Eens te meer koppen nieuwsberichten over de gespannen voet waarop mountainbikers en de natuur staan. En vaak is het een belangenclub die opkomt voor de natuur die mountainbikers liefst compleet uit de natuur ziet verdwijnen.
Eerder deze week berichtten we nog over exact zo’n voorbeeld op de Sallandse Heuvelrug. NatuurAlert procedeert al enige tijd om de mountainbikeroute van Holten in z’n geheel weg te krijgen. Het is het leefgebied van de zandhagedis en die zonnen maar wat graag op de singletracks van de mtb-route. En inmiddels is de periodieke sluiting van de route op last van de rechter met nog eens twee maanden verlengd. Een situatie waar niet alleen mountainbikers én recreanten in breedste zin aan het kortste eind trekken, maar óók de natuur. Want een dialoog tot structurele oplossingen om natuur én recreatie beter in harmonie te krijgen, lijkt geheel te ontbreken. En de kans is daarmee groot dat recreatie ‘zo zijn eigen weg zoekt’, waarbij het nog maar de vraag is of de natuur dáár mee gediend is.
Wijchense Berg: een oude vuilstort niet alleen speeltuin voor mountainbikers
Dat het ook anders kan bewijst Natuur Milieu Wijchen. Vooropgesteld: een één-op-één vergelijk met de situatie op de Sallandse Heuvelrug is dit beslist niet en dat gaan we er ook niet van maken. Want waar de Sallandse Heuvelrug de habitat is van beschermde reptielen én een Natura2000-gebied, daar is de Wijchense Berg dat niet. En over die berg – een voormalige vuilstort die in 1987 is gedempt – gaat de discussie in het Wijchense nu. Milieu Natuur Wijchen roept namelijk op om mountainbikers niet tot ‘persona non grata’ te maken op de Wijchense Berg, zo lezen we op de site van de Gelderlander. Wat speelt er dan precies?
Al heel wat jaren wordt er volop door mountainbikers gebruik gemaakt van het hoogteverschil dat de Wijchense Berg biedt. Een permanente mountainbikeroute ligt er niet, maar in de loop de jaren zijn er heel wat paadjes ontstaan en zijn er door talloze bikers allerhande obstakels gebouwd. Dat gebeurde onder het toeziende oog van skiclub de Wijchense Berg die de berg onder beheer had. Ja, er wordt ook geskied op de Berg. Er is een de facto gedoogbeleid; bikers konden er hun gang gaan. Zo was de berg zelfs meermaals het decor van een ronde in de Mini-Downhill Cup. Motorcrossers hebben op de Wijchense Berg overigens ook vrij spel. En ook de Strong Viking Run doet de berg aan. Hoe dat kan? Er stond nergens dat het niet mag.
GroenLinks: er moet een einde komen an de onduidelijkheid
Aanvankelijk was het raadslid Henry Tiemessen van de lokale GroenLinks-fractie die de Wijchense Berg en z’n gebruikers in de kijker zette. In juli liep hij samen met een verslaggever van de Gelderlander over de berg en liet zijn hart als bioloog spreken: “Het is een gebied met een hoge natuurwaarde, maar de kwaliteit is slecht. De eiken zijn allemaal ziek, door stikstof bestaat de ondergrond uit bramen en brandnetels en door het gebruik slijt de afdeklaag van de vuilstort.”, zo lezen we in het artikel. Tiemessen beweert dat de bouwwerken, de aanleg van paden en het rijden met mountainbikes en crossmotoren ‘helemaal niet mag’. Of dat dat werkelijk zo is, is echter nog maar de vraag. Rijden met crossmotoren is inderdaad (inmiddels) verboden, maar buiten dat verbod zijn er geen uitgebreide regels.
In de Gelderlander laat hij verder optekenen dat de manier waarop dit allemaal maar kan en mag hem boos maakt. “Het komt in de praktijk neer op het onderhoud en aanleg van nieuwe crossbanen en daarbij moet de natuur wijken.” Tiemessen kijkt daarbij ook duidelijk naar de gemeente Wijchen, want, zo claimt hij in het artikel: “De gemeente kijkt hier echt weg”.
Gemeente Wijchen gaat aan de slag met de toekomst van de Wijchense Berg
Gemeente Wijchen is sinds dit jaar eindverantwoordelijke voor het gebied en heeft inmiddels aangekondigd met een toekomstplan te komen voor de Wijchense Berg. Maar nog voor het zo ver is, worden er al maatregelen genomen. Zo is het tot die tijd in elk geval verboden om wedstrijden te organiseren. Mountainbikeclub Licht Verzet organiseerde onder meer de Mini-Downhill Cup en een landelijke wedstrijd voor de jeugd.
Eén van de aspecten waar de gemeente nu naar wil kijken is de bodemgesteldheid. De Wijchense Berg is een afvalberg die met een dikke deklaag van klei en zand is overtrokken, zodat er bovenop natuur tot ontwikkeling kan komen. Maar door het gebruik is de bodem op plekken flink ingesleten. Het is daarbij onduidelijk in hoeverre dit de veiligheid én gezondheid in het geding brengt. Het is bijvoorbeeld niet goed bekend wat voor soort afvalstoffen onder die deklaag zitten. Na dit onderzoek wil de gemeente in kaart brengen wie de Wijchense Berg gebruiken en op welke manier. En op basis daarvan moet een plan worden ontwikkeld voor duurzaam gebruik en instandhouding van de Wijchense Berg.
Natuur Milieu Wijchen kijkt brede blik
Theo Hesen van Natuur Milieu Wijchen springt nu óók in de bres voor de mountainbikers. Eveneens in de Gelderlander liet hij deze week zich ontvallen dat de Wijchense Berg geen hoogstaand stuk natuur is. En hij vindt dat de Wijchense Berg dus een prima plek kan zijn voor mountainbikers. “Je moet ze daar niet wegjagen, want dan gaan ze fietsen in stukken natuur die wél waardevol zijn”, zo stelt Hesen in het artikel. Hij refereert vervolgens aan het lager gelegen stuk bos tussen de Wijchense Berg en de Graafseweg in. Dat is meer uniek stuk bos met unieke planten die het behouden waard zijn.
In het artikel van de Gelderlander gaat Hesen verder in op verontreiniging van de deklaag. Doordat er gaten zijn ontstaan, kan de onderliggende vervuiling naar boven komen. Hij pleit dan ook voor onderzoek én herstel zodat bij regenval de vervuiling niet het grondwater in kan trekken. Dit is ook precies wat de gemeente gaat doen als vertrekpunt voor het toekomstplan van de berg. Uiteindelijk moet beoordeeld worden of de berg een veilige plek kan zijn en of dat mountainbikers er dan ook welkom zijn. Als het aan Hesen ligt dus wel, zo meldt het artikel in de Gelderlander. “Maar de gemeente moet dus wel duidelijke afspraken met de fietsers maken en zorgen dat ze zich daaraan houden. Ook motorcrossers moeten tegengehouden worden, die waren natuurlijk al verboden”.
Mountainbikeclub Licht Verzet juicht de stappen toe en werkt mee
Alex Peters, voorzitter van de Stichting MTB Routenetwerk Rijk van Nijmegen, meldt in het zelfde artikel dat mountainbike Licht Verzet gevraagd is om mee te denken over de plannen. Om het bodemonderzoek zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren gaat de club de obstakels die zij hebben gebouwd – er zijn ook diverse bouwsels door individuele klussers geconstrueerd –, zelf weer verwijderen. Daarbij tekent Peters op dat ze bij de bouw nergens de grond in zijn gegaan en dat er alleen óp de grond is gebouwd.
Respect hebben voor elkaars belangen
In tijden waarin zowat elke discussie per definitie polariserend schijnt te moeten zijn, is het zeer welkom dat het dus nog steeds anders kan. In plaats van halsstarrig alleen voor eigen parochie te preken, kun je simpelweg méér bereiken door samen te werken. Of dat dat een garantie is dat er straks nog steeds volop op de Wijchense Berg gemountainbiked mag worden, is daarmee nog niet een vaststaand gegeven. Maar de voorwaarden om tot duurzame plannen te komen waarbij alle belanghebbende én betrokkenen samen tot een oplossing komen, zijn in de basis al aanwezig. En dat alleen al is simpelweg goed nieuws en van harte toe te juichen!
Wordt ongetwijfeld vervolgd…
