Sinds een paar dagen rommelt het wat op internet. Diverse sites en fora [1, 2, 3, 4] staan inmiddels vol met discussies over foto’s die 4 dagen geleden op een Spaans forum opdoken. Foto’s van een aantal onderdelen die samen een 12 speed groep van SRAM zouden moeten zijn. X01 Eagle, wel te verstaan; een 1×11 + nog één grotere krans. Het bereik zou daarmee met een 10-50t cassette dus op 500% komen.
Onze eerste reactie: bullsh!t! X01 Eagle? Wat, Eagle of Death Metal? Bald Eagle? Zo’n naam klinkt ons niet bepaald als SRAM-typisch in de oren.
Onze tweede reactie: zou het wel echt kúnnen zijn? Of misschien zou er nóg meer achter ‘een paar onschuldige’ (maar gelekte) foto’s kunnen zitten?
In 2012 doken, vlak voor de officiële onthulling, foto’s op van een prototype groepset van SRAM. Slechts één kettingblad voor en 11 kransen achteraan. Ze toonde er mee aan ‘dat het kon’. Vooralsnog zijn er geen ‘live’ foto’s van prototypes van de gesuggereerde 12 speed variant gezien. Echt heel veel testen van de basistechniek lijkt niet nodig: hoe lastig is het immers om nog één krans toe te voegen. Zeker met het oog op de verbeterde kettinglijn door de Boost-naven.
Waarom het echt zou kunnen zijn
Tijdens Eurobike 2012 praatte iedereen SRAM nog na met het verhaal dat XX1 – de eerste dedicated 1×11 MTB groep – een nicheproduct was. Een doorontwikkeling van wat interne projecten, bedoeld voor een selecte groep rijders. Inmiddels weet iedereen wel beter: een breed scala aan rijders ziet wel wat in een lichtere, simpelere aandrijving. Weg chainsuck of er af rammelende kettingen, en meer ontwerpvrijheid voor frame-fabrikanten.
Wie ‘tegen’ is, maakt vooral een probleem van het bereik. Natuurlijk lever je tegenover een groep met een double of triple crankset in, met ‘slechts’ 420% aan totaal versnellingsbereik. Rij je sterk afwisselend terrein dan kan het voorkomen dat je moet kiezen tussen een te lichte top en of een te zware granny-gear. Je trapt je dan ofwel wezenloos op hoge snelheid, of je krijgt de pedalen niet rond op een steile klim.
Het is best logisch
Indien X01 Eagle werkelijk méér blijkt dan een vroege 1 april grap, dan zit deze groep vol in het bereik van een double aandrijving. Dat maakt het concept voor een nog grotere groep rijders aantrekkelijk.
Een interessante vraag is welke vertanding de 10-50t 12-speed cassette dan zou krijgen.
De huidige 11 speed cassettes lopen op van 10 naar 42 tanden: 10-12-14-16-18-21-24-28-32-36-42. Het simpelste zou zijn om daar ‘gewoon’ een 50t achteraan te plakken. Maar verdere fine-tuning zou ook kunnen: 10-11-12-14-16-18-21-25-30-36-41-50 geeft zowel méér bereik als kleinere sprongen bij de grote verzetten.
Met name dit laatste is iets dat hier in de Lage Landen voor velen een welkome uitkomst zou zijn. Van de 12t naar de 10t krans schakelen doe je als je ruimschoots boven de 30 km/u trapt, bij een 30-34t kettingblad vooraan. Die stapgrootte is dan dermate groot dat je beentempo heel rap afneemt of toeneemt en in de regel is dat niet prettig.
Méér fine-tuning zou dus fijn zijn. Als gezegd: dit commentaar horen we vooral hier in de Lage Landen; SRAM zal er ongetwijfeld wel naar luisteren, maar er misschien weinig mee kunnen of willen doen omdat de markt natuurlijk heel veel groter is dan alleen Nederland. 12 speed zou echter de mogelijkheden om een voorderailleur-loze groepset aan een breed publiek aan te bieden, wel een stukje gemakkelijker kunnen maken.
Het is niet heel complex
Het is dus best een logische stap. Daarbij is het vanuit technisch oogpunt niet heel complex om één extra krans aan de cassette toe te voegen. De 42t hangt al ‘over’ de spaakflens. Een nóg grotere krans kan er waarschijnlijk zonder al te veel moeite ook wel naast. De nieuwe Boost-naven werken dit nog wat verder in de hand, omdat daar de rechter spaakflens verder uit het midden van het wiel staat en dus de spaken daarmee onder een schuinere hoek ‘weg trekken’ bij de cassette. De kettinglijn wordt er dus niet per se heel veel slechter door…
De grootste krans ‘hangt’ over de rechter naafflens heen. Met Boost naven kan dit idee mogelijk nog verder worden benut…
De derailleur geschikt maken voor het grotere bereik kost iets meer inspanning van de constructeurs, maar is ook nog wel te overzien. De kosten van deze evolutionaire stap zijn dus relatief laag te houden.
Waarom we toch twijfelen over de echtheid
Maar er zijn ook twijfels. Sterke twijfels. De getoonde foto’s zijn gemarkeerd met embargo data. Wij krijgen natuurlijk vaker persberichten die voorzien zijn van dergelijke publicatie embargo’s. In dit geval valt de specifieke embargodatum samen met de periode rond de Sea Otter Classic in Amerika, waar jaarlijks veel nieuws gelanceerd wordt. Het bevreemdt ons daarom des te meer dat het in al zijn suggestieve hoedanigheid al ruim 4 dagen op diverse prominente sites gewoon online blijf staan.
SRAM zou al lang de grote media outlets gevraagd hebben het offline te halen. De onderlinge relaties zijn immers best sterk en in de regel wordt daar dan ook wel gehoor aan gegeven. Men [journalisten, red.] wil immers wél gewoon uitgenodigd worden voor de press camps in exotische oorden om daar met het laatste nieuws van de Ameri-Duitse onderdelenfirma te mogen spelen. Om nog maar te zwijgen over een eventueel negatieve aanzet bij de volgende advertentie-onderhandelingen.
Het ‘alternatieve’ ontwerp van de X-Horizon achterderailleurs grijpt terug op de eerste derailleurs ooit. Door het sterk excentrisch plaatsen van het bovenste derailleurwieltje én het horizontaal positioneren van de parallelogram kon gemakkelijk méér spreiding worden opgevangen, hebben schokken tijdens het rijden geen invloed op het schakelen en is de frictie van de ‘clutch’ in de kooi niet merkbaar in de schakelkracht. Het bereik van dit ontwerp vergroten kan vrij eenvoudig, zonder op deze voordelen in te boeten.
Optie 3: een bewuste hoax…?
Stel nu… je bent SRAM. Je hebt vol ingezet op het tot dood verklaren van de voorderailleur. Begrijpelijk; je voorderailleurs en kettingbladen schakelen op zich goed, maar hebben nooit de finesse van Shimano weten te benaderen. 1×11 slaat redelijk aan, maar na enkele seizoenen op de markt te zijn, stagneert het enthousiasme bij een brede groep rijders. Men heeft het geprobeerd en er zijn toch wel wat mitsen en maren. Zie onder meer onze overdenking eerder in dit artikel.
Juist vanwege die mitsen en maren wil je als ontwikkelaar misschien toch eerst nog even voorzichtig het water testen voor je iets nieuws lanceert. Dat kan met een groep testrijders, uiteraard, maar uiteindelijk is de markt altijd veel breder dan die groep testrijders. Marktinformatie is nuttig; je kan het gebruiken om je product verder te verfijnen of om nóg meer grip te krijgen op wat de markt eigenlijk wil en niet wil. Er zijn al wat partijen die 12 speed ‘optie’ aanbieden, maar dat zijn allemaal aftermarket (lees: beun) opties. Daarbij is het in de publieke-perceptie ook weer zo dat wanneer ‘iemand die ook eens een cassette maakt’ of ‘Het Grote SRAM’ die 12 speed lanceert nogal een verschillende impact heeft. En dat weet SRAM zelf maar al
te goed.
SRAM heeft meermalen bewezen erg sterk te zijn in marketing. Bij de lancering van Red22 met de hydraulische schijfremmen, waren nagenoeg alle denkbare vragen van consumenten al beantwoord én grondig onderbouwd in de persberichten. De hype rond 1×11 was ook uitgekiend. Lanceer het in een niche; mensen voelen zich altijd ‘cool’ in een niche en dat triggert nog meer hype.
Wat nu als SRAM – bewust – zelf dit nieuws ‘gelekt’ heeft? Lekker wat vage foto’s online om discussies te triggeren om vervolgens achterover vanuit de stoel te kijken hoe men reageert? Het is eigenlijk dé ideale marketing tool om te polsen hoe het zou landen en indien er veel commentaar is, hoe daar straks bij de echte lancering op te reageren.
De ontwikkelkosten voor ‘een krans extra’ en een extra klikje in de shifter zijn niet heel groot… Dus als iedereen nu zou roepen “JA VET!”, dan zou er met een paar maanden gewoon het doek van XO1 Eagle getrokken kunnen worden. Op Sea Otter… om maar wat te noemen. Gooit iedereen het de virtuele prullenbak in, dan sterft het gewoon een langzame dood of SRAM gebruikt het internetcommentaar als input voor eventuele nuances voor een 1×12 Versie 2.1 wat later dit jaar.
Eens zien of deze Eagle zal gaan vliegen. Want zou SRAM immers niet bezig zijn met een draadloze, batterij-gevoede 1×11 (…) ? Wat wordt het? Zeg het maar; we zijn benieuwd naar jullie visie op dit verhaal.
(En nee, wij maken géén deel uit van een complot van SRAM. Althans, niet dat we weten. Hmm… puntje voor de volgende redactievergadering)
Tekst: Jeroen van den Brand en Eric Wictor
