Rockshox maakt Flight Attendant slimmer en voegt xc-opties toe

Tekst: Jeroen van den Brand & Arjo Vos // Foto’s: Arjan Kruik & Joris Knapen

Dat ze bij Sram fan zijn van elektronica en draadloze communicatie is geen nieuws. Het merk zet volop in op elektrificatie. En dan heb ik het eens zo zeer over trapondersteuning. Ironisch genoeg kan het merk op dat vlak juist een extra duwtje in de rug gebruiken. Maar goed, e-bikes terzijde, want daar gaat dit nieuws niet over. Wél over méér elektronica op je fiets. In 2021 introduceerde ze via hun Rockshox-label elektronisch geregelde demping. En terwijl concurrenten daar eerder ook al mee aan de haal gingen voor met name crosscountry-toepassingen, bracht Rockshox elektronisch geregelde demping voor trail- en endurobikes. Nu volgt echter niet alleen een forse (digitale) update, maar wordt Flight Attendant óók op xc-fullies toegepast.

Tijdens een perspresentatie enkele weken geleden kregen we alle ins- en outs van het systeem toegelicht. Leuk, maar de proof is in the pudding, dus zijn we er ook al mee op pad gegaan. En niet geheel toevallig met een testrijder die wars is van elektronische zaken op en aan z’n fiets. Maar – en nu loop ik op de zaken vooruit – die inmiddels al wel op z’n spaarrekening bekeken heeft wat er mogelijk is…

Wat is Flight Attendant?

Even eerst kort een herhaling, want wat is Rockshox Flight Attendant ook al weer? Kort door de bocht is het een automatisch geregelde driestanden-compressiedemping in voorvork en achterdemper. Het hele idee van dynamische demperregeling is dat je een véél efficiëntere rit hebt, doordat de vering zich continu aanpast aan de situatie.

Maar dit was toen Rockshox er in 2021 mee op de proppen kwam eigenlijk niets nieuws. Want er zijn al wat van dit soort systemen op de markt geweest. Meest recent en meest geëvolueerd is Live Valve dat Fox sinds 2018 al op de markt heeft. Maar er zijn cruciale verschillen. Zo schakelt Live Valve alleen tussen de ‘open’ en ‘lock’-standen van de compressiedemping. Bij Rockshox’ Flight Attendant worden dus tussen alle drie de bekende standen ‘open’, ‘pedal’ en ‘lock’ geschakeld.

Rockshox Flight Attendant versus Fox Live Valve: ander uitgangspunt

Een belangrijk verschil in de werking is ook dat Flight Attendant uitgaat van geopende demping. Fox Live Valve werkt vanuit het principe dat alles dicht staat tenzij de regelelektronica iets anders wenselijk vindt.

Om het geheel aan te sturen, zit er in zowel de extra module voor de voorvork als achterdemper een motortje om de compressiedemping te verdraaien én sensoren. Ook is er een wielsensor om de je snelheid te weten. En samen met een meting in de trapas – in de vorm van een losse cadans- óf een vermogensmeter – bepaalt Flight Attendant elke 5 milliseconde of én wat er aan de demperinstellingen veranderd moet worden. Als je beseft dat het knipperen van je ogenleden 300 tot 400 milliseconde duurt, kun je gerust stellen dat Flight Attendant op extreem hoge snelheid opereert.

AXS-platform: draadloos, dus ook méér batterijen

Verder is een groot verschil dat Fox Live Valve werkt met kabels tussen de voorvork, achterdemper, een sensor op de achtervork en een centrale batterij. Rockshox heeft Flight Attendant geheel ontwikkeld om aan te sluiten bij z’n AXS-draadloze platform. Het is dan ook van uit de AXS-app uit te lezen en in te stellen. Maar het betekent ook dat elk component een eigen batterij heeft. Zo komen er dus minimaal vier batterijen bij. De vork- en achterdemper zijn voorzien van de AXS-batterij die je ook op Srams derailleurs en de Rockshox Reverb AXS-dropper tegenkomt. Verder heb je nog een batterij in de trapsensor of vermogensmeter én nog een knoopcel in de Pod-controller op je stuur.

Voorkeursinstellingen

Het systeem staat in de basis altijd in de ‘Auto Mode’, maar je kan die door op de knop boven op de Flight Attendant van de voorvork of de gekoppelde AXS-controller op je stuur handmatig ‘overrulen’. Oók de gevoeligheid van het systeem is in te stellen. Deze ‘bias adjust’ bepaalt of Flight Attendant bij voorkeur naar de ‘open’ of ‘lock’-positie schakelt en welke mate dit dit gebeurt. Dit kun je tijdens het rijden ook nog bijsturen met knoppen boven op de module op de vorkkroon.

Verder kan het systeem voorvork en achterdemper onafhankelijk aan sturen. Dus in tegenstelling tot een mechanische, kabelbediende dubbele lock-out, kan Flight Attendant de voorvork en achterdemper in verschillende standen zetten.

Flinke update: Adaptive Ride Dynamics

Het grote nieuws nu is dat Rockshox Flight Attendant een nieuw algoritme heeft meegegeven. Dat is gebaseerd op een grotere hoeveelheid referentiedata, die bij elkaar is getrapt door ruim 1.200 bikers die al met het systeem rijden. Bovendien is het zelflerend. Adaptive Ride Dynamic, noemt Rockshox dit. Tijdens de eerste acht ritten worden een profiel opgemaakt om tot ‘Effort Zones’ te komen. Het systeem blijft dat daarna actief updaten, waarbij het dus steeds beter ‘weet’ hóe je rijdt en wat daarbij het beste past, op basis van jouw rijstijl en de ‘bias adjust’ voorkeuren. “Flight Attendant kent jou beter dan jijzelf”, aldus Rockshox.

Door de combinatie met de vermogensmeter weet Flight Attendant zeer nauwkeurig hoe groot de inspanning is. Samen met het meten van de hellingshoek en vibraties, kan het systeem nu vier specifieke zones of profielen toepassen die op zichzelf allemaal weer verfijnd worden naarmate je meer met het systeem rijdt.

Vier ‘Effort zones’

Wanneer je inspanning dermate groot is dat je in de ‘Sprint Zone’ van het systeem komt, zorgt de Adaptive Ride Dynamics er voor dat de vering vooral naar de ‘lock’-positie neigt. Vooropgesteld: de demping wordt dus niet per definitie volledig dichtgezet. Als de acceleratiesensor in de voorvork alles behalve strak asfalt registreert, blijft de vering z’n werk doen, maar beduidend minder gretig .

Zodra je flink doortrapt, maar niet voluit aan het sprinten bent, kom je in de ‘High Effort Zone’. Hierbij geeft het adaptieve algoritme meer de voorkeur voor actievere vering. In de ‘Medium Effort Zone’ regelt het systeem de demping vooral gericht op comfort en trapefficiëntie. En trap je op een gezapig tempo, dan bereik je de ‘Low Effort Zone’, waarbij de vering zoveel mogelijk open staat.

Die vier specifieke zones zijn dus niet analoog aan de standen van de demping. Daarvan zijn er immers maar drie (lock, pedal, open). Maar de vier zones definiëren dus vooral hoe vaak en naar welke van die drie standen het systeem méér of minder genegen is te schakelen. Flight Attendant enorm snel, waarbij volgens Rockshox het geheel dus continu naadloos tussen de standen schakelt zonder dat je dit merkt, buiten het feit dat je fiets in z’n geheel efficiënter aanvoelt en zonder dat jij er iets voor hoeft te doen. Nou ja, los van het basale gegeven dat je moet trappen, natuurlijk. Ten opzichte van de eerste generatie is Flight Attendant mét Adaptive Ride Dynamics nog meer aan het schakelen en daardoor nóg reactiever, wat het juist zo interessant maakt voor crosscountry.

Flight Attendant nu verkrijgbaar op Sid en Sid SL crosscountry-voorvorken

Flight Attendant was sinds de introductie in 2021 verkrijgbaar op Pike, Lyrik en Zeb-voorvorken en bijpassende Super Deluxe-achterdempers. Wie oplette tijdens de voorbije wereldbeker crosscountry, had al kunnen opmaken dat onder meer Nino Schurter z’n vierendertigste wereldbeker overwinning al reeds met Flight Attendant reed. Rockshox rolt nu officieel Flight Attendant uit naar de Sid en Sid SL-voorvorken en bijpassende Sidluxe-achterdempers.

De Sid en Sid SL voorvorken hebben hiervoor een specifieke Charger Race Day 2-demper die is voorzien van een interface met de controlemodule. Qua functionaliteit is deze demper echter identiek aan de reguliere Charger Race Day 2-demper van de Sid en Sid SL. Dat betekent dus ook dat je géén low-speed compressieverstelling hebt, zoals je die wél tegenkomt op de Pike, Lyric en Zeb-vorken met Flight Attendant.

Afhankelijk van je keuze in pedaalsensor of vermogensmeter en de specifieke AXS-bedieningsknop, voegt Flight Attendant circa 220 gram toe aan de crosscountry-setups met een Sid of Sid SL. In het geval van de trail-, all-mountain- en enduro-toepassing op basis van een Pike, Lyrik of Zeb-voorvork voegt de digitale techniek zo’n 308 gram toe.

Alléén voor fullsuspensions van bepaalde merken

Hoewel je nu ook de Sid en Sid SL, alsook de Sidluxe met Flight Attendant los kunt kopen, geeft Rockshox aan dat het systeem alleen voor een aantal specifieke fullsuspensionbikes beschikbaar is. En ja, ook uitsluitend fullsuspsensions; Flight Attendant is niet geschikt voor gebruik op hardtails. Het is nog niet duidelijk of dat in de toekomst nog verandert. De reden voor de exclusiviteit ten aanzien van merk én type bikes zit hem vooral in de dempersettings én montage van de achterdempers. Daarbij ook rekening houdend met de ruimte die de controlemodule op de achterdemper inneemt ten opzichte van het frame en bijvoorbeeld bidons, zodat dat ook geen problemen veroorzaakt met framegaranties.

Heb je al een Sid of Sid SL van modeljaar 2024, dan kun je deze upgraden met een losse, Flight Attendant-specifieke Charger Race Day 2 demper én de losse controle module. Kijk hiervoor in de onderdelenbrochure [pdf] van Rockshox. Bestaande Sidluxe-dempers zijn niet om te bouwen. De behuizing van deze demper ontbreekt het aan de montagepunten voor de controle module.

Flight Attendant: de praktijk

Als je details wilt over de nieuwe Epic moet je even bij ons verhaal over de introductie van deze nieuwe Specialized kijken. En een uitgebreidere test volgt later. Maar over de Flight Attendant-vering op deze racefully kan ik kort zijn: het systeem heeft een flink indruk gemaakt. Ik heb thuis een S-Works Epic staan van de huidige generatie, dus met Brain-vering. Een bewuste keuze: ik rijd veel, lang en op tempo en ik wil daarom een efficiënt mogelijke bike. En met Brain kan dat. Bij gladde ondergronden is de Epic een starre fiets, raken je wielen wortels of keien dan is het ineens een full-suspension. Juist omdat ik zo tevreden ben over de Brain-vering was ik in eerste instantie wat sceptisch over de nieuwe Epic. Geen Brain meer? En toch efficiënter? Hoe dan?

Brain versus Flight Attendant: Flight Attendant is échte ‘brain’

Maar al bij de eerste rit heeft de Flight Attendant-vering me overtuigd. De elektronica in dit systeem is zoveel sneller en nauwkeuriger dan de mechanische ventielen in de Brain-vering. Ben je je bij Brain er altijd van bewust dat er in je fiets iets aan het werk is om de vering te activeren, bij Flight Attendant verloopt het gehele proces volledig onmerkbaar. Op gladde ondergronden is de nieuwe Epic een efficiënte hardtail, in ruwe secties een supercapabele fully, maar die veranderingen die in het systeem plaatsvinden om die veerkarakteristieken te realiseren, verlopen volledig onmerkbaar.

Voor mij is dat een pluspunt. In plaats van met m’n vering bezig te zijn, hoef ik alleen maar te trappen en te sturen. De elektronica regelt de rest. Ja, bij de Brain-vering is het ook de bedoeling dat het systeem het werk voor je doet. Maar desondanks draaide ik toch regelmatig aan de instellingen. Met Flight Attendant is dat niet meer nodig. Het meest verrassende daarbij is, dat Rockshox expliciet stelt dat Flight Attendant een lerend systeem is, dat minstens acht ritten nodig heeft om optimaal te functioneren. Terwijl ik maar één ritje heb gereden en nu al verkocht ben. Dus als er nog een testfiets komt waarop wat langer gereden kan worden: ik stel me graag beschikbaar!