Test | Idworx Rapid Rohler 2023: Achtbaanbike met Rohlofftransmissie

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

Met speciale dank aan Klein Tweewielers voor het rijklaar maken van de testfiets.

Idworx Rapid Rohler 2023: méér dan een Rohloffnaaf?

Toen Idworx-eigenaar Gerrit Gaastra tijdens een testevenement met een van zijn eigen demofietsen een rondje over de mountainbikeroute van het Brabantse Dorst reed, wist hij niet wat hij meemaakte. Wat een bochtenfeest! Maar ook: waar zijn de worteltapijten en keien? Nu moet je weten dat Gaastra, ondanks zijn Nederlandse naam, vrijwel nooit in Nederland op de mountainbike zit. Logisch, want Gaastra woont, werkt én fietst al twee decennia in het Duitse Siebengebirge, een heuvelachtige streek tussen Bonn en Koblenz, waar hij zich heeft gespecialiseerd in het bouwen van onderhoudsarme fietsen met Rohloffnaaf. Dus de gladgewalste Nederlandse knikkerbanen waren voor de creatieve Idworx-baas terra incognita. Maar toen hij er eenmaal van geproefd had, wist hij één ding zeker: hier ging hij een speciale bike voor bouwen!

Inmiddels zijn we een paar jaar verder en is die speciale bike gewoon te koop: de Rapid Rohler. Uiteraard net als de andere Idworx-mountainbikes met een versnellingsnaaf van Rohloff, maar verder compleet anders. Korter, compacter en met een extreem steile balhoofdbuishoek. “De perfecte fiets voor vloeiende en bochtige singletrails”, horen we van Gaastra. “In handen van een ervaren mountainbiker is dit een echt spaßgerät.” Met de maten en hoeken van de Rapid Rohler worden alle hedendaagse trends in bike-design getart. Is Herr Gaastra een beetje de weg kwijt? Of heeft hij wel een punt en zijn de Nederlandse mountainbikeroutes zó speciaal, dat je ze bij voorkeur met een speciale bike berijdt? Ik heb de afgelopen weken op de aluminium uitvoering van z’n Rapid Rohler mijn best gedaan om daar achter te komen.

Frame

Zorgvuldige detaillering

Het is altijd mooi eens een aluminium frame langs te zien komen dat anders is dan anders. Niet op het eerste gezicht, want dan oogt het uit twee driehoeken opgebouwde Idworx-frame juist heel klassiek. Nee, je ziet het pas als je inzoomt. Dan valt de in het frame geïntegreerde stop op van de stuuruitslagbegrenzer. Of de speciale achterpatten voor de Rohloffnaaf. Want voor wie dat gemist heeft: de Rapid Rohler is uitsluitend leverbaar met een Rohloff-versnellingsnaaf. Over die naaf lees je hieronder meer, eerst even het frame. Want ook de trapasbehuizing is speciaal gemaakt voor een versnellingsnaaf. De trapas wordt excentrisch in de behuizing geplaatst, om zodoende de ketting op spanning te kunnen brengen. Immers, een derailleur met spanveer ontbreekt op de Rapid Rohler.

Wat eveneens ontbreekt is een interne kabeldoorvoer; alles kabels lopen buitenom. En uiteraard op z’n Idworx, dus supernetjes met speciale kabelgeleiders. Dat moet ook wel, want voor de bediening van de Rohloffnaaf zijn twee kabels nodig. En met de remleiding erbij moeten er dus drie kabels naar achteren geleid worden. Een dropper monteren en dus een vierde kabel naar achteren voeren? Idworx heeft ook kabelgeleiders voor je die plaats bieden aan vier kabels.

Duurzame trapas

Nog even over dat excentrische trapaslager: dat is volgens Idworx de beste is die je kunt krijgen. “Op de mountainbike is 50.000 kilometer haalbaar, op trekkingbikes zelfs 100.000”, claimt Gaastra. Roestvaststalen kogels in volledig met vet afgevulde, made in Germany lagers met extra afdichtingen en additionele stofkeringen van vilt moeten deze claim waarmaken. Je zult het van me moeten aannemen, want alhoewel ik graag veel kilometers op een testfiets maak, is 50.000 voor mij iets te ver gegrepen. Een klein beetje maar hoor…

Geometrie

Back to the future met steile balhoofdbuishoek…

We vergeven het je als je denkt dat de Rapid Rohler tegen een muur is gereden. Die gedachte is namelijk helemaal niet zo gek: we zijn inmiddels zó gewend geraakt aan balhoofdbuishoeken van minder dan zeventig graden, dat steilere hoeken er ronduit gek uitzien. En steil, dat is de balhoofdbuishoek van deze Idworx zeker: 72,5 graden! Echter, als je naar Idworx’ ándere mountainbike kijkt, de Rockn Rohler, dan is die balhoofdbuishoek eigenlijk niet zo extreem. Immers: ook op die Rockn Rohler is de balhoofdbuis met 71 graden niet bepaald lui. En de stap van 71 graden naar 72,5 graden is dan redelijk klein.

Nee, het is juist bij de liggende achtervork dat Idworx radicaal gebroken heeft met z’n bestaande geometrie. Heeft de liggende achtervork bij de Rockn Rohler een lengte van 460 millimeter (!), bij de Rapid Rohler is-ie ruim 30 mm korter: 428 millimeter. Zoals ik hierboven al heb aangegeven was het daarom nogal passen en meten om een dikke 2.35 inch band een plaats te geven, ook al omdat de zitbuis met 73,5 graden relatief vlak staat.

… en korte wielbasis

Ik heb het hier over het kleinste frame, de maat 46 die wij getest hebben. Maar de grotere 51 en 56 hebben bijna dezelfde hoeken en dezelfde achterbrug. Dat geldt natuurlijk niet voor de reach, die in maat 46 een uitermate geringe 394 millimeter bedraagt. En ook de wielbasis is écht kort: 1.066 millimeter! Idworx claimt ook een lage trapas, maar de afstand van 65 millimeter tussen de wielnavenaslijn en de trapas is volgens mij redelijk doorsnee. Sterker: vanwege de dikke banden staat de fiets gevoelsmatig zelfs wat hoger dan je puur op basis van de cijfers zou denken.

De breedte van het stuur is juist weer opvallend te noemen: slechts 700 millimeter meten we. Het is lang geleden dat we voor het laatst zo’n smal stuur gezien hebben. De stuurpen is met 80 millimeter overigens niet extreem kort of lang. De balhoofdbuis is dat wel. Althans, voor een hardtail in deze maat. Dik 120 millimeter meet-ie. En dan komt daar nog een centimeter bij voor de klem van de stuuruitslagbegrenzer. Dus als je voor een wat diepere, sportieve zitpositie gaat, zal je de stuurpen moeten omdraaien.

Onderdelen en afmontage

Transmissie: Rohloff Speedhub 500/14

Zonder de rest van deze Idworx tekort te willen doen, is de Rohloff Speedhub wel het meest onderscheidende onderdeel van de Rapid Rohler. Althans, dát was waar iedereen die erop gereden heeft als eerste over begon. Testrijders die nog nooit met Rohloff gereden hadden, waren er in eerste instantie nauwelijks enthousiast over. Logisch: een Rohloffnaaf schakelt nou eenmaal heel anders dan een derailleursysteem. Dat begint al met het wisselen van versnelling. In plaats van drukken moet je draaien. En dan is er het gegeven, dat je met een Rohloffnaaf niet zo goed onder last kunt schakelen. Als je een lichtere of zwaardere versnelling kiest, moet je heel even de druk van de pedalen halen. En dan is er nog het geluid dat de naaf maakt, met name de 7e versnelling, als in het binnenwerk de meeste tandwieltjes op elkaar ingrijpen.

Nadelen zijn vooral een kwestie van wennen

Maakt dat de Rohloffnaaf inferieur aan een derailleursysteem? Zeker niet! De meeste bezwaren zijn namelijk niet meer dan een kwestie van wennen. Ik spreek uit ervaring, want ik heb zelf een paar jaar een mountainbike met Rohloffnaaf gehad. Draaien om te schakelen? Dat went. Even de druk van de pedalen halen bij schakelen? Went ook. Het geluid? Okay, dat went niet. Maar dat hoeft ook niet, want hoe meer kilometers je rijdt, hoe stiller de naaf wordt, óók in de rumoerige 7e versnelling. Natuurlijk, omdat zoveel tandwieltjes geactiveerd zijn in die 7e versnelling, is het rendement hier het laagst. Aan de andere kant: tussen de 8e en de 14e zijn er veel minder tandwieltjes actief en is het rendement hoog en geluid zo goed als afwezig.

Minimaal 100.000 kilometer

Maar goed, waarom zou je zoveel moeite doen om te wennen aan een versnellingsnaaf, die bovendien ook nog eens zo’n 1,8 kilo weegt? Het antwoord: hij gaat minimaal 100.000 kilometer mee. En lang meegaan, dat is waar het bij fietsen van Idworx om gaat. Niet alleen omdat je hier op de lange termijn geld bespaart, maar ook omdat het gedoe scheelt. In combinatie met de solide trapaslagers en achterkrans en kettingblad van extra hard messerstahl, trap je alleen al met de extra geharde KMC e1 EPT-ketting zomaar 5.000 of meer kilometers weg, voordat je ‘m moet vervangen. Moet je eens met een derailleursysteem proberen. En het voorblad? Rijd je zomaar 25.000 kilometer of meer mee…

Voorkvork: licht en effectief

De basisuitvoering van de Rapid Rohler komt met een RockShox Reba met 100 millimeter veerweg. Deze voorvork zie je de laatste tijd eigenlijk nog maar weinig op complete fietsen, wat jammer is, want de Reba is een prima vork. Maar goed, de superlichte SID SL Ultimate uit de optielijst die in onze testfiets hangt, is natuurlijk niet te versmaden. Het is een van onze favoriete xc-voorvorken; pakt oneffenheden zeer goed op, reageert prima op wortels en kuilen en geeft aan het eind van de slag voldoende tegendruk. Prettig detail voor wie z’n bike regelmatig in de auto meeneemt: om het voorwiel uit te nemen heb je geen inbussleutel nodig, want Idworx heeft de vork van een ‘ouderwetse’ steekas met snelsluiter voorzien.

Remmen: topstoppers

Het basismodel van de Rapid Rohler komt met tweezuigerremmen uit Shimano’s Deore-groep. Voor gebruik in Nederland zijn die ronduit prima: behoorlijk krachtig, prettig direct, goed instelbaar en relatief makkelijk te ontluchten. En dan is er nog het voordeel van de minerale olie die Shimano gebruikt. Begrijp me niet verkeerd; de DOT-remvloeistof die Sram gebruikt doet z’n werk op zich goed. Maar dat spul is wel hartstikke giftig, tast de lak van je fiets aan als je het morst en het trekt bovendien water aan, waardoor remmen met DOT vroeger of later van verse vloeistof voorzien moeten worden. Dan passen de Shimano-remmen met hun probleemloze minerale olie toch beter bij de zorgeloos-filosofie van Idworx.

Idworx heeft onze extra luxe testfiets overigens voorzien van Shimano XT-remmen. En dan niet de exemplaren met twee zuigers per remklauw, maar met vier zuigers. Ja, dat is voor gebruik in Nederland behoorlijk overdreven. Maar man-o-man, wat remt het lekker! Je hoeft de remhendel maar aan te kijken en je staat alweer stil. Bij wijze van spreken natuurlijk, want de doseerbaarheid heeft niet echt onder de extra stopkracht geleden. Maar of je nou voor Shimano XT of Deore kiest – ik zou zelf lekker voor het goedkopere Deore gaan – in beide gevallen krijg je rondom 180 millimeter schijven. Een veilige gedachte.

Wielen en banden: allebei dik

Ook op dit punt heeft onze testfiets een upgrade gehad uit de optielijst. Krijg je normaal aluminium velgen, onze Rapid Rohler is voorzien van een paar fraaie carbon exemplaren. Ze hebben een binnenbreedte van 31,6 millimeter en een haakloze velgrand. En alhoewel ze op zich best licht zijn, heeft Idworx aan de sterkte een grotere prioriteit gegeven. “We hebben nog nooit een exemplaar terug gehad”, vertelt Gaastra bij de aflevering van de Rapid Rohler. Andere details: de spaakgaten zijn in de spaakrichting geboord om ongewenste buiging van de spaak te voorkomen. En de wielen worden in eigen huis gevlochten.

Rond de velgen liggen een Racing Ralph en een Racing Ray van Schwalbe in 2.35 inch. Ook dát is sinds jaar en dag een kenmerk van Idworx-fietsen: volumineuze banden. De voordelen zijn dan ook legio: meer grip, meer comfort en – op oneffen, ruwe ondergronden – een lagere rolweerstand. Wegen doen die dikke rubbers wel meer, maar doordat Idworx kiest voor de Ralph en Ray met lichtgewicht Super Race-karkas, valt dat in de praktijk wel mee wel mee. Leuk detail: Gaastra heeft deze banden ooit zelf nog voor Schwalbe ontwikkeld…

Hoe rijdt de Idworx Rapid Rohler?

Dorst

Zoals ik je vertelde had Gerrit Gaastra de route van Dorst voor ogen toen hij op het idee kwam een speciale mountainbike voor Nederlandse routes te ontwikkelen. Dus dát is waar ik de eerste rit op de Rapid Rohler rij. In eerste instantie eist de versnellingsnaaf de meeste aandacht op. Zelfs bij mij, terwijl ik toch ooit zelf een Rohloffbike heb gehad. Maar ook in mijn systeem is het duimduwen zó diep ingesleten, dat het tijd kost om een andere schakelbeweging te internaliseren. Niet alleen het draaien op zich, maar ook de draairíchting; van je af, zwaarder, naar je toe, lichter. Als ik na een paar keer verkeerd schakelen eindelijk m’n aandacht naar de fiets zélf kan verleggen, valt op hoé wendbaar die is. Je kunt volle bak door de krapste kuipbochten, waarbij de fiets stoïcijns de gekozen lijn volgt. Onderstuur of overstuur? Daar doet de Rapid Rohler niet aan.

“Overtreft je snelheid uiteindelijk toch de grip van de banden, dan glijdt de Rapid Rohler gecontroleerd over beide wielen weg en pakt-ie even later gewoon weer tractie, zodat je ongeschonden verder kunt knallen.”

Maar ook bochten zónder kuip kun je razendsnel nemen, waarbij opvalt dat het voorwiel vanwege de steile stuurhoek over bovengemiddeld veel grip beschikt. En overtreft je snelheid uiteindelijk toch de grip van de banden, dan glijdt-ie gecontroleerd over beide wielen weg en pakt-ie even later gewoon weer tractie, zodat je ongeschonden verder kunt knallen. Het is overigens niet alleen in de bocht zélf dat de Rapid Rohler z’n troeven uitspeelt, maar ook in de transities. Als een slalomski laat de Idworx zich van de ene naar de andere bocht katapulteren. Voor wie Dorst kent: denk even aan de opeenvolgende kuipbochten aan de noordkant van de Kadettenkampsectie. Of, nóg lekkerder, de bochten- en bultenorgie aan de zuidkant van de originele Dorst-route, vlak voor de verbindingsweg onder de A27. Feest, puur en ongebreideld feest.

Mijn overpeinzingen als ik na die eerste rit weer huiswaarts rij: de bediening van de Rohloffnaaf op de Rapid Rohler is wennen, de wendbaarheid is verslavend, de zit zou naar mijn smaak wat gestrekter en dieper mogen en – alhoewel ik besef dat het smalle stuur onderdeel is van het totaalconcept – als het mijn eigen bike zou zijn, zou ik een iets breder stuur monteren.

Leersum en Amerongen

Als ik wat verder in het testproces de trails van Leersum en Amerongen aandoe, is het beeld hetzelfde: wendbaarheid, bochtengrip, rijdynamiek. Maar op de Heuverug manifesteren zich ook de nadelen van de radicaal korte en steile bouw. Allereerst als het gaat om het comfort: vanwege de geringe lengte in het algemeen en de korte achterbrug in het bijzonder, komen schokken harder en directer door. De dikke achterband haalt er de scherpe randjes wel vanaf, maar niet helemaal. En ook de grip in snelle stuitersecties met wortel of remknippen is niet optimaal, met name als je zittend fietst. Nou is dat hardtails eigen, maar de korte Rapid Rohler is er gevoeliger voor dan langere en luiere hardtails. Hetzelfde geldt voor steile beklimmingen die je zittend neemt. Aan de andere kant: vanwege z’n dynamische karakter is de Rapid Rohler sowieso geen zit-en-maal-fiets. Je kunt beter staand klimmen, dan laat de achterband overtuigend zien dat-ie toch wel heel veel tractie in huis heeft.

“Omdat ik net als bijna iedere mountainbiker ben meegeëvolueerd met de steeds luiere balhoofdbuishoeken, had ik verwacht dat de Idworx Rapid Rohler met z’n supersteile balhoofdbuishoek in de afdaling té nerveus zou zijn. Dat valt mee, maar de Rapid Rohler heeft wel een voorkeur voor gladde ondergronden en niet al te lastige paadjes.”

Het woord “wendbaarheid” is hierboven al een paar keer gevallen. En wendbaarheid gaat vaak samen met speelsheid. Bij de Rapid Rohler gaat dat maar ten dele op. Ja, het is een rasechte achtbaanbolide en in die zin is-ie zelfs superspeels. Maar als jouw definitie van speels is dat je al manuallend en jumpend de trail bespeelt, dan is dit niet de meest geschikte bike. Daarvoor is het stuur aan de smalle en de stuurpen aan de lange kant. En beperkt de zadelpen de bewegingsvrijheid teveel. Een dropperpost zou dat oplossen, maar dan is er nog de zware Rohloffnaaf aan de achterkant, die in de lucht een onbalans veroorzaakt. Erg? Helemaal niet. Maar ik meld het wel even, zodat je deze bike juist kunt plaatsen. Net als de karretjes op een echte achtbaan, blijven ook de wielen van Rapid Rohler het liefst zoveel mogelijk verbonden met de ondergrond.

Tot slot: omdat ik net als bijna iedere mountainbiker ben meegeëvolueerd met de steeds luiere balhoofdbuishoeken, had ik verwacht dat de Rapid Rohler met z’n supersteile balhoofdbuishoek in de afdaling té nerveus zou zijn. Dat valt enorm mee, maar de Rapid Rohler heeft wél een voorkeur voor gladde ondergronden en niet al te uitdagende afdalingen. Dus liever de Harry Slinger dan de Snakerun, om maar even twee bekende downhills op de Heuvelrug als voorbeeld te nemen. Kan je de Rapid Rohler meenemen naar de Alpen? Als je uitsluitend schotterpfade rijdt kan je dat zeker doen. Maar afdalen over steile rots- en wortelpaden? Dan zou de Rapid Rohler niet mijn eerste keus zijn. En ook niet tweede of derde. Horses for courses.

Conclusie

Ik moet je eerlijk bekennen: de Idworx Rapid Rohler heeft me plezierig verrast. Ook wij van de pers zijn niet ongevoelig voor marketing en als het langer-en-luier-mantra maar lang genoeg herhaald wordt, ga je op een gegeven moment geloven dat dat de enige weg vooruit is. Gerrit Gaastra bewijst met z’n korte en steile Rapid Rohler dat een eigenwijze, non-conformistische benadering ook gewoon kan werken. Goed kan werken zelfs, want de Rapid Rohler is echt een heerlijke bike die enorm veel rijplezier biedt. Althans, in het juiste terrein. Dus de gladde en bochtige Nederlandse knikkerbanen waarvoor Idworx deze bike bedoeld heeft. Ga je met de Rapid Rohler búiten z’n gladgewalste en aangeharkte habitat aan de slag, dan moet je wel van goede huize komen. Want de lengte en luiheid van veel moderne hardtails die de Rapid Rohler mist, zal je dan moeten compenseren met extra rijtechniek en durf.

“Ben jij zo iemand die om de twee jaar een nieuwe bike koopt, dan is een Idworx niets voor jou. Maar ben je een kilometervreter die liever fietst dan sleutelt en die bijna al z’n offroad-kilometers in Nederland aflegt, dan zou je best eens heel gelukkig kunnen worden van deze Rapid Rohler.”

Dan is er nog het punt prijs. Met € 5.198,- is zelfs het basismodel bepaald geen koopje. En onze testbike komt vanwege alle extra die eraan hangen zelfs op € 7.349,-. Veel geld. Maar duur? Dat durf ik niet te beweren. Idworx heeft werkelijk over iéder detail grondig nagedacht en de onderdelen gaan zonder uitzondering allemaal gruwelijk lang mee. Wat dat betreft is het sorglos-fahrrad-konzept van Idworx echt tot in de puntjes uitgewerkt. Ben jij zo iemand die om de twee of drie jaar een nieuwe bike koopt, dan is een Idworx niets voor jou. Maar ben je een kilometervreter die liever fietst dan sleutelt, die bijna al z’n offroad-kilometers in Nederland aflegt en die niet met iedere nieuwe wind wil meewaaien, dan zou je best eens heel gelukkig kunnen worden van een Idworx-mountainbike in het algemeen en de Rapid Rohler in het bijzonder.

Nawoord

Voor een meerprijs van € 110,- kan Idworx de Rapid Rohler desgewenst leveren met een Viscoset van Cane Creek. Dit lager, dat het bovenste balhoofdlager vervangt, heeft een dempende werking op het draaien van het stuur. Dit effect wordt gerealiseerd doordat zich in het lagerhuis twee maal zes gestapelde metalen plaatjes bevinden, die tegen elkaar in draaien. En met túsen die plaatjes een vettige substantie met dempende eigenschappen.

De Viscoset is oorspronkelijk ontwikkeld om ongewenst oscilleren – zeg maar hoogfrequent trillen – van het stuur op hoge snelheid tegen te gaan. Met name bij zware e-bikes en reisfietsen met bepakking kan dit fenomeen opspelen. Idworx’ Gerrit Gaastra is echter tot de ontdekking gekomen, dat de Viscoset tevens een zeer effectief middel is om de intrinsiek nerveuze Rapid Rohler – de balhoofdbuishoek is immers kneitersteil – tot rust te manen als de snelheid oploopt en het terrein listiger wordt. In de ogen van Gaastra heb je zo het beste van twee werelden: de wendbaarheid van een steile met de controle van een flauwe balhoofdbuishoek.

We hebben zo’n Viscoset op de redactie liggen, maar we hebben nog niet de gelegenheid gehad deze op de Rapid Rohler te monteren. Of Gaastra een punt heeft kunnen we hier dus niet bevestigen. Zodra we de Viscoset in de balhoofdbuis geperst hebben en er de nodige kilometers mee hebben kunnen rijden, zullen we je van onze bevindingen op de hoogte brengen.

Idworx Rapid Rohler 2023 | Prijs, specificaties en geometrie

Onderdelen, gewicht en prijs

Frame	Triple butted 6061 T6 aluminium
Vork	RockShox SID SL Ultimate, 100 mm veerweg
Achternaaf	Rohloff Speedhub 500/14
Schakelaar	Rohloff, 14-speed
Crankset	Idworx DaCrank, 170 mm, 39t
Achterkrans	Idworx DaRing, 17t
Ketting	KMC e1 EPT
Remmen	Shimano XT BR-MT-8120
Remschijven (v/a)	Shimano XT/Idworx, 180 mm/180 mm
Velgen	Idworx DaRim LaW Carbon, 31,60 mm binnenbreedte
Voornaaf	DT Swiss 350
Voorband	Schwalbe Racing Ray, Super Race, Addix Speed, 29 x 2.35″
Achterband	Schwalbe Racing Ray, Super Race, Addix Speed, 29 x 2.35″
Stuur	Idworx Alloy, 700 mm
Stuurpen	Idworx Alloy, 80 mm
Zadel	Idworx
Zadelpen	USE Ultimate titanium, Ø 27,2 mm
Gewicht	12,50 kg (framemaat 46)
Prijs	€ 7.349,- (basisprijs € 5.198,-)
Garantie	4 jaar op het frame (eerste eigenaar), 5 jaar op de lak

Geometrie

Website fabrikant: idworx-bikes.de