Test | Silca Secret Chain Blend: Is harde kettingwas beter dan kettingolie?

Tekst & foto’s: Arjan Kruik

Met speciale dank aan onze fijne vrienden van Klein Tweewielers voor het gebruik van hun werkplaats

Olie versus was

Het is niet voor niets dat in kringen van verwegfietsers de versnellingsnaaf met aandrijfriem zo populair is. Je hebt er geen omkijken naar en het aantal kilometers dat je kunt rijden voordat je het spul moet vernieuwen is immens. Nee, dan de derailleursystemen waarmee de meeste reguliere gravel- en mountainbikes mee zijn uitgerust. Je moet zo’n open aandrijflijn na iedere natte rit minutieus schoonmaken en smeren, met garantie op kraakvrij rijden tot de eerste de beste plas.

Dat derailleursystemen op mountain- en gravelbikes een gegeven zijn, wil nog niet zeggen dat een krakende aandrijflijn dat ook is. Althans, dat is wat het Amerikaanse Silca belooft met z’n Secret Chain Blend Hot Wax, een harde was die je door middel van verwarming op de ketting moet aanbrengen. Het spul is ontwikkeld door Josh Poertner, eigenaar van Silca en voorheen hoofd R&D bij wielenmaker Zipp. Zoals de naam al aangeeft is de exacte formule van de Silca-kettingwas geheim, maar het gaat in de basis om paraffine waaraan wolfraam disulfide is toegevoegd. Deze extreem kleine, supergladde nanodeeltjes hechten zich aan het oppervlak van de ketting en zouden de weerstand verlagen.

Niet alleen sneller, maar ook schoner?

Voor mij persoonlijk heeft het verlagen van de weerstand van de aandrijflijn geen prioriteit. Als het daarom gaat spelen in het terrein zoveel andere factoren een rol, dat ik het écht niet moet hebben van een paar watt minder weerstand in m’n aandrijflijn. Maar wat ik wél interessant vind is de andere belofte die Silca doet: met hun geheime harde was blijft de ketting ook schoon en droog. En dát is iets dat me enorm aanspreekt. Want als dat zo is, dan ben ik van al dat poetsen en smeren af. Eerlijk gezegd klinkt dat bijna te mooi om waar te zijn.

Er is maar één manier om dat uit te vinden: het spul gebruiken. Ik heb dus een zak Secret Chain Blend Hot Wax besteld. En omdat een volledig vetvrije ketting voor het aanbrengen van die was een absolute must is, heb ik tevens een fles Chain Stripper laten meekomen. En omdat ik toch bezig was heb ik tevens een verpakking Super Secret Chain Lube aangeklikt, een vloeibare was die Silca aanbeveelt om de smering van een eenmaal gewaxte ketting op peil te houden.

Het allerbelangrijkste: een schone ketting

Als je met hete was gaat werken is een schone ketting extreem belangrijk. Je kunt het best met een nieuwe ketting beginnen, dan weet je zeker dat-ie schoon is. Als de ketting niet 100 procent schoon is, dan hecht de was niet. Alleen… bij een nieuwe ketting moet nog wel het conserveringsvet eraf dat in de fabriek is aangebracht. Aangezien dat een hardnekkig, lastig te verwijderen vet is, adviseerde Silca tot voor kort om dat door middel van een tweetrapsproces te verwijderen. Eerst in een badje met terpentine of wasbenzine en vervolgens in een badje met aceton. Maar om dat proces te versimpelen heeft Silca tegenwoordig een ontvetter onder eigen naam, de Silca Chain Stripper, die de eigenschappen van terpentine en aceton in zich verenigt. Hierdoor kun je met slechts één spoelsessie een nieuwe ketting ontvetten.

Duur is die Silca-onvetter wel. Een verpakking van 475 milliliter kost 44 euro! Met terpentine en aceton ben je dus goedkoper uit. Daar staat weer tegenover dat de Silca-ontvetter biologisch afbreekbaar is. Maar welke manier van ontvetten je ook kiest, het is belangrijk het potje met daarin de ketting en de ontvetter minimaal een minuut heel goed te schudden, dan vijf minuten te laten staan en vervolgens weer een minuut te schudden. Dat is niet alleen nodig om de ontvetter tot binnenin de ketting door te laten dringen, maar ook om het vet en eventuele andere verontreinigingen los te krijgen. Ook essentieel: voordat je de schoongemaakte ketting in de hete was onderdompelt moet-ie 100 procent droog zijn.

Ketting schoon? Koken maar!

Om de ketting te kunnen impregneren met was moet deze eerst gesmolten worden. Dat doe je door de waskorrels au bain-marie te verwarmen. Dat wil zeggen dat je de het pannetje of de schaal waarin je de was wilt smelten in een pan met heet water zet. Zo voorkom je dat de was te heet wordt. Neem bij voorkeur een niet te grote een pan of schaal, zodat je met zo min mogelijk (dure) was toe kan.

Leg de ketting in de gesmolten was en roer deze een minuut of tien stevig rond om de vloeibare was tot de binnenkant van de ketting te laten doordringen. Als er geen luchtbelletjes meer uit de vloeibare was komen is de ketting volledig geïmpregneerd en kun je ‘m uit de pan of schaal halen en ophangen om te was weer te laten stollen. Ik gebruik daarvoor een oude spaak.

Stijve ketting

De weer gestolde was maakt de ketting stijf. No worries, dat hoort. Je kunt de was ‘breken’ door de schakels heen en weer te bewegen, maar ook door ‘m gewoon te monteren en rustig een blokje om te rijden. Al rijdende wordt de ketting weer soepel. Maar niet helemaal, zo blijkt, met name niet in de dwarsrichting. Ik ben deze test begonnen met op mijn bike een e*thirteen Helix-cassette, met een 9 als kleinste krans. De eerste ritten zijn een desillusie. De gewaxte ketting loopt niet soepel van de 13 naar de 11 en weigert regelmatig om van de 11 naar de 9 te gaan. Of dat aan het geringe aantal tandjes ligt of aan de specifieke vorm van de tanden op de e*thirteen-cassette, feit is dat het probleem zich niét meer voordoet als ik een 10/52-cassette van Garbaruk monteer. Die schakelt als een zonnetje, zowel omhoog als omlaag.

Logisch, denk jij nu. Want als zo’n gewaxte ketting eenmaal is ingereden loopt-ie natuurlijk soepeler. Dat dacht ik ook. Maar ook met een vers gewaxte, nog iets stijve ketting heeft de Garbaruk-cassette geen enkel probleem. En ook met cassettes van Sram en Shimano hebben zich geen schakelproblemen voorgedaan. Oftewel: hier lag het probleem echt bij de e*thirteen-cassette.

Relevatie

In de praktijk is de gewaxte ketting voor mij echt een relevatie. Niet eens zozeer het rijden zelf – dat verschilt niet of nauwelijks met een schone, geoliede ketting – maar vooral de after-ride. Na een rondje door het bos laat ik m’n fiets drogen, haal ik een borstel en een vervolgens microvezeldoekje langs de ketting en klaar! Voor wie niet graag poetst is een gewaxte ketting écht een uitkomst. Natuurlijk heeft de was geen eeuwig leven. Door het gebruik verliest de ketting tijdens iedere rit een klein beetje was. Na een rit of tien demonteer ik de ketting en leg ik ‘m in een lekker warm badje was. Ik hergebruik daarvoor de eerder gebruikte was, die ik indien nodig aanvul met verse korrels. Een 500 grams zak met waskorrels gaat daardoor verrassend lang mee.

Onderhoud met supergeheim kettingsmeermiddel

Silca brengt z’n wasproducten expliciet als systeem. Naast de harde was en de kettingontvetter is er ook nog een vloeibare was: de Silca Super Secret Chain Lube. Dat is in de basis het zelfde spul als de harde was, maar dan vloeibaar. Door de druk binnenin de ketting wordt de harde was langzaam maar zeker uit de ketting geperst. Je kunt dit proces opvangen door de ketting zo nu en dan – pak ‘m beet na drie tot vijf ritten – na te smeren met de vloeibare was. De loze ruimtes in de ketting worden zo weer gevuld. Silca claimt bovendien dat een laagje vloeibare was de éérder aangebrachte harde was min of meer verzegeld, waardoor deze langer blijft zitten.

Dat nasmeren met vloeibare was doe je nadrukkelijk niet even snel voor een rit. Je moet de Super Secret Chain Lube namelijk zorgvuldig aanbrengen en bovendien minimaal acht uur laten drogen. Om die reden gebruik ik zelf voornamelijk de harde was; dat procedé – hoe omslachtig het in eerste instantie ook lijkt – is uiteindelijk sneller. Bovendien: die vloeibare Silca-was is nogal aan de prijs: 55 euro voor een verpakking van 240 milliliter!

Gebruik je de vloeibare was wel regelmatig, schakel dan de vers gewaxte ketting een paar keer over het gehele bereik van de cassette heen en weer. Zodoende blijven er namelijk wasresten achter op de tanden van de cassette, waardoor de aandrijflijn nog weer iets stiller en soepeler gaat lopen.

Conclusie

Ik ben om. Nadat ik de Silca Secret Chain Blend heb geprobeerd en overtuigd ben geraakt van de kwaliteiten van dit spul, heb ik de kettingen van ál mijn bikes van een laagje harde was voorzien. Ja, dat is omslachtiger en zeker ook duurder dan smeren met olie. Maar daar staat tegenover dat ik aan het reinigen ná het fietsen nauwelijks nog tijd kwijt ben. En alleen dát al maakt het voor mij een waardevolle investering.

Daarbij komt bovendien dat ik sinds ik kettingwas gebruik lánger doe met m’n kettingen en cassettes. Niet langer als een beetje langer, maar écht langer. Ik denk dat ik ook wel weet waarom: m’n kettingen, cassettes en voorbladen zijn dankzij de was door de bank genomen veel schoner. En een schone aandrijflijn slijt minder. Ondanks dat het waxsysteem van Silca niet bepaald goedkoop is, durf ik de bewering wel aan dat je het uiteindelijk terugverdient doordat de onderdelen van je aandrijflijn langer meegaan.

Maar let op: de Silca-was werkt echt alléén met een superschone ketting. Wie er geen zin in heeft een nieuwe ketting grondig te ontvetten, moet dus niet aan de Silca-was beginnen.

Aanvulling

Enige tijd nadat ik bovenstaande test geschreven had kwam Silca met een nieuw product: de Stripchip. Deze blokjes, die gevaarlijk lijken op een chocoladereep, dus hou ze weg bij je kids, maken het mogelijk om nieuwe, nog niét ontvette ketting te waxen. Ja, je lees het goed: niét ontvette kettingen. De truc zit in een chemische spulletje in de Stripchip dat ervoor zorgt dat de vetten in de ketting zich binden aan de wax. Dit proces wordt volgens Silca ‘oleogelation’ genoemd. Je smelt de Stripchip samen met de waxkorrels, bij voorkeur in het smeltapparaat dat Silca samen met de Stripchip lanceerde.

Waarom zo’n apparaat? De verbing tussen de wax en het kettingvet komt volgens Silca pas tot stand bij een temperatuur van 125 graden Celcius. Bij lagere temperaturen, zoals bij onze au bain-marie-opstelling, vindt er geen verbinding plaats. De ideale temperatuur om de ketting goed te impregneren met de Secret Chain Blend-wax  ligt rond 75 graden. Met Silca’s elektrische smelpannetje zijn beide temperaturen nauwkeurig in te stellen.

Natuurlijk heb ik de Silca Stripchip geprobeerd. Immers, wel waxen, maar niet ontvetten, wie wordt daar nou niet enthousiast van? Na een paar nieuwe kettingen onderworpen te hebben aan de Stripchip-behandeling durf ik wel te zeggen dat het werkt. Of er verschil is met een eerst ontvette en een daarna pas gewaxte ketting? Ik denk van niet, alhoewel mijn werkplaats natuurlijk geen chemisch lab is. Wel een zekerheid is de prijs van de Stripchip: je moet voor een zakje met zes blokjes een kleine dertig euro neertellen. Een waxsmelter van Silca komt op 120 euro.

Eerder al eens gepubliceerd op 8 december 2023 en aangevuld met Stripchip ervaringen op 18 november 2024.