Race proven: Specialized Enduro Pro 29

Van een échte duurtest kon duidelijk geen sprake zijn - kón ik maar een half jaar in de bergen bivakkeren! Mijn voornaamste doel was zodoende zien hoe de Enduro Pro 29 zich zou houden tijdens een paar korte trips, inclusief wat eerste meters tijdens Enduro2 Davos. Veel eerlijker testen dan blind een wedstrijd in springen kan niet, toch? De Enduro is écht bedoeld voor uitdagend terrein - inclusief wedstrijden -  en komt absoluut niet tot z'n recht op Nederlandse paden. Nee, daar heb je een Epic of Camber voor...

29" x 165 mm

Tot voor kort was zowat ieder model Specialized Enduro leverbaar in twee kleurstelligen en met keus tussen 27,5" wielen of de 29/6Fattie variant. Dat laatste wilde zeggen: vanuit de fabriek geleverd met 29" wielen maar 27,5+ past ook. Modellen met kleine wielen kregen 170 mm veerweg voor en achter, de 29/6Fattie versies van de Enduro 165 mm achter en 160 mm voor. Inmiddels heeft Specialized de keuzestress van de meeste mensen afgenomen. Een uitzondering (en de losse S-Works frameset) daargelaten heeft ieder model slechts één wielmaat en kleurstelling. In de VS zijn de fietsen overigens 'op maat' leverbaar (met kleur en vering naar keuze) - in Nederland is hier (nog) geen sprake van. De testfiets die ik afgelopen zomer mee kreeg van Specalized, de €7.499,- kostende Enduro - is dus enkel leverbaar met 29" wielen, 165 mm veerweg en in groen.

Belangrijke highlights van deze fiets zijn de RXF36 voorvork en STX22 demper van het Zweedse merk Öhlins, Roval Traverse Carbon wielen (30 mm intern) en SWAT geïntegreerde multitool en opbergruimte in de onderbuis. De laatste jaargangen Specialized Enduro Pro hebben naast een carbon voordriehoek nu ook een achtervork geheel uit carbon. De kabelgeleiding is intern en de trapas is gewoon weer uitgevoerd met... schroefdraad. Opvallend vind ik zelf het oog voor detail in de kabelgeleiding en de toevoeging van een 36-tands vrijloop in de DT350 achternaaf. De aandrijving bestaat uit een SRAM X01 Eagle 1x12 groep met carbon Truvativ Descendant cranks: bewezen en luxe. Remmen zijn SRAM Code R met 200 mm schijven: ze doen hun werk zonder haperingen. Tot slot is er nog een rariteit in de vorm van de Command Post WU: een aparte dropper pen die mogelijk een eigen review zou verdienen.

Geometrie

De originele Enduro 29 hield een paar jaar in gelijke vorm stand. In 2017 besloot Specialized de langer-lager-luier trend niet te missen en werd samen met nieuwe lijnen voor het frame de geometrie aangepast aan moderne maatstaven. Hoewel 2018 frame's er bijna identiek uitzien, zijn de belangrijkste getallen wederom gewijzigd om marktconform te blijven! Blijkbaar verandert de voorkeur van de klant zó snel dat het loont om al na één modeljaar alle productiemallen weg te gooien... Merk verder op dat de geometrie aan te passen is met een chip in de staande achtervork. Onderstaande tabel geldt voor de geteste maat L met de chip in de 'high' stand. Je kan, zoals ik direct gedaan heb, de chip ook in 'low' zetten, waarmee balhoofdhoek en zadelhoek een halve graad flauwer worden.

Geometrietabel

Framemaat	Large
Zitbuislengte	ST	46,7 cm	Offset	O	5,1 cm
Bovenbuis	TT	61,1 cm	Trail	T	10,7 cm
Reach	R	46,2 cm	Balhoofdlengte	HT	11,0 cm
Stack	S	61,9 cm	BB hoogte	BBH	34,6 cm
Zitbuishoek	STA	76,5 °	Liggende vork	CS	43,3 cm
Balhoofdshoek	HTA	66,0 °	Wielbasis	WB	121,8 cm

Framemaat	Large
Zitbuislengte	ST	46,7 cm
Bovenbuis	TT	61,1 cm
Reach	R	46,2 cm
Stack	S	61,9 cm
Zitbuishoek	STA	76,5 °
Balhoofdhoek	HTA	66,0 °
Offset	O	5,1 cm
Trail	T	10,7 cm
Balhoofdlengte	HT	11,0 cm
BB hoogte	BBH	34,6 cm
Liggende vork	CS	43,3 cm
Wielbasis	WB	121,8 cm

Over die vering

Öhlins hanteert een aantal aparte technische oplossingen, met name bij hun voorvorken, zoals we ook al merkten bij de onlangs geteste RXF34. In de eerste plaats maakt deze gebruik van een extra luchtkamer - in plaats van volume spacers. Afstellen van de progressie van de voorvork benodigt hierdoor enkel een demperpomp en 2 minuten van je tijd. Afstellen kan zelfs in het veld! Een ander detail dat niet zo opvalt is de steekas. Concurrenten klemmen de voornaaf tussen de vorkpoten. Bij Öhlins klem je met de as (die een randje heeft!) de naaf tegen de linkerpoot. Vervolgens knijpt rechter poot om de as - en raakt 'ie de voornaaf nimmer. Dit heeft twee voordelen. Ten eerste is de constructie stijver omdat de as aan beide vorkpoten vast zit. Ten tweede druk je nooit de twee vorkpoten naar elkaar toe met je thru-axle. Dit voorkomt extra wrijving op de glijbussen.

Hoewel de demper wel een soort pedal/lockout functie heeft, had die high-speed knop er voor €7.499,- van mij ook bij gemogen. Gewoon... omdat 't kan.

Zowel voorvork als achterdemper hebben instelbare rebound en low-speed compressie maar missen een high-speed instelknop voor de compressiedemping. Hoewel de demper wel een soort pedal/lockout functie heeft, had die high-speed knop er voor €7.499,- van mij ook bij gemogen. Gewoon... omdat 't kan. Desondanks voelen de RFX36 en STX22 gebalanceerd en gecontroleerd. Tijdens de Enduro2 Davos was het snel zoeken naar een goede instelling - onbekende en spekgladde padden vanaf wedstrijddag één maken dat je na één run alles goed ingesteld wil hebben. Of je duikt bij de volgende run wéér de bosjes in. Zo gezegd, zo gedaan. Waarbij ik moet opmerken dat de fabrieksaanbeveling voor luchtdruk in de voorvork gewoon klopte in mijn geval. De achterdemper heeft AutoSag: je pompt de demper op en laat via een tweede ventiel precies (en dus automatisch) genoeg lucht er weer uit voor de jou passende instelling. Dat gaf mij een wat harde vering - ik heb uiteindelijk de druk nog wat verder verlaagd en de sag afgekeken van de o-ring op de schacht.

WU

Wederom subtiel detail van de Specialized Enduro Pro - en alle fietsen in de reeks - is de 34,9 mm zadelbuis; bepaald geen gangbare maat. Kennelijk is de forse diameter nodig voor de nieuwste versie van de Command Post   - Specializeds eigen dropper-zadelpen. In plaats van de hoeveelheid 'drop' te verhogen naar 150 of 170 mm heeft de WU een extra mechanisme om het zadel éénmaal gedropt ook naar achteren te kantelen. Hierdoor schuif je makkelijker achter je zadel, wat nét zo goed werkt als meer drop. Althans, dat is de gedachte. Mijn eerste ingeving was: ik heb toch al geen behoefte aan méér drop, want ik zit nu al op m'n achterband als het moet. Daarbij: passen veel 150 mm pennen (voor/bij mij) niet eens in een L frame. Misschien is dit de oplossing?

...het werkt beter, maar voor mij niet €699,- beter...

Aanvankelijk vond ik dat kantelende zadel maar raar aanvoelen en tijdens de test heb ik er verder niet op gelet. Pas toen ik thuis op mijn eigen fiets reed - met een 'gewone' dropper - merkte ik dat ik wat miste. Ik schuif makkelijker naar achteren op de Command Post WU. Merk wel op dat ik een vrij korte binnenbeenlengte heb. Wie zijn zadel op zegge 85 cm heeft staan heeft er misschien een andere ervaring mee. Dat gezegd hebbende: het werkt beter, maar voor mij niet €699,- beter - dit is immers de aftermarket adviesprijs. Koop je een Enduro Pro, wees vooral blij dat deze pen er in zit.

SWAT, Roval & meer

Bij de Enduro Pro is er weinig dat geen Specialized logo heeft. Stuur, stuurpen, zadelpen, wielen, banden en zelfs de meegeleverde multitool zijn huismerk-materiaal. In geen enkel geval is dit een slechte zaak. De Roval Traverse wielen zijn prachtig en functioneel. De naven bestaan uit een Specialized model vóór en een bewezen DT Swiss 350 achter. Met een binnenbreedte van 30 mm zijn de Traverse Carbon prima geschikt voor 2,6" banden. Speaking of which: de fiets werd geleverd met Butcher GRID 2,3" banden. Voor veel mensen aan de smalle kant maar voor een wedstrijdfiets geen slechte keuze. Ik heb liever smallere, robuuste banden, dan bijna plus modellen met een té lichte (dunne) flank die weinig ondersteuning en protectie in ruig terrein bieden. Lekrijden is er dus niet van gekomen. Van glijden wél: de Butchers zijn prima op alles tot en met gladde wortels. Op gladde steen zijn er méér voorspelbare banden.

Stuur en stuurpen zijn relatief simpele maar degelijke aluminium modellen - zwart en met moderne kentallen. Wellicht vraag je je af of er op een fiets van deze prijs geen carbon stuur hoort? Voor de prijs feitelijk wel, maar zowel stuur als stuurpen zijn typisch van die onderdelen die mensen snel verwisselen voor iets anders. Het stuur meet een volle 800 mm breed (afzagen kan altijd) en de stuurpen is slechts 45 mm lang. Het stuurgedrag past hiermee overigens prima in het algehele plaatje. Dat gold overigens niet voor de grepen: de Slip Grip lock-ons zijn verkrijgbaar in twee maten en worden op L en XL maat fietsen in de dikke variant geleverd. Ik heb ze na één dag pijn in mijn maat L/XL handen verruild voor veel dunnere Eastons.

Eveneens noemenswaardig zijn de SWAT multitool en de opbergruimte in de onderbuis van de Enduro Pro. De multitool is qua sleutels wat summier, maakt dekt de lading als het om paniek-sleutelen gaat. Opbergen in de vorkbuis is érg handig! Ik heb de tool meer malen per dag gebruikt omdat ik telkens m'n voorwiel moest verwijderen om in de liftcabine te passen. De kwaliteit van het materiaal is prima en eigenlijk wou ik dat al m'n fietsen zo'n ding hadden. De SWAT opbergruimte in de onderbuis is vooral handig als je er mee weg komt niet al te veel kleding of eten mee te moeten nemen. Een binnenband of twee en wat reepjes passen makkelijk. Als je je jack strak oprolt kan die er misschien ook nog nét bij.

Gebalanceerd

Nu alle details besproken zijn resteert er toch nog maar één vraag: hoe fiets de Enduro Pro nou? Het liefst zou ik een volledig wedstrijdseizoen op een fiets rijden voor ik conclusies trek, maar dat kan zelden - nu ook niet.  Gelukkig kan je met minder kilometers wel een goede indruk krijgen van hoe een fiets zich gedraagt. Nou, de Enduro Pro is in z'n geheel net zo gebalanceerd als de Öhlins veerelementen, zou ik zeggen. Deze Specialized is redelijk neutraal en vergevingsgezind; een fiets die door zowel de expert als de minder ervaren rijder goed te gebruiken is. Heb je de concentratie en de energie om te pushen, dan heeft de Enduro Pro veel reserve. Heb je dat niet of ontbreekt de zin vandaag? Even goed, denkt dit groene monster.

Fouten worden niet onmiddellijk afgestraft en door de flinke stijfheid van - nouja - alles, stuur je jezelf vrij vlot uit de problemen.

Wat belangrijk is voor de beeldvorming: al de allereerste dagen op de fiets waren in volkomen vreemd en moeilijk terrein. Vroege sneeuw, flink wat modder op de paden en hele tapijten gladde wortels waren aan de orde van de dag. Veruit niet het terrein waar ik op m'n sterkst ben, overigens. De eerste afdaling op de Enduro voelde direct vertrouwd. De fiets is stabiel (niet geheel verrassend: 't betreft een 29er in maat L) en stuurt scherp. Fouten worden niet onmiddellijk afgestraft en door de flinke stijfheid van - nouja - alles, stuur je jezelf vrij vlot uit de problemen. Lukt dat niet dan rol je er desnoods nog wel overheen. Aan de andere kant is het geheel ook weer niet té stijf - Specialized weet een goede balans te vinden.

De Enduro is een prima klimmer, merkbaar beter dan mijn eigen fiets die toch gauw 1,5 kg lichter is en een soortgelijk steile zadelhoek heeft. Waarschijnlijk spelen de gestrekte zit en zeer stabiele vering hier een hoofdrol. Toch is de Enduro Pro ook steile, technische passages goed de baas. Kortom: de vering is niet overdreven of kunstmatig efficiënt maar werkt echt naar behoren. Waar ik zelf wel aan moest wennen was het gebrek aan speelsheid. Ik ben een 160 mm hooligan c.q. party animal gewend. Licht, speels, erg progressief, met veel gewicht op het achterwiel. Enerzijds heb je zo het voorwiel in de lucht en kan je overal op, over of af springen. Anderzijds wordt té weinig druk op het voorwiel in de bocht onmiddellijk afgestraft met een OTB-to-faceplant. De Enduro Pro vereist juist (of dwingt af) tot wat meer rust. Daarvoor krijg je terug dat de fiets veiliger voelt en beter z'n snelheid houdt.

Goed, lekker en-duur-ook...

De Specialized Enduro Pro is een goed afgemonteerde, erg lekker rijdende fiets. Voor veel geld. Deze fiets is klaar om wedstrijden mee te rijden, maar is net zo goed geschikt voor een lange dag trailhunten in de bergen. Qua afmontage heeft Specialized goede keuzes gemakt. De stevige remmen, de kortere (170 mm) cranks, de chainguide en een 30t stalen kettingblad vooraan; over alles is duidelijk nagedacht. Voor €7.499,- mag je ook niet anders verwachten, natuurlijk. Hetzelfde geldt voor de afwerking, even zo natuurlijk. Het lakwerk van de Enduro Pro is erg strak, kabelgeleidingen zijn minimalistisch en doordacht; nergens schuurt er wat. Alleen die grips! Ruil ze gewoon in bij je dealer.

Als ik nou toch ga klagen zou ik het liefst gewoon een Specialized DH FACT carbon stuur op de Enduro Pro hebben gezien. Specialized's huismerk carbon hardware is namelijk hartstikke goed en had er voor deze prijs van mij wel bij gemogen gemoeten. Juist dit is een punt dat de concurrentie - met name de grote mailorder consument-direct namen - niet zo gauw over het hoofd zien. Daarmee vergelijken heeft echter weinig zin: Natuurlijk betaal je minder maar je hebt ook geen dealer om langs de gaan, met alle consequenties die daar aan hangen; die afweging is aan jou.

Verder is er overigens nauwelijks ruimte voor échte verbetering van de afmontage, op de die nare grips na. In de Enduro Pro is ruimte voor een set 27,5 plus wielen, maar gezien er nu al (29x)2,6" banden in passen zou ik de moeite niet doen. De Enduro Pro is eigenlijk gewoon af. Wil je tóch lichter dan dit 13,5 kg wegende model dan is er natuurlijk nog de S-Works Editie voor slechts €1.500,- meer...

Tekst & foto's: Eric Wictor