DT Swiss Ratchet DEG: terug naar het origineel, maar dan groter

Sinds jaar en dag staat DT Swiss bekend om z’n naven. En meer bepaald, de vrijloopconstructie daarin, met twee getande ringen (‘ratchets’) die axiaal in elkaar grijpen in aandrijfrichting en een zeer herkenbaar geluid produceren wanneer ze van elkaar loskomen. Nadat het originele patent voor deze constructie verliep, kwam DT Swiss met Ratchet EXP. Een variant die lichter is én een stijvere naaf zou geven. Maar feilloos is deze constructie niet. Nu komt DT Swiss met Ratchet DEG, een constructie die teruggrijpt naar het originele ontwerp, maar met grotere ringen en ook meer tandjes. Negentig stuks, waardoor de vrijloophoek 4 graden is.

Verlopen patent en Ratchet EXP

Het was best logisch hoor; toen in 2019 het patent van de ‘originele’ ratchet-constructie over z’n houdbaarheidsdatum heen was, kwam DT Swiss met Ratchet EXP. Patenten zijn nu eenmaal altijd eindig. Eén voor één volgden talloze concurrerende naaffabrikanten met de introductie van hun versie van de befaamde vrijloopconstructie. Oók logisch, want het concept is erg robuust. En voor DT Swiss zelfs de reden om hun meer budget-vriendelijke modellen te ontdoen van vrijlooppallen en ze óók te voorzien van het originele concept.

Het originele ratchet-concept van DT Swiss: in zowel de naafhuls als de cassettedriver zitten twee veerbekrachtigde ringen. Die kunnen axiaal bewegen. De ringen grijpen axiaal in door middel van de vrijlooptanden. Doordat ze rondom aangrijpen, wordt je pedaalkracht veel meer uniform en over een groter oppervlak verdeeld en dat maakt ze extreem robuust.

Met Ratchet EXP wilde de Zwitserse firma toch weer een unieke positie innemen. En dat deden ze ook, maar misschien niet op de manier die ze wilden. Want de eerste serie naven met de Ratchet EXP-vrijloop werden geplaagd door pech. Ratchet EXP verschilt namelijk van de originele constructie doordat niet beide maar slechts één van de vrijloopringen axiaal verend kan bewegen. Juist het concept dat veel vrijheden gaf en de constructie zo robuust maakte, ontbrak deels bij EXP en dat was precies het probleem. Inmiddels heeft DT Swiss die problemen door middel van andere toleranties opgelost en zijn betroffen naven onder garantie hersteld.

Bij Ratchet EXP werd de verende ratchet-ring ín de naafhuls (linker ring in bovenstaande inzet) vervangen door een vastgeschroefd exemplaar. Daardoor kon het lager ín de ring worden verwerkt. En door het lager dus naar rechts te verplaatsen, ontstaat een stijvere naafconstructie.

Ratchet DEG: terug naar het origineel

Nu komt DT Swiss met Ratchet DEG. En dat is ‘simpelweg’ het originele ontwerp, met twee verende ringen, maar dan groter. En groter betekent niet alleen sterker, de Zwitserse navenfabrikant hangt de introductie van Ratchet DEG vooral op aan een nog kleinere vrijloophoek. Want doordat de ringen in diameter zijn gegroeid, is er ruimte voor meer tanden. En met de nu negentig tanden op de vrijloopringen, ontstaat een vrijloophoek van 4 graden. Dat is kleiner dan DT Swiss ooit aanbood.

Bij Ratchet DEG zijn beide vrijloopringen weer verend gemonteerd.

Verder benadrukt DT Swiss in z’n persbericht het gemak waarmee je de naven met Ratchet DEG kunt servicen. Precies het argument waarom wij minder fan zijn van Ratchet EXP. Daarbij zit de ring in de naafhuls vastgeschroeft en houdt een van de lagers stevig op z’n plek. Het vervangen van dat lager is daardoor een stuk lastiger. Goed; DT Swiss-naven staan ten aanzien van hun lagers nog steeds bekend als een van de meest duurzame en dus hoef je ze niet elke maand (als het goed is…) te vervangen. Dus hoe principieel moet je zijn?

Door de grotere ringen kan het lager in de naafhuls óók verder naar rechts en zit dus in feite ook in de ring. De afstand tussen de lagers in de naafhuls is dus ook vergroot, net als bij Ratchet EXP en levert dus een stijvere naaf op.

Anders dan bij Ratchet EXP kan dus óók het lager in de cassettedriver ónder/in de vrijloop geplaatst worden. Dus óók in de driver staan de lagers verder uit elkaar, wat gunstig is voor de stijfheid en de duurzaamheid.

Met de toevoeging van Ratchet DEG heeft DT Swiss nu vijf varianten van z’n vrijloop in het programma.

Vier graden vrijloophoek

Nog even over die vrijloophoek. Ergens is het wel bijzonder dat DT Swiss er prat op gaat dat ze nu een nog kleinere vrijloophoek promoten. Want bij de introductie van de EXP-versie van de 240-naven in 2020, gaf de firma flink wat uitleg over waarom een kleinere vrijloophoek vaak niet gunstig is. Maar liefst 19 (!) pagina’s van het toenmalige persbericht gingen over het effect van een kleine vrijloophoek op de pedaalterugslag die je bij fietsen met achtervering ervaart. DT Swiss heeft daarmee absoluut een valide argument. Lees meer over die pedaalterugslag in dat nieuwsartikel van 2020.

Toch ziet DT Swiss wel degelijk de behoefte aan een kleinere vrijloophoek. Maar dit keer wijdt de firma er niet extreem over uit voor wie en op welke fiets. In elk geval is pedaalterugslag op fietsen met niet al te veel veerweg minder snel een echt probleem. En het snel oppakken van het vrijloop is met name bij crosscountrydisciplines natuurlijk geen verkeerd idee. Tegelijkertijd zijn de naven met Ratchet DEG wel iets zwaarder en afficheert DT Swiss de Ratchet EXP-variant vooral als dé lichtgewichtoptie.

Grote ringen zijn in elk geval sterker. En dat geeft ons vooral de indruk dat Ratchet DEG voor DT Swiss de opmaat is naar een nieuwe, meer universele navenserie die óók prima uit de voeten kan met… juist ja, trapondersteuning.

De vrijloopringen zijn echter een stuk groter dan voorheen. En groter betekent sterker én ruimte voor méér tanden. In dit geval negentig, wat een vrijloophoek van 4 graden geeft.

Rachtet DEG: nieuwe naven, nieuwe cassette-drivers en niet uitwisselbaar

Ratchet DEG is als concept misschien alles behalve nieuw, de naven en de cassette-drivers zijn dat omwille van de grotere afmetingen dus wel. Dat betekent dus ook dat Ratchet DEG op geen enkele manier compatibel is met de bestaande naven uit het assortiment van DT Swiss. Ratchet DEG is dus een compleet nieuwe productfamilie.

DT Swiss lanceert Ratchet DEG vooralsnog op het 240-niveau. Zo zijn er de 240 Classic DEG en de 240 Classic DEG Red met een voor DT Swiss atypische rode anodisatie. Die rode versies zijn gelimiteerd tot… 240 stuks. Beide naven zijn er (vooralsnog) alleen met Boost-inbouwafmetingen en dus expliciet voor mountainbikes bedoelt. Ten opzichte van de 240 met Ratchet EXP is de Ratchet DEG versie 62 gram zwaarder.

Verder meldt DT Swiss dat de EXC 1501 Spline One en XMC 1501 Spline One wielen – standaard voorzien van naven met Ratchet EXP – óók verkrijgbaar zijn met Ratchet DEG.