Test | Cube Phenix SLX: Carbon knalbak in rood, wit en blauw

Tekst: Sebastiaan Kruik // Foto’s: Arjan Kruik

Met speciale dank aan onze fijne vrienden van Klein Tweewielers voor het rijklaar maken van de testfiets.

Phenix C:68X: Cube’s lichtste hardtail-frame ooit

“We weten natuurlijk het een en ander van het maken van snelle crosscountry-frames. Maar met de Phenix C:68X hebben we de lat tóch weer hoger gelegd. Hoe? Om te beginnen zijn we er dankzij de toepassing van ons hoogwaardige C:68X-carbon in geslaagd een vederlicht frame te creëren dat desondanks uitblinkt in sterkte en comfort.” Ja ja, dat is reclametaal. Maar Cube heeft wel een goede reden om op z’n website los te gaan op de Phenix. Immers, dit nieuwe model is gebouwd op basis van Cube’s lichtste hardtailframe ooit. Het weegt minder dan 900 gram. Hoéveel minder, dáár laat Cube zich in z’n communicatie dan weer niet over uit.

Maar goed, in combinatie met een hele trits lichte onderdelen levert dat frame een fiets op die in maat M maar 8,95 kilo weegt. Dat wil zeggen; dat is het gewicht van de Phenix die we afgelopen weken getest hebben, de Phenix SLX. Daarnaast brengt Cube namelijk een nóg luxere uitvoering van de Phenix, de SLT, en die zou nog een halve kilo minder wegen. Maar geloof me, de Phenix SLX is licht genoeg. Althans, dat heb ik ervaren bij m’n ritten over de Nederlandse mountainbikeroutes. Toegegeven, ik ben eigenlijk een fully-fan. Maar dat neemt niet weg dat het rijden op zo’n lichtgewicht wedstrijdwapen een hele bijzondere ervaring is. Een ervaring die na iedere rit naar meer smaakt…

Frame

Licht, maar niet de lichtste

Het frame van de Cube Phenix is zoals de naam al aangeeft gemaakt van C:68X-carbon. Dit is het lichtste carbon dat Cube in huis heeft, waardoor een frame in maat M volgens Cube minder dan 900 gram weegt. Dat is licht, maar niet mindblowing licht; er zijn immers ook al merken die de grens van 800 gram geslecht hebben. Maar goed, bij het maken van een hoogwaardig crosscountry-frame gaat het natuurlijk niet om het gewicht alleen, maar ook om voldoende stijfheid waar dat nodig is en meegaandheid waar dat kan.

Een paar dingen vallen op als je de Cube Phenix voor het eerst ziet. Allereerst natuurlijk het lakwerk in opvallend rood, wit en blauw, de teamkleuren van Cube. En dan is er de zadelpenklem. Of beter: het schijnbare ontbreken daarvan. Pas als je beter kijkt zie je dat het klemmechanisme is ondergebracht in een uitsparing in de zitbuis, analoog aan Cube’s gravelbike Nuroad, maar dan iets meer sophisticated. Dankzij deze constructie steekt er extra veel zadelpen boven het frame uit. En doordat die zadelpen tevens dun is én van carbon, durft Cube een bovengemiddelde hoeveelheid rijcomfort te beloven. De geïntegreerde zadelpenklem is overigens niet de enige comfort-gimmick. Ook de slanke staande achtervork en de onderin afgeplatte zitbuis moeten bijdragen aan het comfort.

Nog even over die geïntegreerde zadelpenklem. Merk wel op dat je met een multitool niet erg makkelijk bij de boutjes kunt. Het is dus zaak het zadel thuis met een reguliere 4 millimeter inbussleutel op de juiste hoogte af te stellen.

Cube’s eerste hardtail met UDH-montagestandaard

Het is 2024 en dus lopen ook bij de Cube Phenix de kabels door het bovenste balhoofdlager naar binnen. Of meer precies: de kabel, want het is er maar eentje, die van de achterrem. Het schakelen verloopt draadloos elektrisch en een dropperpost zit er niet op. Met dat laatste heb ik, gezien het toepassingsgebied van de Phenix, geen probleem. Maar het ontbreken van een beetje fatsoenlijke beschermer op de liggende achtervork daarentegen is wél storend. Het lijkt een beetje een Cube-dingetje te zijn, want ook op de Cube Reaction én op de dubbelgeveerde Cube AMS waarmee ik afgelopen winter gereden heb, ontbreken een degelijke beschermers tegen kettingslag. Zonde, want wat kost zo’n stukje rubber nou?

Over rubber gesproken: Cube levert de Phenix af fabriek met relatief smalle 2.25 inch banden, maar 2.35’s passen ook. Dan de olifant in de porseleinkast. Wie de foto’s bekeken heeft heeft ‘m vast al gespot: de Sram Eagle AXS Transmission-derailleur. Ja, de achterpatten van de Phenix voldoen aan de UDH-montagestandaard. Ik denk zelfs dat dat dé reden is dat de Phenix het stokje van de Cube Elite als topmodel heeft overgenomen. Deze laatste is, evenals het middenklassemodel Reaction, namelijk niét geschikt voor montage van Sram Transmission-derailleurs. En een topmodel zónder Sram Transmission, dat kan anno 2024 natuurlijk niet.

Geometrie en zitpositie

Modern, maar niet té

Het ligt voor de hand de nieuwe Phenix te vergelijken met de Cube Reaction waarmee ik afgelopen winter heb gereden. Al na de eerste rit is duidelijk: de Phenix neemt afstand van z’n familielid. Letterlijk, want de Phenix is veel langer. Met 605 millimeter in maat M overtroeft z’n bovenbuis die van de Reaction met 17 millimeter. En met 434 millimeter is er maar liefst 28 millimeter meer reach. Zelfde verhaal voor de wielbasis: 1.117 versus 1.091 millimeter.

Qua hoeken zijn de verschillen kleiner. De balhoofdbuishoek op de Phenix is met 68,6 graden maar 0,4 graad graden minder steil. En de zitbuishoek staat met 74,3 graden maar 0,8 graad meer rechtop. De liggende achtervork is net zo kort als die van de Reaction: 425 millimeter. De lengte van de balhoofdbuis is met 97 millimeter dan weer fors minder, alhoewel je daar eigenlijk zo’n 10 millimeter extra moet optellen vanwege de speciale vulring die nodig is voor de kabeldoorvoer via het bovenste balhoofdlager.

Lang verhaal kort: de Phenix is qua geometrie moderner dan z’n familielid Reaction. Maar dat wil niet zeggen dat Cube met de Phenix voor de fanfare uitloopt als het gaat om de geometrie. Het omgekeerde is eerder waar. De Phenix mag dan Cube’s meest vooruitstrevende hardtail zijn, op zich beschouwd zijn alle waardes nog steeds redelijk behoudend. Ik juich dat eigenlijk wel toe, want het is me de laatste jaren opgevallen dat veel Nederlandse mountainbikers helemaal niet zo gecharmeerd zijn van die lange, luie en lage hardtails die sommige merken presenteren als non plus ultra. Bikes als de Cannondale Scalpel HT of de Rose PDQ. Met z’n actuele maar niet extreme geometrie raakt de Phenix bij deze grote groep rijders zeker een gevoelige snaar.

Maatkeuze

De maat M van de testfiets is gekozen op basis van het maatadvies op de website van Cube. Dat wil zeggen: met een lichaamslengte van 178 centimeter en een binnenbeenlengte van 86 millimeter val ik precies tussen M en L in. Aangezien bij de Nederlandse importeur van Cube alleen een M beschikbaar was, ben ik daarop gaan fietsen. De zit op deze maat is sportief, maar zonder het gevoel op een strekbank te zitten. Natuurlijk, het stuur staat vanwege de relatief lange en negatief gebogen stuurpen redelijk laag, maar zeker niet zo diep dat de zit oncomfortabel wordt. Hier speelt mee dat het stuur met 740 millimeter relatief smal is. Omdat de handen daardoor iets dichter bij elkaar zitten, komen automatisch de schouders wat meer omhoog.

Ik ervaar de zit op de Phenix in maat M als een prettig compromis tussen sportief en comfortabel. Diep genoeg om efficiënt gas te kunnen geven, rechtop genoeg om controle te bieden in lastige secties en om op lange afstanden armen, schouders en nek te sparen.

Verstelbare balhoofdbuishoek

Tot slot: Cube benadrukt in z’n communicatie dat de balhoofdbuishoek verstelbaar is. Door de twee lagerschalen een halve slag te draaien, is die hoek ongeveer aan halve graad steiler of vlakker te maken. Ik schrijf “ongeveer” omdat bij kleine framematen met korte balhoofdbuizen het verschil tussen beide standen groter is dan bij de grote frames met lange balhoofdbuizen. Af fabriek staan de lagerschalen met 68,6 graden in de minst steile stand. Omdat een halve graad meer of minder niet heel veel zoden aan de dijk zet – iets meer of minder druk in de voorvork heeft al meer invloed op de geometrie – heb ik de Phenix getest in de fabrieksafstelling.

Onderdelen en afmontage

Voorkvork: hoogwaardige Rockshox SID SL Ultimate

Het was in de voorgaande uitvoering al een van m’n favoriete crosscountry-voorvorken en dat is bij de nieuwste uitvoering die de Cube Phenix SLX siert niet anders. De lichtgewicht vork – hij weegt inclusief steekas maar 1.369 gram – pakt oneffenheden goed op, reageert gevoelig op wortels en kuilen en geeft aan het eind van de slag voldoende tegendruk. Alhoewel de Sid SL sinds dit seizoen verkrijgbaar is met een compressiedemping in drie standen – lock, pedal en open –, kiest Cube voor de Phenix de uitvoering met slechts twee compressie-instellingen: lock en open. Prima keuze, want in tegenstelling tot een fully heeft die pedaalstand op een hardtail nauwelijks tot geen toegevoegde waarde.

Transmissie: super-de-luxe

Het schakelgebeuren op de Cube Phenix SLX is zoals ik al schreef in handen van Sram. Een X0 Eagle AXS Transmission-derailleur, een dito cassette en – omdat de X0 Transmission-groep alleen maar een aluminium crankstel heeft – een paar carbon cranks uit de nóg luxere XX SL Eagle Transmission-groep. De lancering van de Sram Transmission-groepen ligt inmiddels ruim een jaar achter ons en nadien heb ik veel ervaring met dit elektronische schakelspul opgedaan. Kort gezegd: Sram Eagle AXS Transmission schakelt bijna altijd feilloos, ook onder zware belasting, maar doet dit wel iets minder snel dan een conventioneel derailleursysteem. Daarbij valt ook telkens weer op, dat de batterij die de Eagle AXS Transmission-derailleur aandrijft eerder leeg is dan bij reguliere Sram Eagle AXS-derailleurs. Sinds ik Sram Eagle AXS Transmission rij, heb ik daarom altijd een extra batterijtje bij me. Beter mee verlegen dan om verlegen.

Remmen: niet vergeten in te remmen!

De remmen zijn afkomstig van de Duitse specialist Magura: de lichtgewicht MT8 Pro. Bij nadere beschouwing blijkt het niet te gaan om het model dat je in de winkel kunt kopen, maar om een enigszins uitgeklede OEM-variant – dat wil zeggen een uitvoering die Magura uitsluitend aan fietsfabrikanten aanbiedt – waarbij de mogelijkheid de reikwijdte van de remgrepen zónder gereedschap te verstellen ontbreekt. Voor het karakteristieke remgevoel van deze klassiekers maakt dat overigens niets uit; wat de ene rijder perfecte doseerbaarheid noemt, ervaart de ander als een beetje zompig. Maar hoe je het remgevoel ook definieert, uiteindelijk bieden ze aan het eind van de slag voldoende remkracht, zéker gezien het inzetbereik van de Cube Phenix.

Wel iets om rekening mee te houden: remmen van Magura, dus ook de MT8’s, moeten grondiger ingeremd worden dan remmen van andere merken. Zo direct uit de showroom doen deze Duitse remmen namelijk niks. Het is maar dat je het weet.

Roterende massa: superlichte wielen met relatief smalle rubbers

Cube hangt in het frame van de Phenix een paar Advanced SL X.A.25’s van huisleverancier Newmen. Met 1.230 gram is het gewicht van deze carbon wielset erg laag. Toch is het onze ervaring dat je met deze wielen goed zit als het gaat om betrouwbaarheid en sterkte. Met 25 millimeter houdt de binnenbreedte van de carbon velgen naar moderne xc-maatstaven echter niet over. Maar aangezien Cube eveneens relatief smalle 2.25 inch banden rond de velgen heeft gelegd, is dat niet zo’n probleem.

Het rubber van dienst is het populaire Schwalbe-duo Racing Ray en Ralph. Het betreft de uitvoering met Super Race-karkas en Addix Speed-rubbermix. Dus Schwalbe’s lichtste karkas en snelste rubbermix. Ik snap de motivatie van Cube om voor 2.25’s te kiezen – je bespaart daarmee per band al snel zo’n zestig à zeventig gram ten opzichte van een 2.35 inch exemplaar – maar omwille van de grip en vooral het comfort zou ik persoonlijk toch voor een set bredere banden zijn gegaan.

Hoe rijdt de Cube Phenix?

Brabantse Wal en Col du Kragge

Ik heb de Cube Phenix voornamelijk gereden op de Brabantse Wal en omstreken. Daar liggen niet alleen oldskool-routes die zijn samengesteld uit rechte stukken met op regelmatige afstand een haakse bocht, maar tevens een aantal singletrack-routes. En dan is er nog de Col du Kragge, een tot mountainbikeparkoers omgebouwde voormalige vuilstort, waar je over een afstand van vijf kilometer 250 hoogtemeters voor je kiezen krijgt.

De rechte secties met haakse bochten zijn geen probleem voor de Cube. Je hoeft aan het eind van zo’n bocht maar te denken aan accelereren en de lichtvoetige Phenix schiet al vooruit. En sturen doet-ie op de vierkante centimeter. De bochtenbarrage op singletrackroute van Huijbergen is helemaal een feest. Links, rechts, links en dan volle bak een bult opbeuken. Hier is de Phenix, met z’n korte achterkant en relatief steile balhoofdbuishoek, helemaal op z’n plaats.

Iets noordelijker, op de Col du Kragge, toont de Phenix overtuigend dat-ie niet alleen fijn stuurt, maar ook een prima klimmer is. Moet je wel je zitvlak helemaal naar het puntje van het zadel schuiven, want door de zeer korte achterbrug mist het voorwiel namelijk al snel de nodige druk en gaat het ‘zoeken’. De allersteilste secties kun je daarom het best staand op de pedalen nemen, zodat je beter kunt spelen met de drukverdeling tussen voor- en achterwiel.

Borgvlietse Duinen

Aan de andere kant van het spoor, op de singletrackroute door de Borgvlietse Duinen, voelt de Phenix zich opnieuw helemaal thuis. Wendbaar, dynamisch en lichtvoetig. Maar na twee rondjes over de Kragge in m’n benen, beginnen ook wat de minder sterke punten van de Phenix op te spelen. Het comfort laat namelijk te wensen over: door de korte achterbrug komen schokken harder en directer door. De lange, dunne zadelpen verzacht de scherpe randjes weliswaar enigszins, maar niet volledig. Bovendien dragen de relatief smalle 2.25 inch banden maar weinig bij aan comfort en demping.

Controle is ook een belangrijk aandachtspunt. Met zijn relatief steile balhoofdhoek en lange, lage stuurpen, vereist de Phenix je volle aandacht. Naarmate de snelheid toeneemt en het terrein uitdagender wordt, vraagt deze Duitser steeds meer van je vaardigheden. Of je dat als nadeel of voordeel ziet, hangt af van je rijstijl en persoonlijke voorkeur. Zelf neig ik naar het laatste: afdalingen op de Phenix zijn altijd spannend en bieden een prettige sensatie van snelheid en levendigheid. En dat zonder gevaarlijke situaties te creëren. Immers, omstandigheden waarin je te veel van deze fiets vraagt, kom je in Nederland zelden tegen.

Conclusie

Of de komst van Sram Tranmission een katalisator is geweest bij het ontwikkelen van een geheel nieuwe carbon hardtail is natuurlijk speculatie, maar het is een feit dat de voormalige top-hardtail van Cube, de Elite, het moest stellen zónder de UDH-interface die voor het monteren van Transmission-derailleurs noodzakelijk is. En die de nieuwe Cube Phenix dus wél heeft. Maar wat de motivatie ook was, toen ze eenmaal bezig waren hebben de techneuten van Cube de kans gegrepen om een geheel nieuw frame te ontwikkelen. Een frame dat niet alleen lichter is dan z’n voorganger, maar tevens comfortabeler en actueler qua geometrie. Tegelijkertijd is de Phenix als het gaat om de rijeigenschappen nog steeds een echte Cube, met de nadruk op wendbaarheid en dynamiek boven controle en stabiliteit.

“Het frame van de Cube Phenix is niet alleen lichter is dan z’n voorganger, maar tevens comfortabeler en actueler qua geometrie. Tegelijkertijd is de Phenix als het gaat om de rijeigenschappen nog steeds een echte Cube, met de nadruk op wendbaarheid en dynamiek boven controle en stabiliteit.”

Over de afmontage van de Cube Phenix SLX kan ik ook kort zijn: die is subliem, zeker als je de prijs van 5.399 euro in je overwegingen meeneemt. Ja, dat is een hoop geld. Maar desondanks in de value-for-money ronduit goed. En die smalle banden dan? Dat is meer een smaak-dingetje dan fundamentele kritiek. Ik rijd zelf graag met wat bredere rubbers, maar er zijn zat mountainbikers die helemaal happy zijn met de af fabriek gemonteerde 2.25’s. Het enige punt waar ik echt m’n wenkbrouwen over optrek is het ontbreken van een degelijke beschermer op de liggende achtervork, waardoor het frame op wortelpaden een tweede carrière als klankkast lijkt na te streven. Jammer, want een stille bike is een snelle bike.

Cube Phenix C:68X SLX Teamline | Prijs, specificaties en geometrie

Onderdelen, gewicht en prijs

Frame	C:68X-carbon
Vork	Rockshox Sid SL Ultimate, 100 mm veerweg, remote lock-out
Achterderailleur	Sram X0 Eagle AXS Transmission, 12-speed
Schakelaar	Sram AXS Pod Controller, 12-speed
Crankset	Sram XX SL Eagle Transmission, 175 mm, 34t
Cassette	Sram XS-1295, 10/52t
Ketting	Sram X0 Eagle Transmission
Remmen	Magura MT8 Pro
Remschijven (v/a)	Magura Storm SL.2, 180/160 mm
Wielen	Newmen Advanced SL X.A.25, 28 spaken
Voorband	Schwalbe Racing Ray, Super Race-karkas, Addix Speed, 29 x 2.25″
Achterband	Schwalbe Racing Ralph, Super Race-karkas, Addix Speed, 29 x 2.25″
Stuur	Cube Phenix Carbon Cockpit, 740 mm breed
Stuurpen	Cube Phenix Carbon Cockpit, 80 mm lang
Zadel	Natural Fit Nuance SL
Zadelpen	Newmen Advanced Custom, Ø 27,2 mm
Gewicht	8,95 kg (framemaat M)
Prijs	€ 5.399,00
Garantie	Drie jaar garantie op frame voor eerste eigenaar

Geometrie

Website fabrikant: cube.eu