Test | Specialized Epic World Cup 2023: Geen brein, toch fijn…

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

Met speciale dank aan Klein Tweewielers voor het rijklaar maken van de testfiets

Specialized Epic World Cup 2023: een “hardtail-killer”?

Voordat ik je dat ga vertellen hoe de Specialized Epic World Cup ons is bevallen, eerst even even wat opmerkingen over de positionering van deze nieuwe xc-racer. Voor zover ik het begrepen heb, is deze fully niét de vervanger van de reguliere dubbelgeveerde Epics, maar neemt hij de plaats in van de topmodellen in de Epic-hardtail-reeks. Hûh? Ja, precies, dat dacht ik ook toen ik dat hoorde. Maar Specialized brengt deze nieuwe dubbelgeveerde xc-machine, die aan de achterkant over 75 en vooraan over 110 millimeter veerweg beschikt, expliciet als “hardtail-killer” (quote Specialized). En daarmee doelt Specialized dus niet alleen op het wedstrijdparkoers, maar óók op eigen collectie. Oftewel: de Epic S-Works- en Pro-hardtails gaan eruit, de S-Works Epic World Cup komt erin. De Epic-hardtails onder het Pro-niveau blijven overigens gewoon in de collectie. En de ‘gewone’ Epic-fullies, waarvan we laatst nog een fijn exemplaar getest hebben, gaan evenmin verdwijnen.

Goed, terug naar de Epic World Cup. Dit is wat Specialized er van zegt: “Deze bike biedt al het goede van een hardtail, met de controle en capaciteiten van een fullsuspension.” Ja, dat klinkt goed, dat vind ik ook. Want wie wil dat niet, het lage gewicht en de directheid van een hardtail met de controle van een fully? Maar goed, behalve dat Specialized goede fietsen maakt, weten ze ook het een en ander van marketing. Waarbij echter regelmatig een te grote schep genomen wordt uit de bak met superlatieven en hyperbolen. Aan de andere kant: na m’n ritten op de nieuwe Epic World Cup kan ik er niet omheen, dat deze crosscountry-machine op belangrijke punten inderdaad doet wat Specialized belooft. Hoé ze dat voor elkaar gekregen hebben zal ik je hieronder uitleggen. Alvast een tipje van de sluier: ze doen het zónder Brain…

Frame

Lichtgewicht FACT 12-carbon

Leuk, al die marketingpraat over het “killen” van hardtails, maar om dat voor elkaar te krijgen is een zo laag mogelijk gewicht essentieel. Het frame van de nieuwe Epic World Cup in de S-Works-uitvoering komt volgens Specialized in maat M inclusief de speciale RockShox-demper op 1.765 gram. Ja, dat is uitermate licht. Maar bij lange na niét zo licht als het frame van een Epic S-Works-hardtail, dat nog geen 900 gram weegt. Als je voor een zo laag mogelijk gewicht gaat, dan er dus nog steeds geen alternatief voor een high-end hardtail.

Geometrie: zeer capabel

Maar zoals steeds meer bikers beseffen: een laag gewicht alléén is niet zaligmakend. Wie wedstrijden wil winnen, heeft ook een geometrie nodig die je snel omhoog en veilig omlaag brengt. En man, dát heeft Specialized bij de nieuwe Epic World Cup goed voor elkaar. Dat de Epic World Cup in vergelijking tot de Epic-hardtail langer, lager en luier is, is niet zo heel verrassend. Maar dat ook de gewone dubbelgeveerde Epic op het vlak van geometrie door z’n nieuwe stalgenoot wordt overtroeft, dát had ik niet verwacht. De verschillen zijn niet schokkend, maar wel significant. Zo staat de vork op de Epic World Cup met 66,5 graden een volle graad méér onderuit en staat de trapas ruim een centimeter lager. De waardes voor zaken als reach, stack en wielbasis zijn overigens wel min of meer gelijk bij beide dubbelgeveerde Epics.

Vering

Speciale demper uit eigen huis

Het hart van de nieuwe Epic World Cup is z’n achtervering zónder Brain. Vanwege de half in de bovenbuis verstopte demper werd online de vergelijking met Treks Supercaliber gemaakt, maar los van het feit dat beide systemen slechts een beperkte veerweg bieden – de Epic World Cup 75 en de Supercaliber 60 millimeter – hebben de Epic World Cup en de Supercaliber veertechnisch nauwelijks overeenkomsten. De crux bij de achtervering van de Epic World Cup is de door Specialized in eigen huis ontwikkelde en door RockShox geproduceerde SIDluxe WCID Ultimate-demper. Die afkorting staat voor World Cup Integrated Design. Ja, gelukkig was de afdeling ‘R&D’ bij Specialized creatiever dan de marketingafdeling die het ding een naam moest geven. Want, hoe slim, bij deze demper wordt bewust gebruik gemaakt van de mogelijkheden die een negatieve luchtkamer biedt om het aanspreken van de vering te beïnvloeden.

Negatieve luchtkamer? Klopt, vrijwel alle moderne dempers hebben twéé luchtkamers: een positieve en een negatieve. De positieve kamer, de grootste van de twee, bevat de lucht die als veer dient. Echter, doordat in die luchtkamer óók de keerringen en afdichtingen onder druk staan, is het voor de zuiger in de demper lastig om de initiële weerstand van een luchtveer te overwinnen. Dit wordt het losbreekmoment genoemd. Hier komt een tweede luchtkamer in het spel, de negatieve. Deze geeft tegendruk, waardoor de zuiger het losbreekmoment makkelijker kan overwinnen. Vroeger moesten de positieve en de negatieve luchtkamer met een apart ventiel gevuld worden – wat nogal een gedoe was – maar tegenwoordig staan beide luchtkamers met elkaar in verbinding en worden ze elk automatisch op de juiste druk gehouden.

Instelbare negatieve luchtkamer

Ook de Specialized/RockShox Sid WCID heeft twee luchtkamers. En net als bij andere achterdempers wordt de negatieve luchtkamer automatisch gevuld via de positieve luchtkamer. Maar de truc bij deze demper: de druk van die negatieve luchtkamer is met behulp van een klepje af te laten. Dat kan in drie stappen: firm (lege negatieve luchtkamer), medium (halfvolle negatieve luchtkamer) en active (volle negatieve luchtkamer). In de stevigste stand, bij een geheel lege negatieve luchtkamer, is het losbreekmoment dusdanig hoog, dat de fiets als een hardtail aanvoelt. Pas bij grove oneffenheden wordt het losbreekmoment overwonnen en spreekt de vering aan. Opvallend: als je de demper zonder lucht in de negatieve kamer instelt, is er ook geen negatieve veerweg.

Bij een geheel gevulde negatieve luchtkamer spreekt de demper dankzij de tegendruk juist wél soepel aan. Dit is de instelling waarbij de Epic World Cup het meest aanvoelt als een conventionele fullsuspension. Het meest, maar niet helemaal, want ook in deze minst stugge stand is de sag, de negatieve veerweg, uitermate gering. Tien procent slechts, wat op een slaglengte van maar 40 millimeter niet meer is dan 4 millimeter. Tussen deze twee uitersten zit een middenstand, die volgens Specialized het beste van beide uitersten verenigt. Met 2,5 millimeter is ook in deze stand de negatieve veerweg gering.

Je moet wel vooraf kiezen

Het bovenstaande klinkt redelijk logisch, toch? En ook als het niet logisch klinkt; met behulp van de tabellen die Specialized heeft opgesteld is het instellen van de WCID-demper met een demperpompje voor de luchtdruk en een vier millimeter inbusssleutelje voor het ventiel van de negatieve luchtkamer een fluitje van een cent. Echter, als je eenmaal alles hebt ingesteld kun je onderweg niéts meer veranderen. Er zijn dus géén knopjes of hendeltjes waarmee je vering en demping tijdens het rijden kunt aanpassen. Je dient dus vóóraf te kiezen voor één van de drie mogelijk instellingen, inclusief de bijpassende waardes voor in- en uitgaande demping. Of je moet een demperpomp meenemen, maar ik denk niet dat je daarop zit te wachten.

Hoe rijdt de Specialized Epic World Cup?

Geen test, wel een goede eerste indruk

Gelijk maar even een disclaimer: dit is géén grondige test. Voorafgaand aan de officiële lancering werden we door Specialized in de gelegenheid gesteld om op een Epic World Cup te rijden. In eerste instantie zou dat slechts één dag zijn, maar uiteindelijk zijn het er twee geworden. Dat is uiteraard nog steeds te kort om een nieuwe bike tot op het bot te fileren. Maar aan de andere kant zijn twee dagen lang genoeg om een goede eerste indruk te krijgen, vooral ook omdat we de Epic World Cup hebben kunnen proberen op ons bekend terrein: de Utrechtse Heuvelrug.

Ik start met de WCID-demper in de stugste stand, dus met een lege negatieve luchtkamer. Immers, het is déze stand waarop Specialized zich beroept als ze beweren dat de Epic World Cup “al het goede van een hardtail biedt, met de controle en capaciteiten van een fullsuspension.” Zoals ik al vertelde is het vullen van de demper en het afstellen van de demping niet zo ingewikkeld, zeker niet als je het videootje erbij houdt dat Specialized online heeft gezet. Ik kom uit op een luchtdruk van 130 psi, met de demping van de uitgaande slag op min zes en de compressiedemping geheel open.

Geen sag, wel vering

Het plaatsnemen op het zadel is gek. Want: geen negatieve veerweg, zelfs niet een klein beetje. En ook het aanzetten voelt vreemd; de vering doet namelijk niets. Hardtailgevoel? Zeker weten! Zelfs als ik staand de heuvel op pedaleer, gebeurt er niets. Pas als het achterwiel een dikke wortel raakt, veert het achterwiel in. Maar zodra ik dat obstakel gepasseerd ben is de hardtailbeleving weer terug. In positieve én in negatieve zin. Dat wil zeggen dat de Epic World Cup snel en efficiënt aanvoelt. Maar ook dat kleine oneffenheden ongefilterd doorkomen en dat je niet de tractie hebt waarover meer actieve veersystemen wél beschikken.

In afdalingen toont de vering minder remmingen. Omdat de snelheid hoger ligt en de klappen harder zijn, wordt het losbreekmoment van de demper veel makkelijker overwonnen, waardoor nu wel het gevoel overheerst op een fully te rijden, met alle voordelen op het vlak van snelheid en controle die daaruit voortvloeien. Het is eerlijk gezegd niet zozeer de vering die hier een beperkende factor is, maar eerder het ontbreken van een dropper-post. Met name in opeenvolgende kuipbochten zit die lange starre zadelpen flink in de weg. Opvallend: hoé hard ik de trail ook aanval, de veerweg komt niet hoorbaar aan z’n eind. Terwijl het toch maar 75 millimeter is. Hier doet de ingebouwde kunstrubber eindaanslagdemper duidelijk goed werk.

75 millimeter is 75 millimeter

Omdat de WCID-demper van de Epic World Cup in de stugste stand geen sag heeft, claimt Specialized dat de 75 millimeter veerweg in de praktijk net zo aanvoelt als de 100 millimeter veerweg op een reguliere xc-fully die je met 25 procent negatieve veerweg rijdt. Dat argument snijdt wat mij betreft geen hout, aangezien de negatieve veerweg niet statisch is, maar dynamisch. Wie bijvoorbeeld bij de overgang van de ene naar de andere kuipbocht z’n bike actief ontlast, nadert heel even nul millimeter sag. Tijdens zo’n beweging staat er immers kortdurend géén druk meer op de vering. En zodra de druk bij het insturen van de bocht weer opgebouwd wordt, is, gerekend vanaf dat nulmoment, de volle 100 millimeter veerweg beschikbaar. Lang verhaal kort: wat voor verhaal je ook bedenkt, van 75 millimeter veerweg kun je geen 100 millimeter maken.

Het bovenstaand wil niet zeggen dat ik de Epic World Cup niet fijn vind. Integendeel, de fiets rijdt als een droom. Enerzijds superlicht en superdirect en anderzijds bizar capabel als het terrein en de snelheid daarom vragen. En dat in de stugste stand! Tijd voor de soepelste stand. Om die te realiseren moet je eerst de lucht uit de demper laten lopen en deze vervolgens tot het uiterste aanslagpunt indrukken. Daarna druk je met een vier millimeter inbus het klepje dat de positieve en negatieve luchtkamers met elkaar verbindt een paar seconden open. Tot slot voer je de druk in de demper op tot een sag van tien procent oftewel vier millimeter. Ik bereik die waarde met 140 psi in de demper.

Net een gewone fully

Het rijgevoel dat zich in deze actiefste stand openbaart is absoluut anders. De Epic World Cup rijdt in deze instelling veel meer als een gewone fully. Kleine oneffenheden worden soepel opgepakt, de tractie in lastige klimmetjes is beter. Toch is de directheid die de Epic World Cup in de stugste afstelling kenmerkt niet verdwenen. Niet zo gek als je beseft dat de 75 millimeter veerweg gerealiseerd wordt met een demper met een slag van slechts 40 millimeter. Niet voor niets is het reduceren van de veerweg al sinds jaar en dag één van dé recepten om ongewenst deinen tegen te gaan.

Het omgekeerde is eigenlijk veel bewonderenswaardiger; het feit dat Specialized erin geslaagd is die beperkte veerweg zo capabel te laten aanvoelen. Want alhoewel ik hierboven nog betoogde dat 75 mm veerweg nooit hetzelfde kan zijn als 100 mm veerweg, voelt de Epic World Cup zelden aan alsof-ie veerweg tekort komt. Althans, op de routes die ik ermee heb kunnen rijden. De extra grote kunstrubber eindaanslagdemper – Mega Jounce Bumper in de taal van Specialized – speelt daarbij ongetwijfeld een essentiële rol. Deze maakt het mogelijk de beschikbare veerweg optimaal te benutten.

De tussenstand

Uiteraard hebben we naast de stugste en de soepelste standen ook de middelste stand geprobeerd. Ook om die in te stellen moet je eerst de lucht uit de demper laten lopen, waarna je de demper tot halverwege z’n slag indrukt, tot het witte streepje dat daar speciaal voor is aangebracht. En ook nu houd je het klepje een paar seconden ingedrukt met een vier millimeter inbus. Vervolgens breng je de luchtkamer weer op druk tot een sag van zo’n 2,5 millimeter. Ik heb daar 135 psi voor nodig; je ziet dat je de luchtkamer iets meer druk moet geven dan in de stugste stand en iets minder druk dan in de meest soepele instelling. De sag valt ook tussen beide uitersten in.

Het rijgevoel is eveneens een beetje van allebei. Het hardtailgevoel van de stugge demperstand is ook hier aanwezig, maar niet meer zo duidelijk en overheersend. Er is merkbaar minder kracht nodig om de vering te laten aanspreken. En andersom is het fullsuspension-gevoel juist minder dan in de soepelste stand.

Onderdelen

Bij de onderdelen van de Epic World Cup wil ik eigenlijk niet te lang stilstaan. De Epic World Cup S-Works is rondom uitgerust met Srams gloednieuwe, peperdure XX SL Eagle AXS Transmissions en dat spul werkt feilloos. Lichter of zwaarder, in beklimmingen of juist tijdens het dalen, Sram XX SL werkt zó goed dat het bijna saai is. Snel, precies, foutloos. Volgens mij is dat exact wat je als wedstrijdrijder wilt, want je stopt je energie liever in het inhalen van je tegenstander dan in het klooien aan je versnellingen. Of Srams nieuwe schakelgroepen ook op de lange duur zo goed blijven functioneren is collega Jeroen momenteel aan het uitvinden. We houden je op de hoogte.

Wielen en banden

Hetzelfde dat ik hierbij zei over de transmissie gaat ook min of meer op voor de roterende massa. Ook hier het beste van het beste. Zoals de carbon Roval Control SL-wielen. Dankzij de haakloze carbon velgen, slechts 24 platte spaken per wiel en superhoogwaardige naven van DT Swiss, weegt de hele set nog geen 1.250 gram. In combinatie met de lichte rubbers vlieg je gewoonweg omhoog. Okay, er zijn stijvere wielen, maar eerlijk gezegd heb ik geen moment het gevoel gehad met zwabberwielen onderweg te zijn. Het is eerder dat deze wielen foutjes lijken te vergeven. En het lage gewicht is bij aanzetten echt verslavend.

Net als de wielen komen ook de banden komen uit eigen huis: een Specialized Fast Trak aan de voorkant, een Renegade achteraan. Beide rubbers komen in 2.35 inch. Dat alles levert een wielset op die makkelijk op gang komt, licht rolt en veel comfort biedt. En ondanks dat de nopjes op beide banden tamelijk klein zijn, valt de grip helemaal niet tegen. Dat ligt enerzijds aan het grote volume van de banden, waardoor je sowieso met minder profiel weg komt. En anderzijds ligt dat aan de routes die we tijdens deze test gereden hebben: over zandgronden.

Conclusie

Zoals ik hierboven al scheef is dit geen complete test. Verre van. Maar ondanks dat we de Specialized S-Works Epic World Cup maar twee dagen konden proberen, hebben we toch een redelijke indruk kunnen vormen. En die indruk is ronduit goed. Het nieuwe veersysteem met WCID-demper speelt daar een belangrijke rol in, maar is zeker niet allesbepalend. De veelzijdige en capabele geometrie is namelijk minstens zo belangrijk. En dan is er natuurlijk nog het lage gewicht van frame, wielen en onderdelen, plus die idioot goed werkende XX SL Eagle AXS-transmissie van Sram.

Dankzij de WCID-demper kan je de Epic World Cup naar eigen smaak afstellen. Of beter: naar eigen smaak en aangepast aan ieder type terrein. Ik zou natuurlijk veel meer kilo- en hoogtemeters met de Specialized S-works Epic World Cup moeten maken voor een definitief oordeel, maar op basis van de ritten die ik op de Utrechtse Heuvelrug heb gemaakt, heeft de stugste stand van de WCID-demper mijn voorkeur. Hiermee ga je omhoog alsof je op een hardtail zit, met in lastige wortelsecties nog nét genoeg gevoeligheid om ook daar grip te vinden. En gaat het pad vervolgens omlaag, dan muteert die ‘hardtail’ onder je handen en voeten in een rasechte fullsuspension. Echt verbazingwekkend.

“Op basis van de ritten die ik op de Utrechtse Heuvelrug heb gemaakt heeft de stugste stand van de WCID-demper mijn voorkeur. Hiermee ga je omhoog alsof je op een hardtail zit, met in cruciale wortelsecties nog nét genoeg gevoeligheid om ook dán grip te vinden. En gaat het pad vervolgens omlaag, dan muteert die ‘hardtail’ onder je handen en voeten in een rasechte fullsuspension.”

De afstelmogelijkheden die de WCID-demper biedt zijn niet alleen een voordeel, maar ook een nadeel. Je moet immers vóóraf kiezen met welke afstelling je wilt rijden; hard, medium of soepel. En om één van die standen te realiseren, moet je met een demperpompje aan de slag. In de stugge stand starten en dan halverwege bedenken dat je toch liever iets meer souplesse aan de achterkant wilt hebben? Kan niet. Terwijl je op een conventionele fully wel de platformdemping open kunt gooien als je wat meer wilt veren. Simpel, gewoon een knopje omdraaien. Aan de andere kant, tijdens het biken heb ik er eigenlijk helemaal geen geen zin in om voortdurend aan allerlei knopjes te draaien. De Epic World Cup heeft een systeem zónder knopjes; gewoon één keer goed instellen en daarna geen gedoe meer met hendeltjes.

En de Brain-platformdemper op de gewone Epic dan, doet die niet preciés hetzelfde? In theorie wel, maar in de praktijk rijdt een Epic-met-brein tóch anders. In de eerste plaats is er de akoestische beleving: de Epic World Cup is stiller. Er hobbelt immers geen messing massatraagheidsventiel meer bij de achteras heen en weer. En dan is er nog het rijgevoel. Ik vind het een beetje lastig te omschrijven, omdat beide systemen min of meer hetzelfde beogen en daar elk op hun eigen wijze ook in slagen. Maar het komt er denk ik op neer, dat je je van de Brain-platformdemping veel meer bewust bent. Je merkt nadrukkelijk dat er onder je iets aan het werk is om de vering tot rust te manen. En bij de Epic World Cup met WCID-demper is dat bewustzijn er niet. Het systeem werkt gewoon. Punt.

Specialized Epic World Cup S-Works 2023 | Prijs, specificaties en geometrie

Onderdelen, gewicht en prijs

Frame	FACT 12m Full Carbon
Vork	RockShox Sid SL Ultimate Brain, 110 mm veerweg
Achterdemper	RockShox-Specialized SIDLuxe WCID Ultimate, 75 mm veerweg
Achterderailleur	Sram XX SL Eagle AXS, 12-speed
Schakelaar	Sram XX SL Eagle AXS, 12-speed
Crankset	Sram XX SL Eagle, 34t, 175 mm
Cassette	Sram XX SL Eagle, 10/52t
Ketting	Sram XX SL Eagle
Remmen	Sram Level Ultimate Stealth
Remschijven (v/a)	Sram Centerline X, 180/160 mm
Velgen	Roval Control SL, carbon, 29 mm binnenbreedte, 24 spaken
Naven	Roval/DT Swiss
Voorband	Specialized Fast Trak, S-Works Casing, T5/T7 Compound, 29 x 2.35″
Achterband	Specialized Renegade, Control Casing, T5 Compound, 29 x 2.35″
Stuur	Specialized Control SL, carbon, met geintegreerde stuurpen, 780 mm breed
Stuurpen	Specialized Control SL, geïntegreerd met stuur, 70 mm
Zadel	Specialized S-Works Power, 143 mm breed
Zadelpen	Specialized Control SL, carbon, Ø 30,9 mm
Gewicht compleet	9,8 kg (framemaat L)
Prijs	€ 12.500,-
Garantie	Levenslange garantie op frame en wielen voor 1e eigenaar, 2 jaar voor 2e eigenaar, 2 jaar op lak en onderdelen
Extra	Twee jaar gratis service van de veerelementen

Geometrie

Website fabrikant: specialized.com