Test | Cannondale Scalpel Hi-Mod 1 2021 full suspension

Tekst: Jeroen van den Brand // Foto's: Coen de Jongh & Jeroen van den Brand

XXC

Ik neem je eerst even mee terug naar 2016. Want toen kondigde Cannondale aan dat XC dood was. En vanaf dan zou het 'XXC' gaan heten, want cross country was onderhevig aan extremisme. Om dus uit de voeten te komen op de steeds ruiger wordende parcoursen was een nieuwe geometrie dé oplossing volgens hen. Toen ik op de EuroBike Media Days in datzelfde jaar de Scalpel uitprobeerde, kon ik eigenlijk niet anders dan Cannondale gelijk geven. Dankzij een relatief vlakke stuurhoek, gecombineerd met de grote offset in de voorvork, bleek die Scalpel één van de best sturende XC bikes op die ik ooit bestuurde. Dat ‘OutFront’-concept vond ik zelfs dermate overtuigend, dat ik mijn spaarvarken stuksloeg en een Scalpel-Si Carbon 2 bestelde.

Scalpel 2021: groter

Het mag dan ook geen verrassing zijn dat ik buitengewoon geïnteresseerd was in de nieuwe versie van de Scalpel die vandaag gelanceerd wordt. Maar die zou volgens Cannondale toch wel aanzienlijk anders zijn. En daarmee werd niet alleen de grotere wielen mee bedoeld voor de kleinste frames. Want had de voorloper bij de XS en de S – die ik zelf heb – namelijk 27,5” wielen, de nieuwe Scalpel is er namelijk alleen als 29er. De Scalpel Hi-Mod 1 testbike kreeg ik in de maat S mee; de nú kleinst verkrijgbare maat. Naast grotere wielen heeft-ie ook een reach die 10 mm langer is. Maar dankzij de steilere zitbuishoek zit ik er niet noemenswaardig anders op.

Goed sturend

Uiteraard is voor mij de transitie naar grotere wielen merkbaar, maar het is ook geen wereld van verschil. Inmiddels staan er ook andere 29ers in mijn garage. De verder afgevlakte stuurhoek (die is nu 68 graden) in samenwerking met de grote vorksprong in de Lefty Ocho (‘OutFront’-geometrie), maakt de nieuwe Scalpel óók een erg goed sturende fiets. Maar hij is hierin wel wat minder uitgesproken dan zijn voorloper, want de vlakkere stuurhoek werkt de namelijk óók door in de wielbasis. En daarom staan bij alle framematen de wielen dan ook verder uit elkaar. In het geval van deze 29er S versus de vorige 27,5” S is dat 4,9 centimeter, mede doordat de achtervork nu langer is voor het grotere achterwiel. En links- of rechtsom (de boom); dat valt de eerste paar meters wel op.

Snelheid maken met gemak

Ook al was de vorige Scalpel beslist geen trage bike, deze Scalpel Hi-Mod 1 wil écht vooruit. Sterker, bij monde van Raymond van het Groenewoud: “Het ging vooruit, het ging verbazend goed vooruit!” Het gemak waarmee je snelheid maakt, is echt opmerkelijk. Het frame is stijf en ook het lage gewicht van 9,9 kilogram (gewogen zónder pedalen en zonder de Stash-toolkit, maar met bidonhouder – Cannondale claimt een framegewicht van 1910 gram in de maat M) werken hier beslist aan mee. Maar meer nog het herziene veersysteem.

"...haal de remote en de bekabeling naar achterdemper en voorvork er gerust vanaf..."

Want waar de vorige Scalpel best gretig was in het aanspreken van zijn veerweg, zo strak reageert de achterkant van deze nieuwe. Er is zittend op het zadel op een vlakke weg zo weinig beweging in het systeem, dat je nauwelijks het verschil merkt wanneer je de gecombineerde lockout van voorvork en achterdemper dicht zet. Mocht je dus nóg een lichtere fiets willen; haal de remote en de bekabeling naar achterdemper en voorvork er gerust vanaf, want die hebben maar weinig toegevoegde waarde.

De nieuwe Scalpel is zonder gêne méér race-georiënteerd

Overdreven? Nee. Aanvankelijk dacht ik dat ik de door Cannondale voorgeschreven drukken voor de Lefty Ocho voorvork en de Fox Float DPS EVOL achterdemper verkeerd had geïnterpreteerd en ze dus te hard had staan. Voor de achterdemper was het advies om 27,5% sag (negatieve veerweg) in te stellen. Op zich geen rare waarden voor de achtervering en redelijk in overeenstemming met wat ik bij mijn 'oude' Scalpel toepas. Maar zelfs met 30% sag toont deze Scalpel Hi-Mod 1 nog steeds zijn beduidend strakke race-georiënteerde karakter. En dat zonder enige twijfel of gêne.

"...hoe harder je gaat, hoe beter de nieuwe Scalpel tot zijn recht komt."

Nog steeds fijngevoelig

Zodra je wat oneffenheden tegenkomt, wordt daar snel en resoluut korte metten mee gemaakt, maar keert de rust ook weer snel terug. Maar hoewel hij nog steeds wel fijngevoelig is in het begin van zijn veerweg, het systeem beweegt gewoon niet veel. En op een relaxt tempo voelt de achterkant dan eerder wat hard aan en er komt nog altijd veel door tot in het zadel en stuur. Comfortabel? Nee, niet echt. Maar dat is niet punt van deze ragbak. Pas als je echt snelheid maakt, begint een en ander op zijn plek te vallen. En hoe harder je gaat, hoe beter de nieuwe Scalpel tot zijn recht komt.

Beduidend strakker en méér grip

Een van de routes in mijn achtertuin ligt vol met boomwortels. Mijn oude Scalpel weet daar goed genoeg raad mee, want ik kan er de snelheid hoog houden. Het vergt echter ook wel wat ‘body language’ om te voorkomen dat met name de achtervering snel heel actief wordt en redelijk wat veerweg gebruikt. Deze Scalpel Hi-Mod 1 vlakt de boel ook af, maar doet dat tijdens het trappen dankzij de hogere anti-squat-waarde (de mate waarin trapkracht het inveren door trappen tegen werkt) en de meer progressieve veerkarakteristiek beduidend minder gezapig. Hij houdt simpelweg eerder op met inveren. En ja, dat voelt uh... 'sportiever'.

Dat wordt aan de voorkant gematched door de Lefty Ocho. Die spreekt ook voldoende soepel aan, maar is eveneens niet gretig in gebruik van de beschikbare millimeters veerweg. Wat heet, ik heb de Ocho nog geen enkele keer zijn volle 100 mm veerweg kunnen laten pakken, ondanks een betrekkelijk hoog percentage sag (25 tot 30%) en het niet zachtzinnig landen van wat drops.

"Er is dus gewoon grip en de bike herpakt zijn ‘gas er op!’-mentaliteit gewoon sneller."

Gas erop

Het is echter ook weer niet zo dat ik met de 2021 Scalpel Hi-Mod 1 van de ene wortel naar de andere stuiter, of op remknippen van de bike aframmel. Want van rijrichting veranderen gaat in die situaties nog steeds. En dat impliceert dat de wielen de grond dus goed blijven volgen – in de lucht is de grip namelijk uh... 0. Er is dus gewoon grip en de bike herpakt zijn ‘gas er op!’-mentaliteit gewoon sneller. En juist die vlotheid stimuleert het kúnnen rijden op snelheid alleen maar meer. Precies wat de Cannondale-techneuten met deze vernieuwingen voor ogen hadden…

Vering efficiënter?

Waar je die grip óók merkt is op klimmetjes met los zand. Met druk op de pedalen merk je namelijk dat de achtervering van de 2021 Scalpel niet inzakt en dat de achterband gemakkelijker grip pakt én houdt. Bij mijn oude Scalpel zakt de achtervering juist wel in onder pedaaldruk, waardoor er méér gewicht op het achterwiel komt en hij daardoor juist sneller ingraaft. En over bergop rijden gesproken: ook daar is de strakheid van de vering goed merkbaar. Het blijft allemaal beduidend rustig, maar de achterband slipt lang niet zo snel door als op mijn hardtail onder dezelfde 'power output'. Is zodoende het systeem dus efficiënter? Wanneer dat voor jou 'strak blijven onder pedaalkracht' betekent, dan is het antwoord dus volmondig 'ja'.

"Is zodoende het systeem dus efficiënter? Wanneer dat voor jou 'strak blijven onder pedaalkracht' betekent, dan is het antwoord dus volmondig 'ja'."

Dit mes snijdt maar aan één kant… héél scherp

De 2021 Scalpel is, net als zijn voorganger, uitgesproken. Wederom maakt de ‘OutFront’-geometrie de nieuwe Scalpel tot een fabuleuze stabiele daler, zonder echt in te boeten op scherpte bij lage snelheid. Maar waar dat bij de vorige Scalpel ‘de fiets maakte’ (in mijn optiek was dat misschien wel de best-sturende xc full suspension tot dusver), is dat bij de nieuwe versie een (belangrijke) bijrol in het karakter. Want hét hoofdnummer van deze nieuwe bike is zijn beduidend meer progressieve veergedrag. Hij is zelfs zó progressief, dat mensen die vooral een comfortabele fully zoeken, misschien beter aan deze Scalpel voorbij lopen.

Het marktsegment van fullies met 100 tot 120 mm is breed. Aan de ene kant vind je capabele, breed inzetbare allrounders voor lange dagtochten. Bikes die zeker ook niet misstaan aan de start van een xc-wedstrijd of marathon. De vorige Scalpel viel in die categorie en was dus een mes dat aan twee kanten sneed. Aan de andere kant vind je bikes die vooral bedoeld zijn voor mensen die hun rit kwantificeren in seconden, hartslagzones en Strava-segmenten. Bikes zoals deze nieuwe Scalpel. De 2021 Scalpel snijdt namelijk maar aan één kant... en dan ook nog eens vlijm- en vlijmscherp! Hij is overduidelijk méér volbloed-racer dan ooit en in die categorie is ‘ie momenteel zelfs de scherpste…