11Ants: antidote for derailleurs?

Je had er misschien nog niet van gehoord: 11Ants, een klein bedrijfje uit het Noord-Hollandse Schoorl waar 4 man hun ziel en zaligheid in stoppen om zodoende custom titanium mountainbikes te bouwen. De merknaam verwijst naar de varianten van dieren waar ‘ANT’ in de naam zit. Inmiddels hebben ze 3 modellen fietsen (ANTilope, elephANT en tarANTula) en een excentrische bracket genaamd eccANTer. Welke 7 nieuwe ANT’s zullen in de nabije toekomst nog volgen om de belofte van de merknaam in te vullen, is vooralsnog een vraag. Suggesties zijn echter meer dan welkom in de comments.

De titanium frames van 11Ants worden in het verre oosten in elkaar gelast. Kwaliteit en prijs zijn naar hun bevindingen nu eenmaal niet te evenaren in het westen, maar desondanks zijn de fietsen niet zomaar 13 in een dozijn. De frames krijgen een geometrie en afmontage op basis van de wensen van hun klanten. Daardoor werken ze ook niet met standaard built-kits of prijzen, omdat die gewoonweg te afhankelijk van de gewenste afmontage zijn. Om te zien wat er zo speciaal aan was, trok Velozine een dagje naar de Noord-Hollandse kust om de fietsen eens nader te bekijken en uit te proberen op de route door de duinen.

Specials
De fiets waar wij mee op pad waren, de Antilope, is de 29 inch XC/Marathon fiets van de collectie. Nu wilde ik mijn verhaal vervolgen met “Het eerste wat opvalt…”, maar dat klopt niet. Er valt namelijk vanalles tegelijk op aan de fiets. Allereerst is er de Cannondale Lefty XLR voorvork, een opvallende keuze in een niet Cannondale frame. Het achterwiel is opgebouwd op een Rohloff achternaaf, mij wel bekend van alle vakantiefietsen die ik in een vorig leven heb opgebouwd, maar die ik buiten de gebruikelijke Santos of Idworx creaties nog amper op andere fietsen terugzie. Voor de aandrijving van dat achterwiel zorgt een Gates carbon drive riem in plaats van een ketting. Het is dat de fiets gewoon Racing Ralph banden en een breed stuur heeft, anders had ik hem niet eens als mountainbike herkend!

Alle 11Ants frames zijn ontworpen voor een Rohloff / Gates afmontage en dat toont ook in alle details. De kabelnokjes zijn specifiek hierop aangepast, de achtervork heeft een doorvoer voor de riem, de uitvaleinden achter zijn anders en de bracketpot huist een excenter om zodanig je ketting… euh, riem te kunnen spannen. Natuurlijk, een echte singlespeed fiets kun je zo ervan maken, maar als je traditioneel wilt kunnen derailleuren, dan zul je toch een custom frame moeten laten maken. Overigens behoort dat bij 11Ants, met een beetje overtuigingskracht, ook tot de mogelijkheden.

Rijden
Antilope: een dier wat lichtvoetig en gezwind door de bossen rent. Dat somt zo ongeveer ook wel de rijervaring met deze titanium fiets op. Hoewel het geen superlichte fiets is zoals een Open O-1.0 (dit exemplaar weegt, mede door de robuuste afmontage, bijna 11 kg), voelt hij totaal niet zwaar of log aan. Door de gebruikte oversized buizen, waarbij de achtervork voorzien is van ‘meer’ buis dan je voor zo’n frame zou verwachten, ontstaat een heel direct trapgevoel. Dat trapgevoel wordt op geen enkele manier de das omgedaan door de keuze van de Gates carbon drive. Ikzelf had welgeteld één klim nodig om voldoende vertrouwen erin te hebben, om de rest van de dag full-power op de klimmetjes aan te durven zetten. Van minimaal rekken van de riem of een mindere efficiency ten opzichte van een traditionele ketting, heb ik ook niets gemerkt. Wat ik wel opmerkte was dat door de voorspanning van de riem, iedere pedaalslag ook direct raak is. Daarnaast is het ook stiekem wel heel lekker om geen last meer te hebben van een rammelende of krakende ketting.

De Rohloff zou persoonlijk niet mijn eerste keuze zijn, mocht ik een mountainbike ‘from scratch’ opbouwen. Ik heb vaker op fietsen met zo’n naaf gereden, maar ik kon nooit echt wennen aan het indirecte gevoel wat de ketting je geeft door de interne vertandingen in de naaf. Eén rit op deze fiets doet mijn jarenlange (voor-)oordeel de das om, zo erg zelfs dat ik serieus afvraag waarom ik zelf niet met zo’n setup zou gaan rijden? De gewenningscurve van de Rohloff-Gates setup was zo steil, dat ik mezelf eraan moest blijven herinneren dat ik niet met een traditionele ketting en derailleursysteem onderweg was, zo vertrouwd voelde de setup. Het echte voordeel van een dergelijke setup merk je overigens wel heel duidelijk: geen klapperende ketting zoals eerder opgemerkt en geen rammelende achterderailleur.

Verrassing
Waar ik op voorhand nog enigszins gereserveerd was wat betreft mijn verwachtingen van de fiets, viel ik gedurende de testrit eigenlijk van de ene verrassing in de andere. Naast de eerder genoemde positieve ervaring met de aandrijf-set-up, verraste de geometrie van de fiets mij ook positief. Deze testfiets past mij precies en voelde geen moment log aan. Integendeel, ik vond de fiets verrassend speels. Gooien en smijten was geen enkel probleem: de fiets plopte makkelijk de lucht in waar ik over wortels heen wilde hoppen en stuurt gewoonweg messcherp. De Lefty voorvork leverde in mijn ervaring aan dat laatste zeker een positieve bijdrage. Omhoog ontpopte de fiets zich als een lichtvoetige klimgeit, naar beneden als een solide tank die overal overheen dendert. Met enige tegenzin leverde ik daarom de fiets aan het eind van de dag weer af… Het is dat dit testexemplaar al verkocht was en mijn eigen fietscollectie nou ook niet bepaald gelijk is aan nul, anders had ik er totaal geen moeite mee gehad om deze mee naar huis te nemen en er het komende jaar op rond te rijden.

Think different…
Waar de grote electronica gigant ons doet denken dat we allemaal anders zijn, als we de nieuwste iPhone kopen, is dit credo 100% waar voor 11Ants. Ze bouwen fietsen volgens eigen filosofie en waar ze zelf achter staan. De onorthodoxe afmontage met Gates riemaandrijving en Rohloff naven onderscheidt de fiets ten opzichte van 90% van wat er in het bos rondrijdt. Het 11Ants titanium frame voegt daar nog eens 9% aan toe (8% als dat het bos van Schoorl is). Een lauw sopje om de fiets te wassen is vervolgens genoeg om jarenlang probleemloos met deze fiets te kunnen rijden. Je zult eerder je remblokken moeten vernieuwen, dan dat je aandrijflijn aandacht nodig heeft. Mocht dit alles nog niet exclusief genoeg voor je zijn, 11Ants is momenteel ook aan het experimenteren met een Pinion aandrijving, geïntegreerd in hun frame…

Tekst: Coen de Jongh
Foto’s: Erik Boschman / www.erikboschman.com