Uiteraard: Shimano’s racefietsschijfremmen!

Shimano versus SRAM. SRAM versus Shimano. Wat met die Gripshifter ooit begon als een David versus Goliath situatie is al sinds jaren een doorlopende wedstrijd ‘wie plast het verst’ geworden. Alhoewel… de afstand lijkt niet altijd het belangrijkste te zijn. Het is ook een kwestie geworden wie er in een nieuwe windrichting weet te plassen… of juist tegen de windrichting in. De jongste jaren kunnen we concluderen dat het in dat geval vooral is SRAM die niet bang is voor spetters op de eigen broek. Er wordt zelfs wel eens tegen een kerk – je weet wel, zo’n heilig huis – geplast.

Ook dat is met name SRAM niet vreemd. We spraken er al eerder over toen zij de schijfrem voor de racefiets in april van dit jaar officieel voorstelde. Die officiële introductie werd voorafgegaan door diverse spy-shots die de rondte deden, al dan niet geënsceneerd door de fabrikant zelf.

Net als met de (waarschijnlijk) nooit ophoudende discussie over het nut van grotere wielen bij de mountainbike zal er nog lang gedebatteerd worden over het waarom van schijfremmen op de racefiets (en cyclocrosser). Het weerhield SRAM niet om ze te ontwikkelen en groots neer te zetten. Het feit dat veel mensen “…schijfremmen op de racer; het gaat gebeuren!”, roepen zonder een technisch inhoudelijke uitleg te geven, maakt toch dat het gewoon zal gebeuren. Het creëert eenzelfde buzz als 29ers – en meer recent 27,5″  of 650b en alles wat ‘enduro’ heet – doen op de mountainbike markt. Iedereen praat er over, dus het verkoopt. Zo werkt de markt.

En zo volgen Shimano en haar Ameri-Duitse concurrent elkaar als een schaduw. “Jij komt met een nieuw derailleurconcept voor een betere kettingspanning? Doen wij dat – in verband met patenten – op een andere manier gewoon ook!” Of was het andersom? Hoe het ook mocht zijn; het gaat nu ook zo met de hydraulische remmen voor de racer.

Shimano: “Jawel, wordt aan gewerkt”
In februari schoven we aan bij de perspresentatie waar alvast het nieuws voor de komende maanden onder embargo gepresenteerd werd. De hamvraag was dan ook of Shimano zich (niet letterlijk… hopelijk) ging branden aan hydraulische schijfremmen voor op de racefiets. Het officiële antwoord luidde, niet geheel verrassend: “Jawel, wordt aan gewerkt”. Enkele minuten later konden we prototypes aanschouwen die blijk gaven dat productieversies niet snel op zich zouden laten wachten.

Inmiddels is Shimano in dat stadium terecht gekomen, maar niet voordat Michiel van der Heijden in februari een foto van zijn Rabo-Giant cyclocrosser met een al volwassen ogende pre-productie set schijfremmen wereldkundig maakte. Daarmee was het definitief dat ze bij Shimano niet slechts als een verdwaalde stage opdracht in de marge bezig waren met schijfremmen voor de racefiets.

Di2-only, 140 mm en 160 mm schijven
Het lag geheel in de lijn der verwachting dat Shimano haar Di2 elektrische schakeltechnologie zou inzetten als basis voor een groepset met hydraulische (schijf)remmen. De grepen bij een Di2 systeem bieden namelijk door de elektronica gewoonweg de meeste ruimte om een hydraulische cilinder en reservoir zo compact mogelijk te huisvesten. Alleen dat al gaf voeding aan de gedachten dat SRAM’s versie wellicht ook elektrisch zou worden. Niets bleek minder waar; ze combineerde gewoon een mechanische schakelaar met een hydraulische cilinder. Een die echter, mede door het ruimtegebrek meer verticaal gebouwd moest worden, met de hoge ‘hoods’ tot gevolg. Daarnaast had Shimano inmiddels een patent waarbij de positie van de cilinder in relatieve zin achter de schakelapparatuur (mechanisch of elektrisch) vastgelegd wordt.

Links een tekening uit Shimano’s patenten (o.a. DE 10 2012 015 331 A1) en rechts SRAM’s vastgelegde concept (o.a.US 2012 160 625 A1).

De nieuwe Ultegra Di2 (6870) groepset

De nu officieel voorgestelde hydraulische schijfremset wordt uitgerold via de eveneens nu geïntroduceerde Di2 versie van de nieuwe 11 speed Ultegra groepset. De groepset die Shimano meer en meer wil positioneren als dè groep voor iedereen; van zondagstoerders tot ‘alles is een wedstrijd’-type rijders. Daarbij is de Dual Control greep dus volledig nieuw. Ook bij Shimano’s versie zijn de ‘hoods’ wat hoger dan bij de standaard grepen, in verband met het oliereservoir en de ontluchtingsnippel. Ze zijn echter niet zo prominent als SRAM’s faux-bar-ends waar alle technologie is onder gebracht.

Bij de remklauw heeft Shimano de XT remklauw gepakt en een andere tint gegeven. Shimano is behoorlijk uitgesproken in de keuze voor schijfdiameters en kiest voor gebruik op de weg voor 140 mm schijven voor- èn achteraan. De gedachte hierbij is dat deze reeds voldoende remkracht en doseerbaarheid hebben. Juist bij lange afdalingen op de weg is hitte-afvoer vooral belangrijk. Remmen bij dergelijke snelheden genereert een enorme hoeveelheid warmte en je wil absoluut geen fading hebben als je net de Stelvio op de limiet naar beneden aan het vlammen bent. Logisch dat ze dan ook de ‘Ice Technology’ die we van de XT en XTR remmen kennen, toepassen. Koelribben aan de remblokken dus en de 3-laags schijven bestaande uit roestvrij staal en aluminium.

Het moge duidelijk zijn dat door de keuze voor de XT remklauw deze nieuwe Ultegra BR-R785 schijfremmen ook geschikt zijn voor gebruik op de cyclocrosser. Door het minder lang remmen is koeling echter niet direct een belangrijk criterium. Modulatie en remkracht zijn daarentegen wel belangrijke speerpunten voor een crosser. Om die reden zullen er ook 160 mm schijven beschikbaar zijn.

Exacte prijzen zijn nog niet medegedeeld, noch van de volledige Ultegra groep inclusief schijfremmen, noch van de remmen inclusief Dual Control grepen als retro-fit. De prijs van de schijfrem-compatible Dual Control grepen zou echter rond die van een ‘standaard’ set Dura Ace Di2 Dual Control komen te liggen.

Ultegra disc wielen
Met de introductie van deze nieuwe schijfrem in de Ultegra groepset wordt ook een passende wielset geïntroduceerd. De WH-RX31 is een 11-speed center-lock compatibele wielset voor race- en cyclocross fietsen. De wielset is opgebouwd met aluminium velgen en straight-pull spaken en weegt 1795 gram.

“What the pro’s can’t have now, you can!”
Goed, SRAM en Shimano met racefietsschijfremmen (leuke voor Scrabble). Van remfabrikanten TRP en Formula is het ook bekend dat ze bezig zijn. Maar waar mountainbikers bekend staan omwille van snelle acceptatie van nieuwigheden, zo staan wielrenners bekend omwille van houvast aan tradities. Eén van de tradities is dat men koopt wat de prof’s gebruiken. Maar schijfremmen… daar mag het profpeloton helemaal niet mee op pad! Net als bij SRAM heeft de marketingafdeling bij Shimano zijn huiswerk gedaan. Shimano ondervangt het dan ook door het nu (positief) om te draaien. Juist omdat de prof’s er niet mee kunnen rijden, moet jij je speciaal voelen. “What the pro’s can’t have now, you can!”, is de slogan die de komende tijd de marketingcampange zal sieren.

Daarnaast voegde men tijdens de presentatie in februari nog toe dat Shimano zeker gelooft in schijfremmen voor de weg. Maar: “Het is niet het enige waar we in geloven”. Hmm, waar hoorden we dat eerder? Uiteraard blijft Shimano ook gewoon velgremmen voeren. “En een hydraulische velgrem?”, hoor ik je denken. Daarvan is nog geen officiële weet, maar dat ligt wel in de lijn der verwachting. De grepen zijn er immers al. Daarnaast heeft Shimano minimaal 1 patent vastgelegd waarin zo’n rem beschreven wordt…

Gedetailleerde tekeningen uit patent US 2012 222 922 A1; dit specifieke ontwerp is, gezien de twee montagepunten, afgestemd op time-trail frames

Tot slot liet Shimano nog weten met de UCI in conclaaf te zijn over het toestaan van schijfremmen in het wielerpeloton. Eens zien of er dan ook op korte termijn witte rook uit de schoorsteen komt.

Bron: www.shimano.com

JB