceerde Trek de – mede door Penske ontwikkelde – RE:aktiv demper. Deze demper is de eerste (en vooralsnog de enige!) op de markt die regressief is. Dit houdt in dat de dempingskracht hoog is als de vering langzaam inveert, om vervolgens eerst af te nemen als de demper sneller inveert. In de praktijk: een stabiel ‘platform’ bij trapinvloeden en gewichtsverplaatsingen, dat tóch goed reageert op hobbels en putten.

Trek, Penske en Fox kregen dit gezamenlijk voor elkaar door de demping snelheids-afhankelijk te maken. De truc van de RE:aktiv demper is de poort waardoor olie stroomt als de demper inveert (zie ook onze eerdere uitleg). De poort is voorzien van 3 gaten die nabij de buitendiameter van de demper gepositioneerd zijn. Hier tegen ligt een grote klep die over de gehele poort ligt en de zaak afsluit met een veer. Gebeurt het inveren langzaam, dan drukt de olie dus alleen via de 3 gaten tegen de klep en genereert dus met de druk die de olie heeft, een relatief lage kracht. Hierdoor is de dempingswaarde (en dus de dempingskracht) hoog. De vering reageert daarom maar weinig op al die input van de rijder.

Als het wiel een hobbel zoals een wortel raakt, wordt het ineens een ander verhaal. De klap daarvan komt niet per se harder maar vooral sneller aan. De oliedruk op bovengenoemde poort is dan groter waardoor de klep verder van de poort wordt gelicht. Bij gevolg heeft de olie de mogelijkheid om tussen de poort en de klep te stromen, waardoor de oliedruk ineens op een veel groter oppervlak kan drukken. De druk blijft hetzelfde, het oppervlak neemt toe, dus de netto kracht die op de klep komt, neemt dan sterk toe en de klep gaat dus nóg verder open. Dit resulteert dus in een lagere dempingswaarde en aanvankelijk een veel lagere dempingskracht. Daardoor kan de vering gewoon ‘z’n werk’ doen.

De overgang tussen weinig en veel olie doorstroming verloopt vanzelf bij een bepaalde ingaande snelheid van de vering. Daarmee is RE:aktiv net zo ‘automatisch’ als Specialized Brain/Fox Terralogic. Toch is de werking fundamenteel anders. Laatstgenoemden betreffen harde lockouts waarbij een massa die de oliedoorstroming blokkeert eerst los moet schieten. RE:aktiv reageert daarentegen praktisch ‘onmiddellijk’ en voelt niet als een hardtail aan. Trek presenteert de technologie dan ook als meest geschikt voor trail/enduro fietsen, waar een goede werking van de vering boven alles gaat.

Thru Shaft

Helemaal onmiddellijk reageert geen enkele demper, natuurlijk. Ze zitten allemaal vol met seals om lucht en olie binnen te houden. Die rubberen pakkingen staan onder druk en zorgen voor wrijving. Die wrijving zorgt er vervolgens voor dat er altijd een beetje weerstand is bij vanuit stilstand inveren, of bij wisselen tussen in- en uitveren. Bovendien dempt het ook een heel klein beetje de ingaande snelheid. Het vertraagt dus ook nét de werking van het RE:aktiv concept.

Eén van de grootste boosdoeners is de IFP (Internal Floating Piston) die iedere gewone demper heeft. De IFP scheidt de dempingsolie van de gasbuffer. Beide zijn nodig om volumeverandering in de demper (zie onderstaand figuur) op te vangen. Bij dezelfde cilinder diameter is het volume namelijk aan één zijde van de klep groter door het ontbreken van die demperschacht. Door de demperschacht doorlopend te maken is er géén volume-verandering; aan beide zijden van de demperpoort is het slagvolume gelijk en kan de IFP worden weggelaten, hetgeen resulteert in minder wrijving en een nóg soepelere werking.

En, werkt het?

Dit is natuurlijk de hamvraag, waarop “ja!” het kortste antwoord is. Onlangs mocht ik enkele weken op een Fuel EX 9.9 rondrijden, voorzien van een 2018 Fox RE:aktiv Thru Shaft demper. Deze demper ias uitgerust met de welbekende CTD (Climb, Trail, Descend) hendel. Hiermee ias het gemak waarmee de RE:aktiv poort opent te regelen tussen één van drie standen.

Ongeacht de stand van de hendel is het opvallend dat de vering continu lijkt te werken maar tegelijkertijd ook erg stabiel aanvoelt. Ram bewust tegen een flinke wortel aan en je kan makkelijk blijven zitten. Ram vervolgens in sprintmodus een steil klimmetje op en je vergeet dat je 130 mm veerweg onder je hebt. Natuurlijk helpt het dat de fiets in kwestie een 11,9 kg wegend topmodel is met carbon alles…

Bergop voelt de met RE:aktiv uitgevoerde fiets beslist niet als een hardtail aan. De oneffenheden worden ondanks het stabiele gevoel gewoon door de vering verwerkt. Met de CTD hendel in de zwaarste stand verlies je hooguit op de ruwste, gladste stukken een beetje grip. RE:aktiv is in deze zin duidelijk superieur aan een harde lockout of een ‘simpel’ platform waarbij de ingaande demping gewoon erg zwaar is.

Bergaf gedraagt de Fuel zich minstens even stabiel als bergop. Ik heb de fiets vooral getest op de lompste (wortel)paden die ik in eigen omgeving kon vinden. Daar viel op dat de vering heel duidelijk z’n werk doet en alle kuilen, putten, wortels groot en klein, sprongen en landingen perfect verteert. Eigenlijk zoals ik van mijn endurofiets gewend ben, zij het dat die boterzacht is afgesteld en niet bepaald fijn klimt. De overgang van stabiel en zwaar gedempt wanneer nodig, naar soepel en licht gedempt als het mag, is domweg niet merkbaar omdat het zo snel en zonder horten of stoten verloopt.

Kortom: ik heb de ‘nieuwe’ RE:aktiv demper als opvallend en overtuigend goed werkend ervaren, dermate zelfs dat ik het jammer vind dat de technologie niet aftermarket verkrijgbaar is…

Meer info: trekbikes.com