RockShox Flight Attendant: Elektrisch geregelde demping, Sram-style

Elektronisch regelbare demping op mountainbikes: het is al bést vaak geprobeerd, maar tot op heden nooit écht doorgebroken. De eerste pogingen waren gewoonweg onbetrouwbaar, de laatste vooral heel erg duur. Nu introduceert Sram het. Goedkoop is het ook deze keer zeker niet, maar gemakkelijk in montage en gebruik wél. De nieuwe RockShox Flight Attendant vering is namelijk draadloos. En opvallend genoeg introduceren ze dat niet als eerste op hun XC-spul, maar op hun trail- tot endurocomponenten.

Sram AXS als ruggengraat

Sram zet al enige tijd vol in op hun draadloze componenten. Verenigd onder het AXS-label electrificeerden ze derailleurs voor mountainbikes en racefietsen… en alles daar tussenin. Ze zijn er zo vol van dat ze bij de racefietsgroepen de mechanische equivalenten zelfs niet eens meer lijken te overwegen. Niet elke consument is van het nut óf noodzaak overtuigd. Fietsfabrikanten omarmen het echter massaal. Waarom? Simpel: een fiets afmonteren met draadloze derailleurs gaat een stuk sneller dan wanneer er nog een ’touwtje’ tussen zit – of dat touwtje nu elektrisch of mechanisch is. Het is mede één van de redenen van het succes van de AXS-compenten van Sram.

Begin dit jaar speculeerden we over diverse nieuwe draadloze elektrische componenten. Naast een Rival eTap AXS en mogelijk een GX Eagle AXS, die beiden niet veel later hun opwachting maakten, zagen we ook tekenen van vork- en dempercomponenten met draadloze besturing. Met Flight Attendant borduurt RockShox dus voort op het AXS-platform.

Uit het persbericht:

“Your burly Enduro bike becomes fit for longer climbs. Your trail bike becomes as efficient as a cross-country world cup steed. Get the most return on every pedal stroke, weight shift, and micro adjustment you make, there’s no energy wasted. Flight Attendant capitalizes on every ounce of effort you put in, optimizing your suspension and maximizing your bikes performance all while you ride. You’ll ride further, faster and with less energy used.”

RockShox Flight Attendant: wat doet het en hoe werkt het?

Flight attendent is simpel gezegd een automatisch geregelde driestanden-compressiedemping in je vork én demper. De ondergrond, en of je al-dan-niet trapt, bepalen samen of de vering helemaal open staat, een beetje ‘geknepen’ wordt om efficiënt te kunnen klimmen, of dat hij helemaal dicht gaat. Daarom zitten er in vork en demper – behalve een batterij en een motortje dat de compressiedemper bedient – sensoren die de klappen registreren, en zit er in de holle trapas een opnemer die voelt of de cranks draaien. Laatstgenoemde is dus de mysterieuze trapassensor die we begin dit jaar nog niet helemaal konden plaatsen.

RockShox geeft aan dat de Flight Attendant controller op basis van de sensor-input elke 5 milliseconde bepaalt of-ie de dempersettings moet veranderen, aan de hand van vooraf ingegeven voorkeuren. Live Valve van concurrent Fox zou elke 3 milliseconde zo’n besluit maken, maar bij Fox wordt er alleen geschakeld tussen ‘open’ en ‘dicht’. Dat gezegd hebbende; gemiddeld duurt het knipperen van je ogen 300 tot 400 milliseconde. Dus het verschil tussen 3 of 5 milliseconde ga je dus never-nooit-niet merken. Fundamenteel werkt het RockShox systeem dus ook anders met 3 in plaats van 2 demperstanden en is daarmee – mede met zijn snelheid – een stuk meer dynamisch dan bijvoorbeeld het eLect systeem van Magura, van enkele jaren terug.

Modulaire AXS-batterijen voor voorvork en demper

Op zowel de voorvork als achterdemper Flight Attendant-module vind je dezelfde oplaadbare batterijen als op de AXS derailleurs en dropperzadelpen. Gelukkig, zouden willen zeggen; ze zijn dus uitwisselbaar en je hebt maar één type lader nodig om alles op te laden. RockShox geeft aan dat de batterijduur bij de voorvorkmodule tussen de 20 en 30 rijuren is. Voor de achterdemper is dit 30 tot 40 uur. De trapassensor maakt gebruik van AAA-lithium batterijen die circa 200 rijuren garanderen.

Mocht één van de batterijen van voorvork of achterdemper tijdens de rit leeg raken, of je bent er een vergeten, dan staat betreffende compressiedemper automatisch volledig open.

Auto Mode

Het systeem staat in de basis altijd in de ‘Auto Mode’, maar je kan die op twee manieren handmatig overrulen. Dat doe je door op de knop boven op de Flight Attendant controle module in de voorvork te drukken, of met één van de knoppen van de AXS controller links op je stuur. En welke van de twee knoppen dat is, bepaal je zelf via de AXS app op je telefoon. Je kunt dan eenvoudig weg door alle (drie) de standen van de demping klikken. Ook kun je een voorkeurs-setting (open, pedal, lock) voorprogrammeren, waar het systeem naar toe schakelt, wanneer je een knop van je controller iets langer inhoud. Druk nogmaals om de automodus weer te herstarten.

Voor de bediening gebruik je de linker controller van het AXS-platform. Via de app kun je bepalen welke knop wat doet. Zodoende kun je de Flight Attendant bediening dus ook prima combineren met de bediening van je Reverb AXS dropper.

Bovenop de Flight Attendant controle module zitten 5 leds. 3 daarvan geven de status van de demper aan (open, pedal, lock). Met de kleur van de led wordt informatie gegeven over de systeemstatus. Oranje betekent dat je de automaatmodus hebt ‘overruled’.

Uitgebreide voorkeursinstellingen

Naast het overrulen van de automodus, kun je bij RockShox’ Flight Attendant zelf bepalen hoe gevoelig het systeem is. Of beter gezegd: of de regeling wat jou betreft snel of minder snel de boel dichtdraait. Bias adjust noemt RockShox dit. Je kan dit ‘on the fly’ doen via de tiptoetsen op de Flight Attendant controle module op de voorvork, of via de AXS app op je telefoon. Merk dus vooral op dat het systeem als basissetting de dempers dus zoveel mogelijk open laat. Dit in tegenstelling tot Fox Live Valve, die in de basis de dempers juist dicht wil houden.

Tot slot kun je ook de Low Speed Compression (LSC) op eenzelfde manier instellen. En dit uiteraard dan voor de voorvork en achterdemper onafhankelijk van elkaar. De rebound stel je handmatig in onder op de voorvork en op de achterdemper.

Calibratie, ‘bias adjustment’ en andere settings zijn allemaal eenvoudig te regelen via de AXS app.

Voor- en nadelen

Als je vanuit het AXS-platform kijkt, is het een logische stap van Sram om met RockShox een high-tech elektronisch geregeld veersysteem te komen. RockShox had eerder het E.I.-systeem. Echt succesvol was dat nooit. Dat had deels te maken met de tijd – elektronica was simpelweg nog geen gemeengoed in 2012. Waarom Flight Attendant waarschijnlijk méér succesvol zal zijn? We maken de plussen en minnen even op:

Plus:

Sinds de eerdere E.I. (en andere systemen) jaren terug, is er veel ‘brainpower’ beschikbaar tegenwoordig; zeer compacte, krachtige embedded electronica is alomtegenwoordig, er is veel diepgaande kennis beschikbaar en sensoren en andere e-componenten zijn tegelijkertijd complexer en goedkoper geworden;
Het AXS-platform is breed, robuust en vooral modulair. Instellen gaat intuïtief en software upgrades zijn relatief simpel;
Geen kabels en geen specifieke frame/vork interfaces! Ten opzichte van hun eigen E.I.-voorganger, maar ook Fox Live Valve, pakken ze met de draadloze opzet een grote slag. Ook omdat je – in tegenstelling tot bijvoorbeeld Fox Live Valve geen montageposities op je frame nodig hebt voor sensoren. Het past dus in principe op elke bike!

Min:

Weer een paar extra batterijen:
- Met een volledige Sram/Rockshox AXS-setup (dus derailleur, zadelpen, controllers én Flight Attendant), heb je inmiddels maar liefst zeven batterijen nodig om je fiets rijklaar te maken. Je telefoonaccu voor de app nog niet eens meegerekend… Zeven batterijen om een rondje te kunnen fietsen;
- Het stroomverbruik is misschien niet extreem, maar productie van elektronica en met name batterijen zijn niet heel erg milieu-bewust. En op een in de kern simpel apparaat zoals een tweewieler voelt dat ergens ook tegenstrijdig.

RockShox Flight Attendant componenten

Het Flight Attendant systeem is een breed platform, vooralsnog gericht op trail tot en met enduro. De elektronische gizmo’s verhogen het systeemgewicht ten opzichte van ‘analoge’ verende elementen met circa 310 gram, aldus RockShox. Het systeem is alleen verkrijgbaar gemonteerd op een nieuwe RockShox Pike, Lyrik en ZEB voorvork in de Ultimate-configuratie. Er is ook alleen één Super Deluxe Ultimate achterdemper met Flight Attendant verkrijgbaar – uiteraard in diverse inbouwconfiguraties.

Een retro-fit van je bestaande veerelement zit er dus niet in en het is nog maar de vraag of dat ooit gaat komen. De voorvorkmodule lijkt relatief ‘plug and play’, maar met name de Super Deluxe Ultimate Flight Attendant achterdemper toont verregaande integratie. De pedaalsensor is leverbaar in Sram XX1 Eagle en X01 Eagle DUB cranksets. En ook al past de pedaalsensor ook in je huidige XX1 of X01 Eagle DUB crankset; Sram verkoopt de Flight Attendant componenten alleen als drie-eenheid, bestaande uit een voorvork, achterdemper én crankset.

De pedaalsensor is in principe toepasbaar in alle DUB-cranksets, behalve de downhill-cranks.

Maar voorlopig kun je de Flight Attendant componenten alleen verkrijgen als drie-eenheid in combinatie met voorvork, achterdemper én een complete crankset op XX1 of X01 Eagle niveau.

Vernieuwde Pike, Lyrik, Zeb voorvorken

Met de lancering van het Flight Attendant platform maakt RockShox meteen van de situatie gebruik om hun drie dikste voorvorken van andere upgrades te voorzien. Zowel de Pike Ultimate, Lyrik Ultimate en ZEB Ultimate met Flight Attendant, hebben een nieuw 35 mm chassis gekregen met ook verbeterde glijlagers, aldus RockShox. Naast ietwat gewijzigde looks valt het op dat ze allemaal ‘air bleed valves’ hebben op de achterzijde van de onderpoten. Hiermee kun je druk van de onderpoten aflaten, die naar verloop van tijd opbouwt door o.a. temperatuurswisselingen. Overdruk in de onderpoten heeft namelijk een (negatief) effect op de veerkwaliteiten.

De nieuwe Pike, Lyrik en ZEB Ultimate hebben een Pressure Relieve Valve (PRV) op de achterzijde van de onderpoten om overdruk uit de onderpoten te laten.

Verder krijgen de drie voorvorken de nieuwe Debonair+ luchtveer. Die geeft nog meer fijngevoeligheid, laat de voorvork hoger in zijn veerweg tijdens het rijden en moet ook meer ondersteuning geven wanneer de voorvork eenmaal inveert. Klinkt als een goed plan, want vanuit de markt hoorde je regelmatig dat de vorige verbetering aan die luchtveer eerder werd ervaren als een verslechtering.

Onderaan de Charger Flight Attendant demper vind je vanaf nu ‘buttercups’. Simpel gezegd zijn dit twee rubberen blokjes die hoogfrequente trillingen moeten dempen.

Van links naar rechts de Flight Attendant voorvorken: de Zeb Ultimate (150 – 190 mm veerweg), Lyrik Ultimate (140 – 160 mm veerweg) en Pike (120 – 140 mm veerweg). Alle drie de voorvorken zijn verkrijgbaar voor 27,5″ en 29″ wielen.

De Charger Flight Attendant demper is specifiek voor dit systeem ontworpen en past in de Zeb, Lyrik en Pike Ultimate Flight Attendant voorvorken.

De Super Deluxe Flight Attendant achterdemper wordt ook getrakteerd op een Debonair+ luchtkamer. Hierbij kun je de negtieve luchtkamer in grootte aanpassen om de fijngevoeligheid aan te passen. Hij heeft een nieuwe hydraulische bottom out bumper, en de afstand tussen de twee glijlagers is vergroot, wat de levensduur van de demper ten goede kan komen.

Het ligt in de lijn der verwachting dan sommige van deze upgrades straks ook terug te vinden zijn op de ‘analoge’ voorvorken en achterdemper(s).

Prijzen en verkrijgbaarheid

RockShox heeft nog geen prijzen van de componenten medegedeeld. In eerste lijn zullen de Flight Attendant producten ook alleen verkrijgbaar zijn op een aantal complete bikes van onder meer Canyon, Specialized, YT en Trek.