Hoe dan ook heeft Rotor velen verrast met de onthulling van hun laatste troef: een hydraulische 1×13 groepset!
De korte versie
De voordelen van deze groepset, aldus Rotor:
1. Simpelere schakeling
Geen gehannes met een voorderailleur waar timing cruciaal is en het risico op het aflopen of vastlopen aanzienlijk is;
2.Hét alternatief
1×13 is met bereik én compacte stappen het enige échte alternatief voor een 2×11 setup.
3. Flexibiliteit
Grotere range en meer keuzes vergeleken met bekende 1×12 MTB setups.
4. Modulair platform
Uniek 1×13 modulair concept dat past bij de behoefte van verschillende fietsdisciplines met keuze uit verschillende shifters, cassettes, direct mount kettingbladen en cranks.
5. Lichtgewicht
Vereenvoudigde set-up zonder voorderailleur is lichter, minder complex en heeft een aerodynamisch voordeel.
6. Hydraulische actuatie
- Onderhoudsvrij: na het installeren en ontluchten, hoef je er nooit wat aan te doen om hem goed schakelend te houden;
- Geschikt voor frames met interne verlegging van de kabel/leiding;
- Lichter dan elektrische systemen;
- Beproefde hydraulische betrouwbaarheid.
De lange versie
Al jaren zwierf op diverse fora een tekening rond uit een patent van Rotor waarin een 13 speed cassette te zien was. Dat patent ging weliswaar méér over een ketting, maar toch was het duidelijk dat de Spanjaarden mogelijkheden voor de toekomst aan het verkennen waren.
Het idee achter nóg een kransje extra is een logische. Het staat ze toe (iets) méér bereik te geven met kleinere stappen. Feitelijk eenzelfde insteek als we zagen bij e*thirteen’s 11 -> 12 speed ombouwkit. Die geeft niet méér bereik dan hun 11 speed 10-46t cassette, maar combineerde dat bereik juist met iets kleinere stappen. Rotor gaat uitgebreid in op de ratiospreiding en stapgrootte van 2×11 systemen. Het is namelijk zo dat je daarbij een groot aantal – nagenoeg – dezelfde ratio’s kunt maken met het ene of het andere kettingblad vooraan. Effectief zou je dan 14 of 15 echt unieke bruikbare ratio’s hebben. Maar 14 of 15 kransen achteraan is wel heel veel.
Met 12 speed inmiddels gemeengoed, zien zij de stap naar 13 kransen dan nog werkbaar. Daarbij gaan ze overigens uit van een 12 speed spatiëring en is de set dus uitgevoerd met een 12 speed ketting (van KMC, momenteel). Overigens is de derailleur voorzien van een knopje waarmee je hem als 12 speed derailleur kunt gebruiken.
Rotor heeft 4 cassettes met 13 kransen ontwikkeld: 10-36t, 10-39t, 10-46t en 10-52t. Met dat aanbod kan Rotor alles aanbieden wat je nu op je MTB, gravel/cross of racefiets aan bereik hebt. Vooral voor de racefiets biedt Rotor meer dan SRAM’s one-by aanbod. Ze verwachten dan ook dat hun groepset dé stap naar one-by’s op de weg een stuk kleiner maakt voor elke consument (al zal dat ook afhangen van prijs…).
Daarnaast zal de Spaanse firma ook 12 speed versies van de cassettes aanbieden. In essentie zijn dat dezelfde cassettes maar dan minus de 10t krans. Ze zijn daarmee ook kandidaat om uit te wisselen met je huidige SRAM 12 of de nieuwe Shimano XTR 12 speed cassette. Als gezegd; ook de Rotor derailleur is te gebruiken als een 12 speed.
De cassettes maken gebruik van dezelfde, bekende, vertande verbinding van de ‘al oude’ Shimano cassettes (dus niet de MicroSpline van de laatste XTR-generatie). Er zijn echter wél verschillen wanneer we de 13 speed versies nader bekijken. Zo zien we een 10-tands krans. Rotor maakt een eigen naaf, specifiek voor deze groep; de freewheel body met Shimano-(achtige)-splines 3 mm naar het midden van het wiel. De spaakflens achter de cassette is dus eveneens mee verplaatst om ruimte te maken. De 10t hangt feitelijk vóór het freewheel body en Rotor heeft een specifieke lockring ontwikkelt om de cassette vast te kunnen zetten. De 13 speed cassettes dus niet compatibel met je huidige Shimano-body. Niettemin is Rotor’s ontwerp een ‘open…’ – ahum – ‘… standaard’. Het staat iedereen dus vrij om met een eigen compatibel naaf op de markt te komen. De 12 speed cassettes passen wél op een Shimano 10/11-speed compatibel freewheel body!
Shifters en derailleur
Er is maar één derailleur; toch kun je hem inzetten voor 4 verschillende toepassingsgebieden: gravel, road, cyclocross en MTB. De shifter en de cassette maken daarin het verschil en alles is uitwisselbaar. De shifter voor een racebocht is één-op-één overgenomen uit de vorige UNO groepset. De MTB shifter heeft ook slechts één hendel, maar zijn er twee punten waar je hem kan bedienen, waarbij de kleine hendel halfweg afneembaar is.
Net als bij de UNO groep, zit het indexeermechanisme ín de derailleur. De shifters verplaatsen simpelweg een vaste hoeveelheid olie per schakeling en het ‘klikje’ wordt gemaakt in de derailleur. De schakeldruk en feedback is iets instelbaar. Bij zowel de race als MTB versie schakel je volgens het DoubleTab principe van SRAM. De hendel kan in twee stappen worden ingedrukt. Bij het indrukken tot de eerste klik en vervolgens loslaten schakelt de derailleur naar een kleinere krans. Druk je na de eerste klik de shifter verder door, dan schakel je op.
Het mechanisme achterop de derailleur is overigens 90 graden gedraaid ten opzichte van de UNO derailleur. Qua beweging past Rotor hetzelfde principe als SRAM’s one-by derailleurs toe, met een ‘horizontale’ kooi. Het voordeel van dit principe is dat er géén kracht van de clutch in het b-scharnier op de schakelrichting van de kooi staat. Je hoeft dus zelf met je duim geen extra kracht te zetten zoals dat bij de eerdere clutch-derailleurs van SRAM en Shimano met de parallelogram schuin uitgevoerd wél het geval was.
Het ontwerp is wat lomp. Maar om nu te zeggen dat SRAM’s 1x derailleurs er verfijnder uitzien… nou nee. Rotor’s duidelijke ‘gefreesde finish’ vind ik echter wel cool. Daarnaast zit de derailleur vol leuke detail oplossingen. Het indexeermechanisme was bij de UNO nog deels open, bij deze nieuwe 1×13 derailleur is ie volledig afgesloten.
Zo loopt de kettingkooi aan de achterzijde niet door over de gehele lengte. Beide derailleurwieltjes hebben individuele ‘kooitjes’. Halfweg, tussen de derailleurwieltjes in, zit een ‘tab’ die de kooi feitelijk verbindt met de veer en clutch in het b-scharnier. Druk deze tab naar het wiel toe en je ontgrendelt de kooi ten opzichte van de veer, om een wielwissel te vergemakkelijken. De clutch zelf hebben we in detail nog niet kunnen bekijken. De werking zou zich baseren op een torsieveer die dusdanig is uitgelegd dat ie bij het opspannen kleiner van diameter wordt (zoals eigenlijk elke torsieveer) en dan juist meer wrijving genereert op zichzelf en ten opzichte van de as waar hij rond zit. De demping was duidelijk merkbaar en voelde zo op het eerste gevoel bij de derailleur op de display zeer solide.
Prijzen en beschikbaarheid
Net als de prijzen, moet ook nog de gewichten vrijgegeven worden. Wat men mij al wel mee gaf was dat de MTB setup met de 10-52t cassette minder zou wegen dan de XX1 Eagle van SRAM.
Beschikbaarheid en prijzen zijn dus nog niet bekend, maar we hebben onze naam alvast op een testgroepsetje gezet…
Wordt dus vervolgd!
