Afgelopen voorjaar kregen we een ingezonden brief van een man met een mening – ene Dennis J. – die vond dat het maar eens gedaan moest zijn met al die bochten afsnijden op vaste routes. Inmiddels zijn we bijna een jaar en een nogal drassige winter verder en ligt er een nieuwe brief op onze elektronische deurmat. Nu vraagt Dennis zich af hoe we zo’n winter door moeten komen, zonder ons kapot te vervelen maar ook niet de paden volkomen kapot te rijden.
Een gewetensvraag dus:
Modderploeteren of het bos mijden?
Dennis:
Tijdens mijn rit van dit weekend vroeg ik mij af of het wel zo’n goed idee was om te gaan fietsen. Plas na plas kwam ik tegen. Eindeloze modderpoelen waardoor rondetijden worden gereduceerd tot tijden die je moeder nog zou kunnen rijden. Tenzij je moeder Paola Pezzo of Gunn-Rita Dahle Flesjå heet… Paden met plassen en poelen hebben ook vaak allemaal sporen eromheen om maar niet door de plas te hoeven rijden. Dit zorgt natuurlijk voor veel extra erosie. Daarbij vonden we het vroeger juist het leukst om door de plassen te rijden. Ik tenminste wel, als klein jochie sprong ik al in plassen en toen ik kon fietsen, moest ik altijd dwars door de plas heen. Het liefst nog even in de achterrem knijpen.
Maar het geeft ook imagoschade voor onze sport: andere bosgebruikers zien de wereld niet zoals wij, dus paden die uitgesleten zijn worden vaak als “verwoest” en “kapot gereden” gezien. En dat is natuurlijk ook wel een beetje zo, al herstelt het tijdens de droge maanden wel heel snel.
Daarbij is het volgens mij gewoon het snelst om dwars door de plassen te rijden in plaats van eromheen. Dat betekent immers extra meters en dus tijdverlies. Maar goed, op snelheid blijven met al die modder is toch al moeilijk, dus een paar meter omrijden kan er nog wel bij, lijken velen te denken. Het kan natuurlijk ook zijn dat je weinig controle over je fiets hebt doordat je met je zomerbandjes blijft doorrijden. Maar dan moet je je gewoon realiseren dat een Strava-toptijd er toch niet in zit en een paar goede modderbanden monteren. Maar ook met modderbanden dwars door plassen rijden blijft risicovol, je weet immers nooit hoe diep een plas is. Des te hilarischer is het als het voorwiel van je maat vrijwel geheel verzwolgen wordt door zo’n plas en hij/zij onvrijwillig moet afstappen. En daar zullen we hem hem/haar nog jarenlang aan herinneren!
Maar wat als je het bos wilt sparen voor alle erosie, wat dan? Blijf je op de brede paden? Ga je naar een indoorpark? Of de weg op? Dat laatste lijkt dan de omgekeerde wereld. Veel wielrenners gaan immers in de winter juist op de mountainbike door het bos rijden. En op de brede paden is het ook al geen pretje. Want juist in de winter lijken de bosbouwers te gaan oogsten, ze trekken dan met enorme gevaarten over de paden. Daarbij vergeleken kan een 2.1″ Nobby Nic toch weinig extra erosie veroorzaken, zou je zeggen. Maar die boswerkers komen eens in de 20 jaar in het bos, het pad heeft daarna voldoende tijd om te ‘genezen’. Bovendien worden de brede paden elke paar jaar weer rechtgetrokken door het bosbeheer. Maar slechts brede paden rijden wordt zodoende toch omgedoopt tot permanente krachttraining. Ook niet wat je altijd wil. Blijft het voor de buis fietsen over. Eén van de – moet ik persoonlijk zeggen – saaiste bezigheden die je kunt verzinnen. Maar in de wintermaanden op de bank blijven zitten is voor mij ook geen optie. De conditie is binnen no-time verdwenen en bij de eerste ritjes na de winter ga je je zo geliefde zadel na een paar uur al naar een minder fijn oord verwensen.
Het bos mijden in de wintermaanden is dus voor mij geen optie. Maar wat moet er dan gebeuren?
Paden waarbij veel om plassen heen gereden worden, worden steeds breder. Onze zo geliefde singletracks verworden zo tot brede paden. Brede paden trekken ook weer wandelaars aan, ze kunnen immers lekker met z’n tweeën naast elkaar lopen. En geef ze eens ongelijk. Wandelaars kun je niet verbieden op MTB routes te lopen, dus er komen meer conflicten. En dus meer kans op het weren van fietsers in het bos.
Het devies is dus, niet om de poelen heen rijden, maar er doorheen. Daarbij zou het flink helpen als er rekening gehouden wordt met de natte stukken bij het onderhoud van de route. Je ziet dat op bepaalde routes ook gebeuren. Daar worden bijvoorbeeld gaten naast de route gegraven waar overtollig water in kan lopen, in plaats van op de route te blijven staan. Of stukken die aangevuld worden met kiezelsteen. Maar er zijn ook routes waar het onderhoud niet-bestaand lijkt te zijn.
Misschien is het beter deze routes dan gewoon te vermijden, in plaats van niet meer in het bos te komen…
– Dennis
Noot van de redactie
Dennis’ betoog heeft om een aantal redenen momenteel extra relevantie. In de eerste plaats is er een groei aan specifiek voor en door mountainbikers aangelegde paden – zie onder andere het routenetwerk op de Utrechtste Heuvelrug dat recent verbouwd en uitgebreid is. Simpele bestaande bospaden met een routepaaltje hier en daar maken plaats voor speelse routes met kombochten, sprongetjes en details om de afwatering te verbeteren. De totstandkoming is veelal het product van langdurige onderhandeling en planning, vrijwilligersarbeid en een flinke kapitaalinjectie.
De in de winter ontstane schade aan de druk bereden routes kan naar onze mening primair opgelost worden met onderhoud, niet met permanente structuren. Onderhoud vergt weliswaar tijd en geld, maar die zijn welbesteed! Permanente oplossingen kunnen namelijk afbreuk doen aan de plezierfactor van de route. Matten en granulaat voorkomen weliswaar verdere erosie, maar hierdoor loop je het risico dat je een deel van de (natuurlijke) dynamiek en uitdaging kwijtraakt. Verder is het op sommige terreinen niet eens toegestaan om extern materiaal in te brengen om de route te redden. Granulaat, matten of een stukje vlonder om de drassigste passages te vermijden zijn dus zeker niet per definitie de go-to oplossingen.
Zoals Dennis terecht opmerkt, is het ook een kwestie van perceptie. Hoewel we gezegend zijn met een toenemend aantal uitdagende vaste routes is er nog steeds de dreiging – en deels realiteit – van gebieden die gesloten worden voor MTB’s. In het gunstigste geval is de toegang dan beperkt tot één vaste route, waar al het MTB verkeer terecht komt. Mag je raden hoe die er na een natte winter uit ziet… koren op de molen. Het beeld van ‘de mountainbiker die alles vernielt’ is helaas hardnekkig, en als je Dennis’ relaas leest ook niet geheel onterecht.
- Wegblijven op erosie gevoelige routes uit respect voor de onderhoudsploeg?
- Of nog verder gaan: wielerverenigingen via NTFU aanmoedigen om eens verantwoordelijkheid te nemen?
- Tijdelijke MTB verboden in gebieden, in samenwerking met de boswachter? Een paar rijders slopen de boel niet. Een paar honderd op één dag wel.
De druk op de natuur stijgt en dat mountainbiken onverminderd populair is als vrijetijdsbesteding in de natuur bleek ook al uit de grote natuur enquête van Natuurmonumenten. Het is dan ook echt aan ons mountainbikers om collectief te zorgen dat we een plek hebben om te rijden. De consequentie van niet nat willen worden als het heeft geregend, of niet willen sturen als de bocht niet de kortste lijn tussen A en B tekent, is dat iemand anders de schade moet oplappen. Of erger nog: dat het wederom voer is voor mensen die ons helemaal uit het bos willen zien…
Redactioneel commentaar: Eric Wictor
Foto’s: Dennis J
