Test | Ortlieb Bikepacking: waterdichte tassen voor offroad-reizen

Tekst & foto’s: Arjan Kruik

Ortlieb Bikepacking: gemaakt in Duitsland

De fietstassen van Ortlieb zijn niet minder dan iconisch. Wie kent ze niet, die waterdichte tassen van glimmend dekzeildoek in opvallende primaire kleuren? Ortlieb maakt ze meer dan veertig jaar. Maar vakantiefietsen heet tegenwoordig bikepacking. En wil je dat goed doen, dan moeten de tassen niet aan een bagagedrager gehangen worden, maar aan het frame. Vandaar dat Ortlieb sinds kort ook lichtgewicht bikepacking-tassen maakt. Sebastiaan en ik zijn ermee op pad geweest. En omdat we toch lekker aan het fietsen waren, hebben we gelijk voor je uitgezocht wat nu eigenlijk het fijnst is: je spullen onder je zadel of gewoon aan een ouderwetse bagagedrager?

Voordat we over de bikepacking-tassen beginnen, eerst even wat over Ortlieb. Die tassen van vrachtwagenzeil maken al sinds 1982. En dat “maken” moet je letterlijk nemen. Ze mailen dus niet een digitaal sjabloon van hun tassen naar China met het verzoek om daarvan voor een zo laag mogelijke prijs een container vol van te maken. Nee, de tassen van Ortlieb worden in Duitsland gemaakt. En dat niet alleen: ook de materialen die Ortlieb gebruikt komen zoveel mogelijk uit eigen land. Het merkt claimt meer dan 70 procent.

Ook mooi: Ortlieb probeert tassen die versleten of beschadigd zijn zo veel mogelijk te repareren. Dat gaat op jaarbasis, zo zegt Ortlieb, om meer dan 18.000 reparaties. En dat is nog los van de reparaties die uitgevoerd worden door de verschillende distributeurs van Ortlieb en hun dealers. Die worden door Ortlieb getraind in het uitvoeren van reparaties, zodat jouw kapotte tas niet helemaal naar Duitsland hoeft, maar bij jou in de buurt gefixt kan worden. Goed initiatief!

Twee sets geprobeerd: klassiek met achtertassen en hip met frametassen

De Ortlieb Bikepacking-tassen onderscheiden zich van de reguliere Ortlieb-fietstassen omdat ze – op één set na – niet aan bagagedragers gehangen worden maar aan het frame. Maar dat is niet het enige verschil. De bikepacking-tassen zijn ook gemaakt van lichtere materialen. Zijn de klassieke Ortliebs van dik en dubbelzijdig gecoat polyester doek, de bikepacking-tassen zijn grotendeels gemaakt van veel lichter en slechts enkelzijdig gecoat rip-stop nylon. Met de oertassen hebben die bikepacking-tassen dan wel weer gemeen dat de naden niet gestikt zijn, maar gelast, waardoor ze 100 procent waterdicht zijn.

We hebben de afgelopen zomer acht verschillende tassen geprobeerd op twee gravelbikes van Conway, elk met een andere configuratie. De ene gravelbike hebben we modern volgehangen met zadelpen-, frame- en stuurtassen, de andere hebben we meer klassiek opgetuigd, met twee achtertassen aan een bagagedrager. Met de hippe set-up creëren we een kleine 36 liter aan bagageruimte, de klassieke opstelling met achtertassen levert iets meer dan 38 liter op. Voordat ik je vertel over welke combinatie ons het best is bevallen, neem ik eerst even alle tassen die we gebruikt hebben met je door.

Newskool tassenset: alles aan zadelpen, frame en stuur

Ortlieb Seat-Pack QR

De Seat-Pack QR ziet er op het eerste gezicht niet anders uit dan de meeste andere ‘frietzakken’. Rolsluiting, ripstop-nylon, gelaste naden, pu-coating, je hebt het vast al vaker gezien. Maar goed, dat zegt niets. Alle fietsbanden zijn van canvas met rubber, maar dat wil niet zeggen ze allemaal hetzelfde zijn. Dat geldt ook voor fietstassen. Dat begint al met de sublieme afwerking en detaillering van de Seat-Pack QR. Gespen, haken, bandjes en oogjes; het ziet allemaal even solide uit. En ieder bandje is uitgerust met een elastisch lusje om de losse eindjes vast te zetten.

En dan is er natuurlijk nog de snelkoppeling. Het systeem bestaat uit twee kunststof haakjes die over de rail van het zadel vallen, waarna ze door middel van spanbandjes gefixeerd worden. Om de tas weer los te maken haal je de spanning van de bandjes af en druk je de haken weer omhoog. Simpel en effectief. Althans, áls het werkt. Bij het zadel op de testsfiets – een Fizik Argo Terra – krijgen we het systeem niet goed werkend. De haakjes willen niet over de rail vallen, ondanks dat we gebruik maken van de mogelijkheid om de positie in een verticaal vlak te verstellen. Ook bij een SQlab-zadel lukt het monteren niet. Pas bij het derde zadel, een Specialized Bridge, werkt de snelkoppeling naar behoren.

Op z’n website geeft Ortlieb in een illustratie weer, welke maten een zadel moet hebben om er een Seat-Pack QR aan te kunnen hangen. Vooraf even checken dus. Als de snelkoppeling past, dan zit de tas als een huis. Er wiebelt en schuurt niks. Inpakken vraagt wel om aandacht. De opening is erg groot, maar onderin de puntzak is de ruimte juist beperkt. Bij voorkeur stop je daar iets stevigs, aangezien de voorste compressiebandjes tegelijkertijd de quick-release fixeren.

Terug naar de inhoudsopgave

Ortlieb Frame-Pack Toptube

De Ortlieb Frame-Pack Toptube is er in 3 en in 4 liter. Wij hebben deze laatste geprobeerd. Daarnaast brengt Ortlieb ook nog driehoekige frametassen in 4 en 6 liter. Omdat je bij dit soort tassen niet of lastig een bidon in het frame kwijt kunt, hebben we deze niet gebruikt. Want waar moet je de bidons dán laten? Net als de andere tassen is deze frametas gemaakt van een combinatie van stevig nylon weefsel op plekken waar sterkte een vereiste is en lichter ripstop-nylon aan de zijkanten. De tas heeft een lange waterdichte rits. Even opletten, deze rits gaat wat stroever dan een gewone ritsen.

Binnenin vind je één groot vak, de tas is niet gecompartimenteerd. Dat spaart gewicht, maar je mist daardoor wel een opbergplekje voor kleine dingetjes. De montage met klittenbandjes is makkelijk en verzorgd; onder de klittenbandjes zijn namelijk extra, iets bredere nylon bandjes aangebracht die de kans op schuurplekken verkleinen. Om te bepalen of de tas past in je frame heeft Ortlieb een sjabloon op z’n website geplaatst, dat je kunt uitprinten en in je frame kunt plaatsen.

Terug naar de inhoudsopgave

Ortlieb Handlebar-Pack

Met z’n 15 liter volume is de Handlebar-Pack vooral geschikt voor volumineuze zaken als slaapzak, donsjack of fleece-trui. Het is een simpele tas, feitelijk niet meer dan een waterdichte koker met aan beide kanten een rolsluiting. Dankzij een ontluchtingsventiel kun je je slaapzak of andere puffy items strak comprimeren.

Je monteert de voortas aan het stuur met twee doordacht uitgevoerde klembandjes, waarbij twee tot vier schuimrubber blokjes zorgen voor de gewenste afstand. Met net zo’n schuimblokje reguleer je ook de afstand tot de balhoofdbuis, zodat rem- en schakelkabels niet in de verdrukking komen. Desondanks moet je wel opletten: wie een fiets heeft met een korte balhoofdbuis en tevens z’n stuur liefst zo laag mogelijk plaatst, loopt de kans dat de onderkant van de stuurtas de voorband raakt. Ander punt van aandacht: om een schuurplek op de balhoofdbuis te voorkomen kan een beschermfolie daar zeker geen kwaad.

Het felle oranje van de montagebandjes lijkt op doorgeslagen Duitse styling, maar niets is minder waar. Wacht maar tot het schemerig wordt en je ineens beseft dat je de bandjes – in tegenstelling tot geheel zwarte pendanten – dankzij de signaalkleur moeiteloos kunt vinden. De compressiebandjes zijn overigens wel gewoon zwart. Blijkbaar wilden ze in Duitsland niet doorslaan qua gebruik van signaalkleuren. Maar los van de kleur: de compressiebandjes hadden wel iets centraler geplaatst kunnen worden; zit de tas niet geheel vol, dan hebben ze de neiging naar buiten toe weg te glijden.

Terug naar de inhoudsopgave

Ortlieb Accessory-Pack

De Accessory-Pack is een stuurtasje met een inhoud van 3,5 liter dat je als éxtra tas aan de bovenstaande Ortlieb Handlebar-Pack kunt monteren, maar die je op momenten dat je niet veel mee hoeft te nemen tevens als stand alone-stuurtas kunt gebruiken. Voor beide gebruiksdoelen is voorzien in montagemogelijkheden. Omwille van een zo laag mogelijk gewicht is deze stuurtas, net als alle andere tassen uit Ortliebs Bikepacking-collectie, aan de binnenkant simpel gehouden. Je moet het dus stellen zonder binnenvakjes of compartimenten.  Praktisch: Ortlieb levert een draagriem bij deze tas, zodat je ‘m ook als heup- of schoudertas kunt gebruiken.

Terug naar de inhoudsopgave

Oldskool tassenset: met achtertassen aan een bagagedrager

Ortlieb Gravel-Packs

Eigenlijk verbazingwekkend dat Orllieb, dat al een grote collectie fietstassen voor de bagagedrager heeft, toch nog de moeite heeft genomen om ook voor z’n bikepacking-collectie en set achtertassen te ontwikkelen. Of beter: tasjes. Want waar een set conventionele Ortlieb-reisfietstassen over het algemeen zo’n 40 liter inhoud heeft, daar doen de graveltassen samen 25 liter. Maar niet alleen de inhoud is geringer, ook is de constructie lichter, met dank aan een royaal gebruik van licht maar sterk ripstop-nylon. Om gewicht te besparen is bovendien de binnenkant spartaans uitgevoerd, zonder extra vakken die je helpen bij het organiseren van je bagage. Dat minimalistische past bij het sportieve karakter, maar het dwingt je er wel toe om nog kritischer te zijn bij wat je meeneemt als je op trip gaat.

De ophanging is net als die van andere Ortlieb-fietstassen, met het verschil dat aan de binnenkant de tas, de wielkant dus, niet één, maar twee haken zijn geplaatst waarmee je de tas aan de verticale stangen van de fietsdrager kunt fixeren. Samen met de twee zelfborgende montagehaken aan de bovenkant kom je zo op vier contactpunten, wat een waarborg is voor rammelvrij fietsen, zelfs op onverharde wegen en paden. In tegenstelling tot de bekende Back-Roller-modellen van Ortlieb komen de Gravel-Packs zónder draagband. Nou maakt zo’n band bij de Backrollers deel uit van de sluiting, terwijl de Gravel-Packs sluiten met behulp van twee kliksluitingen aan de zijkanten. Desondanks zou een draagband niet onpraktisch zijn.

Terug naar de inhoudsopgave

Ortlieb Saddle-Bag Two

Wie een beetje zorgvuldig heeft gekeken naar de foto van onze bikepacking-testfiets, heeft misschien gezien dat het zadeltasje een ander Ortlieb-logo heeft. Klopt! Het betreft m’n eigen zadeltasje. Hoe oud het is weet ik niet exact meer, maar gezien het logo kan dat zomaar een jaar of twintig zijn. Oftewel: die dingen gaan behóórlijk lang mee!

Maar natuurlijk hebben we ook met de nieuwste uitvoering gereden, de Ortlieb Saddle-Bag Two. Grappig genoeg zijn er, ondanks de twee decennia die tussen beide tasjes zitten, meer overeenkomsten dan verschillen. Ja, het nieuwe model is grotendeels gemaakt van lichtgewicht ripstop-materiaal. Bovendien is de 2023 uitvoering voorzien van compressiebandjes met zijsluitingen. Fijn, want daarmee kan je voorkomen dat de inhoud gaat rammelen als het tasje niet helemaal vol zit. Maar de kenmerkende snelkoppeling is nog helemaal hetzelfde, zodat we gewoon de adapter kunnen gebruiken die al onder het zadel van de testfiets zit!

In het oude zadeltasje zit normaal gesproken een binnenband, een paar bandenlichters en een EHBO-kit. Kortom: zaken waarvan je hoopt dat je ze tijdens een trip niet nodig hebt. De nieuwe tas biedt met 1,6 liter inhoud ongeveer dubbel zoveel plaats. Fijn, want nu kan er naast het bovenstaande tevens een regenjasje bij. Je kunt er dankzij de klikgespen en de rolsluiting snel en makkelijk bij, maar het sluiten is soms wat omslachtiger. Reden: het valt soms niet mee de overtollige lucht eruit te krijgen. Mocht je behoefte hebben aan meer pakvolume: de Ortlieb Saddle-Bag Two is er ook in een uitvoering met 4 liter.

Terug naar de inhoudsopgave

Ortlieb Cockpit-Pack

De Cockpit-Pack is een waterdicht bovenbuistasje. Ook hier weer de mix van van stevig nylon weefsel en lichter ripstop. De rits is waterdicht, maar in iets mindere mate dan de Ortlieb Frame-Pack Toptube. Achter de rits is daarom een een extra barrière aangebracht om water dat tóch door de rits weet te dringen tegen te houden: zo blijven telefoon, powerbank en energierepen altijd droog. Je monteert het tasje met twee klittenbandjes, waarvan de onderste zich dankzij een keerlus extra goed laat spannen. Puntje van aandacht: het holle contactblokje matcht niet altijd even goed met de platte bovenbuizen van veel moderne carbon frames. Aan de voorkant houdt een blokje schuim het tasje en de stuurpen uit elkaar, om schuurplekken te voorkomen. Ziet er een beetje houtje-touwtje uit, maar is wel functioneel.

In het gebruik is de Ortlieb Cockpit-Pack niet altijd even praktisch. De rits loopt op zich al wat zwaarder dan een niet waterdichte rits, maar door z’n horizontale plaatsing is het lastig om ‘m tijdens het fietsen met één hand te openen en te sluiten. Ook het uitnemen van een reepje gaat niet echt soepel. Dat gaat met tasjes met een verticale, aan de bovenkant geplaatste rits meestal toch beter. Aan de andere kant: dat soort tasjes zijn zelden 100 procent waterdicht. De Ortlieb Cockpit-Pack is dat wel. Een laatste bezwaar is dat het tasje relatief breed is, waardoor je er soms met je knieën tegenaan komt.

Terug naar de inhoudsopgave

Ortlieb Handlebar-Pack QR

De Handlebar-Pack QR onderscheidt zich op twee punten. De eerste is dat deze tas geen opening aan de zijkanten heeft – zoals bijvoorbeeld de hier beschreven reguliere Handlebar-Pack – maar aan de bóvenkant. Daardoor kunt je bij de inhoud zónder dat het stuur in de weg zit. Daarnaast is er de nogal aparte montage. Geen bandjes, staaldraden of klemmen, maar twee lijntjes. Het is even puzzelen om de werking te doorgronden, maar als je er even de tijd voor neemt is het uiteindelijk simpel. Met het bovenste, grijze lijntje positioneer je de tas in de juiste hoek ten opzichte van het stuur en met het onderste, zwarte lijntje zet je de boel vast. Om dat effectief te kunnen doen is dat lijntje uitgerust met een heveltje. Duwen, klikken, vast.

Vast? Vast! Verbazingwekkend, want de stuurtas hangt uitsluitend aan het stuur en wordt niét door de balhoofdbuis ondersteund. Er is dus niet alleen voldoende ruimte voor de rem- en schakelkabels, maar je krijgt ook geen krassen op de balhoofdbuis. Met als bonus dat er ook plek is voor je handen bovenop het stuur. Vanwege de niet geringe puntbelasting op het stuur ontraadt Ortlieb het gebruik van deze stuurtas op carbon sturen.

Net als de andere tassen uit Ortliebs Bikepacking-serie is ook de Handlebar-Pack QR een kale stortkoker. Fan van vakjes aan de binnenkant? Moet je echt elders kijken. Het beschikbare volume is met 11 liter opvallend groot. Desondanks past de tas goed tussen het stuur, dat bij de testfiets met 420 millimeter toch relatief smal is. De hóógte van de tas kan wel een dingetje zijn. Bij de testfiets, die een balhoofdbuis van 145 millimeter heeft, is er ruim voldoende ruimte tussen de tas en de voorband. Maar is de balhoofdbuis van jouw fiets veel korter en/of heb je je stuur heel laag, dan moet je vooraf wel even goed kijken of het past.

Terug naar de inhoudsopgave

Conclusie

Met z’n nieuwe lichtgewicht bikepacking-tassen doet Ortlieb z’n reputatie eer aan. Alle tassen die we geprobeerd hebben zijn goed tot zeer goed bevallen. Natuurlijk, het geringe gewicht dat deze tassen kenmerkt heeft ook nadelen. Binnenvakken voor het opbergen van kleine spullen of documenten zoek je tevergeefs. En alhoewel het gebruikte ripstop-materiaal niet bepaald slijtgevoelig is, is het zwaardere, dubbelzijdig gecoate polyester weefsel dat je op bijvoorbeeld de klassieke Back-Rollers van Ortlieb vindt, nóg sterker en slijtvaster. Maar voor wie met een lichtgewicht uitrusting wil gaan gravelen of mountainbiken, telt een laag gewicht zwaarder dan een onverwoestbare constructie.

En dan zijn er nog wat details die hier en daar beter kunnen. Het Cockpit-bovenbuistasje, hoe fraai gemaakt ook, zouden we niet nemen. De rits loopt zwaar, de horizontale opening is niet praktisch en het tasje zelf is aan de brede kant. Ook de op zich zeer slim gemaakte snelkoppeling van de Ortlieb Seat-Pack QR zou beter kunnen. Als je een zadel hebt waarop het systeem past, dan werkt het feilloos. Maar op twee van onze zadels slagen we er niet in de quick-release te monteren. Gelukkig heeft Ortlieb ook een grote zadeltas in huis met een conventionele bevestiging met bandjes.

“Net zoals ik vroeger op mijn vakantiefiets vanwege de degelijkheid, het gebruiksgemak, de goede beschikbaarheid van reserveonderdelen en de mogelijkheid de tassen tot in het oneindige te laten repareren voor tassen van Ortlieb ging, zo zou ik nu zonder aarzelen voor de nieuwe lichtgewicht bikepacking-modellen gaan. Om dezelfde redenen.”

De markt wordt momenteel overspoeld met bikepacking-spullen. En uiteraard kun je ook voor minder geld dan Ortlieb vraagt een tassenset samenstellen. Maar net zoals ik vroeger op mijn vakantiefiets vanwege de degelijkheid, het gebruiksgemak, de goede beschikbaarheid van reserveonderdelen en de mogelijkheid de tassen tot in het oneindige te laten repareren voor tassen van Ortlieb ging, zo zou ik nu zonder aarzelen voor de nieuwe lichtgewicht bikepacking-modellen gaan. Om dezelfde redenen. Met als extra toegevoegde waarde de productie in Duitsland. Was dat vroeger voor mij geen zwaarwegende overweging, gezien de ontwikkelingen die nu in de wereld plaatsvinden is het dat wel.

Rest nog de vraag, voor welke set  m’n collega’s en ik zouden kiezen. Tassen in newskool style aan het zadel, het frame en het stuur? Of gewoon een ouderwetse bagagedrager met links en rechts een tas? Dié vraag zal ik hieronder voor je beantwoorden.

Reactie van Ortlieb:

“We zijn ons bewust van het design van de Cockpit-Pack en de kleine gebreken. Daarom hebben we dit jaar de Fuel-Pack gelanceerd, die een magneetsluiting heeft en een smaller ontwerp.”

Nawoord

Tassendilemma: oldskool of newskool?

Eerst even dit: beide combinaties zijn goed bevallen. Dus zowel de moderne samenstelling met tassen aan de zadelpen, de bovenbuis en het stuur als de ouderwetse bagagedrager met achtertassen. De hippe set biedt een kleine 36 liter aan bagageruimte, de klassieke opstelling met achtertassen levert net iets meer dan 38 liter op.

Qua volume gaat de oldskool combinatie dus op kop. Nou is dat verschil van net iets meer dan 2 liter makkelijk bij te spijkeren met de grote, driehoekige frametas van 6 liter die Ortlieb eveneens in z’n assortiment heeft. Maar waar laat je dan je bidons? Want ook op dat vlak is de ouderwetse set-up in het voordeel. Zonder tassen in het voorframe kan je probleemloos twee extra grote bidons kwijt, zoals de bekende Magnum van Zefal, die bijna een liter kan bevatten. Bij de gravelbike met frametas past één fles van 750 milliliter of twee van 500 milliliter. Dat scheelt dus in het beste geval de helft.

Gebruiksgemak is ook een belangrijke factor. De zadeltas en de achtertassen zijn dankzij hun snelkoppelingen ongeveer net zo snel los en vast te maken. Maar aangezien de zadeltas kleíner is dan beide achtertassen, moet je ook de frametas en de stuurtas meenemen in de weging. En deze laatste twee laten zich minder snel los- en vastmaken. Dito voor het in- en uitpakken van je spullen: dat gaat met de achtertassen veel makkelijker. Niet alleen omdat de vorm praktischer is, maar ook omdat je meer zicht hebt op wáár je spullen zich bevinden. Je snapt ’t al: mijn voorkeur ligt hier bij de combi met de achtertassen.

“Lang verhaal kort: als ík een lichtgewicht Ortlieb Bikepacking-set voor eigen gebruik zou samenstellen, dan zou ik voor de klassieke set-up met achtertassen gaan. Eigenlijk exáct zoals we ‘m geprobeerd hebben.”

Het fietsen dan. Mijn aanname was altijd, dat de zadeltas zo populair was omdat-ie zo lekker fietst. En ja, op vlakke wegen en paden zit zo’n tas niet in de weg. Maar ga je het terrein in en wil je met je billen naar achteren om een heuveltje af te rollen, dan kan zo’n ‘frietzak’ flink in de weg zitten. En van die twee compacte en lichte ‘mini-krantentassen’ achterop de bagagedrager heb je juist geen last. Rammelen dan? Dat is bij geen van beide combinaties een probleem. Tégen de verwachtingen in trouwens, want ik had verwacht dat de achtertassen flink zouden schudden. Maar vanwege de ruime hoeveelheid contactpunten zitten die achterassen rammelvrij aan de drager. Plus: het zwaartepunt van de achtertassen zit laag, dat van de zadeltas hoog. Ook hier is de klassieke opstelling dus zo gek nog niet.

Lang verhaal kort: als ík een lichtgewicht Ortlieb Bikepacking-set voor eigen gebruik zou samenstellen, dan zou ik voor de klassieke variant met achtertassen gaan. Eigenlijk exáct zoals we ‘m geprobeerd hebben. Mocht ik dan meer pakvolume nodig hebben, dan kan ik altijd nog een frametas(je) monteren. Of twee vorktassen. Dat is een combinatie van Ortlieb die we helaas niet geprobeerd hebben, maar die, afhankelijk van het model, zomaar 4 tot 6 liter extra pakvolume oplevert! Maar goed, dat is mijn voorkeur. En wellicht ben ik vanwege een verleden als vakantiefietsers wat bevooroordeeld ten aanzien van het gebruik van achtertassen. Wil je zelf gaan bikepacken, dan raad ik je aan eerst wat tassen te proberen. Dat kan tegenwoordig vrij makkelijk, want er zijn allerlei partijen die Ortlieb-bikepacking-tassen in de verhuur hebben.