Test | KTM Scarp Evo III MT Exonic: Marathonmachine uit Mattighofen

Tekst: Sebastiaan Kruik // Foto’s: Arjan Kruik

Met speciale dank aan Klein Tweewielers voor het rijklaar maken van de testfiets

Is nieuwer ook beter?

Laat ik gelijk maar met de deur in huis vallen: het is een feit dat de good old crosscountry-fully langzaam maar zeker evolueert in een richting die voor Nederlandse mountainbikers niet altijd de beste is. Dubbelgeveerde xc-bikes worden na iedere modelwissel weer een beetje langer, lager en luier, met een toenemende hoeveelheid veerweg als bonus. “Dat is omdat de wedstrijdparkoersen steeds ruiger worden”, zeggen de product-managers en marketeers er dan steevast bij. Zal best. Maar in een land waar een zandbult als die van Kwintelooijen de titel ‘Ruigste mtb-parkoers van Nederland’ draagt, daar is er natuurlijk een grens aan hoé capabel een xc-fully eigenlijk moet zijn.

Je ziet de Nederlandse fietsbranche met deze ontwikkeling worstelen. Zo is het bijvoorbeeld een publiek geheim dat de dealers van Specialized eigenlijk helemaal niet zo enthousiast waren toen het merk met de S z’n nieuwe Epic 8 lanceerde. Vanwege z’n lange wielbasis, luie balhoofdbuishoek en 120 millimeter veerweg is deze new-skool racebak voor een Nederlandse mtb-shop gewoon lastiger aan de man te brengen dan de ‘ouderwetse’, maar zeer geliefde Epic met 100 millimeter veerweg en kneiterstrakke Brain-demping. “Waarom meer veerweg als minder ook prima werkt?”, denken veel dealers en hun klanten, conform de aanname dat meer veerweg gelijk staat aan minder snelheid. Het gaat er daarbij niet om of dat waar is of niet waar is – in de praktijk blijkt die Epic 8 ondanks z’n 120 millimeter veerweg bloedstollend snel –, maar om hoe mountainbikers het ervaren.

KTM Scarp Evo III: 100, 110 of 120 millimeter veerweg

Met z’n nieuwe Scarp, de derde generatie alweer, doet het Oostenrijkse KTM het daarom anders. Kopers kunnen kiezen over hoeveel veerweg hun Scarp Evo III beschikt. Honderd millimeter ? Geen probleem. Tien millimeter meer? Kan ook. Of 120 millimeter? Wat jij wilt. Die keuzevrijheid realiseert KTM door een dempers met een kortere of langere slag toe te passen, van 210 x 47,5 millimeter bij Scarps met 100 millimeter tot 210 x 55 millimeter bij de uitvoeringen met 120 millimeter.

Uiteraard had ik ze graag alle drie geprobeerd, maar aangezien KTM zoveel testbikes niet kan missen moeten we het doen met wat de toegestuurd hebben gekregen: een KTM Scarp Evo III MT Exonic, het topmodel binnen de serie marathonmodellen met 120 millimeter veerweg. Het prijskaartje geeft 8.999 euro aan, wat een flinke smak geld is, maar in vergelijking tot de prijzen die veel andere merken op dit topniveau hanteren eigenlijk best wel een goede deal is.

Frame

Unidirectionele koolstofvezels

Het frame van de KTM Scarp Evo III Exonic is gemaakt van unidirectionele koolstofvezels. Dat is een type carbon waarbij deze vezels niet zijn geweven, maar allemaal in dezelfde richting lopen. Dat heeft twee voordelen. In de eerste plaats loopt het grootste deel van de vezels in de richting die de ontwerper het meest optimaal acht, waardoor in theorie minder vezels nodig zijn om tot eenzelfde sterkte te komen als bij geweven carbon. Daarnaast zit er bij unidirectioneel-carbon minder loze ruimte tussen de vezels, waardoor de verhouding tussen vezels en hars gunstiger is. Op zijn beurt resulteert dat in een lichter frame.

Dat frame van de Scarp Evo III weegt volgens KTM een fractie meer dan z’n voorganger, maar nog altijd niet meer dan 1.700 gram in maat L. En in ruil voor een paar extra grammen krijg je een stijver en vooral ook degelijker frame. Zo is de sectie rond de trapas volumineuzer geworden en is de liggende achtervork aan de kettingkant in hoogte en breedte gegroeid. Daarnaast zijn alle draaipunten grondig onder handen genomen, waardoor niet de stijfheid toegenomen, maar ook de levensduur van de lagers aanzienlijk verbeterd zou zijn. Als je precies wilt weten in welke technische trukendoos KTM heeft gegrepen om z’n doelen te realiseren, moet je het verhaal even lezen dat collega Jeroen over de introductie van de Scarp Evo III schreef. Ik ben in ieder geval onder de indruk van de Oostenrijkse ingenieurskunst!

Superpraktisch gereedschapssetje

Andere aanpassingen ten opzichte van de Evo II: de kabels en leidingen lopen via het stuur (!) en de balhoofdbuis het frame in en de achterste remklauw is nu op de liggende achtervork geschroefd. Voordeel van deze positie: de rem beïnvloedt niet langer het doorbuigen van de staande achtervork bij inveren van het achterwiel. Wat al goed was aan de Scarp is ook in de nieuwste uitvoering gebleven: zo is in het voorframe nog steeds plaats voor twee bidons en eventueel een reserveband met co2-patronen. Doordacht detail: in de loze ruimte tussen de bovenbuis en de demper is een superpraktisch gereedschapssetje ondergebracht.

Geometrie

De nieuwe KTM Scarp Evo III laat zien dat de ontwikkelingen op het vlak van geometrie niet meer zo heftig zijn. Immers, zet de Scarp van de vorige generatie ernaast en je ziet dat er nauwelijks verschillen zijn. De reach is wat langer, de vork staat een graadje meer onderuit en de wielbasis is een beetje toegenomen, maar schokkend zijn de veranderingen niet. Merk wel op, dat veel geometrie-waarden gerelateerd zijn aan de lengte van de voorvork die in het frame steekt.

Ik beperk met hier dus tot de cijfers van onze test-Scarp, de marathonuitvoering met 120-millimeter-voorvork. In framemaat L is de wielbasis 1.195 millimeter, meet de bovenbuis 633 millimeter, zijn de zit- en balhoofdbuishoek respectievelijk 74,5 en 66,5 graden en bedragen reach en stack respectievelijk 463 en 612 millimeter. De balhoofdbuis is 115 millimeter lang, de trapas staat 37 millimeter lager dan de denkbeeldige lijn door de wielassen en de zitbuis meet 480 millimeter. Bovendien is deze nu geheel recht, zodat er in principe ook droppers met een groot verstelbereik in passen. KTM doet niet mee aan de trend om de liggende achtervork met de maat mee te laten groeien; de lengte bedraagt in alle gevallen 435 millimeter.

Nog even over de verschillende veerwegvarianten van de Scarp Evo III. Op zich praktisch om op basis van één frame drie bikes met respectievelijk 100, 110 en 120 millimeter veerweg aan te bieden. Maar omdat flipchips of verwisselbare balhoofdlagerschalen ontbreken, resulteert het monteren van een langere voorvork in een minder steile zitbuishoek en een hogere trapaspositie. En dat is niet per se gunstig. Een verwisselbare lagerschaal zoals sommige andere fabrikanten toepassen, zou dit fenomeen op een relatief eenvoudige en goedkope manier pareren. Door zo’n lagerschaal te draaien kan de vork namelijk wat verder onderuit zakken, waardoor extra veerweg aan de voorkant veel minder invloed heeft op de hoogte van de trapas en het afvlakken van de zitbuishoek.

Maatvoering en zitpositie

Omdat KTM de Scarp maar in vier verschillende maten brengt, moeten de afzonderlijke maten een redelijk groot bereik afdekken. Val je precies tussen twee maten in, dan kan het zinvol zijn om voor een iets kleiner of juist iets groter model te gaan, afhankelijk van de rijeigenschappen waar je naar op zoek bent. Wendbaarder bij de kleinere maat, stabieler bij de grotere. Voor mijn lengte van 178 centimeter zou ik volgens KTM de L moeten hebben. En dat advies is spot-on. De nieuwe Scarp verloochent z’n roots niet en biedt een aanvallende zitpositie. Maar wat mij betreft niet té aanvallend. Ja, met 633 millimeter is de bovenbuis best wel lang. Maar de zadelpen met rechte kop, de met 65 millimeter voor een xc-fully relatief korte stuurpen en de met 115 millimeter relatief lange balhoofdbuis leveren uiteindelijk een best wel comfortabele houding op.

Bovendien heb ik het zadel maximaal naar voren geschoven, voor meer druk op het voorwiel in steile klimmetjes. Daardoor verkort de zit zich uiteraard ook weer. Het enige waarmee ik eigenlijk geen vrienden kan worden is het stuur-uit-één stuk van FSA. Met 780 millimeter is dit stuur voor mij niet alleen te breed, maar brengt het ook mijn ellebogen te ver naar buiten, wat op de lange duur tot vermoeidheid in m’n armen leidt. Was dit mijn eigen bike, dan zou ik het stuur aan beide kanten met minstens een centimeter inkorten.

Vering

Directe aansturing

De achtervering van de Scarp Evo III komt conform de huidige trend met een staande achtervork die de demper direct aanstuurt, zonder tuimelaar of hevel die de overbrengingsverhoudingen verandert. De hevel die de achterbrug met de bovenbuis verbindt, is er dus alleen maar om de demper te vrijwaren van dwarskrachten. Fijn: met behulp van een hendel onder het stuur kun je kiezen tussen de standen open, firm én een extra tussenstand met de toepasselijke aanduiding medium.

Wat mij betreft is dat een stevig pluspunt, die medium-stand. Met systemen die uitsluitend de keuze bieden tussen ‘open’ en ‘dicht’ is het vaak maar behelpen. Want ‘open’ is soms teveel open en ‘dicht’ is eigenlijk alleen maar fijn op asfalt. De medium-stand maakt het onderstel iets stugger, maar laat de vering nog wel reageren op oneffenheden, zodat de goede tractie – naast comfort dé reden om op een full-suspension te rijden – gehandhaafd blijft.

De Scarp Evo III komt met maar één gelagerd draaipunt, ter hoogte van de bovenkant van het voorblad. Achterin de achterdriehoek zitten geen draaipunten, hier is het de slanke staande achtervork zélf die vervormt als het achterwiel omhoog komt, in goed Nederlands flex-stays genoemd. De knik die je onderaan de staande achtervork ziet dient overigens geen esthetisch doel, maar zit er simpelweg om plaats te bieden aan de achterste remklauw. Ten opzichte van de vorige Scarp heeft KTM de anti-squat waarden wat verhoogd en de verhouding tussen veerweg en demperslag verkleint. Het veersysteem ondergaat dus minder invloed van trapkrachten, maar is tegelijkertijd gevoeliger voor kleine oneffenheden.

Snel oranje

Aan de voorkant vangt een Fox 34 SC Factory de klappen op. Deze vork is niet alleen mooi oranje – samen met rood immers de snelste kleur –, maar vooral ook licht en effectief. Je bedient de ingaande demping met dezelfde stuurversteller waarmee je ook de demper aanstuurt. Nog even over die remote: met de onderste hendeltje kan je de standen firm, medium en open instellen. In die volgorde, dus maximaal ingedrukt is open en niet ingedrukt is dicht. Echter: als je met het bovenste hendeltje de open-stand ontgrendeld, schiet het bovenste hendeltje één keer van open naar firm. Bij ontgrendelen wordt de medium-stand dus overgeslagen, terwijl het op de Nederlandse op-en-neerroutes júist zo fijn zou zijn om te kunnen switchen tussen de standen open en medium.

En dat is niet het enige. De slag van het onderste hendeltje is erg kort en de klikjes zijn slecht voelbaar. En alsof dat nog niet genoeg is, is de interne veerspanning te laag, waardoor de vergrendeling regelmatig spontaan losschiet en weer terugkeert in z’n uitgangspositie. En dat is bij Fox dus de gesloten stand. Aargh! Het verbaast me echt dat een gerenommeerde fabrikant als Fox al zó lang weg komt met zo’n inferieur product.

Onderdelen

Transmissie en remmen

Bij de onderdelen van de Scarp Evo III Exonic wil ik eigenlijk niet te lang stilstaan. De voornaamste reden: de KTM is rondom uitgerust met Sram XX SL Eagle AXS Transmission en daar valt, op de pure schakelsnelheid na, eigenlijk niks op aan te merken. Of je moet een aversie tegen batterijen op je fiets hebben. De remmen komen heel verrassend niet bij Sram vandaan, maar worden geleverd door Shimano. Het betreft peperdure XTR’s uit de M9100-serie, met twee zuigers per remklauw. Licht en luxe, maar de remkracht is niet geweldig. Dat ligt overigens niet alleen aan de remmen zelf, maar ook aan de kleine remschijfjes.

Maar goed, in Nederland moet je wel héél gek doen om met deze remmen in de problemen te komen, daar zijn de afdalingen gewoon niet lang genoeg voor. Voor alpenmarathons kan het misschien geen kwaad om in ieder geval aan de voorkant een grotere schijf te monteren, zeker als je meer weegt dan een kilo of 75. Net als de transmissie en de stoppers is ook de rest van de onderdelen, waarvan de meeste van carbon zijn en het KTM-logo dragen, gewoon heel erg goed.

Wielen en banden

Ook op dit punt heeft KTM de juiste keuzes gemaakt. Ik had er nog niet eerder mee gereden, maar de lichte Crossmax SL Ultimate 30-wielen van Mavic zijn me heel erg goed bevallen. Licht en direct, maar tegelijkertijd redelijk vergevingsgezind. Eigenlijk precies wat je zoekt in een carbon wielset. Bovendien komen ze met levenslange garantie. Ook de banden zijn een no-brainer: Schwalbe’s populaire xc-duo Racing Ray en Ralph. Het gaat om de uitvoering van 2.35 inch met Schwalbe’s snelle Addix Speed-rubbersamenstelling op het loopvlak. Die met de rode streep dus. Laat dat nou net één van de beste setjes zijn voor de snelle Nederlandse mountainbikerondjes.

Hoe rijdt de KTM Scarp Evo III Exonic?

In het vlakke en omhoog…

Ik rij de Scarp Evo III Exonic op m’n vaste routes in West-Brabant, maar de bike gaat ook een paar mee naar de Utrechtse Heuvelrug. Op die relikwie uit de IJstijd tref ik de klimmetjes en afdalingen die we in het Brabantse missen. Klimmetjes en afdalingen waarop de KTM zich helemaal thuisvoelt. Zat het onderstel van de vorige Scarp onmiskenbaar in de categorie ‘stevig’, dankzij de veranderde verhouding tussen veerweg en demperslag voelt het onderstel van de Scarp Evo III comfortabeler aan. Echter, doordat óók de anti-squat is aangepast heeft de nieuwe Scarp met klimmen nog steeds geen last van overmatig wippen.

Bij 25 procent negatieve veerweg houdt de demper zich namelijk prettig koest, terwijl achtertrein toch soepel over oneffenheden rolt. Omdat-ie er toch op zit, zet ik de compressiedemping in de medium-stand als het pad omhoog gaat. Maar echt noodzakelijk is dat niet eens. Sterker, in wortelsecties omhoog biedt de open-stand de meeste tractie. Maar vanwege het wat stevigere gevoel heeft de medium-stand ook dan toch mijn voorkeur. De firm-stand gebruik ik eigenlijk alleen maar op de asfaltsecties die de verschillende lussen met elkaar verbinden.

… en weer omlaag

Het is een genot om de nieuwe Scarp door de recentelijke gerenoveerde kuipbochtensecties op het parkoers van Amerongen te dirigeren. Resoluut je lijn kiezen en dan zo hard mogelijk pushen. De druk blijft dan mooi over beide wielen verdeeld en het onderstel zakt niet door z’n hoeven. Zeker, de vorige Scarp was ook een fijne heuvelrug-bike. Maar de Scarpo Evo III gaat verder en pakt de steken op die de Evo II laat vallen. Zo had die Evo II aanmerkelijk meer moeite met wortelsecties dan de Evo III, een duidelijke indicatie dat de vering van de nieuwe Scarp zich niet alleen in kwantitatief opzicht van z’n voorganger onderscheid, maar ook kwalitatief.

Maar vergeet ook de aangepaste geometrie van de Scarp Evo III niet. De steilere balhoofdbuishoek, langere reach en kortere wielbasis creëerden bij de oude Scarp onrust in snelle en/of steile afdalingen. Je moest je aandacht er goed bijhouden. Bij de nieuwe Scarp niets van dat alles, die is echt veel capabeler. Maar zonder dat fijne xc-gevoel kwijt te raken. Natuurlijk, als je liefhebber bent van de scherpte en nervositeit die een oldschool-geometrie eigen is, kan je beter de oude Scarp trouw blijven. Maar ik denk dat KTM de dynamiek van het oude ontwerp voldoende heeft weten te behouden. Om er even een passend spreekwoord bij te halen: KTM heeft zeker niet het kind met het badwater weggegooid.

Oftewel: ondanks z’n toegenomen kwaliteiten als afdaler is de Scarp Evo III MT dus zéker geen trailbike. Gelukkig niet. Wat niet wil zeggen dat je er geen alpentochten mee kunt rijden. Integendeel. Alleen dan is er flink wat tuning nodig. Om te beginnen robuustere banden en een dropper. En liefst ook grotere remschijven en een hoger stuur. Maar goed, als dát je ambitie is, kun je beter de Scarp Evo III MT Master nemen. Die is af-fabriek al alpenproof. Onze testfiets is dat niet. Zoals die uit de fabriek rolt is-ie honderd procent xc.

Conclusie

Alhoewel negenduizend euro voor een mountainbike voor mij persoonlijk een flinke brug te ver is – ik heb naast mountainbiken nog een paar andere hobby’s die ook het nodige kosten – kan ik me voorstellen dat iemand die op zoek is naar het beste van het beste bereid is dit soort bedragen uit te geven. En de nieuwe Scarp Evo III MT Exonic behoort tot het beste van het beste. KTM doet met deze dubbelgeveerde marathonmachine zonder meer mee met de Epics, Oizen en Luxen van deze wereld.

En dan doel ik niet eens zozeer op de onderdelen – iedere productmanager kan immers bij Sram en consorten de duurste spullen bestellen – maar vooral op het lichte frame, de degelijke lagering, de effectieve vering en de functionele geometrie. Oftewel: het totaalplaatje klopt als een zwerende vinger. Ik zou eigenlijk niet weten wat de toegevoegde waarde is van een Scarp Evo III met mínder veerweg: de Scarp Evo III MT Exonic is schandalig snel, boezemt dankzij z’n suplus aan veerweg bovengemiddeld vertrouwen en biedt tegelijkertijd nog steeds een lekker scherp xc-gevoel.

En je hoeft heus geen negen mille neer te tellen om daarvan te genieten. Je vindt hetzelfde frame namelijk ook op Scarp Evo III MT Master van 5.799 euro. Die schakelt weliswaar met Srams nét iets minder exclusieve X0 Eagle AXS Transmission, maar daarmee is het natuurlijk allesbehalve behelpen. Hetzelfde geldt voor de veerelementen van Fox uit de Performance Elite-serie. Die zijn technisch nagenoeg identiek aan het Factory-spul op de testfiets, maar dan zonder Kashima-bling. En oké, de Scarp Evo III MT Master weegt een kilootje meer. Maar daarmee zou ik prima kunnen leven…

KTM Scarp Evo III MT Exonic 2025 | Prijs, specificaties en geometrie

Onderdelen, gewicht en prijs

Frame	Premium Carbon (unidirectioneel high-mod)
Vork	Fox 34 Float SC Factory, 3-pos., 120 mm veerweg
Achterdemper	Fox Float DPS Factory, 3-pos., 120 mm veerweg
Achterderailleur	Sram XX SL Eagle AXS Transmission, 12-speed
Schakelaar	Sram AXS Rocker-paddle
Crankset	Sram XX SL Eagle AXS Transmission, 34t, 175 mm
Cassette	Sram XX SL Eagle AXS Transmission, 10/52t
Ketting	Sram XX Eagle T-Type
Remmen	Shimano XTR M9100, tweezuigerremmen
Remschijven (v/a)	Shimano XTR Freeza , 160/160 mm
Wielen	Mavic Crossmax SL Ultimate, 30 mm binnenbreedte
Voorband	Schwalbe Racing Ray Superrace, 29 x 2.35″
Achterband	Schwalbe Racing Ralph Superrace, 29 x 2.35″
Stuur	FSA KFX SIC, 780 mm breed, 85 mm diep
Stuurpen	zie stuur
Zadel	Selle Italia SLR Boost, carbon rails
Zadelpen	KTM Prime Carbon, Ø 30,9 mm
Gewicht compleet	10,3 kg (framemaat L)
Prijs	€ 8.999,00
Garantie	3 jaar garantie op het frame voor 1e eigenaar

Geometrie

Website fabrikant: ktm-bikes.at