Test | KTM Scarp Exonic 2021: exorbitante Oostenrijkse xc-fully

Tekst & foto's: Arjan Kruik

KTM: óók fietsen!

“Hey, dat is toch dat merk van die motorfietsen?” Dat KTM als het gaat om motorfietsen over goede naamsbekendheid beschikt is me wel duidelijk als ik met de in obligatoir oranje gespoten de KTM Scarp Exonic de Nederlandse mountainbikeparkoersen verken. Want waar ik ook kom, overal hoor ik hetzelfde. Maar KTM als fietsmerk, dat is een heel ander verhaal: “Goh, ik wist niet dat ze ook fietsen hadden…” Terwijl KTM als fietsmaker toch echt geen kleintje is. Wat heet! De Oostenrijkse fabrikant produceert jaarlijks ruim 400 duizenden fietsen.

“Waar ik ook kom, overal hoor ik hetzelfde: ‘Hey, dat is toch dat merk van die motorfietsen?’”

Oostenrijks met een Taiwanees randje

Overigens, de fietsenmaker KTM staat volledig los de motorfietsenmaker KTM. Dat ze beide de naam KTM voeren en beide gevestigd zijn in de Oostenrijkse plaats Mattighofen heeft ermee te maken dat beide ondernemingen voortgekomen zijn uit het faillissement van het originele KTM. Maar ondanks dat ze in dezelfde stad gevestigd zijn en hetzelfde oranje logo boven de deur hebben hangen, gaan de bazen van beide firma’s niet bij elkaar op de koffie. Wél treffen ze elkaar regelmatig in de rechtszaal, om uit te vechten wie van beide clubs het KTM-logo op een fietsframe mag plakken. In die strijd heeft fietsenmaker KTM voorlopig aan het langste eind getrokken.

Voordat ik het over de KTM Scarp Exonic ga hebben, is het denk ik toch wel interessant om toch nog iets meer over KTM te vertellen. Want alhoewel het bedrijf op-en-top Oostenrijks is, heeft het zijn huidige succes te danken aan Carol Urkauf-Chen. Deze uit Taiwan afkomstige zakenvrouw nam in 1996 de fietsentak over uit de boedel van het failliete KTM en wist deze stapje voor stapje uit te bouwen tot het succesvolle fietsmerk dat het nu is. Inmiddels is Carol Urkauf-Chen teruggetreden als directeur en staat haar dochter Johanna aan het hoofd.

Adrenalinemachine

Goed, verder met de KTM Scarp Exonic. Met een prijs van € 8.349,- en een gewicht van slechts 9,54 kg (maat L) is de Exonic het topmodel van de Scarp-modelreeks. Een raszuivere adrenalinemachine, vederlicht en supersnel. Natuurlijk, dat mag ook wel voor dat geld. Maar bedenk dat je voor een racemonster met een vergelijkbaar gering gewicht bij met name de Amerikaanse concurrentie zomaar een duizendje méér moet neertellen. Als je het daarmee al redt.

“Bedenk dat je voor een racemonster met een vergelijkbaar gering gewicht bij met name de Amerikaanse concurrentie zomaar een duizendje méér moet neertellen. Als je het daarmee al redt.”

Fast & Furious

De basis van de KTM Scarp Exonic is een carbon frame van net iets minder dan 1.600 gram, dat is volgehangen met alles dat mooi, licht en duur is. De Sram XX1 Eagle AXS aandrijflijn is het meest spraakmakend. Letterlijk, want omdat ze maar spaarzaam in het wild rondrijden is de draadloos schakelende derailleur een geheid onderwerp van gesprek. Maar hoe fraai deze elektrische schakelgroep ook is, de vederlichte XRC 1200-wielen van DT Swiss hebben een veel grotere impact op de rijeigenschappen. Compleet met banden, remschijven en cassette weegt deze wielset namelijk slechts 3,59 kg! En dat betekent dat de Scarp Exonic accelereert als Vin ‘Fast & Furious’ Diesel die een stoot lachgas in de cilinders van z’n opgevoerde bolide injecteert.

Geometrie helemaal van nu

Maar hoe licht frame en componenten ook zijn, zonder een goede geometrie is het allemaal niet zo heel veel waard. Maar ook dat stukje van de puzzel hebben ze in Oostenrijk goed gelegd. De zitbuis- en balhoofdbuishoek zijn met 75° en 68° helemaal van nu. En ook de reach-waarde is met 458 mm in framemaat L absoluut actueel. ‘Van nu’ en ‘actueel’ als in helemaal geschikt voor de hedendaagse uitdagende wedstrijdparkoersen, met steile beklimmingen en technisch uitdagende afdalingen. Alhoewel je dat laatste natuurlijk niet moet overdrijven, want met maar 100 mm veerweg voor en 95 mm achter is en blijft de Scarp Exonic natuurlijk wel een xc- en marathonmachine.

“Maar hoe licht frame en componenten ook zijn, zonder een goede geometrie is het allemaal niet zo heel veel waard. Maar ook dat stukje van de puzzel hebben ze in Oostenrijk goed gelegd.”

Ook achtervering conform trend

De achtervering van de Scarp komt conform de huidige trend met een staande achtervork die de demper direct aanstuurt, zonder tuimelaar die de overbrengingsverhoudingen verandert. De hevel die de achterbrug met de zitbuis verbindt is er dus alleen maar om de demper te vrijwaren van dwarskrachten. Zo’n onder de bovenbuis gepositioneerde demper heeft als voordeel dat er in de voordriehoek plaats is voor twee grote bidons. Ook is het met deze set-up eenvoudiger om de lockout-kabel van het stuur naar de demper te geleiden.

De Scarp komt overigens met maar één gelagerd draaipunt, ter hoogte van de bovenkant van het voorblad. Achterin de achterdriehoek zitten geen draaipunten, hier is het de slanke staande achtervork zélf die vervormt als het achterwiel omhoog komt. Die staande achtervork staat trouwens in rust onder spanning. En bij 25% negatieve veerweg, dus als je op jet fiets zit, zit er juist géén spanning in het materiaal. Hierdoor zou de vering beter reageren op kleine oneffenheden.

En dan de Heuvelrug op

Bij de eerste meters op Scarp Exonic vergeet ik helemaal objectief en analytisch te denken. Het is namelijk té lekker om je volledig te verliezen in de sensatie van schijnbaar grenzeloze acceleratie. Overdreven fietsjournalistentaal? Nee, zoals de Scarp Exonic ervandoor gaat is écht bizar. Okay, in de eerste klim blijkt dat ook een überbike van € 8.349,- niet ongevoelig is voor de zwaartekracht. Maar dat klimmen gaat zó makkelijk, dat het vermoeden me bekruipt dat die zwaartekracht minder hard trekt aan de Scarp Exonic.

“Okay, in de eerste klim blijkt dat ook een überbike van € 8.349,- niet ongevoelig is voor de zwaartekracht. Maar dat klimmen gaat zó makkelijk, dat het vermoeden me bekruipt dat die zwaartekracht minder hard trekt aan de Scarp Exonic.”

Stevig onderstel

Dat klimgemak komt trouwens niet alleen voort uit het lage gewicht van de wielen en de geringe rolweerstand van de banden. Ook het efficiënte veersysteem levert z'n bijdrage. Het onderstel zit onmiskenbaar in de categorie ‘stevig’. Eigenlijk precies zoals xc-racers het graag zien, maar dan zonder het oncomfortabele ‘harde randje’ dat sommige andere hardcore xc-fullies wel eens plaagt. Met nèt een beetje minder negatieve veerweg dan 25% houdt de demper zich namelijk prettig koest, terwijl achtertrein toch relatief soepel over oneffenheden rolt. Met daarbij de constatering dat de achtertrein het meeste comfort genereert als je de Scarp lekker op gang houdt.

Desondanks heb ik in de steile secties, waar het tempo noodgedwongen wat omlaag gaat, geen moment het gevoel dat de achterband blijft ‘hangen’ achter de vele wortels die dwars over het diep uitgesleten pad lopen. Hoe anders is dat op een hardtail! Moet je bij dit soort lastige obstakels op een bike met een starre achterkant je hele lichaam inzetten om geen snelheid te verliezen, op de Scarp Exonic kun je in principe gewoon rustig doorpeddelen. Ook met dank overigens aan de relatief steile zitbuishoek en de diepe zitpositie, die veel druk op het voorwiel opleveren.

Locken niet nodig

Maar ook bij staand in de pedalen omhoog dansen toont de achtertrein van de Scarp z’n kwaliteiten. Zelfs bij volle bak aanzetten verliest de achterband de grip met de ondergrond niet. Wel krijgt de demper bij staand pedaleren enigszins last van pompen, maar ook dat blijft binnen de perken. Laat ik het zo zeggen: ondanks dat je met één druk op de knop het hele onderstel van de Scarp ‘op slot’ kunt zetten, voel ik hiertoe maar zelden de behoefte.

“‘Als op rails door de bocht’ is ook al zo’n uitgebeend fietsjournalistencliché, maar het gaat voor de Scarp Exonic écht op. Gewoon je lijn kiezen en de Scarp doet vervolgens precies wat van ’m verwacht wordt.”

Solide daler

In de krappe bochten waaraan diezelfde klim rijk is valt me trouwens wel op, dat ik met flink wat fiets onderweg ben. Met mijn 1 meter 80 val ik vaak nét tussen twee maten in. Had in het geval van de KTM Scarp toch voor de M moeten kiezen in plaats van dan de L waarop ik nu rij? Als het weer omlaag gaat, laat ik die gedachte direct weer varen. Een L is perfect! De remknippen voor de bochten? Zolang je de vaart er goed inhoudt, worden ze soepel geabsorbeerd. En vervolgens laat deze oranje Oostenrijker zich snoeihard, maar gecontroleerd en uitermate precies door de opeenvolgende kombochten dirigeren.

Moet ik in deze bochten bij veel andere bikes zo nu en dan een klein beetje remmen om de controle niet te verliezen, zo niet bij deze fiets. ‘Als op rails door de bocht’ is ook al zo’n uitgebeend fietsjournalistencliché, maar het gaat voor de Scarp Exonic écht op. Gewoon je lijn kiezen en de Scarp doet vervolgens precies wat van ’m verwacht wordt. De druk is daarbij mooi over beide wielen verdeeld en het onderstel zakt ook bij hoge G-krachten niet door z’n hoeven, maar biedt continu voldoende tegendruk. Onder dit soort omstandigheden is het erg prettig dat de vooras vóór me zit en niet zo’n beetje ónder me, zoals bij old-school xc-fullies. De relatief luie balhoofdbuishoek draagt onmiskenbaar bij aan het solide rijgevoel en vergroot het zelfvertrouwen.

Hoé snel is de KTM Scarp Exonic?

Laat ik al die ronkende woorden en superlatieven die ik net zo enthousiast met m’n toetsenbord deze pagina ingeroffeld heb even van wat achtergrond voorzien. Ik heb op álle routes die ik op de KTM Scarp Exonic gereden heb mijn eigen beste tijden verbeterd. En niet eens door me het snot voor ogen te trappen. Natuurlijk, ik heb lekker doorgereden. Maar tot het gaatje ben ik nergens gegaan. En tóch ging ik sneller. Al vanaf de eerste meter daagt deze bike je uit, gefaciliteerd door het lage gewicht, de functionele geometrie en de effectieve zitpositie. Sneller, sneller, sneller!

Vooral in secties met veel korte klimmetjes is dat effect evident. Doordat je de extra snelheid die je in het vlakke genereert mee omhoog kunt nemen, ben je gewoon sneller boven. Het laatste stukje even gaan staan – bam, bam, bam – en je bent er. En als het vervolgens weer omlaag gaat ben je, doordat je meer snelheid hebt kunnen vasthouden, ook weer sneller op gang. Enzovoorts. Steile klimsecties, waarop ik op mijn eigen bike de ketting altijd een kransje naar links druk, blaas ik nu zonder schakelen omhoog.

“Hier blijkt overduidelijk – en dat is in al zijn vanzelfsprekendheid toch een schokkende realisering – dat je extra snelheid gewoon kunt kopen.”

Snelheid is te koop

Een aantal testritten heb ik met mijn vaste fietsmaat Frank gereden. Ben ik normaalgesproken degene die moet lossen, nu is het Frank die hijgend als een karrepaard in mijn wiel probeert te blijven. Goed voor mijn ego, maar tegelijkertijd ook pijnlijk, want het zijn dus niet mijn kracht en techniek die dit bewerkstelligen, maar puur en alleen de bike. Dat blijkt genadeloos als Frank en ik van fiets ruilen; dan ben ik ineens weer degene die het niet meer kan bijhouden. En schiet Frank van me weg als nooit tevoren. Hier blijkt overduidelijk – en dat is in al zijn vanzelfsprekendheid toch een schokkende realisering – dat je extra snelheid gewoon kunt kopen.

Blijft lichtgewicht ook heel?

Licht en duur is dus snel. Althans, als het gaat om de KTM Scarp Exonic. Maar is licht ook stevig genoeg? Alles functioneert gedurende de testperiode volledig probleemloos. Althans, bijna. De elektrische Sram AXS-shifter, die wat dikker is dan z'n mechanische evenknie, trekt bij een val een dikke kras over de bovenbuis. Ik heb het probleem opgelost door het stuur een fractie hoger te plaatsen, zodat de schakelaar de bovenbuis niet meer kan raken, maar een mechanisme dat doordraaien van het stuur tegengaat zou geen overbodige luxe zijn.

Een ander puntje van aandacht is de remmerij. Die doet het prima, maar wie met z’n Scarp ook buitenlandse trails gaat rijden, doet er verstandig aan een 180 mm voorremschijf te monteren. Zeker voor een bike in de maat L, waar toch meestal bikers opzitten van 80 kilo of meer, is de af fabriek gemonteerde 160 mm schijf aan de kleine kant.

“Op de parkeerplaats trekt het Sram XX1 Eagle AXS-schakelsysteem bijna nog méér aandacht dan de bike zelf!”

Elektrisch schakelen beter dan mechanisch?

Tsja, en dan moet ik het natuurlijk ook nog even hebben over het Sram XX1 Eagle AXS-schakelsysteem. Want dat trekt op de parkeerplaats bijna nog méér aandacht dan de bike zelf! Ondanks dat ik jaarlijks tientallen bikes test voor deze website, had ik nog nooit met Sram AXS gereden. Het bevalt me erg goed. Nou ja, misschien bevalt het zelfs wel héél erg goed. De bediening is licht en intuïtief en met een app op je telefoon aan te passen aan je eigen voorkeur. En vooral: iedere schakelactie is raak, altijd en overal.

Maar desondanks is de vonk toch niet écht overgeslagen. Want óók de mechanische Sram XX1 schakelgroep bevalt me namelijk heel erg goed. Ook hier is iedere schakelactie altijd raak. Waarbij ik als het om opschakelen gaat zelfs een lichte voorkeur heb voor mechanische bediening, ik ervaar het ontbreken van 'gevoel' in de schakelaar – wellicht omdat ik er nog onvoldoende aan gewend ben – dan als als een nadeel.

Verder natuurlijk niks dan lof voor deze elektrische topgroep van Sram. Want vies of schoon, nat of droog, het werkt gewoon altijd even snel en nauwkeurig. En van het jaarlijks vernieuwen van vieze en versleten kabels ben je met Sram AXS ook voorgoed af.

Conclusie

Alhoewel € 8.349,- voor een mountainbike voor mij persoonlijk een brug te ver is – ik heb nog een paar andere sportieve liefhebberijen die ook het nodige kosten – kan ik me voorstellen dat iemand die op zoek is naar het beste van het beste bereid is dit soort bedragen uit te geven. En de Scarp Exonic behoort tot het beste van het beste. KTM doet met deze dubbelgeveerde blaasbak zonder meer mee met de Epics, Luxen, Scalpels en Supercalibers van deze wereld.

En dan doel ik niet eens zozeer op de onderdelen – iedere productmanager-met-een-budget kan immers bij Sram en consorten de duurste spullen bestellen – maar vooral op het lichte frame, de effectieve vering en de uitgebalanceerde geometrie. Dat totaalplaatje klopt als een bus. De KTM Scarp Exonic is extreem snel en efficiënt, boezemt voor een xc-fully bovengemiddeld vertrouwen in en is tegelijkertijd plezierig speels.

En je hoeft heus geen achtenhalve mille neer te tellen om daarvan te genieten. Je vindt exact hetzelfde frame namelijk ook op Scarp Prime. Okay, die schakelt met de mechanische Shimano XTR-groep, maar daarmee is het natuurlijk niet écht behelpen. En de ook Scarp Master, die bijna de helft minder kost dan de Scarp Exonic, heeft dat superlichte frame. De concessie die je daarmee doet, is dat dit model vanwege de zwaardere onderdelen niet meer onder de magische grens van 10 kilo komt. Maar daarmee zou ik prima kunnen leven…