Sram introduceert 12-speed XX SL, XX en X0 Eagle Transmissions

Highlights

Onder de noemer ‘Eagle Transmission’ zet Sram een nieuwe familie aandrijfcomponenten neer. Buiten dat het nog ‘gewoon’ 12-speed, draadloos schakelende en batterijgevoede groepen zijn, is er erg veel vernieuwd. En vooral: integráál vernieuwd. Naast de nieuwe framemontage – waarover verderop in dit artikel meer – markeert deze introductie een flinke stap vooruit. Sram laat er geen misverstand over bestaan dat elektronisch schakelen dé toekomst is. Veel van de geclaimde schakelprestaties van de nieuwe schakelgroepen hangen namelijk nauw samen met het gegeven dat de derailleurs met een motortje werken. De cassettes zijn verregaand geoptimaliseerd om onder zware belastingen op- en af te kunnen schakelen, waarbij de tandprofilering én de derailleur nauw samenwerken. De onderdelen zijn ook ontwikkeld met oog op e-mountainbikes, wat op zichzelf ook aangeeft wáár de belangrijkste focus ligt van de mountainbikeindustrie…

XX SL, XX en X0 Eagle

Sram zet Eagle Transmission-onderdelen in drie groepen neer. Nieuw is XX SL Eagle, waarbij SL uiteraard staat voor ‘super light’. Dit is de nieuwe topgroep voor met name crosscountry. XX en X0 Eagle zijn meer allround-groepen, die tevens geschikt zijn voor e-bike-toepassingen. Er zijn voor deze groepen ook kettingbladen met ingebouwde bash-guard.

Met de aanduiding ‘Transmission’ brengt Sram z’n nieuwste Eagle-onderdelen nadrukkelijker als een nieuw, op zichzelf staand systeem. De nieuwe Eagle-componenten zijn daarom ook niet te combineren met de vorige generatie en hebben daarom de aanduiding T-Type. Wel kun je mullet-setups maken met de huidige weg- en gravelgroepen die – net als deze nieuwe Eagle Transmissions – werken met de flattop-kettingen. Sram heeft niets gewijzigd aan de batterijen en de draadloze verbinding tussen de componenten en zijn dus in zekere mate wél compatibel met bestaande AXS-onderdelen.

Sram zet ook vol in op vermogensmeters voor deze groepen. Die duwen uiteraard de prijzen omhoog. Een XX SL Eagle-groep (inclusief cranks) zónder vermogensmeting heb je vanaf € 2.650. Voor de XX Eagle-groep betaal je minimaal € 2.450. De X0 Eagle-groep is er vanaf € 1.900.

Einde mechanische derailleurs?

Op de expliciete vraag of Sram nog mechanisch bedienbare derailleurs blijft maken, geeft het bedrijf aan ons aan dat de huidige generatie Eagle-onderdelen voorlopig in het programma blijft: “We have a huge user base across the Eagle [vorige generatie, red.] ecosystem, and we will continue to support these riders. Also, there are still enough frames without UDH interface”, aldus Moritz Dittmar, MTB Communications Specialist.

In de rest van het artikel gaan we dieper op alle vernieuwingen in.

‘Nieuwe aandrijfgroep zónder nieuwe standaard’

Al vanaf dag één dat Sram zijn Universal Derailleur Hanger (UDH) introduceerde, werd er volop gespeculeerd naar wat de échte reden achter de nieuwe standaard was. Het hebben van één generiek, niet (fiets)merk gebonden patje maakt het vervangen een stuk gemakkelijker. Bijvoorbeeld nadat je hem stuk gereden hebt tegen een flinke steen. Op zich een goed idee dus, maar volgens velen niet de primaire reden van Sram om het concept te pushen.

Nadat de eerste spyshots van Srams nieuwste derailleur rond gingen, was het al snel gedaan met speculeren. UDH was dus inderdaad de opmaat naar een geheel nieuwe derailleurmontage. En haast ironisch gaat die juist niet uit van een patje (‘hanger’ dus)… Daarmee is UDH dus duidelijk een langetermijnstrategie geweest van Sram, om veel frames nú compatibel te hebben met hun nieuwste Eagle Transmission. En daarin gaan ze zelfs zo ver door, dat ze nu in het persbericht claimen dat de nieuwe Eagle Transmission op de markt gezet wordt zónder een nieuwe standaard te introduceren. Juist ja…

Sram Eagle T-Type Full Mount-derailleur: robuuster, preciezer en deels te reviseren

Centraal bij de Eagle Transmission is de T-Type Full Mount derailleur die dus voortborduurt op de UDH frame-interface. Het goed laten schakelen van derailleurs is namelijk niet alleen een kwestie van een nauwkeurige samenspel tussen derailleur (en shifter), ketting en cassette, maar tevens hoe deze gemonteerd worden. En precies daar maakt Sram nu een grote stap maakt. Door het weglaten van een losse derailleurhanger is niet alleen de derailleur stabieler, óók alle toleranties tussen cassette en derailleur zijn veel nauwkeuriger en op alle (compatibele) frames hetzelfde. En dat is volgens Sram dé manier om consistent en precies schakelgedrag te bewerkstelligen.

Door de directe montage zijn er minder variabelen en dus minder zaken die mis kunnen gaan. De Full Mount-derailleur heeft dan ook géén instelschroeven. Instellen van de derailleur doe je eenmalig in samenspraak met de kettinglengte en daarna hoef je er nooit meer aan te komen.

Overload Clutch, Magic Wheel en Skid Plates

Doordat er geen instelmogelijkheden zijn, loop je eveneens geen risico dat je je derailleur de spaken inschakelt als gevolg van een foutieve afstelling. En valpartijen dan? Sram zegt dat de nieuwe T-Type derailleurs veel robuuster zijn. Oftewel: los het probleem van afbrekende of verbogen patjes en derailleurs in de kern op en zorg vervolgens zoveel mogelijk dat ze niet afbreken of verbuigen.

Net als de vorige generatie AXS-derailleurs hebben de Eagle T-Type AXS-derailleurs een overload clutch. Krijgt de derailleur zijdelings een tik, dan kan-ie gewoon uit de weg bewegen. Klemt er iets tussen ketting? Dan draait de derailleur juist rond z’n montagepunt naar achteren. Opmerkelijk is daarbij wel dat de klemkracht van je steekas mede bepaalt hoe gemakkelijk dit gaat. Sram beveelt dan ook aan het aanhaalmoment voor de steekas opgegeven door de framefabrikant nauwgezet aan te houden. Maar ja, wie heeft er altijd een momentsleutel op zak…?

Een andere veiligheid zit hem het onderste derailleurwieltje. Bij dit Magic Wheel kunnen de tanden dóórslippen rond het centrale deel van het wieltje. Komt er dus iets tussen, dan blokkeert niet meteen je hele aandrijving, of neemt die tak je derailleur mee.

Sram zegt dat met al deze ontwerpaspecten de grootste problemen te hebben opgelost die derailleurs normaal aan een vroegtijdig einde brengen. Maar omdat valpartijen of andere onvrijwillige aanvaringen met bijvoorbeeld stenen nu eenmaal niet zijn uit te sluiten, zijn delen van de derailleur los vervangbaar. Op de meest strategische plekken zijn vervangbare skid plates aangebracht, zodat de derailleur er als nieuw uit blijft zien.

Of dit alles voldoende is om bij een valpartij je investering in een Eagle T-Type-derailleur én in je frame te waarborgen, valt nog te bezien. Maar Sram lijkt in elk geval overtuigd van het concept. Bovendien hebben volop framefabrikanten de UDH omarmd. Hierbij was vanaf dag één het kunnen wegdraaien van de derailleur een sterk argument.

Sram XX SL, XX en X0 Eagle-derailleurs

Sram zet z’n nieuwe 12-speed Eagle Transmission meteen neer op drie niveaus; XX SL, XX en X0. De bouwwijze en functionaliteit zijn telkens hetzelfde, maar op het gebied van materiaal zijn er verschillen.

De lichtste is de XX SL Eagle-versie met een carbon kooi. Deze weegt 440 gram. Het persbericht is niet duidelijk of dit inclusief of exclusief de afneembare batterij is. Aangezien het gewicht 90 gram méér is dan de ‘oude’ XX1 Eagle AXS derailleur, nemen we dit gemakshalve wél even aan. Dan nog is de XX SL Eagle iets zwaarder, wat natuurlijk logisch is omdat de derailleurpat nu geïntegreerd is. De XX Eagle-derailleur wijkt van de XX SL Eagle af doordat-ie een aluminium kooi heeft. Het gewicht komt daarmee met 465 gram. Bijzonder genoeg kosten zowel de XX SL Eagle als XX Eagle € 700.

Ook de X0 Eagle-derailleur heeft een aluminium kooi, maar wat er verder afwijkt van de XX Eagle-versie is, wordt in het persbericht niet duidelijk gemaakt. Niettemin weegt de X0 Eagle-derailleur met 475 gram nog eens 10 gram meer. Deze versie staat in de prijslijst voor € 660.

Eagle T-Type-cassettes

Alle drie nieuwe groepen hebben een cassette met een bereik van 520 procent. De verdeling tussen de 10- en 52-tands kransen is echter iets anders gemaakt ten opzichte van de vorige generatie, waarbij de sprongen tussen de grootste kransen constanter zijn gemaakt. Bij de vorige generatie Eagle 10-52t-cassettes was dit 36, 42 en 50 tanden. Bij de T-Type-cassettes zijn dit 38, 44 en 52 tanden. Een 10-50t-optie is er niet.

De cassettes van de XX SL, XX en X0 Eagle-groepen lijken sterk op elkaar. In de basis delen de eerste negen kransen dezelfde X-Dome-constructie die uit één stuk staal wordt gefreesd. De 38t, 44t en 52t kransen zijn los en worden met pinnen verbonden aan het X-Dome-deel. Bij de XX Eagle en X0 Eagle is alleen de 52t-krans van aluminium, de 44t en 38t zijn van staal en als geheel wegen ze beide 380 gram, wat 8 gram meer is dan de vorige generatie van de 10-52t XX1/X01 Eagle-cassettes. Bij de XX SL Eagle zijn zowel de 38t, 44t als 52t uit aluminium gemaakt, waarmee deze cassette 345 gram weegt.

Sram Eagle-cassettes waren al niet van de goedkoopste. De nieuwste generatie doet er niet voor onder met de XX SL 1299 cassette als koploper met een prijs van € 720. De XX kost € 660, terwijl de in de basis identieke X0-cassette voor € 480 op de prijslijst staat, dankzij een iets andere oppervlaktebehandeling.

X-Sync vertanding voor meer getimed schakelen

De tandprofielen bij deze nieuwe cassettes zijn dusdanig dat de ketting uitsluitend in bepaalde zones op- of afschakelt. Sram spreekt van X-Sync-vertanding. Deze specifieke dik-dun tandprofilering kennen we van de enkelvoudige kettingbladen vooraan. Deze helpen om de ketting beter vast te houden. Op de cassette past Sram ze dus strategisch toe om ervoor te zorgen dat de ketting zich uitsluitend in díe zones kan verplaatsen, waar zich de geoptimaliseerde tanden bevinden voor op- en afschakelen.

Saillant detail hierbij is dat Sram claimt dat de cassette mapping een samenspel is tussen hardware en firmware. Dit wekt dus de indruk dat de derailleur ‘weet’ wanneer de ketting verplaatst kan worden. In gedetailleerde uitleg zegt Sram ook dat het schakelen in sommige gevallen dan ook iets vertraagd lijkt ten opzichte van het moment van drukken op de shifter. Wanneer de ketting op de X-Sync-tanden ligt, kost het veel meer kracht de ketting te verplaatsen. Onze invulling is dat de motor in de derailleur dit aan de hand van de tegendruk meet, waarna de software de derailleur pas weer verder laat gaan, tot de ketting bij de bewuste schakelzone komt, waar-ie wél gemakkelijk(er) verplaatst. Het resultaat is dat de ketting altijd consistent op- en afschakelt op de daarvoor bedoelde tanden. En dat die schakelactie als gevolg altijd veel vloeiender verloopt.

Sram zegt hierover expliciet: “Aligning the chain with these T-Type shift ramps delivers the best shifts. Do not wait for the shift, just keep pedalling under power!” Of te wel: gewoon doortrappen en de derailleur verricht z’n werk wanneer het het beste uitkomt. Uiteindelijk gaat het hier over fracties van seconden, dus ‘vertraagde reactie’ zal in de praktijk een grof overstatement blijken.

Flattop T-Type-kettingen

Geïntroduceerd bij de weg- en gravelgroepen past Sram z’n flattop-kettingen nu ook bij de Eagle Transmissions toe. De term ‘flattop’ verwijst natuurlijk naar de kenmerkende vorm van de bovenkant van de schakels. De kettingen zijn dus ook richting-specifiek. Zodoende kan Sram ze op strategische punten voorzien van afschuiningen die meehelpen tijdens het schakelen. Bovendien hebben deze kettingen iets grotere rolletjes dan reguliere kettingen. Al deze aspecten maken de kettingen sterker en slijtvaster, aldus Sram.

De XX SL Eagle-ketting is dankzij de openingen in de breedste kettingschalmen met 240 gram zo’n 12 gram lichter dan de vorige XX1/X01. Deze ketting is niet geschikt voor e-bike-gebruik. Met een prjis van € 180 zou je haast denken dat-ie van goud is, maar het is toch echt gewoon (sterker) staal. De XX Eagle Flattop-ketting weegt, saillant genoeg, slechts 7 gram méér en is wél geschikt voor bikes met trapondersteuning en kost € 150. De X0 Eagle-ketting tot slot weegt 256 gram en kost € 120.

AXS Pod Controller: vernieuwde shifter

Sram’s eerste Eagle AXS-shifter viel niet bij iedereen in de smaak. De tuimelschakelaar blinkt niet uit in tactiele terugkoppeling en de later geïntroduceerde grotere tuimelaar bracht daarin (te) weinig verandering. Sram introduceert daarom nu een volledig nieuwe schakelaar. De AXS Pod Controller oogt iets minder compact dan de eerste generatie draadloze schakelaars, maar biedt naast verbeterde feedback vooral meer verstelbaarheid via twee verschillende montagebeugels. Je bedient de AXS Pod Controller nu expliciet met je duim.

In de prijslijst staat een Sram AXS Pod Ultimate voor € 240 en een Sram AXS Pod voor € 180. Bij de Ultimate-versie heb je de optie om de knoppen zelf te wisselen. Standaard komen ze met holle én bolle knoppen; aan jou om te beslissen wat je prettigst vindt. Naast meer mogelijkheden voor het fysiek plaatsen van de knoppen naar jouw wensen, kun je uiteraard ook de functies aan de knoppen naar eigen inzicht toewijzen via de AXS-app op je telefoon .

Qua draadloze verbinding werkt de nieuwe Eagle Transmission met dezelfde technologie en is daarin wél backwards compatible. Schakel je liefst nog met duim én vinger en kon je uit de voeten (uh handen…) met de oude shifter, dan kun je die ook gewoon gebruiken. Andersom zou je dus deze AXS Pod Controller dus óók aan een Eagle-derailleur (of Reverb) van de eerste generatie kunnen koppelen.

Sram XX SL, XX en X0 Eagle-cranks en kettingbladen

Voor de XX SL Eagle-groep heeft Sram z’n carbon crank in een nieuw jasje gestoken. Technisch wijken ze niet echt af van de voorlopers die op zowel XX1 Eagle als X01 Eagle-niveau werden aangeboden. Nu is de carbon crank er alleen met het XX-label. De X0-crank is vanaf nu in aluminium uitgevoerd, waarbij Sram claimt dat door het unieke ontwerp het één van de lichtste aluminium cranks op de markt is. Wat dat gewicht is, wordt echter niet in het persbericht vermeld.

Wat we ook al eerder zagen bij de weg- en gravelgroepen zien we nu hier ook: Sram zet vol in op vermogensmeters. Voor alle cranks hebben ze versies met Quarq-vermogensmeters in de as leverbaar. Bij de XX SL Eagle is er ook een spider-powermeter die een nauwkeurigheid van +/- 1,5% heeft, ten opzichte van +/- 3% van de as-gebaseerde exemplaren. En waar Sram deze nauwkeurige powermeter bij z’n racefietscranks ín de kettingbladen heeft geïntegreerd, is bij de XX SL Eagle-crank het kettingblad los óp de powermeter geschroefd. Met een speciale kettingzweep kun deze loshalen om hem te vervangen.

Van zowel de carbon XX Eagle als aluminium X0 Eagle-cranks zijn specifieke e-bike-versies verkrijgbaar voor Bosch- en Brose-middenmotoren met de ISIS-crankarm-passing.

Qua kettingbladen is het aanbod ook niet minder dan indrukwekkend. Enerzijds zijn er talloze kettingbladen voor middenmotoren van de grootste spelers (inclusief Shimano), anderzijds zijn er voor de de niet trapondersteunde bikers ook méér opties dan hiervoor. Meest opvallend daarbij zijn de kettingbladen met de (afneembare) bash-guards.

Sram Eagle Transmission specificaties