Enduro PF92 trapaslagers: uitgerold

Eind vorig jaar kregen we een set Enduro trapaslagers opgestuurd voor een (en)duur(o)test. Kort daar voor hadden we zelf ook twee sets aangeschaft: een BB92 setje voor een oude(re) fiets, en een BB86 set dat af-fabriek in een nieuwe Trek Lush gemonteerd zat. Zodoende gingen we de winter in met drie gloednieuwe trapaslages en vol hoop…

Hoop dat de Enduro BB86 en BB92 setjes het langer uit zouden houden dan hun Shimano XT en XTR voorgangers, waarvan de levensduur beschamend kort was. 3000 respectievelijk 5000 kilometers bleken de twee trapaslagers uit de Rocky Mountain Element het uit te houden voor ze rijp waren voor de kliko! Een dubbel zo veel – straatprijs rekenend – kostend setje lagers moet het toch zeker dubbel zo lang uithouden? Dat was onze redenering, dus hop: lagerpers erbij en een setje Enduro BB92’s erin!

Vóór de buitenste seal vies.

Gemengd resultaat

In het geval van de Enduro trapas in de Rumblefish is het antwoord op het vraagstuk levensduur eigenlijk een ‘nog niet bekend’. De betreffende fiets heeft niet veel actie gezien. Een klein deel van die kilometers is weliswaar in de modder gereden, maar niet bottom bracket diep en ook hogedrukreinigers zijn niet in de buurt geweest. De lagers in de Rumblefish lopen op dit moment nog steeds merkbaar lichter dan de XT lagers die ze vervingen. Dat voelt goed, hoewel ze een beetje ruis creëren als je de cranks een flinke slinger geeft met de hand.

Sterker nog: alle drie de Enduro trapassen liepen vanaf montage gewoon soepel, en ook die in de Lush voelt nog zo aan. BB92 trapas #2, echter… Die ging net zo lang mee als de gemiddelde Shimano variant. Hiermee vertroebelt het beeld van levensduur behoorlijk, want de Lush en de Element hebben evenveel kilometers en vooral modder gezien, met name tijdens de Cape Epic. Sloten modder, met als toetje een dagelijkse hogedrukspuit… van dichtbij. Waarom heeft één lagerset het zonder slag of stoot zulke mishandeling overleefd, en ligt de andere weg te roesten in een oud ijzer bak?

User error?
Het antwoord ligt, naar ons vermoeden, in de eerste plaats bij de afdichtingen. Van buitenaf zijn Enduro lagers prima afgesloten. De Element heeft wel een volledig open bottom bracket. Water dat onherroepelijk in het frame komt (via het gleufje in de zadelbuis, bijvoorbeeld) als je met hogedrukspuiten tekeer gaat, loopt uiteraard naar het laagste punt: de bottom bracket. De lagers van de Enduro BB92 set draaien daardoor gewoon in een vissenkom met slootwater, omdat afdichting van binnen af ontbreekt. Bij de het 2013/2014 model zat immers ook niet het plastic buisje dat Shimano normaliter levert. Om toch nog enige afdichting van binnen uit te voorzien hebben we een gebruikte huls van een Shimano lagerset gebruikt, maar kennelijk heeft dit niet echt geholpen.

Eén merkbaar verschil is dat Trek op de Lush – en andere modellen met BB95 passing – een eigen afdichting voor de bottom bracket levert. Die is afdichting is niet echt subtiel te noemen, en doet kennelijk heel goed haar werk. De waterdichtheid van deze (lompe) afdichting komt in de buurt van een volledig gesloten bracketbuis! Kortom: traplagerfabrikanten moeten een probleem (een open bracket buis) oplossen dat door framebouwers wordt gecreëerd. Hierin slaagde de Enduro BB92 set tot dusver niet. Een workaround zou kunnen zijn om de zo veel tijd het water uit je frame te laten. Daar zit je niet op te wachten natuurlijk, maar het zou bittere noodzaak kunnen blijken. Een ander (subtieler) verschil tussen de Lush en de Element dat de resultaten kan verklaren, is hoe de lagers in de Lush en Element gemonteerd zijn. De Lush heeft een Trek-specifieke (jawel, wederom een “standaard”) BB95 passing: de lagers worden met een hele lichte perspassing zónder cup in het frame gemonteerd. De Element heeft een relatief strakke BB92 interface. Die laatste is berucht om problemen, omdat fabrikanten het niet zo nauw nemen met toleranties. Het gevolg: slecht of kapot lopende lagers en eventueel gekraak.

Met de buitenste seal verwijderd, zien we dat het lager en zijn directe afdichting -zo goed als- schoon is!

Conclusies
Van de drie Enduro trapassen in gebruik bij de Velozine-crew draait er één na een jaar nog vrolijk rondjes, is één testsetje in de kliko beland, en wacht de tweede op wat meer afbeulen tijdens te komende winter. De materiaal- en fabricagekwaliteit zijn dik in orde, het montagegemak eveneens. De bestaande (2013/2014) Enduro setjes lossen eventuele problemen met water in de bottom bracket echter niet op, wat flinke gevolgen kan hebben voor de levensduur. De 2015 versies krijgen gelukkig wel twee verbeteringen die de situatie wellicht serieus veranderen: een gesloten aluminium behuizing (fabricaat KCNC) dicht te lagers van binnen uit af, en groefkogellagers zelf zijn vervangen door robuustere hoekcontactlagers.

Napraat
We begonnen dit artikel als een test, maar ontkwamen tijdens de redactievergadering op Velozine HQ niet aan een algemene discussie over Pressfit (BB86/BB92) trapassen. De tekst op Enduro’s eigen pagina deed ons de haren ten berge rijzen:

• “Because manufacturing tolerances vary, on many frames no special tools will be necessary to install the cups as they will press in by hand.”
• “On frames with a tighter fit, a mechanical means of pressing in the cups may be required. This can either be a dedicated tool for BB86/BB92 applications, or you may improvise with a threaded rod, nuts, and fender washers.”

Vrij vertaald is de boodschap van het eerste advies: de productietoleraties van BB92 bracketpotten zijn verschrikkelijk. De boodschap van het tweede advies: pers de lagers gerust in met een handgemaakte tool. Dat is een opmerkelijke aanbeveling voor een lagerspecialist, want het gaat lang niet altijd goed, weten we uit ervaring. Slechte uitlijning en verkeerde montage leiden tot overmatige slijtage. Combineer dat met een gebrekkige afdichting en een naar de zitbuis open bracket buis en je hebt een recept voor gekraak en in mum van tijd rauwe of vast lopende cranks.

De huidige situatie is dat traplagerfabrikanten lapmiddelen mogen bedenken voor problemen gecreëerd door de framebouwers. Gelukkig voor de consument begint men daar anno nu steeds beter in te worden.

Tekst: Eric Wictor & Lars Vogelenzang
Foto’s: Eric Wictor

Meer informatie: www.endurobearings.com
Distributie via: www.nowcompany.be