Begin november ontvang ik zo’n 2018-nieuwe-generatie-Epic. Volgens de marketeers uiteraard nóg weer een stuk fijngevoeliger dan de vorige generatie. Ik ben dan ook benieuwd of hij nog als Epic herkenbaar is en ga er een flinke periode mee op pad.
Dick Schwaab zei het al: Je bent je brein.
Om die vergelijking goed te kunnen maken, reed ik óók nog enkele keren op een Epic uit 2017. Ook op die fiets opende de demper zich voelbaar en bevestigde hij min of meer mijn herinnering van de eerste generatie. Zij het deze keer met een gevoel dat ik het beste kan benaderen met een gefluisterd “plèk”. Duidelijk voelbaar, maar zolang de Brain niet hélemaal dicht stond niet storend.
Subtieler
Voor de allernieuwste Epic trok Specialized de trukendoos helemaal open om hem nóg soepeler te maken. En om met de deur in huis te vallen: dat is gelukt. Stap van de oude op de nieuwe over en je voelt meteen dat de “plèk” een “plòk” is geworden. Nog steeds voelbaar, maar duidelijk minder scherp en subtieler dan op de oude. In alle standen. Het gevoel dat de Brain geeft zolang hij dicht is, is gebleven: een duidelijke support van onderen, bijna als bij een hardtail. Dus ja, het is zéker nog steeds een Epic. Maar dan nóg een stukkie beter!
Betere verstelling
Ook de verstelling van de Brain is verbeterd. De verstelknop werkt prettiger en heeft 5 duidelijk te onderscheiden standen. De sterkte van de “plòk” neemt af naarmate je hem verder open zet. In de lichtste stand is hij zelfs bijna afwezig, dan wordt de achtervering echter wel direct gevoeliger voor trapbewegingen.
“…ik kan me concentreren op sturen en pijn lijden. Gas d’r op, rammen.”
Aan de andere uiteinde van het instelgebied wordt de vering me toch wat te ongevoelig. Ik eindig dan ook op de middenstand. De achterkant reageert dan nauwelijks op trapinvloeden en dat voelt heerlijk efficiënt. Het is zeker niet de comfortabelste 100 mm fully die je kan bedenken: je voelt nog steeds dat hij de allerkleinste oneffenheden negeert. De vering gaat echter netjes open zodra het nét iets meer is dan dat.
Set and forget
Eénmaal de Brain ingesteld op deze Specialized Epic Pro doet hij voorspelbaar zijn werk en hoef jij er niet meer over na te denken. Zeker op een op XC-ragbak vind ik dat prettig: ik kan me concentreren op sturen en pijn lijden. Gas d’r op, rammen. Dat is ook écht waar de fiets toe uitnodigt. De “plòk” voel je overigens vooral op de eerste hobbel op een vlak pad, verder eigenlijk niet. Het enige vreemde wat ik merk is bij een serie snel opvolgende hobbels, zoals een worteltapijtje bergaf. Dan lijkt er soms een trilling door de fiets te gaan, alsof de Brain het niet helemaal kan volgen. Voor de wegligging heeft het overigens geen merkbare gevolgen.
Autosag: gimmick?
De demper op deze Epic Pro is door Specialized uitgevoerd met Autosag. Daarmee stel je de uiteindelijke luchtdruk van de achterdemper automatisch op jouw gewicht in via een speciaal ventiel. Maar eerlijk gezegd vond ik dat altijd maar een gimmick. Ik vond het zelfs een beetje vreemd overkomen richting de kopers van de duurdere modellen. Zijn er echt mensen die €5.000+ uitgeven aan een fiets, maar niet zelf hun vering kunnen afstellen?
Autosag werkt echter zoals beloofd, als je de aanwijzing op de demper volgt. Pomp de demper op tot 300 PSI, stap op de fiets, druk de knop in, druk de vering daarna eens goed in om de luchtkamers met elkaar in balans te brengen en klaar. Het resultaat is consequent de 10% sag die Specialized voorschrijft. 10% is echter wel een erg lage waarde, en niet direct naar mijn persoonlijke smaak. Sterker nog: je kunt je afvragen of een fiets op 10% sag überhaupt een Brain nodig heeft? De vering is dan namelijk al zó straf dat het verlies door wippen sowieso nihil is, zou je zeggen.
Meer sag
Ik druk daarom de knop na het balanceren stiekem nóg een keertje in, waarmee ik een sag bereik van circa 20%. Dat voelt voor mij voor een XC-fiets als een gezondere waarde. Het stelt me in staat om zoveel mogelijk door te kunnen trappen op hobbelige stukken, terwijl de fiets de ondergrond voor me uitvlakt. Terwijl op gladdere stukken de Brain zijn dankbare werk doet en de fiets superstrak aanvoelt.
De keerzijde van die medaille is dat de achterdemper dan wel snel véél veerweg vrijgeeft. Ik denk in die context daarom dat agressievere rijders die iets meer sag wensen, zouden kunnen profiteren van een volume spacer om té hard doorslaan te voorkomen. Specialized meldt echter dat daar geen vraag naar is en ze dus niet verkrijgbaar zijn. Wel kunnen zwaardere of extremere rijders een aangepaste “S-tune” krijgen van het dempingscircuit.
Daarnaast vind ik het lastig om de rebounddemping precies goed te krijgen: hij is of net té straf of net té soepel: een klikje ertussen is er niet. Mogelijk zijn vanwege de diameter van de demper sommige dempingsonderdelen wat kleiner dan normaal, en beïnvloedt dat de instelgevoeligheid?
RockShox SID met Brain
De RockShox SID Brain vork ging ongewijzigd 2018 in. Hij voelt totaal anders dan de achterdemper: Geen plòk te bekennen! Ook niet als je staand fietst: Waar je bij een oude Fox Terralogic duidelijk een drempeltje voelt als je hem door de automatische lockout drukt, merk je dit hier niet: het is een vloeiender overgang.
Let wel op: als je de Brain ver dicht draait, is hij lekker strak tijdens het klimmen, maar echt té straf als je in het zadel zit. Hij zal dan niet altijd openen wanneer je het wél verwacht. Je doet er goed dus aan om de vork-Brain wat verder te openen. Staand veert hij dan zo’n 15 mm in en uit. Dat is even wennen als je een harde lockout verwacht, maar ik vond het uiteindelijk best oké. Ook hier geldt: je hoeft niet continu zelf te frunniken met een lockout hendel. Wederom: Stampen maar dus… In de vork passen overigens, zoals in elke SID, wél volume spacers.
Racen? Spass machen!
Goed, de 2018 vering is dus goed geschikt voor het gebruiksdoel van de fiets en verbeterd ten opzichte van de vorige generatie. De grootste verbetering voor 2018 is echter iets anders, namelijk de pretfactor. Dat komt door de geometrie. De 2017 Specialized Epic had een lange stuurpen en een steile voorvork. Het gaf een wat nerveus stuurkarakter. Sprongetjes maken met de fiets was een beetje oppassen: de neus wilde graag duiken. Niet direct een speelse pretfiets dus. Nu was dat ook nooit de bedoeling, maar het is dus wel het punt waarop de 2018 zich onderscheidt van zijn voorganger. De Specialized Epic is namelijk – verrassing! – langer en flauwer. Dit als reactie op de steeds lompere XC-parcoursen.
“Hij is iets minder nerveus, springen is leuker en je kan je gewicht makkelijker richting het achterwiel verplaatsen.”
In combinatie met een vork met weinig sprong (en daarmee een grotere naloop) geeft je dat bergaf meer zekerheid en controle. Hij is iets minder nerveus, springen is leuker en je kan je gewicht makkelijker richting het achterwiel verplaatsen. Ik heb met deze Specialized Epic Pro een aantal steile passages met drops gereden die ik met de vorige generatie wellicht niet zo snel had aangedurfd. Zelfs niet als daar, net als in de testfietst, een dropper in zou zitten. Daarover gesproken: Jij.Bent.Niet.Sam.Gaze. Dus vergeet dat lutele meergewicht en monteer gewoon zo’n ding. Ook op deze fiets ga je plezier van een dropper krijgen, zelfs al op de Utrechtse Heuvelrug en al helemaal tijdens die technische XC race in de Ardennen.
Want vergis je niet: Het is en blijft een rasechte XC-fiets, ook met een dropper wordt het geen “short travel trail bike”. Het karakter van de vering toont dat al aan. Je ziet het ook aan de geometrie en de zithouding.
De lange diepe XC-zit volgens mijn Retül-meting leek in eerste instantie wat extreem, op de langere termijn vond ik het echter voor deze fiets een prima houding. Mijn positie ten opzichte van het bracket is goed om vermogen te kunnen leveren. En bij staand aanzetten en staand klimmen kan ik mijn lichaam goed naar voren brengen. Zittend bergop merk ik door de lange voorkant wel dat ik bewuster mijn massa naar voren moet verplaatsen om druk te houden op het voorwiel. In snelle bochten, ten slotte, is de gewichtsverdeling voor-achter spot on. Ik zak iets door mijn armen en het voorwiel blijft grip houden. Bijtrappen in de bocht, béétje tegendruk met de achterrem en ik houd snelheid. Dat doet deze Specialized Epic Pro erg goed!
Tot slot: ik reed de fiets met een naar moderne maatstaven lange 90 mm stuurpen. De reach van de Epic is fors. Voor iets meer speelsheid is een 70 of 80 mm pen te overwegen, zonder dat de zithouding direct té kort wordt om vermogen te leveren.
Overige gedachtes
Op de 2017 Epic had ik ruzie met Specialized’ eigen Fast Track voorband. Met zijn haast homeopatische noppen brak ‘ie geregeld uit. Waarom zou je zo’n band willen? Licht rollen? Lekker belangrijk als je tijd verliest in de bochten! Specialized monteerde voor mij 2,3″ Ground Controls. Die bleken prima te rollen, hebben zijdelingse grip, reageren voorspelbaar en schrikken niet van een beetje modder (of zelfs sneeuw). Uiteraard is het afhankelijk van je skills en het terrein, maar ik durf te beweren dat de Ground Control voor 80% van de kopers een betere band is dan de Fast Track. Zeker als je de technische capaciteiten van de Epic wilt benutten.
De SRAM Level remmen goed. Ik had in het begin wel veel problemen. Zoals sterk aanlopen en krijsen, vooral bij nattigheid. Schoonmaken en nieuwe blokken losten dit grotendeels op. De voorrem houdt wel variërend drukpunt en ze lopen gevoelsmatig wat sneller aan dan een bijvoorbeeld een setje Shimano XT’s. Als ik de fiets zou kopen, zou ik ze voor aflevering vervangen. Tot slot kon ik geen vrienden worden met de handvatten. Want ze zijn keihard. Zou het Specialized Epic Pro zijn, dan had ik er snel een setje siliconengrips opgezet.
Een hele winter lang…
Met de eerste rit begin november begon gelijk het natte seizoen. Ik heb de Epic Pro vijf maanden lang door weer en wind mogen jagen van Specialized. En daarbij heb ik niet voorzichtig aan gedaan. Toertochten, vaste routes en technischer paden rond de Veluwe en rondom Vaals. Dit in combinatie met modder, sneeuw, ijs (en soms zelfs dubieuze mixen van die drie ingrediënten). Goed schoonmaken achteraf was echter genoeg om alles goed operationeel te houden. Er zit ondertussen wel een kraakje in het balhoofdstel dat ik er nog niet uit heb gekregen. Bovendien is vooral de vork duidelijk aan een onderhoudsbeurt toe. Want na een rit met een aantal harde impacts én een sneeuwmodderrit vlak daarna, ontdekte ik in de laatste week wat oliesporen rondom de linker vorkpoot. Zonder verlies van functie, overigens.
Conclusies
Ik moet eerst even eerlijk zeggen dat het lang geleden was dat ik langere tijd op een XC-fully reed: ik bezit er zelf géén. Ik was dan ook bijna vergeten hoe lekker XC-fietsen kunnen rijden op de parcoursen waarvoor ze gebouwd zijn. Dat kleurt mijn mening misschien een beetje.
Los daarvan is het duidelijk dat de Specialized Epic Pro goed doet wat hij moet doen: Excelleren op XC-terrein. De vering en zithouding zijn daarvoor geoptimaliseerd: Snelheid maken én houden gaat makkelijk, zowel op het vlakke als bergop. Laat maar komen dat startnummer!
Wil je het wat ruiger, dan zul je wellicht merken dat je – eventueel met een iets aangepaste zit – ook veel plezier kan hebben bergaf. Maar het karakter van de veringen wordt dan de limiterende factor. Daaruit volgt ook mijn tips aan de Specialized constructeurs: ontwerp luchtspacers voor de achterdemper voor rijders die daar behoefte aan hebben en onderzoek welke 2018-verbeteringen in de Brain demper overgeheveld kunnen worden naar de Brain voorvork om deze nog wat fijngevoeliger te maken. Combineer dit alles eventueel met een uitvoeringsvariant met een dropper en wat ruigere banden, en je hebt een hele leuke en capabele fiets!
Oh ja; Als Specialized deze Epic Pro testfiets had vergeten terug te halen, dan had dat ik dat helemaal niet erg gevonden! Zou ik zelf een Epic kopen, dan werd dat misschien eerder de Expert. Die is €1.700 goedkoper dan de Pro en wat minder chique afgemonteerd. Functioneel is hij nagenoeg hetzelfde: hetzelfde frame, dezelfde vork, dezelfde carbonvelgen, én een Sram GX Eagle groep.
Frame
| Frame | Specialized FACT 11m, vol carbon, threaded BB, 12×148 mm inbouw, interne kabelgeleiding, 100 mm veerweg |
| Achterdemper | Rockshox Brain |
| Adviesverkoopprijs | €6.699,- exclusief dropper |
| garantie en onderhoud | 5 jaren garantie op Brain-demper en Brain-vork, Voorwaarde: elk jaar (Of 150 uur) een grote servicebeurt bij Specialized in ’s Heerenberg. Daarop zit 1 jaar garantie. De luchtdemper vereist iedere 50 uur een servicebeurt bij de dealer. |
Onderdelen
| Vork | Rockshox SID Brain, 100 mm veerweg, 15×110 mm, 42 mm offset |
| Achterderailleur | SRAM X01 Eagle |
| Shifter | SRAM X01 Eagle |
| Crankset | Truvativ Stylo carbon, Boost 175 mm met 32 t tandwiel |
| Bottom bracket | SRAM GXP |
| Cassette | SRAM 1295 Eagle, 12-speed, 10-50t |
| Ketting | SRAM X01 Eagle |
| Remmen | SRAM Level TLM |
| Remschijven | SRAM 180/160 |
| Velgen | Roval Control Carbon, 22mm intwendig, tubeless-ready |
| Spaken | DT Swiss Revolution |
| Naven voor/achter | Roval Alloy / DT Swiss 350, Star Ratchet, 36t engagement |
| Banden voor/achter | Testfiets: Specialized Ground Control GRID 2.3 Standaard: Specialized Fast Trak GRIPTON tubeless 29 x 2.3″ / 2.1″ |
| Stuur | Specialized Mini-rise, 7050 alloy, 8° backsweep, 6° upsweep, 10 mm rise, 720 mm breedte, 31.8mm klem |
| Stuurpen | Specialized XC, 3D-forged alloy, 4-bolt, 6-degree rise. Testfiets: 90 mm. Standaard: 100 mm |
| Grips | Specialized Sip Grip, half-waffle, XL dikte |
| Zadel | Specialized Body Geometry Phenom Expert, titanium rails, carbon fiber schaal, 143 mm |
| Zadelpen | Testfiets: Specialized Command IRcc 30.9, 125 mm drop. Standaard: Specialized, alloy, 30.9 mm, 21 mm offset |
| Zadelpenklem | Specialized 34,9 mm |
| Pedalen | niet meegeleverd |
Geometrie
 |
| Framemaat | XL | ||||
| Zitbuislengte | ST | 52,0 cm | Offset | O | 4,2 cm |
| Bovenbuis | TT | 64,9 cm | Trail | T | 9,4 cm |
| Reach | R | 47,5 cm | Balhoofdlengte | HT | 14,0 cm |
| Stack | S | 63,0 cm | BB hoogte | BBH | 33,2 cm |
| Zitbuishoek | STA | 74,75 °<%2 |
| Framemaat | XL | |
| Zitbuislengte | ST | 52,0 cm |
| Bovenbuis | TT | 64,9 cm |
| Reach | R | 47,5 cm |
| Stack | S | 63,0 cm |
| Zitbuishoek | STA | 74,75 ° |
| Offset | O | 4,2 cm |
| Trail | T | 9,4 |
| Balhoofdlengte | HT | 14,0 cm |
| BB hoogte | BBH | 33,2 |
| Liggende vork | CS | 43,8 cm |
Website fabrikant: www.specialized.com
Tekst: Lars Vogelenzang
Foto’s: Coen de Jongh, Ruben Singel
Ben ik de enige bij wie die brainstorm regelmatig stuk gaat !?