Een groep die qua specificaties wellicht voorspelbaar is, als je hem tegen de gevleugelde concurrent van SRAM legt. Toch zitten er een aantal nieuwigheden in de groep in de categorie “Die had ik niet zien aankomen!”.
12 én 11 speed
Uiteraard… 12 speed. De concurrent deed dat al en hoewel ongetwijfeld velen roepen dat ze het niet nodig hebben, hadden we dat 11 speed ook niet en rijden we er massaal mee. Dat zal nu niet anders zijn. Goed; 12 speed is op zich geen verrassing. Toch zijn er die wel andere verrassingen.
Allereerst zijn er twee cassettes in 12 speed verkrijgbaar. Eén voor hen die met één kettingblad vooraan toch zoveel mogelijk bereik willen: 10-51t. Daarnaast is er een 10-45t variant. Shimano meldt in hun persbericht:
Goed, denk daarvan wat je wilt, maar dat ene tandje méér op de grootste pizzaschijf kun je ook als een middelvinger zien naar SRAM. Of een knipoog… whatever.
De 10-45t cassette (10-12-14-16-18-21-24-28-32-36-40-45t) heeft een iets minder groot bereik, kleine stappen tussen de grootste 4 kransen en is simpelweg lichter. Hoeveel lichter meldt het persbericht helaas niet. Deze cassette kan ook gebruikt worden in een 2×12 setup, want de voorderrailleur is volgens de Japanners he-le-maal niet dood.
Waar we nu even gemakkelijk overheen stappen is dat kleinste kransje. Shimano hield het lang bij 11t als kleinste. De Shimano-compatible freewheel bodies konden simpelweg geen kleinere aan. Dat verandert echter! Daarover verderop meer.
Tot slot is er binnen de M9100 groep ook een 11 speed cassette. Wat? Ja… simpel gezegd een 12 speed 10-51t, waarbij het grootste kettingblad weg is gelaten. De spatie tussen de kransen is dus gelijk aan de 12 speed varianten, maar de totale breedte is dus 1 krans en 1 spatie smaller. Het idee volgens het persbericht:
Stijvere wielen: prima. Maar die vergen dus een specifieke naafontwerp… Joepie.
Cranks, voorderailleurs en unieke shifter
Shimano gelooft niet in one-by als enige oplossing voor iedereen. Onder de XTR vlag blijven er zodoende diverse voorderailleurs verkrijgbaar. Wel is nu definitief afscheid genomen van 3 kettingbladen vooraan. Wil je vooraan nog schakelen, dan doe je dat tussen twee kettingbladen.
Dat schakelen doe je dan met een nieuwe shifter. In plaats van twee hendels, zoals ‘normaal’ (een voor opschakelen, de andere voor het afschakelen), heeft de specifieke shifter voor de voorderailleur slechts één hendel en één bedieningsrichting. Per bediening schakelt de voorderailleur dan op of af, net naar gelang de positie waar ‘ie al stond.
De cranks lijken nog redelijk op de voorgaande serie. Niettemin zijn ze flink onder handen genomen. Meest interessante detail is dat de kettingbladen nu via een direct mount manier rechtstreeks aan de crankarm worden bevestigd. Geen bladboutjes meer, dus.
Achterderailleurs
Het meest in het oog springende onderdeel van nagenoeg elke groep is, naast die mega-cassettes, de achterderailleur. Dat is bij de M9100 serie niet anders. Shimano komt met maar liefst 3 varianten, waarbij er één specifiek bedoeld is voor de 2×12 setup.
Het nogal hoekige ontwerp is voorzien van grotere derailleurwieltjes en uiteraard van een clutch. Meer opvallend is de hoek waaronder het parallellogram is gepositioneerd. Bij de M9100 serie derailleurs volgt Shimano haar concurrent SRAM en plaatst deze meer horizontaal. Een welkome verbetering die er voor zorgt dat de derailleur lichter zal schakelen wanneer de clutch in werking is. Bij een schuin geplaatste parallellogram komt namelijk een gedeelte van de weerstand van de clutch op de schakelkabel te staan tijdens het bedienen. Hierdoor schakelt de derailleur dus zwaarder. Bij de vorige generatie XTR was dit al deels opgelost, maar nog steeds was het verschil tussen het schakelen met de clutch aan danwel uit goed merkbaar.
Van de one-by specifieke achterderailleur zullen medium en long cage versies beschikbaar zijn.
Nieuwe cassette interface & naven
Terug naar de cassette interface: Om dus ruimte te maken voor de 10t krans is het freewheel aangepast. Het nieuwe ontwerp heeft een kleinere vertanding, en meer opvallend: hij is korter! Mircro Spline noemen ze het. Specifieke details over hoe de cassette vast getrokken wordt, zijn nog niet medegedeeld. We zien echter een lockring met vertanding die sterk lijkt op wat we al kennen; mogelijk is die dus nog gewoon te (de)monteren met je standaard cassette lockring tool. Qua ontwerp doet de Micro Spline constructie ons het meeste denken aan de One-Up Mini Driver. Het zou ons niets verbazen als deze door de Japanners is omarmd, simpelweg om geen SRAM XD-driver ‘hoeven’ te adopteren.
Daarnaast gaat het persbericht kort in op een gewijzigde binnenkant van haar achternaven. Een ratchet-type vrijloop (zoals de bekende van DT Swiss) met wat extra techniek zou vele malen stiller lopen, minder wrijving geven en sneller aangrijpen dan hun traditionele pallen vrijloop.
Groot staat op de achternaaf vermeld ‘Scylence, wat ons direct doet denken aan Shimano’s oude Silent Clutch freewheels. Niet per se een gunstige herinnering. Een ratchet-type vrijloop lijkt ons echter wél een gunstige ontwikkeling. Hoevaak heb jij ooit problemen gehad met je DT Swiss vrijloop…?
De naven die Shimano onder het M9100 label uitrolt komen in alle reguliere maten voor wat betreft asdiameters en breedtes.
Andere opvallende zaken in een notendop
Remmen
Waar gesponsorde (enduro/downhill) rijders voorheen nog wel eens een combinatie van XTR remgrepen met Saint remklauwen met 4 zuigers combineerden om méér remvermogen te krijgen, is er nu een specifieke 4-zuiger XTR remklauw.
Dropper post hendel
In de categorie ‘meer enduro’ valt ook een XTR dropper post hendel. Een die bij kabelbediende droppers kan worden toegepast. Shimano zet waarschijnlijk bewust geen gerebrande (PRO) Koryak dropper in de XTR groep, om de keuze voor andere, kabelbediende, droppers open te houden.
Chainguides
Hoewel de specifieke one-by voorbladen nu ook voorzien zijn van iets wat lijkt op een narrow-wide tandprofiel, is dat voor sommigen onder ons nog niet voldoende om er zeker van te zijn dat de ketting niet afloopt. Op XTR niveau komt Shimano dan ook met eigen chainguides.
Waar is die Di2 versie?
De hamvraag blijft natuurlijk waar de elektrische versie blijft. De ontwikkeling van een compleet nieuwe groep is best een karwei. Met name de derailleur is toch wel significant anders en dat heeft ongetwijfeld zijn weerslag op het ontwerp van een motor voor de Di2 variant. Ga er maar gerust vanuit dat die in Japan ergens achter een dikke muur zeker al zal bestaan. Niettemin mag je er ook gerust van uitgaan dat die nog wel een jaar, maar waarschijnlijk nog wel wat langer, achter die muur blijft. Er moet namelijk over een poosje ook weer wat nieuws te melden zijn. Tussentijds kun je je denk ik meer nuttig verheugen een update van de XT groep… en mocht je elektrisch willen 12 kransen willen schakelen, moet je de concurrent maar even in de gaten houden de komende periode…
Bron en meer info: www.ridextr.com
