EuroBike 2018 - Motion Ride: geveerd, maar dan anders

Laat het maar aan de Fransen om met iets aparts op de proppen te komen. Kijk maar eens naar wat voor auto’s ze maken. Op fietsgebied kunnen ze er echter óók wat van. Zoek maar eens naar de EGS Up Cage, of het programma van Mavic…

De voorbije twee jaren zagen we al eens foto’s voorbij komen van een ‘linkage’ voorvork met een nogal, ja uh, opzienbarend uiterlijk. Nu, anno 2018, staat Motion Ride aan de vooravond van de serieproductie van dié vork. Ze stelde hem op de EuroBike voor aan iedereen die hem wilde zien én open minded genoeg was om naar het verhaal te luisteren.

Ook ik kon er niet aan voorbij lopen, al was het maar omdat het een nekkendraaier is en ik zodoende tegen andere mensen opliep… De Motion E18, zoals de voorvork nu heet, is een voortvloeisel van een idee uit 2013. De geestelijk vader, Matthieu Alfano, combineerde zijn werk als constructeur met zijn hobby/sport en stelde zichzelf de vraag of hij zijn vering nog verder kon verbeteren. Met name de traditionele telescoopvork vond hij één groot rijdend compromis. Zodra je remt, duikt een telescoopvork namelijk in zijn veerweg. Ook als je niet remt; zodra je naar beneden rijdt, ben je al een deel van je veerweg kwijt als gevolg van de verplaatsing van je gewicht. Gevolg: je hebt niét je volledige veerweg ter beschikking. Daarnaast verandert de geometrie van je fiets: de balhoofdhoek wordt steiler en de wielbasis korter.

Je kunt je afvragen of dat dat écht een probleem is. De mens is namelijk een erg adaptief wezen. Zelfs met die continue variabele geometrie, kunnen we blijkbaar goed overeind blijven en de meest bizarre trails afrijden. Dat weerhield Alfano er niet van om toch naar een betere oplossing te zoeken. Immers, omdat iets gemeengoed is, of simpelweg ‘goed genoeg’ werkt, wil niet zeggen dat het niet nóg beter kan.

Alfano begon aan een voorvork met een anti-dive principe. Dit is een voorvork die gebruik maakt van een aantal scharnierende hefbomen die zo uitgelegd zijn, dat ze geen effect ondervinden van een gewichtsverplaatsing. Zodoende blijft de volledige veerweg ten allen tijde beschikbaar. Vervolgens zorgde Alfano er voor dat het voorwiel over het grootste deel van de veerweg in een verticale lijn beweegt, zodat de wielbasis niet noemenswaardig verandert. Dat wil zeggen; in de eerste 15% van de veerweg, beweegt het voorwiel in een lijn parallel aan de balhoofdbuis zodat het stuurgevoel nog enigszins herkenbaar is. Daarna beweegt het voorwiel dus zo goed als verticaal.

Vooropgesteld: dit concept is beslist niet nieuw. Bij verschillende motorfietsen wordt het toegepast en dezelfde kerngedachten drijft het ontwerp van de wielophanging van je auto. Ook voor de fiets zijn er pogingen gedaan, onder meer door USE. Meer recent broeit er ook iets aan de andere kant van de plas. Maar echt aangeslagen is het tot dusver in de fietsenbranche niet; hoeveel zie jij er namelijk tijdens het fietsen?

Ook deze kwamen op de EuroBike tegen, vorig jaar. De Scurra met zijn Trelever voorvork, waar ook anti-dive eigenschappen aan toebedeeld werden door ontwikkelaar Martin Trebichavský.

Dergelijke voorvorken hebben een veelvoud aan scharnieren. Dat betekent in de regel meer onderhoud en meer scharnieren komen ook de stijfheid niet altijd ten goede. Gewicht? Oók een uitdaging. Net als de looks. Niet iedereen is gecharmeerd van een voorvork die er complexer uitziet dan een tekening van Escher. Dit lot is ook de Motion E18 beschoren… en dan hebben we het niet eens gehad over de overige ontwerpdetails die, op zijn zachtst gezegd, de wenkbrauwen doen fronsen.

Veren: The Wave

Wie zich de eerste foto’s van de Motion voorvork herinnert, zal zich misschien herinneren dat die twee composiet bladveren had. Die vork had ook een demper ín de balhoofdbuis. Dat kwam voort uit het testen met een vork met alleen bladveren. Die hadden toen dubbele dienst: ze werden toegepast als veer én als demper. Er was alleen weinig invloed uit te oefenen op de snelheid van uitveren. Mét een demper was er meer te regelen, maar in de balhoofdbuis was te weinig ruimte (zeker wanneer je die wilt inkorten voor een kleiner frame). Het huidige ontwerp heeft dan ook nog maar één bladveer op de ene vorkpoot en een losse demper op de andere. Over die demper later meer.

In tegenstelling wat je zou denken wordt de composiet bladveer – ‘the wave’ genaamd – echter niet verder gebogen dan hij al is. Tijdens het inveren van de voorvork wordt de gebogen bladveer juist recht getrokken. Deze veer is dan ook progressief zoals een luchtveer, terwijl een een bladveer die in basis recht is en verbogen wordt, juist een lineaire veercurve kent. Door het ontbreken van afdichtingen van een luchtkamer – die veel wrijving hebben – én de progressieve veercurve, claimt Alfano een voorvork te hebben die véél beter aanspreekt dan welke telescoopvork ook. Nog een bonus: géén afdichtingen, geen smering, dus géén onderhoud!

Met een simpele draai aan de voorspanbout onderop de vorkpoot stel je de voorspanning (en dus sag) van de vork in. Daarmee is die ene veer in te stellen voor alle rijders, van de lichtste tot de zwaarste! Wil je de veerweg veranderen, dan heb je wél een andere veer nodig.

Dempen: The Flow

Omdat Motion, vanwege de genoemde voordelen, die losse bladveer gebruikt, kon hij niet simpelweg -zoals je op sommige andere linkage vorken ziet- een standaard demper monteren.. Daar zit immers een luchtveer in… Er zat dus niets anders op om óók zelf een demper te ontwikkelen. Ook dié is innovatief: dempers werken vaak met relatief hoge interne druk en een aantal afdichtingen die onder die druk redelijk wat wrijving geven. De ‘Flow’ demper werkt dan ook niet met een hoge druk, en dankzij een thru-shaft ontwerp is het aantal afdichtingen geminimaliseerd. Netto is er dus veel minder wrijving en complementeert dat het verhaal van het ontbreken van wrijving in de bladveer. Tegelijkertijd zou de demper veel minder opwarmen en daarmee veel consistenter gedrag vertonen bij de langste afdalingen.

Aan de buitenzijde is de demper te verstellen met de grote, draaibare ring. Volgens de website verstel je hier alleen de low speed rebound mee. Op de beursvloer vertelde Sales Director Xavier Roussel echter dat ook de compressiedemping iets verandert bij het verdraaien. Hoe dat intern exact in zijn werk gaat, liet de Fransman ons niet zien. De demper bezit specifieke techniek waar een patentaanvraag voor uit staat; logisch dat ze dus nog niet alles prijs willen geven.

Dankzij de lagere werkdruk en het ontbreken van een groot aantal afdichtingen claimt Motion Ride dat de demper geen lekkage kán hebben en dat er ook géén onderhoud nodig is!

Lagering

Met zoveel focus op het verlagen van wrijving is het raar om te zien dat alle scharnierpunten uitgevoerd zijn met glijlagers. Glijlagers hebben nogal eens last van statische wrijving en dus een hoger losbreekmoment. Het is echter nog niet klaar met de boude claims van de Franse constructeur. Het zijn niet zomaar glijlagers die we van bijvoorbeeld full suspension frames kennen, maar specifieke composiet bussen die naast uiterst licht lopen ook géén onderhoud vragen. Ze worden bij de assemblage in de betreffende vorkdelen geperst en daarna nagewerkt om strakke toleranties tussen lagerbus en as te garanderen. Enkel op deze manier kunnen ze – naar eigen zeggen – garanderen dat het geheel spelings- en onderhoudsvrij is én blijft! Je kan de delen overigens ook niet zelf uit elkaar halen…

In plaats van afgedichte kogellagers, opteert Motion Ride voor speciale composiet glijlagers die exact op maat worden nabewerkt nadat ze in de vorkdelen geperst zijn, zodat de speling minimaal is en geen onderhoud nodig zou zijn.

Geen onderhoud; een boude claim, maar nodig ook. Hoewel het lijkt alsof je met gereedschap de lagerpunten kunt opendraaien, is dit echter niet mogelijk. Alles zit strak en vooral vastgeperst.

Put some motion in the Motion

De voorvork wordt dus omgeven met sterke claims. Hoe ging het spreekwoord ook al weer? Iets met ‘if it sounds too good to be true…’? Enfin; een duurtest zou ik absoluut interessant vinden, maar voor nu moet ik (en jullie) het even doen met een kort rondje beursvloer. Ik wilde namelijk wel het allemaal wel eens voelen.

Van rechts naar links: Prototype 1 waarmee het anti-dive principe werd uitgeprobeerd. Daarnaast prototype 2 met twee bladveren (aan de achterzijde), waar later een demper aan toegevoegd werd. Saillant detail: de demper is een stuurdemper van een crossmotor. Links de eerste design-study van het totale concept met lichtgewicht materialen. Bij deze verzie zit de demper (nog) in de vorkbuis.

Om te beginnen bij die glijlagers: ze hebben merkbaar enige wrijving bij de stationaire ‘druk op het stuur’-test. Ik kan me een Bos telescoopvork herinneren die beduidend meer als boter voelde dan dit. De truc, echter, is dat de wrijving in de lagers niet niet toeneemt tijdens het rijden. Een telescoopvork voelt goed op de parkeerplaats, maar de wrijving in de glijagers tussen binnen- en buitenpoten neemt toe onder belasting, omdat de vorkpoten naar achteren buigen. De Motion heeft hier geen last van. Netto houdt dit dus in dat tijdens het rijden, de vork véél gevoeliger is voor klein grut. Ik ben – op basis van de technische achtergrond van dit gegeven – en het kort proberen op de beursvloer geneigd dit te geloven.

Het onderhoudsvrij-aspect daarentegen… nee, dat (nog) niet. De demovork was al flink gebruikt. Dat was er aan af te zien én… te horen. De glijlagers piepten iets. Wat smering zou dat verhelpen, aldus Motion. Uh, pardon? Onderhoudsvrij, zei u toch? Geluid of niet; er was géén speling merkbaar en de voorvork voelde voldoende torsiestijf. Ik heb met mijn 64 kg alleen niet snel last van het wet-noodle-syndroom. Ik vond een RockShox SID in 2002 ook prima.

Hetzelfde rijtje proto’s met ver in de achtergrond het definitieve product, hetzij met een prototype van de Flow demper.

Het anti-dive aspect is iets aparts. Om twee redenen. Reden één: je bent zo ingesteld op het duiken, dat je automatisch jezelf schrap zet bij het remmen. De voorvork duikt inderdaad niet noemenswaardig, dus je anticipeert dan dus automatisch op iets dat niet gebeurt. Reden twee is dat jezelf wél beweegt. De voorvork zat gemonteerd in een full suspension frame (Canyon Spectral) waarbij door het remmen de achtervering nog wél gewoon uitveerde – zoals dat normaal ook gebeurt – en het zadel dus omhoog komt. En juist dat viel nu extra op. Tijd voor Alfano om dus een volledige fiets te ontwikkelen? Ik wil er nog niet aan denken hoe dát er uit zou zien…

C’est magnifique!

Zanger Arno zong het in 1981 al: c’est magnifique! Vrij vertaald: ‘het is prachtig’. Ik vind het treffend voor Motion. Of dat dat opgaat voor de looks, mag je lekker zelf bepalen. De claims zijn in elk geval magnifique. Ook al zou er maar de helft van uitkomen in de praktijk, vind ik het prachtig; prachtig dat een groep enthousiastelingen zo dwars ingaat tegen de status quo. Wat in 2013 begon is in een relatief krappe ontwikkeltijd van 5 jaar van een ‘schuurproject’ uitgegroeid tot een volledig bedrijf en een volwassen ogend product. De technische details ogen in elk geval doordacht en de afwerking van de individuele delen is ~~subliem~~ superbe et incroyable.

De E18 (voor 27,5” wielen) en E18+ (voor 27,5+ en 29” wielen) zijn Motion Ride’s eerste wapenfeiten met veerwegen vanaf 140 tot en met 170 mm (160 mm bij de E18+). Beide vorken kosten €1.590 per stuk en wegen 2.100 gram. Qua gewicht én prijs zitten ze daarmee boven de duurste opties van de grote namen in dit marktsegment. Ze zijn daarbij een nieuwkomer met nieuwe technologie die qua duurzaamheid en dat onderhoudsvrije aspect nog wel een track record op te bouwen hebben… De concurrentie biedt in dit prijssegment ook een veelvoud aan instelmogelijkheden; Motion Ride doet dat niet. Simpelweg omdat ze volgens hen niet nodig zijn. Wat de Motion Ride wel biedt is dus het anti-dive principe. Ook al vinden we het rijden met een Fox 34, 36 of een RockShox Pike – nou ja – toereikend, het idee van een méér stabiele geometrie in de lastigste afdalingen én stukken minder vermoeiing in het bovenlijf – want geen arm-pump – klinken toch aantrekkelijk. Of dat genoeg gaat zijn om de stevige prijs én de looks te rechtvaardigen…? Jij beslist met jouw portemonnee.

Sales Director Xavier Roussel vertrouwde ons overigens ook alvast toe dat ze in 2019 een cross country versie lanceren met 100 tot 120 mm veerweg. Hierbij wordt nóg meer carbon toegepast om onder hun streefgewicht van 1.500 gram te komen. Roussel voegde daar aan toe dat ze daar zeer waarschijnlijk ruim onder zullen blijven…

Wordt Motion ambassadeur en krijg 20% korting
Om de verspreiding van de Motion voorvork meer in beweging (…) te krijgen, biedt Motion je 20% korting als je voor hen als ambassadeur rond gaat rijden. Daar zijn uiteraard wat voorwaarden aan verbonden en het inschrijven voor de actie loopt ook nog maar tot eind juli…

Kijk voor meer informatie over het ambassadeurschap op: www.motion-ride.com