Test | Carbon versus aluminium: 2 x Merida Big-Nine 2021 getest

Introductie

De Merida Big-Nine 700 versus de Big-Nine 3000. De één aluminium, de ander carbon. Welke gaat het worden? Met een prijs van € 1.849,- kosten beide bikes hetzelfde, dus dat helpt niet bij het maken van een keuze. En ook het gewichtsverschil laat de weegschaal niet echt overhellen ten gunste van de een of de ander; 12,34 kg weegt de aluminium Big-Nine, z’n carbon broertje komt op 12,14 kg.

Maar als prijs en gewicht bij het kiezen tussen deze twee bikes geen effectief selectiemiddel zijn, wat dan wel? De kwaliteit en functionaliteit van de onderdelen? De rijeigenschappen? In mijn optiek zijn die laatste het allerbelangrijkst. Echter, omdat deze deels een afgeleide zijn van de gebruikte onderdelen, loop ik die toch even met je door.

Specificaties & geometrie

	Big-Nine 700	Big-Nine 3000
Frame	Lite-aluminium	CF3-carbon
Voorvork	Manitou Markhor Comp	Manitou Markhor Comp
Derailleur	Shimano XT, 2×12	Shimano XT, 1×12
Shifter(s)	Shimano XT	Shimano Deore
Crankset	Shimano XT, 26-36t	Shimano Deore, 32t
Cassette	Shimano SLX, 12-speed, 10/45t	Shimano Deore, 12-speed, 10/52t
Remmen	Shimano XT	Shimano MT400
Remschijven (v/a)	Shimano RT54, Ø180/160 mm	Shimano, Ø180/160 mm
Stuur	Merida Expert CC, 740 mm	Merida Expert Flat, 740 mm
Stuurpen	Merida Expert CC, 80 mm	Merida Expert CC, 80 mm
Zadel	Merida Comp CC	Merida Comp CC
Zadelpen	Merida Comp CC, Ø 30,9 mm	Merida Comp CC, Ø 30,9 mm
Naven	Shimano SLX	Shimano MT400
Velgen	Merida Expert CC	Merida Comp CC
Banden	Maxxis Ikon 29×2.2	Maxxis Ikon 29×2.2
Prijs	€ 1.849,-	€ 1.849,-
Gewicht	12,34 kg	12,14 kg

Geometrie

Framemaat	M
Zitbuislengte	ST	44,4 cm	Offset	O	–
Bovenbuis	TT	60,5 cm	Trail	T	–
Reach	R	42,2 cm	Balhoofdlengte	HT	10,0 cm
Stack	S	61,9 cm	BB drop	BBD	6,5 cm
Zitbuishoek	STA	73,5°	Liggende vork	CS	43,3 cm
Balhoofdshoek	HTA	70,0°	Wielbasis	WB	110,0 cm

Framemaat	M
Zitbuislengte	ST	44,4 cm
Bovenbuis	TT	60,5 cm
Reach	R	42,2 cm
Stack	S	61,9 cm
Zitbuishoek	STA	73,5°
Balhoofdshoek	HTA	70,0°
Offset	O	–
Trail	T	–
Balhoofdlengte	HT	10,0 cm
BB drop	BBD	6,5 cm
Liggende vork	CS	43,3 cm
Wielbasis	WB	110,0 cm

Website fabrikant: www.merida.nl

Big-Nine 3000: Carbon frame, goedkopere onderdelen

De weegschaal geeft het eigenlijk al aan; hoewel de Big-Nine 3000 een lichtgewicht carbon frame heeft, is-ie als complete bike nauwelijks lichter dan de aluminium Big-Nine 700. Dat komt omdat op de Big-Nine 3000 zwaardere componenten zijn gemonteerd. Het sterkst komt dat bij de wielen tot uiting. Ondanks dat beide bikes dezelfde Maxxis-banden hebben, weegt de wielset op de carbon Big-Nine 3000 een halve kilo méér dan die op de aluminium Big-Nine 700. Het gewichtsvoordeel van het carbon-frame wordt feitelijk alleen al hierdoor teniet gedaan. Bovendien moet je na iedere haakse bocht een halve kilo extra roterende massa telkens weer opnieuw in beweging brengen.

"Als de Big-Nine 700 namelijk net als de Big-Nine 3000 uitgerust zou zijn met een 1x12-aandrijflijn, dan zou de aluminium-variant zelfs mínder wegen dan de gelijk geprijsde carbon-uitvoering!"

Ook de Shimano Deore-cranks en de Deore-cassette op de Big-Nine 3000 wegen meer dan de Shimano XT en SLX pendanten op de Big-Nine 700. Deze laatste is overigens uitgerust met een klassieke dubbel, die met z’n tweede kettingblad, voorderailleur, kabel en schakelaar de naald van de weegschaal omhoog jaagt. Een belangrijke constatering. Als de Big-Nine 700 namelijk net als de Big-Nine 3000 uitgerust zou zijn met een 1x12-aandrijflijn, dan zou de aluminium-variant zelfs mínder wegen dan de gelijk geprijsde carbon-uitvoering!

Aluminium versus carbon: de plus- en minpunten

Aluminium-frame

+ Relatief goedkoop en daarom voorzien van betere onderdelen;
+ Beter bestand tegen puntbelasting;
+ Doorfietsen met een deuk in het frame is mogelijk;
+ Bij tweedehands koop: eventuele schade is zichtbaar;
– Zwaarder dan carbon;
– Bij intensief gebruik kans op metaalmoeheid;
– Zeer lastig te repareren.

Carbon-frame

+ Bij gelijke stijfheid lichter dan aluminium;
+ Bij de juiste constructie comfortabeler dan alu;
+ Ongevoelig voor materiaalmoeheid;
+ Schade kan in veel gevallen goed gerepareerd worden;
– Vanwege de hogere prijs een minder hoogwaardige afmontage;
– Niet doorrijden bij deuk. Zorgvuldig onderzoek na val noodzakelijk;
– Bij tweedehands koop: eventuele schade kan onzichtbaar zijn.

Alu is stug, carbon is comfortabel, toch?

Aluminium frames hebben de naam stug en hard te zijn, carbon zou vergevingsgezind en comfortabel zijn. Maar als je de vorm van de achterbrug van de twee Merida’s bekijkt, zie je dat ze beide nadrukkelijk geoptimaliseerd zijn op het bieden van comfort en tractie, met dunne staande en flink afgeplatte liggende achtervorken. Waarbij wel opvalt, dat de carbon achterbrug slanker en verfijnder overkomt. Rest de vraag: bij welke van de twee testbikes werkt deze ‘comfort-constructie’ het best?

"Er is dus wel sprake van vering, maar niet zozeer van demping en daardoor voel je dat de carbon achterbrug van de Big-Nine 3000 je na een dikke wortel een tikje nageeft."

Om dat uit te vinden, heb ik de achterbanden gevuld met 1,8 bar, de voorbanden met 1,6 bar en de voorvork met 7,5 bar. En vervolgens heb ik beide bikes om en om vele tientallen keren over steeds hetzelfde worteltapijt gestuurd.

Mijn bevindingen vind je wellicht wat teleurstellend, maar het blijkt in de praktijk écht lastig om te voelen welke van de twee test-Merida’s comfortabeler is. Hier toch een poging. De carbon-achterbrug lijkt door de impact van de wortels subtiel in te veren. Echter, het ‘uitveren’ gaat vrij resoluut, waardoor er toch behoorlijk wat energie doorgegeven wordt aan het zitvlak van de berijder. Dat is een typische eigenschap van carbon; het materiaal laat het toe om buisvormen te maken die onder belasting redelijk goed vervormen. Maar zonder extra kunstgrepen in de samenstelling – die de kostprijs van een carbon frame flink omhoog stuwen – heeft het materiaal daarbij vervolgens de neiging razendsnel terug te keren naar z’n oorspronkelijke vorm. Er is dus wel sprake van vering, maar niet zozeer van demping en daardoor voel je dat de carbon achterbrug van de Big-Nine 3000 je na een dikke wortel een tikje nageeft.

‘Harde’ reputatie aluminium onterecht

Dan het aluminium frame van de Big-Nine 700. Dat geeft de schokken van diezelfde wortels gevoelsmatig iets directer door aan het zitvlak door, maar lijkt die impacts wél iets beter te dempen. Waar het carbon van de Big-Nine 3000 meer als een veer zonder demping werkt en de energie van het inveren nagenoeg ongedempt teruggeeft, gaat er bij de beweging (flex) van het aluminium frame wél energie verloren. Oftewel: het is een veer die dus minder kracht teruggeeft, dan dat je er instopt. Demping dus.

"Toch zijn deze twee Merida’s voor een hardtail beslist niet kneiterhard. Sterker, ik zou ze aan de meer comfortabele kant van het spectrum plaatsen."

Als het gaat om het opvangen van oneffenheden in de ondergrond is er dus een verschil voelbaar tussen aluminium en carbon, maar zoals ik hierboven al schreef is dat verschil echt heel erg subtiel. Maar het ís er wel. Toch ik durf dat niet te beschrijven in termen van comfort. Het is meer een verschil in de manier waarop de impact van wortels en remknippen doorgegeven wordt aan je zitvlak. Want doorgegeven worden ze!

Toch zijn deze twee Merida’s voor een hardtail beslist niet kneiterhard. Sterker, ik zou ze aan de meer comfortabele kant van het spectrum plaatsen. Maar bij een hardtail kan de achterbrug de comfortklus niet in z’n eentje klaren; een zadelpen die enigszins kan meebewegen met een impact is minstens zo belangrijk. Wie op zoek is naar meer comfort doet er daarom slim aan de zeer stijve standaard zadelpen te vervangen door een carbon-exemplaar met ingebouwde flex. Merida heeft er zelf ook eentje in z’n assortiment: de S-FLEX-zadelpen. Echt een aanrader!

Tekst gaat verder onder de foto.

Manitou Markhor: gevalletje onbekend-maakt-onbemind

En nu ik het toch over aanraders heb, moet ik zeker ook de voorvork even noemen. Nee, er zullen weinig bikers zijn wier hart sneller gaat kloppen als ze de naam Manitou Markhor horen. Mijn hart ook niet. Maar dit is echt een klassiek gevalletje van onbekend-maakt-onbemind, want de Manitou Markhor is ondanks z’n lage prijs een serieus fijn vorkje! Heerlijk soepel op worteltapijten en remknippen, met een behoorlijke goede demping en eindprogressie om doorslaan bij harde klappen effectief tegen te gaan. Daarnaast is-ie stijf bij insturen en bij onverwachte remacties. Dus mocht je de Merida Big-Nine 700 of 3000 bij voorbaat afschrijven omdat er geen Fox of RockShox in de balhoofdbuis is gestoken: niet nodig, de Manitou Markhor zal je niet teleurstellen.

Keuze niet te maken op basis van comfort of tractie, waarop dan wel?

Maar goed, terug naar de vergelijking tussen de aluminium Big-Nine 700 en de carbon Big-Nine 3000: want als de strijd om het hoogste comfort en de meeste tractie niet beslecht kan worden, op basis van welk argument moet je dán kiezen? Je komt dan tóch terecht op het niveau van de afmontage. Eerst maar het makkelijke deel van dit verhaal: de remmen. De Shimano XT-remmen op de Big-Nine 700 zijn op alle fronten – remkracht, doseerbaarheid, gewicht en ergonomie – superieur aan de goedkope groeploze Shimano MT400-stoppers op de Big-Nine 3000. Rijd je alleen vlakke parkoersen, dan zal dat je waarschijnlijk een worst zijn. Maar wie z’n bike zo nu en dan uitlaat buiten de landsgrenzen is beter af met de XT-remmen dan met de MT400’s.

Eén-maal-twaalf of twee-maal-twaalf?

Dan het lastigere deel: de aandrijving en het schakelen. Op beide fietsen vind je een 12-speed Shimano-aandrijving. Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen, komt de Big-Nine 700 met een Shimano XT 2x12-aandrijlijn. Dus twéé bladen voor en twaalf kransjes achter. Dat levert een versnellingsbereik op van ruim 630%!

Heb je dat nodig? Nee, niet in Nederland. Maar tijdens lange alpentochten met een zware rugzak op is het best fijn om in een heel licht verzet te kunnen klimmen, terwijl je voor snelle asfalt- en schotterafdalingen ook genoeg zware versnellingen tot je beschikking hebt. Met als extra voordeel, dat de stapjes over het gehele bereik van de cassette gelijkmatiger zijn dan bij een de 10-51-tands 1x12-cassette op de Big-Nine 3000. Maar goed, in een tijd dat op vrijwel iedere mountainbike één-maal-twaalf zit, klink ik nu waarschijnlijk een beetje als Trump die beweert dat hij de verkiezingen gewonnen heeft.

"...het verschil in schakelgevoel met de XT-shifter op de Big-Nine 700 is verrassend gering. Maar het bediengemak is echt minder."

Op de Big-Nine 3000 heeft Merida een Shimano Deore crankstel geschroefd met een enkelvoudig 32-tands kettingblad. In combinatie met de 10-51-cassette is dat goed is voor een toch ook niet gering bereik van 510%. Echter, zonder de mogelijkheid om nét voor een steile bult de ketting met een lichte duimbeweging eventjes op het binnenblad te gooien. Bij 1x12 moet je telkens de hele cassette doorklikken. En laat dat nou net niet optimaal gaan bij de Deore-schakelaar op de Big-Nine 3000. Ja, het verschil in schakelgevoel met de XT-shifter op de Big-Nine 700 is verrassend gering. Maar het bediengemak is echt minder. Kun je met een XT-schakelaar tot vier versnellingen in één keer opschakelen en tot twee in één keer afschakelen, bij Deore ben je beperkt tot respectievelijk drie en één, wat je bij snel op-en-neergaande parkoersen al snel een lamme duim oplevert.

Kiezen tussen alu en carbon is bij Merida ook kiezen tussen shifters uit de XT- of de Deore-groep. Het verschil in gevoel tussen beide schakelaars is verrassend gering. Toch wint XT; hiermee kun je namelijk tot vier versnellingen in één keer opschakelen. En twee in één keer afschakelen. Bij Deore ben je beperkt tot respectievelijk drie en één.

Dat kan bij carbon blijkbaar toch makkelijker: alleen bij de Big-Nine 3000 (rechts) lopen de kabels geheel binnendoor.

Superhandig: onder de zadels van de Big-Nine’s zit een multi-tool verstopt!

Shimano SLX-naven op de Big-Nine 700, goedkopere en zwaardere groeploze Shimano MT400-naven op de Big-Nine 3000. Over gewicht gesproken: de wielset op de aluminium Big-Nine komt inclusief remschijven op 4,5 kilo, die op de carbon-uitvoering weegt – ondanks identieke banden – een halve kilo meer.

Conclusie

Man-o-man, wat heb ik mezelf op de hals gehaald door deze twee bikes te vergelijken! Even wegen, even de specs checken, even een stukje fietsen en dan rolt er wel een favoriet uit. Was het maar zo makkelijk! Met hun identieke geometrie en nagenoeg identieke gewicht rijden beide bikes bijna hetzelfde. Bijna, maar niet helemaal.

De alu Big-Nine rijdt wat kalmer, wat gedempter. En de carbon Big-Nine 3000 is wat pittiger. Vergelijk het met gewone appelsap en apfelschorle, de appelsap met prik die je in Oostenrijk altijd krijgt. Allebei appelsap, maar toch anders. Een goed of slecht wil ik daar niet aan hangen, het gaat meer om persoonlijke voorkeur. Ik hou niet van appelsap met prik en vind ook het rijgevoel van de alu Big-Nine 700 het lekkerst, maar ik kan me voorstellen dat anderen liever wel prik in hun appelsap hebben en het ‘spritzige’ carbongevoel van de Big-Nine 3000 juist prefereren.

Keuze op basis van componenten?

En dan zijn er nog de componenten. Big-Nine 700 is op dat vlak helemaal af, mits je geen angst hebt voor de stijlpolitie die dubbele voorbladen strafbaar heeft gesteld. Ik heb eerlijk gezegd geen problemen met die dubbel. Integendeel. Maar als jij dat wel hebt, zit er natuurlijk zó een enkel voorblad op en kunnen de voorderailleur en de linker schakelaar naar Marktplaats. Maar nogmaals; dat zou ik niet doen.

Keuze op basis van functie?

Op functioneel vlak is ook de Big-Nine 3000 prima op orde. Maar de wielen zij wél zwaarder. En zou het mijn eigen bike zijn, dan zou ik eerst de Deore-shifter vervangen voor een exemplaar uit de XT-groep. Ook zou ik de remmerij upgraden naar een setje met meer bite en een betere doseerbaarheid. Failliet ga je daar niet aan, maar het zijn kosten die je op de Big-Nine 700 niet hoeft te maken.

Dus dat leidt me naar de uiteindelijk toch onontkoombare conclusie, dat ik mijn € 1.849,- het liefst bij Merida achterlaat in ruil voor de Big-Nine 700.

5 Comments

oudste

nieuwste populairste

Inline Feedbacks

View all comments

The Lord

3 jaren geleden

Mooi stuk je

Reageer

Ron van Gesink

Verhelderend! Nu alleen nog geleverd zien te krijgen want dat is een drama momenteel.

Mooi vergelijk gemaakt, idd moeilijke keuzes. Nu idd nog leverbaar maken haha

Tull

Had de 700 een 1×12 was ik al verkocht.
Ik kan je wel volgen maar als je plots voor een helling staan na een bochtje met wat minder zicht is het wel lastig om voorste blad te schakelen en terzelfde tijd . (allé voor mji dan toch) en gaat het tempo(en plezier) er wat uit.

Jochem

Bedankt, mooi helder stuk