Test | Lauf Trailracer: een alternatief op een geveerde voorvork?

Eigenlijk is het antwoord op die vraag eenvoudig: de Lauf Trailracer is een starre voorvork ‘met een beetje comfort en meer tractie’. Lauf claimt ook niet méér dan dat en dat wist ik bij aanvang eigenlijk ook al. Maar afgaande op de reacties die ik online en offline (onderweg tijdens het langlaufen dus) kreeg, is er een andere vraag die we misschien beter proberen te beantwoorden. Namelijk: Kán de Lauf Trailracer een alternatief zijn voor een reguliere geveerde telescoopvoorvork?

De carbon flex-voorvork is vanwege het lage gewicht en het feit dat hij núl onderhoud vraagt namelijk best een interessante, maar tegelijkertijd niet-flexibele, propositie. Niet-flexibel? Ja. Er zijn namelijk nogal wat randvoorwaarden die meewegen in het komen tot antwoorden.

Eenvoud

Om de begrijpen wat je met de Lauf Trailracer wel en niet kunt, is het vooral van belang te beseffen hoe hij werkt. In basis is het een starre carbon voorvork, waaraan het voorwiel door middel van 4 sets van 3 glasvezel-composiet bladveren is verbonden… en dat is het. Er is dus géén demper aanwezig om de beweging tijdens het inveren te beïnvloeden (lees: naar smaak af te remmen).

"...géén onderhoud en bovendien is 'ie met 1035 gram gewoon erg licht."

Hij heeft 60 mm veerweg en omdat een demper ontbreekt is die veerweg bewust heel erg progressief gemaakt. Dat wil zeggen dat de benodigde kracht om in te veren steeds sterker toeneemt naarmate je door de veerweg heen gaat. Dit is een gegeven bij alle geveerde voorvorken. Je wilt immers niet dat je bij een stoeprand meteen vol door de hele veerweg ‘klapt’ met een abrupt einde tot besluit. De Lauf Trailracer is echter dermate progressief dat je slechts zelden het merendeel van die 60 mm veerweg gebruikt. De mate van demping die de glasvezel-composiet bladveren intrinsiek hebben is gering; door te voorkomen dat je snel of gemakkelijk véél veerweg gebruikt, wordt voorkomen dat de voorvork bij elk miniem obstakel als een enorm elastiek opgespannen wordt en je bij het uitveren katapulteert...

Dankzij het ontbreken van een luchtkamer of een oliedemper zijn er echter géén afdichtingen; dus ook géén wrijving. Niets dat slijt*, hij behoeft dan ook géén onderhoud en bovendien is 'ie met 1035 gram gewoon erg licht. Aspecten die mij vanaf de introductie in 2013 hebben geïntrigeerd. Ik bedoel: wat is daar nou niet ideaal aan?

Geen knoppen

Wat er niet ideaal aan is? Voor sommigen zullen de nogal afwijkende en uitgesproken looks al genoeg reden zijn om de voorvork als niet-ideaal te bestempelen. Maar los van dat gegeven, is het een belangrijk aspect dat er niets af te stellen valt. Een afstelknop zoek je dan ook tevergeefs. Waar je bij een gewone geveerde voorvork de voorspanning kunt instellen en vaak de demping kan regelen, kun je niets van dat bij de Trailracer.

Je hebt, op de kleur na, één fundamentele keuze. Lauf biedt de Trailracer met twee verschillende bladveer-stijfheden. Een ‘Regular’ voor rijders van 65 kg of méér en een ‘Light’ versie voor rijders onder de 70 kg. Een keuze die je dus vóór aanschaf moet doen. Achteraf aanpassen of de hele voorvork bij Lauf omruilen is niet mogelijk.

Juist ja, een overlappend gebied tussen beide stijfheden, waarbij ik met mijn 64 kg in Adamskostuum al meteen voor een lastige keuze stond. Ik ben met ‘Regular’ op pad gegaan. Lauf adviseert dat dié stijfheid beter past bij rijders die net aan de onderkant van het gewichtsbereik zitten, maar er een wat meer agressieve rijstijl er op na houden. Goed; ik heb Strava, maar zie me niet als Strava-a$$hole en scheld en sla niemand verrot wanneer ik er doorlangs wil. Ik rij wel graag door, sta graag op de pedalen en schuw de ruige lijnen niet; dat mag de classificatie ‘agressief’ dan ook wel hebben, toch?

Rekalibratie

Met de Lauf Trailracer voorvork worden je persoonlijke sensoren opnieuw gekalibreerd. De eerste druk op het stuur – de welbekende ‘parkeerplaatstest’ – resulteerde in eerste instantie in meer vragen dan antwoorden. Ja, je ziet dat de voorkant van de fiets omlaag beweegt, maar lang niet in de mate die je bij een telescoopvork gewend bent. De tegendruk is flink en de voorvork reageert dan ook niet veel anders dan een hele stijve pogostick… ‘Hmm, gaat dít comfort geven?’

"Bij alles nét iets meer dan een rimpel op het aangezicht van Moeder Aarde, komt de klap toch wel hard door."

Lauf belooft dat de Trailracer ook in de stuggere versie bij mijn gewicht voldoende fijngevoelig is. Op het eerste onverharde pad wordt dat ook bevestigd. De voorkant van de Canyon testfiets voelt allerminst hard en doods aan zoals je bij een echte starre voorvork verwacht.

Onderstaande video illustreert hoeveel beweging er kán zijn. Merk daarbij op dat de testrijder van Lauf in deze video op zijn pedalen staat en voorover hangt en als gevolg dus zijn gewicht vooral op de voorvork heeft hangen. Leuk ter illustratie van de beweging van de bladveren, maar niet een heel reëel scenario tijdens een gemiddeld rondje fietsen. (Tenzij je géén zadel hebt... maar ik mag hopen dat dat niet de definitie van jouw 'gemiddeld rondje fietsen' is...) Gevoelsmatig was er bij de stuggere versie zoals ik er mee reed echter minder beweging bespeurbaar terwijl ik op de pedalen stond en zeker zittend.

Doorrijden in de veronderstelling dat je hetzelfde comfort kunt verwachten als bij je Fox of RockShox voorvork wordt alleen snel – en vooral abrupt – de kop (of je handen en schouders, liever) ingedrukt. Bij alles nét iets meer dan een rimpel op het aangezicht van Moeder Aarde, komt de klap toch wel hard door. Je merkt wel dat er íets in- én uitveert, maar dat gaat met een zekere felheid en daarbij wordt niet veel veerweg gebruikt. Die felheid is natuurlijk geheel te wijten aan het progressieve karakter van de bladveren én het ontbreken van een dempende... demper.

Daarin wordt al meteen duidelijk dat een één op één vergelijking met een telescoopvork scheef gaat. Waar een goed afgestelde telescoopvork de klap goed absorbeert, vlakt de Lauf Trailracer de scherpte van de klap hooguit wat af.

Tijdens ‘mooi rondjes malen’ zittend op het zadel, blijft de vork overigens redelijk rustig. Ja, er is beweging en die is niet gedempt: het in- en uitveren gaat dus met (nagenoeg) dezelfde snelheid. De hoeveelheid veerweg die hij gebruikt, lijkt in mijn geval daarbij minder dan bij menige telescoopvork en ik vond het totaal niet hinderlijk.

Staand op de pedalen klimmen is echter weer een openbaring. Ik vind het zelfs fijner dan met een telescoopvork waarvan de ingaande demping is dichtgezet. De ‘tegendruk’ van de bladveren en de snelheid van in- en uitveren gaan volledig synchroon met je trapfrequentie en lijken eerder een ‘boost’ te geven aan je klimcapaciteit, dan dat ze energie wegnemen met dat zompige gevoel zoals bij menig telescoopvork.

Tekst gaat verder onder de foto.

Torsiestijfheid

De volledige veerweg heb ik vrijwel nooit gebruikt. Hooguit bij een flinke drop. Maar daar gebeurt nóg iets opmerkelijks. Doordat het wiel aan beide zijden in een eigen, onderling niet verbonden set bladveren is opgehangen, is de torsiestijfheid van de hele vork sterk afhankelijk van de steekas-verbinding. En die stijfheid is dus niet zo hoog als bij een telescoopvork. Bij een landing waarbij het voorwiel schuin op de grond terecht komt, veert de Lauf Trailracer dan ook iets gemakkelijker in aan één zijde. Dat geeft een raar gevoel; alsof je je band ‘omzwikt’ van de velg, maar dan met een hogere snelheid. De bladveren aan de andere zijde van voorvork doen daarna snel genoeg mee, het effect is dan ook slechts zéér kortstondig merkbaar. De eerste keer dat ik dit merkte, voelde de voorkant van de fiets wat ‘ongecontroleerd’ aan.

Het is wat lastig uit te leggen, maar tegelijkertijd realiseer ik me ook dat het niet dusdanig uitgesproken of ‘freaky’ is, dat het de Lauf Trailracer voorvork onrijdbaar maakt. De eerste keer dat het me overkwam, was het exact dat: ‘het overkwam me’ en het viel me op. De tweede keer voelde het al minder verrassend. Eerlijk gezegd zou ik nu niet meer weten hoe vaak het nog is voorgekomen. Het punt is: het went blijkbaar snel. Mooi hoe mensen zich kunnen aanpassen…

Niet-flexibel

De Lauf Trailracer is dus niet bijster stijf in dwarsrichting. Hoewel sommigen dat effect ook duidelijk zeggen te merken bij het sturen, heb ik daar geen last van. De voorvork stuurt in mijn optiek gewoon goed, strak en voorspelbaar. We zeggen het vaker, maar vooral dat laatste aspect is uiteindelijk het meest belangrijke: voorspelbaarheid.

"...en het wordt dan eerder ongecontroleerd stuiteren."

Dat aspect ontbreekt echter wat betreft het veergedrag ten aanzien van verschillende ondergronden. Kleine oneffenheden kort achter elkaar bij snelheden tot circa 25 km/u kan de Lauf Trailracer goed opvangen, maar wanneer de obstakels wat groter worden, of op hogere snelheid elkaar sneller opvolgen, kan 'ie het ineens niet meer bijbenen en het wordt dan eerder ongecontroleerd stuiteren. Waar een telescoopvork zijn compressiedemping kan by-passen om méér veerweg te gebruiken om de klap, of herhaling van klappen te absorberen, loopt de Lauf (…) al snel tegen zijn eigen progressieve veerkarakter aan. Met name hier op de lokale vuilnisbelt kan de Lauf de remknippen niet bijbenen zoals de Lefty in mijn Scalpel Si dat kan. Het gevolg: ik moet zelf weer méér opvangen met mijn bovenlijf, net zoals je dat zou doen met een starre voorvork.

En zie daar het niet-flexibele van de deze flex-voorvork. Niets is namelijk zo variabel als de ondergrond waarop en de condities waarin we rijden.

Nu lijkt dit misschien een overdreven stelling; een telescoopvork kan immers ook niet álles perfect. Dat is zeker zo, maar omdat je bij de Lauf Trailracer nul-komma-niets kunt instellen, ben je compleet overgeleverd aan de eigenschappen die de vork meekreeg van zijn ontwerpers.

Die eigenschappen zijn echter theoretisch wél beïnvloedbaar door jou… of door jouw gewicht, liever. In de praktijk gaat dat echter niet op: je gewicht is… je gewicht. In die zin is dan ook de belangrijkste conclusie tot dusver dat deze hele review – meer dan bij andere producten – erg gewogen moet worden ten aanzien van jouw gewicht. Weeg je 10 of 20 kilogram meer dan ik, dan gedraagt de Lauf zich namelijk anders.

Met name de hoeveelheid gebruikte veerweg zal bij een hoger rijdersgewicht toenemen. Of dat dát een voor- of nadeel is, is weer geheel afhankelijk van wat jij zoekt in een geveerde voorvork.

Als een dikke band

Terug naar de centrale vraag: Kán de Lauf Trailracer een alternatief zijn op een telescooopvork? Vooropgesteld: Hij is dus simpelweg niet te vergelijken met wat je met een telescoopvork kunt, waarbij het gebruik van de 100 mm veerweg op veel manieren kan worden beïnvloedt. Het ontbreken van een regelbare demping, de beperkte veerweg én de manier waarop hij die aanspreekt, zijn daarvoor te beperkt. Dientengevolge is ook het inzetgebied minder breed én minder flexibel dan dat van een reguliere RockShox of Fox.

Het onderhoudsvrije-aspect en het lage gewicht zijn erg aantrekkelijk, maar gaan dus ten koste van flexibiliteit. En nu net diè flexibiliteit maakt het bij een telescoopvork mogelijk om hem voor een breed inzetgebied èn een verschillende type rijders optimaal te maken. Het gedrag van de Lauf is echter direct verbonden aan het rijdersgewicht en dus niet beïnvloedbaar. Dat is nogal een fundamenteel gegeven dat je mee moet laten wegen (...) in de keuze of de Lauf je RockShox of Fox kan vervangen. Met mijn gewicht was de Lauf Trailracer eerder een starre voorvork die wát comfort bood. De 'Light'-tune zou misschien het comfort nog iets verhoogd hebben. Het werkingsprincipe van de ongedempte bladveren blijft echter identiek en dus blijven dezelfde limitaties wat betreft flexibiliteit van toepassing; ze zouden zich hooguit iets minder snel openbaren. In mijn geval is het antwoord dus: nee.

De Lauf Trailracer excelleert vooral op het gebied van comfort bij kleine oneffenheden, waarbij je nauwelijks veerweg nodig hebt. Hij rijdt daarbij met de directheid van een starre voorvork, maar haalt het scherpe van dat wat onder je wielen rolt er wat vanaf. Ik kan het gevoel het beste vergelijken met het rijden met een Plus of Fatbike voorband. Alleen dan zonder het ongedempte skippybalgevoel dat ook het gevoel met de ondergrond wegneemt.

Daarom is-ie in mijn optiek het beste thuis op een XC-hardtail (of gravelbike) waarmee je typisch Nederlandse paden rijdt en een actieve rijstijl gebruikt. Ik zie hem ook wel inzetbaar op cross country- en/of marathonritten in de Ardennen of zelfs de Alpen. Maar op de ruigste afdalingen kom je met een goed instelbare telescoopvork wél sneller en met meer controle - en minder pijnlijke handen en schouders - beneden. Dit, ongeacht jouw gewicht en in welke mate je dus de veerweg van de Lauf kan benutten. Zit je passiever op de fiets, dan is de Lauf waarschijnlijk té karig.

In hoeverre de Lauf Trailracer je geveerde voorvork in de Lage Landen dus kan vervangen (ten gunste van een lager gewicht een géén onderhoud), moet je dus vooral ook laten afhangen van hoe ruig je het zelf graag wilt hebben, hoe flexibel je zelf bent, en… of je bereid bent om andere bikers tijdens je rit uit te leggen dat je voorvork niet te dicht bij de verwarming heeft gestaan…

Tekst: Jeroen van den Brand
Foto's: Jeroen van den Brand & Marleen Mescher