Test | Rockshox Lyrik Ultimate 2023: rondom vernieuwde voorvork

Tekst & foto’s: Arjan Kruik

Rockshox Lyrik Ultimate 2023: is nieuwer ook beter?

Zoals collega Jeroen al bij de introductie van de nieuwe ‘dikke’ vorken van Rockshox uiteenzette, zijn de Pike, Lyrik en ZEB voor 2023 geheel vernieuwd. Wie het naadje van de kous wil weten moet Jeroens verhaal maar even teruglezen, de korte samenvatting geef ik hier even. Nou ja, kort: er is nauwelijks iets dat niet is veranderd; vorkpoten, kroon, luchtveer en demper, allemaal nieuw. Ik pak die laatste twee nog even mee. Bij de Debonair+ luchtveer in de linker vorkpoot zijn de positieve en negatieve luchtkamer meer in balans, waardoor de vork niet meer in z’n veerweg wegzakt. Pikes en Lyriks van de vorige generatie hadden daar enigszins last van, met effectief minder veerweg en een steilere voorkant als negatief resultaat.

Daarnaast zijn vrijwel alle onderdelen van de luchtveer van metaal. De gedachte daarachter: met metaal laten zich geringere productietoleranties realiseren. Andere kwaliteitsverbetering voor 2023: Rockshox heeft bij alle Lyriks de overlap van de glijlagers vergroot. Dat komt volgens de Amerikaanse vorkenfabrikant niet alleen de stijfheid ten goede, maar ook de souplesse. Om de interne wrijving nóg verder te reduceren, wordt onderin de vorkpoten van de geteste Ultimate-uitvoering bovendien een langer glijlager toegepast. Jammer dat je deze constructie niet terugvindt op het de goedkopere Lyrik-modellen. Maar goed, de prijsverschillen tussen de verschillende uitvoeringen moeten natuurlijk uit te leggen zijn en dat lukt niet als ze allemaal even goed zijn.

Nieuwe Charger 3-demper: onafhankelijke lowspeed- en highspeed-compressiedemping

De grootste verandering is die van de demper in de rechter vorkpoot. Charger 3 noemt Rockshox deze versie. In deze demper geen rubber balg meer die olie en lucht van elkaar gescheiden houdt, maar een zwevende zuiger (IFP of internal floating piston) met spiraalveer. Da’s best een stap voor Rockshox, want die balg was sinds 2013 een van dé kenmerken van de Charger-dempers in de Pike en de Lyrik. De officiële reden om over te stappen naar een IFP is dat die constanter en gevoeliger presteert dan een rubber balg. Maar het is een publiek geheim dat de ‘bladders’ van Rockshox (te) snel sleten, met ongewenste servicekosten tot gevolg. Om die reden is de Charger 3-demper, net als de Debonair+ luchtveer, grotendeels van metaal. Duurder in productie, maar op de langere termijn met geringere onderhoudskosten voor de consument. En dat is goed.

Een andere noviteit van belang is de onafhankelijkheid die RockShox heeft weten te realiseren tussen de highspeed– en lowspeed-compressiedemping. Het is technisch complexer, maar ruwweg komt deze vernieuwde constructie van de Charger 3-demper erop neer, dat er nu twee (soort van) gescheiden dempingscircuits zijn die nauwelijks tot geen invloed hebben op elkaars functioneren. Je kunt nu dus de highspeed-compressiedemping verstellen zónder tegelijkertijd de lowspeed-compressiedemping te beïnvloeden en vice versa. En in tegenstelling tot de voorgaande Charger-dempers is de míddenstand van de stelknoppen nu de uitgangspositie. Dus positie 3 (van de 5) bij de highspeed-compressiedemping en positie 7 (van de 15) bij de lowspeed-compressiedemping. Dat klinkt zó logisch dat je je afvraagt waarom Rockshox dit niet eerder zo gedaan heeft.

Rockshox Lyrik 2023: betere materialen, minder onderhoud?

We hebben een Lyrik Ultimate (en een nieuwe Super Deluxe-achterdemper, waarover later meer) in het frame van een RAAW Jibb gehangen en die meegenomen naar de trails op de Kitzsteinhorn boven het Oostenrijkse skidorp Kaprun. Over deze 150/130 mm trailbike van de Nederlandse mountainbikebouwer Ruben Torenbeek is overigens ook heel veel te vertellen, maar ook dat komt een andere keer! Een duurtest wil ik onze sessie op de Kitzsteinhorn niet noemen, maar als je de eerste én de laatste lift van de dag omhoog neemt, kom je uiteindelijk aan een heel respectabel aantal negatieve hoogtemeters! Overigens: óók positieve hoogtemeters, want niet álle Kapruner trails zijn bereikbaar zónder zelf te trappen.

Terug naar de Lyrik: aangezien die op meeste punten gelijk is aan de Pike – waarbij de eerste een bereik heeft van 140 tot 160 mm en de tweede van 120 tot 140 – kunnen onze bevindingen probleemloos geëxtrapoleerd worden van de één naar de ander. Als je nu een bike hebt met de vorige generatie Lyrik, kan die dan naar het grofvuil? Zéker niet! De vorige Lyrik was namelijk absoluut een fijne voorvork. Maar door alle aanpassingen en vernieuwingen die Rockshox heeft doorgevoerd, staat de nieuwe wel op een hoger niveau.

Allereerst qua degelijkheid, maar dat moet je maar van ons (en van Rockshox) aannemen, want een dagje knallen op de Kitzsteinhorn zegt natuurlijk niks over de levensduur. Maar gezien de de materialen en constructies die Rockshox in de nieuwste Lyrik toepast, geef ik ze graag het voordeel van de twijfel. Immers; álle problemen die zich in het verleden met onze Lyriks en Pikes hebben voorgedaan – inzakkende luchtveren, lekkende blazen – zijn in de nieuwste versie gepareerd.

Is nieuwer beter? In ieder geval mákkelijker!

Het eerste dat opvalt als je met de Lyrik Ultmate gaat rijden: meer dan oppompen op de gewenste druk en vervolgens de rebound instellen is niet nodig. De tabel op de onderste vorkpoot of anders de TrailHead-app zijn daarbij een goede leidraad. Vervolgens gewoon de lowspeed- en higspeed-compressiedemping in de neutrale stand laten staan en gáán! Pas als ik de luchtdruk wat verminder om een groter deel van de veerweg te kunnen benutten, merk ik dat de vork in steile rotspassages wat te diep naar m’n zin inzakt. Slechts één klik aan de knop voor de lowspeed-compressiedemping lost dat probleem al effectief op, een tweede klik is teveel van het goede.

Ander punt: de Lyrik Ultimate in de door ons geteste veerweg van 150 mm wordt geleverd met één vooraf gemonteerde volumereductiebus, door Rockshox bottomless token genoemd. En dat hebben we zo gehouden; in combinatie met de effectieve demping van de ingaande slag is het veerkarakter van zichzelf progressief genoeg. Het hoeft dus zéker niet versterkt te worden met een extra volumeverkleinende bus in de luchtkamer. Ter vergelijking: de 160 mm Lyrik wordt af fabriek zelfs geheel zónder volumereductiebus geleverd. De verminderde afhankelijkheid van volumereductiebussen is een belangrijk verschil met de vorige generatie Lyriks: om de gewenste progressie te kunnen realiseren propten veel rijders de luchtkamer vol met tokens.

Vork staat hoger in z’n veerweg

Met de luchtdruk en de demping van de Lyrik Ultimate op de gewenste waarden is de grip die de voorkant van de RAAW Jibb genereert echt subliem. Komt dit op het conto van de nieuwe Lyrik? En spelen naast de vernieuwde luchtveer en de dito demper ook de kunstrubber buttercups (zie foto hierboven) een rol, die volgens Rockshox hoogfrequente trilling absorberen? Dat is best lastig te zeggen. Wat is de rol van de banden? Of van bijvoorbeeld de handvatten of het stuur? Feit is dat de nieuwe Lyrik zeer makkelijk aanspreekt. En feit is ook, dat de vork relatief hoog in z’n veerweg zit, wat in steile secties vertrouwen biedt. De ondersteuning van de luchtveer en de demper in het midden van de veerweg is erg goed, wat een gevoel van eindeloze controle oproept.

Maar de eerlijkheid gebied me tevens te zeggen, dat ik voor het eerst op een set Wild AM2-banden van Michelin reed. En deze dikke, grofgenopte en relatief zachte Franse rubbers bieden gevoelsmatig grip en demping zonder einde. Of is dat het effect van de vork? Of van allebei? Voor een écht goed en grondig oordeel op dit vlak rijd ik de Lyrik graag eens met een Schwalbe Magic Mary, een band waarmee ik veel meer ervaring heb.

Stil is goed

Voor ik onze ervaringen van een dag knallen in Kaprun samenvat nog even dit: de nieuwe Lyrik Ultimate is boven alles superstil. Het karakteristieke slurpgeluid dat zich bij de vorige Lyrik en Pike structureel manifesteerde, is bij de testvork geheel achterwege gebleven. Heb je daar tijdens het rijden wat aan? Nee, dat niet. Maar in mijn optiek is een stille bike een goede bike. En met het muilkorven van de Lyrik helpt Rockshox mee om dit ideaal te verwezenlijken. Maar los van het ontbrekende geluid is de nieuwe Lyrik ook op alle andere vlakken een erg goede vork. Natuurlijk, over de lange termijn kunnen we nog niks zinnigs zeggen. En óók als het gaat om de rijkwaliteiten moeten we zéker nog meer kilometers maken. Dat gaan we deze zomer doen, reken daar maar op! Maar ook de eerste indruk is gewoon goed.

Conclusie

De nieuwe Lyrik Ultimate is makkelijker in te stellen dan z’n voorganger. De knoppen zijn duidelijker en per klik gebeurt ook meer. De keuze voor de middenpositie als startpunt is een gouden greep. Af fabriek géén volumereductiebussen in de luchtkamer? Ook beter. Het ontbreken van een schaalverdeling voor de sag vond ik in eerste instantie een minpunt, totdat ik ging nadenken over hoe ik de luchtdruk in een voorvork eigenlijk écht afstel: niet de negatieve veerweg blijkt hierbij leidend, maar de gewenste souplesse en tegendruk. En daar heb je geen schaalverdeling voor nodig. Sterker; die wekt de suggesties dat je lekker bezig bent, terwijl het omgekeerde waar kan zijn.

“Maar een fotofinish is het zeker niet! De 2023 Rockshox Lyrik is op het vlak van vering, demping en stijfheid gewoon beter dan z’n voorganger.”

Ook qua rijden overtreft de nieuwe Lyrik Ultimate z’n voorganger. Duidelijk, als een aan het peloton ontsnapte renner die eenzaam een bergetappe wint? Dat niet. Maar een fotofinish is het zeker niet! De 2023 Lyrik is op het vlak van vering, demping en stijfheid gewoon beter dan z’n voorganger. Als de techniek die die allemaal mogelijk maakt ook op de lange termijn blijkt werken zoals Rockshox dat bedoeld heeft, dan hebben ze met de Lyrik Ultimate een absolute winnaar gecreëerd.