‘Trickle-down’ én mechanische 12-speed voor kromme sturen
Apex is al heel wat jaren de ‘opstapgroep’ voor Sram. Tot nog niet zo heel lang geleden was de groep verkrijgbaar met voorderailleur en 10 of 11 versnellingen voor toer- en racefietsen. Ook was er heel wat jaren een betaalbare cyclocross- en gravelspecifieke 1x-groep. Met 11 versnellingen en een cassette met maximaal 42 tanden als grootste krans, bracht Sram via deze groep mountainbike-aspecten naar fietsen met een gebogen stuur nog voor de term ‘gravelbike’ was ingeburgerd.
Inmiddels is de wereld flink veranderd en Sram veranderde mee door alle nieuwe versies van z’n racefietsgroepen veelzijdiger te maken. Topgroep Red, de daaronder gepositioneerde Force en de Rival-groep hebben bovendien nog XPLR-onderdelen, waarmee het aanbod voor gravelaars nog verder is verbreed. De gemene deler bij dit alles: elektronisch, draadloos schakelen onder de ‘AXS’-vlag. Mechanisch 12-speed schakelen? Dat was er niet meer bij. Tot nu toe.
“Mechanisch 12-speed schakelen? Dat was er niet meer bij. Tot nu toe.”
Met de grondige verjongingskuur van z’n Apex-opstapgroep komt Sram daar nu op terug. Want naast de upgrade naar het AXS-platform met een draadloos, elektronisch schakelende Apex-derailleur met dezelfde techniek als die van de Red, Force en Rival AXS, introduceert Sram eveneens een mechanische 12-speed Eagle-variant. Nu is die derailleur op zich niet het meest spannende; die hebben ze namelijk ook al voor de mountainbike. Nee; wat voor Sram écht nieuw is, is dat ze nu een schakel-/remgreep hebben die een mechanische 12-speed Eagle-derailleur kan schakelen. Voor iedereen die Eagle-derailleurs en cassettes op een gravelbike wil monteren, maar niet van batterijen afhankelijk wil zijn, hoeft nu dus niet meer een 11-speed schakel-/remgreep om te klussen met een aftermarketkit van partijen als Ratio.
Bij zowel Apex AXS als Apex mechanisch heb je de keuze uit XPLR- en Eagle-cassettes. Sram zet de vernieuwde Apex-familie neer als de meest intuïtieve schakelgroep voor alles van toerfietsen tot racefietsen en alles daar tussenin:
Apex AXS
Groot maar niet hét grootste nieuws is dus dat Sram óók op Apex-niveau nu AXS-technologie introduceert. Dat doen ze in de vorm van een Apex XPLR AXS-derailleur en daarnaast een X1 Eagle AXS-derailleur. Het verschil zit hem in het schakelbereik. Daarover zo dadelijk meer.
De nieuwe Apex AXS-schakel-/remgrepen hebben dezelfde body als die van de Rival en Force AXS-groepen. De reikwijdte van de remgrepen is met een 2,5 millimeter inbussleutel te verstellen. Om de kosten te drukken, vind je op de Apex AXS-grepen niet de bleeding-edge-technologie die bij de duurdere groepen het ontluchten iets eenvoudiger maakt. De draadloze shifters werken verder zoals alle andere binnen de AXS-familie en via de AXS-app kun je de knopfuncties aanpassen. Verder is het vermeldenswaardig dat Sram de Apex AXS-shifters óók gewoon compatibel houdt met de draadloze Blips remote shifters die je op diverse plekken op je stuur kunt monteren.
Apex XPLR AXS
In tegenstelling tot bij de Red, Force en Rival-groepen, met naast een reguliere, een Wide- én een XPLR-derailleur, biedt Sram bij Apex alleen de XPLR-variant aan geschikt voor een cassettes met 44 tanden op hun grootste krans. De Apex XPLR AXS-derailleur leunt volledig op het ontwerp van de Rival XPLR AXS. Op details zijn kosten bespaard, zoals bij de lagering van de derailleurwieltjes en de visuele afwerking. De clutch in de kooi voor het stabiliseren van de ketting is – net als bij de Rival – een mechanisch exemplaar met veer.
Binnen de Apex 12-speed groep levert Sram een Apex XPLR 11-44t-cassette. Juist ja; in tegenstelling tot bij de Rival en Force XPLR-cassettes, begint de Apex XPLR-cassette dus met een krans met 11-tanden en heeft dus een bereik van 400%. In tegenstelling tot de andere XPLR-cassettes met Srams eigen XDR-cassettepassing, heeft de Apex XPLR-cassette dus een op een reguliere Shimano HG 11-speed body. De Apex XPLR AXS-derailleur is ook compatibel met de 10-36t en 10-44t-cassettes met een bereik van respectievelijk 360% en 440%. Die zul je echter bij de Rival of Force-groep moeten zoeken. Bij de XPLR-setups hoort altijd een Flattop-ketting.
Apex Mullet-setup: X1 Eagle AXS
Met het AXS-platform biedt Sram je de mogelijkheid om (tot op zekere hoogte) mountainbike- en racefietsschakelonderdelen te combineren. Bikers voor wie de XPLR-cassettes met maximaal 44-tanden niet genoeg bereik geeft, kunnen een ‘mullet’-setup maken met een Eagle-cassette met maximaal 50 of 52 tanden, een Eagle-ketting én een Eagle AXS-derailleur. Op zowel Red-, Force- als Rival-niveau is er een Eagle-equivalent; respectievelijk XX1, X01 en GX Eagle AXS. En ook al kun je in feite alle denkbare opties tussen shifters en derailleurs maken, een Apex Eagle AXS-equivalent heeft Sram niet. Dat zou namelijk een NX Eagle AXS-derailleur zijn en die bestaat niet. Althans… nog niet. Daarvoor in de plaats introduceert Sram de X1 Eagle AXS-derailleur.
Strikt genomen kun je de X1 Eagle AXS-derailleur gerust zien als een GX Eagle AXS met een andere jasje. Deze X1 Eagle AXS-derailleur heeft dan ook de bekende overload-bescherming om de motor te beschermen bij een valpartij. Verder is deze derailleur voorzien van de mechanisch wrijvings-clutch om de ketting te stabiliseren en kun je de kooi naar voren toe vastzetten met de cage-lock om wielwissels te vergemakkelijken.
Een specifieke cassette voor de Apex Eagle AXS-setup heeft Sram óók niet. Alle Eagle-cassettes zijn te gebruiken, waarbij de SX of NX Eagle cassettes qua prijspunt de meest logische zijn. Dit doe je overigens altijd in combinatie me een Eagle-ketting. De Flattop-ketting die je bij de XPLR-setups toepast is niet compatibel met de Eagle-cassettes én derailleurwieltjes. Opvallend is dat Sram de X1 Eagle AXS-derailleur niet los aanbiedt. Je vindt deze setup dus alleen op complete fietsen. Wil je zelf op met Apex AXS-shifters een mullet-setup maken, dan is de GX Eagle AXS-derailleur de goedkoopste optie die je los kunt kopen.
Het misschien wel grotere nieuws: Apex mechanische 12-speed
Dat Apex bij een upgrade óók naar het AXS-platform zou gaan was misschien toch nog een verrassing. Het past volledig in de trend van Sram waarbij electrificering de boventoon voert. Maar het drijft de prijs hoe dan ook op en dat staat op gespannen voet met het marktsegment waar Apex zich bevindt: scherpe prijs voor beginnende bikers en/of bikers die geen hypotheek willen aangaan om een rondje te kunnen fietsen. In dat opzicht is het zowel logisch als ook verrassend dat Sram óók een nieuwe mechanische Apex-groep heeft ontwikkeld.
Voor de 12-speed mechanische Apex-groep speelt Sram het wederom slim door – uiteraard en geheel begrijpelijk – goed te kijken naar wat ze al ‘in het schap’ hebben. De Apex 12-speed mechanische derailleurs – er zijn er twee – zijn in feite volledig gebaseerd de huidige Eagle-mountainbike-derailleurs. De échte ontwikkeling zat hem in de nieuwe 12-speed schakel-/remgreep, want die bestond nog niet.
Apex doubletap schakel-/remgrepen
De mechanische Apex-schakelgreep werkt – zoals alle Sram mechanische racefietsschakelaars – volgens het doubletap-principe. Met één hendel onder de rechter remgreep schakel je de derailleur door het drukken tot de eerste klik (en vervolgens los te laten) een krans zwaarder. Druk je door tot de tweede klik, dan schakel je lichter. Op dit vlak is er niets vernieuwd, behalve dat er nu dus 12-versnellingen geschakeld kunnen worden. Deze nieuwe Apex-shifer schakelt dus óók alle mechanische Eagle-derailleurs. Ideaal dus voor bikers die het grote bereik van Eagle-cassettes met een krom stuur willen combineren en geen batterij-gevoede derailleur willen.
“Deze nieuwe Apex-shifer schakelt dus óók alle mechanische Eagle-derailleurs. Ideaal dus voor bikers die het grote bereik van Eagle-cassettes met een krom stuur willen combineren en geen batterij-gevoede derailleur willen.”
De body van de greep heeft nagenoeg dezelfde vorm als die van de AXS-tegenhanger. De remgreep is iets breder gemaakt en de reikwijdte is met een 2,5 millimeter inbussleutel aan te passen. Ontluchten van de hydraulische rem gaat wederom zonder de bleeding edge-technologie die je bij de duurdere groepen wel tegen komt. De linker greep heeft uiteraard geen schakelmechanica. Of… uiteraard? Voor gravelgebruik hadden we eigenlijk wel een linkervariant verwacht mét extra hendel om een dropper te bedienen. Maar vooralsnog dus niet.
Apex XPLR en Eagle
Net als bij Apex AXS heb je de mechanische Apex 12-speed groep de keuze uit het grote bereik van de 11-44t XPLR-cassette met Flattop-ketting en het nóg grotere bereik van de 10-50t of 10-52t-cassettes en bijbehorende kettingen uit de Eagle-groepen. Daartoe heeft Sram nu een Apex XPLR-derailleur én een Apex Eagle-derailleur, waarbij het verschil hem zit in ‘vin’ onderop de derailleur, waarover de schakelkabel loopt. Die bepaalt de verhouding tussen de mate van kabel- en derailleurverstelling. En blijkbaar is de afstand tussen de kransjes op een XPLR- en Eagle-cassette dus voldoende afwijkend om hier twee varianten voor te moeten maken. Ook zijn de derailleurwieltjes anders; bij de XPLR-variant zijn ze afgestemd op de Flattop-ketting die je gebruikt bij de XPLR-cassette.
Ten opzichte van de mechanische Eagle-mountainbikederailleurs is de kabelinvoer achterop de derailleur anders. Omdat schakel-/remgrepen voor gebogen sturen géén kabelverstelling hebben, vind je die dus nu weer achterop de derailleur. Beide derailleurs zijn overigens volledig compatibel met alle mechanische shifters (voor vlakke sturen) uit de Eagle familie.
Schijfremmen
De remmen voor de Apex-groepen zijn altijd hetzelfde. De flatmount remklauwen zijn feitelijk identiek Rival klauwen met een iets minder bewerkelijke (lees: goedkopere) afwerking. Ze stellen het – net als de schakel-/remgrepen – zonder de bleeding edge technologie. De Apex remmen werken met DOT 5.1-hydraulische olie.
Cranks, óók met vermogensmeter
De Apex-cranks hebben aluminium armen en een DUB-aluminium trapas. In feite zijn het gewoon Rival-cranks, maar is er op kosten bespaard door ze vóór het zwart anodiseren niet te polijsten. De kettingbladen komen eveneens één-op-één uit het schap van de Rival-groep. Ze zijn van aluminium en worden gemonteerd volgens het direct mount principe met 8 bouten. Er is een keuze uit 38 tanden tot en met 46 tanden. Voor fietsfabrikanten is er ook een 40-tands stalen kettingblad optie. Alle kettingbladen hebben het X-Sync tandprofiel, dat – opvallend genoeg en in tegenstelling tot XPLR en Eagle-cassettes – compatibel is met zowel de Flattop als Eagle-kettingen.
Tot slot is het opvallend in dit prijssegment dat Sram de Apex cranks óók optioneel levert met een vermogensmeter. Nou ja, opvallend; omdat het in feite Rival cranks betreft, ‘lag de optie’ al op voorraad.
Apex 12-speed: ‘voor iedereen’
Sram zet Apex 12-speed neer voor een brede groep. Zo kun je varianten uit deze groep binnenkort vinden op racefietsen, gravelbikes, toerfietsen en alles daar tussenin in het prijssegment tot zo’n € 2.500. En niet alleen met een gebogen stuur; Sram levert namelijk óók remgrepen voor vlakke sturen – die je vervolgens combineert met de bestaande flat bar shifters uit de Eagle-groepen. Sram refereert in z’n persbericht expliciet aan ‘flat bar gravelbikes’. Want ook die maken een opmars. In feite zijn dat hedendaagse varianten van de hybride-fiets of ATB zoals bikers die al wat langer op de fiets zitten, zich nog wel kunnen herinneren. Fietsen die wereldwijd ook volop worden gebruikt voor woon-werk-verkeer. Logisch dat Sram hier op mikt; dit marktsegment is breed en daardoor groot.
Tot slot is het vermeldenswaardig dat de Apex 11-speed met mechanische remmen voorlopig óók nog in het programma blijft. Deze onderdelen zijn nog een stukje goedkoper en voor een deel van de markt nog prima toereikend.
Specificaties en prijzen
De Sram Apex AXS-onderdelen zijn vanaf 15 juni 2023 al leverbaar. De mechanische Apex-onderdelen zijn pas vanaf september 2023 verkrijgbaar.
Bron en meer info: sram.com
