Sinds z’n introductie wordt de Classified Powershift 2-versnellingsnaaf door diverse fietsmerken gemonteerd op gravelbikes. Het biedt de voordelen van een 1x-setup zonder z’n nadelen. Zonder voorderailleur(schakeling) is de ketting beter op het kettingblad te houden, maar meer nog; de Powershift naaf kan onder volle belasting schakelen. Iets dat een voorderailleur per definitie niet kan. Door te schakelen ín de naaf, gecombineerd met relatief compacte cassettes ontstaat zodoende een 1x-setup met kleine stappen én een groot bereik; iets dat een versnellingsysteem met een enkelvoudig voorblad tot dusver nooit kon bieden.
Powershift nu óók voor mountainbikes
Inmiddels heeft de Powershift naaf óók zijn intrede gedaan in het profpeloton op de weg. Victor Campenaerts reed er zijn eerste voorjaarsklassiekers mee, totdat-ie geblesseerd raakte. Nu brengt Classified de Powershift naaf naar mountainbikes en lanceert tegelijkertijd een nieuwe, bijpassende Ringshifter die draadloos communiceert met de steekas die op zijn beurt de Powershift naaf via contactloze overdracht aanstuurt.
Classified mikt bovendien op een grotere efficiëntie van de hele aandrijving, door onder meer een rechtere kettinglijn mogelijk te maken en door grotere kettingbladen toe te passen in z’n setups. Tegelijkertijd belooft de setup minder slijtage en meer robuustheid door een kortere derailleur mogelijk te maken.
Powershiften: schakelen onder vollast
De Powershift naaf is niet bepaald de 3/5/7-versnellingsnaaf in je oude stadsfiets, noch het Rohloff 14-versnellingsmonster in de tandem van de overburen. Nee, het is een relatief lichtgewicht model met slechts twee versnellingen: direct drive (1:1 verhouding) en 1:0,7. Niet geheel toevallig komt die ratio van 0,7 redelijk overeen met wat je hebt bij twee kettingbladen én een derailleur vooraan op je racefiets, of vroegâh op je ook mountainbike. Zelf zegt Classified dat de sprong in de naaf grofweg overeen komt met twee à drie tandjes schakelen op de normale mountainbike-cassette.
Hier zit ‘m dan ook gelijk een deel van het voordeel van de Powershift-naaf: de stapgroottes van de cassette kunnen kleiner, waardoor je gemakkelijker je traspfrequentie optimaal kunt houden. Het schakelen van de naaf zelf gebeurt binnen 150 milliseconden en kan onder een last tot 1000 watt. Inderdaad: stampend op de pedalen met een vermogen van een kilowatt! Zelfs met een ouderwetse voorderailleur zou schakelen zonder kracht op de pedalen niet zó snel kunnen. Netto betekent dit dat je meer momentum kan behouden als de helling ineens abrupt verandert, of kan opschakelen voor een sprint. Het is precies dit aspect waarom Classified de Powershift-naaf als grote toegevoegde waarde ziet voor mountainbikers.
‘Terug’ naar 2x maar dan efficiënter
In feite gaat Classified met z’n Powershift-concept qua bereik én toepassing terug naar hoe we ‘destijds’ op de mountainbike vooraan wél een voorderailleur hadden. En dus heb je in feite een verdubbeling van het cassette-bereik. Alleen dan wél met de bonus dat je dus veel vaker, sneller én onder last kunt schakelen waardoor je je hele setup veel efficiënter kunt gebruiken, aldus Classified.
Robuustere setup
Minder slijtage
Classified suggereert (minimaal) een 34t-kettingblad vooraan te gebruiken (groter kan óók, zover je frame toelaat). De 0,7-ratio maakt namelijk in samenspel met een 34t vooraan en 40t achteraan een totale ratio van 0,59. Zonder Powershift naaf en maar een 10-51 of 10-52t-cassette zou je voor hetzelfde laagste verzet een 30t-kettingblad vooraan nodig hebben. Classified’s insteek met een groter kettingblad vooraan resulteert echter in een lagere kettingkracht in alle versnellingen en dat betekent dat je hele aandrijving simpelweg minder snel slijt. Dit punt wordt verder versterkt doordat je minder vaak de uiterste kransen van je cassette hoeft op te zoeken, zoals onderstaande grafiek illustreert. Hierin schuilt overigens óók de reden waarom Classified géén 10t-, of erger nog een 9t-krans op z’n cassettes heeft. Je levert namelijk op dergelijk kleine kransen rap in op efficiëntie, onder meer doordat de ketting meer moet buigen.
Kortere derailleur mogelijk
Naast het onder last schakelen en de kleinere stappen op de 11-40t-cassette claimt Classified nog een aantal andere praktische voordelen van het Powershift-systeem. Enerzijds kan, door het relatief kleine grootste 40t-tands krans van de cassette, de achterderailleur kleiner. Net nu de concurrentie volop inzet op 51- en 52-tands tandwielen met derailleurkooien die daar op aan sluiten en die door hun benodigde lengte dus nóg dichter langs die uitstekende steen komen…
“Maar er zijn geen korte-kooi-derailleurs!” hoor ik je roepen. Inderdaad. Niet mountainbikespecifiek. Nu noemt Classified in z’n persbericht niets specifieks op dit vlak, maar wij denken aan Srams 12-speed XPLR AXS-achterderailleurs. Dat zijn weliswaar derailleurs voor gravelbikes, maar zijn óók voorzien van de benodigde clutch om de ketting op het enkele blad vooraan te houden. In hoeverre die voldoende robuust is voor crosscountrygebruik…? Daarnaast kan je een Sram Eagle 12-speed shifter met een 11-speed Sram-derailleur combineren (die zijn nog te koop in de winkel). En Shimano? SLX, XT en XTR-speed derailleurs zijn er in GS-varianten, die bedoeld zijn voor 10-45t-cassettes. De GS-kooi is ook iets korter dan die van de SGS-variant voor de 10-51t-cassettes.
Hogere anti-squat
Nog een extra aspect is dat een groter kettingblad vooraan bij fullsuspensions de anti-squat wat verhoogt. Dat is de mate waarin de kettingkracht weerstand biedt tegen het inveren van de achtervering. Daarbij moet ook worden opgemerkt dat de as van de Powershift-naaf in de 0,7-ratio óók een achterwaarts georiënteerd koppel op de dropouts zet. En óók dat kan bij fullsuspensions de anti-squat iets verhogen. Opgeteld kan het dus het effect hebben dat je fully wat minder inveert tijdens het klimmen. In welke mate dat dat optreedt is ons nog niet bekend. En of dat het een voor- of nadeel is, ligt ook grotendeels aan jouw voorkeuren.
Ringshifter
Om de Powershift boost naaf te schakelen, introduceert Classified de Ringshifter. Een erg compacte schakelaar die rónd je stuur zit. Uiteraard werkt deze schakelaar draadloos en zowel batterij als alle electronica om het draadloze signaal naar de steekas te zenden zitten ín deze Ringshifter. De Ringshifter werkt met een magnetische ‘veer’, wat zoveel wil zeggen dat-ie na een schakelbediening omhoog of omlaag terug klikt naar z’n midden positie op basis van een magneetje. Bijzondere aandacht ging uit naar de feedback die de Ringshifter geeft, zo meldt Classified. Bedienen zou dus zowel zonder als met handschoenen feilloos gaan waarbij je duidelijk in je duim voelt wat je doet.
De positie mag je zelf bepalen; zowel links als rechts op het stuur is de compacte shifter te combineren met andere hendels. Daarbij kun je hem bedienen met het uiteinde van je duim, of met de knokkel van je duim, net wat je fijn vindt.
De geïntegreerde batterij zou goed moeten zijn voor 80.000 schakelacties voor laden nodig is. Opladen gebeurt via de meegeleverde USB-kabel die ook magnetisch koppelt met de Ringshifter.
Classified M25/30 carbon wielen
Tegelijkertijd met de lancering van de Powershift boost naaf introduceert Classified een bijpassende wielset met carbon velgen. Met een binnenbreedte van 30 mm en een velghoogte van 25 mm zijn deze tubeless-ready velgen toegespitst op montage in crosscountry- en (lichtere) trailbikes. De Classified-voornaaf heeft, net als de naafhuls voor de Powershift boost naaf in deze wielset, 28 straight pull spaken. Met 1.365 gram zijn deze wielen licht, al geeft dat getal wel een vertekend beeld, want dat is zónder de Powershift-‘binnennaaf’.
Gewichten
Bij het gewicht van de wielen moet nog eens 485 gram worden opgeteld van de Powershift-naaf zelf. Die is losneembaar van de naafhuls en een volledig afgedichte en onderhoudsvrij constructie. Dan lijkt de wielset dus in eens ‘best zwaar’ voor een high-end set wielen. Toch is óók dat niet het hele verhaal. Door de naafconstructie met z’n conische driver met daarin de planetaire tandwielset is de cassette juist hól gemaakt. Die weegt daardoor slechts 248 gram. Ter vergelijking: een Sram XX Eagle T-Type 10-52t-cassette weegt 380 gram en een Shimano XTR 10-51t-cassette brengt 370 gram op de weegschaal.
Classified rekent daarom in z’n persbericht ook bewust met systeemgewichten. Dus van een volledige setup van wielen, Powershift-naaf én cassette. Onder de streep weegt de nieuwe Powershift boost-setup inclusief 11-40t-cassetten en de M30/25 carbon wielen 2.127 gram. Onder de streep is dat tussen de 74 en 177 gram méér dan een equivalente setup met Shimano of Sram-componenten en een lichtgewicht crosscountry-wielset.
Prijzen en beschikbaarheid
De Powershift boost naaf is vanaf 23 mei 2023 leverbaar via Classified-dealers en -distributeurs. Er zijn dan drie opties verkrijgbaar:
- Powershift hubset + Classified carbon wielset – € 2.699
- Powershift hub-set met naafhuls – € 1.549
- Powershift hub-set zonder naafhuls – € 1.449
Zonder naafhuls krijg je enkel de Powershift-‘binnennaaf’, de specifieke steekas, de Ringshifter en de 11-40t-cassette. Je zal dan nog zelf een Powershift-compatibele wielset moeten zoeken. Classified heeft inmiddels tal van industriële partners die compatibele wielen maken, waaronder grote namen als Enve, FFWD, DT Swiss en Mavic. Wil je zelf een set wielen samenstellen dan kun je natuurlijk de set mét naafhuls kopen (in 28 en 32 gaats uitvoeringen voor straight pull óf normale spaken).
Meer info: classified-cycling.cc
Toch heeft de naafversnelling een nadeel dat hierboven volgens mij niet genoemd wordt. Een naafversnelling werkt niet via een directe overbrenging (meestal uitgezonderd 1 van de versnellingen met een 1:1 overbrenging) daardoor kost dit efficientie (extra weerstand door meerdere tandwielen) dus trapenergie.