Test | Specialized S-Works Stumpjumper 2022

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

Specialized S-Works Stumpjumper 2022: pure functionaliteit of overdadige luxe?

Of het ook voor de Stumpjumper van Specialized opgaat weet ik niet, maar wereldwijd is de klasse waarin deze mountainbike opereert – dubbelgeveerde bikes met zo’n 140 mm veerweg – veruit het meest verkocht. Er is dus nogal wat aan gelegen om met zo’n zogenaamde trailbike goed uit de verf te komen, ook al omdat de concurrentie moordend is. Bij de nieuwste versie van de Stumpjumper lijkt Specialized kosten nog moeite gespaard te hebben om z’n marktaandeel te laten groeien. Het paradepaardje is de S-Works uitvoering. En laat dat nou nét het model zijn waarmee ik de afgelopen zomer op pad ben geweest. € 13.000 kost-ie. Ja, dat is een bizarre prijs. Maar voordat je hierover in de reacties tekeer gaat even dit: welke carbon Stumpjumper je ook neemt – van de allerduurste waarmee ik heb gereden tot de ‘instapper’ van € 5.000 – ze hebben állemaal hetzelfde lichtgewicht frame van Specializeds FACT 11m-carbon.

Maar eerst: wat is eigenlijk een trailbike?

Voordat ik verder inga op het frame van de Stumpjumper, alles dat Specialized eraan heeft gehangen en hoe het rijdt, eerst nog even wat overpeinzingen over het begrip ’trailbike’. Immers, over wat dat nou preciés is verschillen fabrikanten nogal van mening. Bij het ene merk is een xc-fully met een 120 mm vork al een trailbike, het andere merkt vinkt ook bij halve endurobakken het trail-vakje aan. Dus wat is dat nou precies, een trailbike? In mijn optiek is dat een mountainbike die me als ik in de bergen onderweg ben, op geen enkel vlak ernstig beperkt. Mijn trailbike moet dus vlot omhoog gaan. Want afdalen is leuk, maar om dat te kunnen doen moet je wél eerst naar boven. En daarbij verspil ik bij voorkeur zo weinig mogelijk tijd en energie.

“Bij het ene merk is een xc-fully met een 120 mm vork al een trailbike, het andere merkt typeert ook halve endurobakken als trailbike. Dus wat is dat nou precies, een trailbike?”

Gaat het pad tenslotte weer naar beneden, dan word ik liever niet ongewenst uit m’n comfort zone getrokken. Zelfs niet als het pad bezaaid ligt met wortels en keien. Ook dán wil ik controle en grip. En ik wil niet lekrijden. Om te kijken of de Stumpjumper aan deze wensen voldoet heb ik ‘m meegenomen naar de Italiaanse Alpen. Of meer precies: naar de bergen rond het Lago di Como. Die liggen vol met strada militare van ruim een eeuw oud. En met steile mulattierre, muilezelpaden, die nog veel ouder zijn. Dat biedt sublieme mountainbikemogelijheden, ook omdat de hoogteverschillen lekker groot zijn. Ga maar na: het Comomeer ligt op 200 meter hoogte, de meeste toppen eromheen komen tot 2.000 meter of (veel) meer. Voor wie nu denkt, hey, dat lijkt me wel wat: de routes die we gereden heb ik onderaan deze test geplaatst. Ze zijn absoluut de moeite waard!

Lichtgewicht frame

Zoals ik hierboven al schreef is het frame van de Stumpjumper gemaakt van Specializeds FACT 11m-carbon. Dat materiaal levert een frame op dat volgens Specialized in onze testmaat S4 (over deze S-maten straks meer) en inclusief demper maar 2,4 kg weegt. De complete S-Works Stumpjumper komt op 12,45 kg. Wie het gewicht van een high-end xc-fully gewend is zal daar wellicht z’n schouders over ophalen, maar voor een trailbike is dit een serieus laag gewicht. Nog even over de maatvoering. Specialized gebruikt dus geen XS tot en met XXL, maar de aanduiding S1 tot S6, waarbij vooral de léngte van de bike varieert en in veel mindere mate de hoogte. Het idee daarachter: zo kun je als je van wendbare bikes houdt makkelijker een kleiner frame kiezen. Of juist een groter frame als je naar maximale stabiliteit streeft.

“Wat je op de Stumpjumper tevergeefs zoekt is de voor Specialized-fullies zo kenmerkte Horst-link in de liggende achtervork. In plaats van dat gelagerde draaipunt vertrouwt Specialized nu op de vervorming van het carbonmateriaal zelf.”

Net als z’n voorganger wordt ook de huidige Stumpjumper gekenmerkt door een asymmetrische voorframe, met een carbon buis aan de rechterkant van het frame die óm de demper heen is gebogen. Wat je wel tevergeefs zoekt is de voor Specialized-fullies zo kenmerkende Horst-link in de liggende achtervork. In plaats van dat gelagerde draaipunt vertrouwt Specialized nu op de vervorming van het carbonmateriaal zelf. De geometrie van het frame is actueel, maar zeker niet extreem. Lees maar mee: reach 475 mm, stack 632 mm, balhoofdbuishoek 65 graden, zitbuishoek 76 graden, trapasverlaging 42 mm, liggende achtervork 432 mm en wielbasis 1228 mm. Uiteraard allemaal in de maat S4 van onze testfietsen en allemaal met de flipchip op het demperoog in de meest luie stand. Draai je die chip om, dan maak je de balhoofdbuis en de zitbuishoek een halve graad steiler en komt de trapas 7 mm omhoog.

Het onderstel: geen vierpuntsveersysteem meer

Ik heb nog niet eens expliciet gemeld, dus bij deze: de Stumpjumper beschikt over 130 mm veerweg aan de achterkant en 140 vooraan. De reden dat ik er nog niet aan had gedacht dit op te schijven, is dat bij moderne bikes de exacte hoeveelheid veerweg er minder toe doet dan vroeger. Niet alleen omdat de veerelementen veel beter zijn geworden, maar ook omdat alléén pure veerweg niet alles zegt. Het gaat er namelijk ook om, hoé die veerweg wordt vrijgegeven. En daarnaast speelt de geometrie van een bike een minstens zo’n grote, zo niet grotere rol in de kwaliteit van de rijeigenschappen. Persoonlijk heb ik, als ik zou moeten kiezen, liever een bike met een capabele geometrie en wat minder veerweg dan andersom.

“De demping van de ingaande slag is volop instelbaar: stug, iets minder stug en open, waarbij de open stand ook nog eens in drie stappen is in te stellen.”

De Fox 34 aan de voorkant komt uit de luxe Factory-serie en is uitgerust met een GRIP2-demper, met instelbare lowspeed– en highspeed-demping van zowel de ingaande als de uitgaande slag. Achter is de Float DPS Factory aan het werk. Ook hier is de compressiedemping volop instelbaar: stug, iets minder stug en open, waarbij de open stand ook nog eens in drie stappen is in te stellen. Fijn als je een techniekfreak bent, maar ik kan me voorstellen dat al die instelmogelijkheden wel wat intimiderend overkomen.

Zoals ik hierboven al schreef ontbreekt op de nieuwe Stumpjumper de karakteristieke Horst-link, het gelagerde draaipunt net voor en onder de achteras. In plaats daarvan komt de bij inveren noodzakelijke vervorming uit het doorbuigen van het carbonmateraal in staande achtervork. Technisch gezien is het hiermee geen vierpuntsveersysteem meer, maar een eenpuntsveersysteem. Anders dus, maar niet per definitie minder goed.

Onderdelen: transmissie, wielen en banden

Voor ik verder ga met de rijeigenschappen van de Stumpjumper eerst nog even het vaste blokje ‘onderdelen’. Voor een prijs van € 13.000,- mag je wel wat verwachten, toch? Specialized stelt niet teleur; deze mountainbike heeft alleen maar spul aan boord dat liefhebbers doet kwijlen van begeerte, dus pak er maar vast een doekje bij. Het begint al met complete Sram XX1 Eagle AXS-aandrijflijn. Zeer licht, zeer degelijk, zeer functioneel en ja, ook zeer draadloos elektrisch. Ook de Sram Reverb AXS-dropper wordt draadloos bediend.

“De carbon Roval Control 240-wielen die Specialized in de Stumpy heeft gehangen hebben alles in huis dat je van een goede wielset verlangt.”

De carbon Roval Control 240-wielen die Specialized in de Stumpy heeft gehangen, hebben alles in huis dat je van een goede wielset verlangt. Breed, licht en sterk maar tegelijkertijd niet oncomfortabel hard. De asymmetrische carbon velgen hebben een binnenbreedte van 29 mm en een haakloze velgrand. Om stootlek tegen te gaan is die rand aan de búitenkant iets verdikt. De 240-naven zijn van DT Swiss. Het voorwiel weegt compleet met 200 mm remschijf en band 2,0 kg, achter geeft de weegschaal 2,26 kg aan.

Ook de banden komen uit eigen huis. Aan de voorkant een Butcher in 2.3 inch, achter een Purgatory in dezelfde maat, beide met GRID-karkas. De Specializeds Gripton-rubbercompound is bij de Butcher zachter dan bij de Purgatory, wat zich vertaalt in veel grip aan de voorkant. De achterband heeft zowel qua profiel als voor wat betreft de rubbersamenstelling relatief minder grip, maar rolt wel lichter. De banden zijn tubeless afgemonteerd en we hebben gedurende de gehele testperiode geen enkel lek gereden.

Hoe rijdt-ie? Eerst maar omhoog…

Het nadeel van meren is dat het water altijd op het laagste punt staat. En dus begint m’n tocht naar de top van de Monte di Tremezzo, een berg aan de westoever van het Comomeer, al direct met klimmen. De weg is een oude strada militare, een weg die begin vorige eeuw door het Italiaanse leger is gebouwd om de grenzen te kunnen verdedigen. “Hij klimt accelereert en klimt alsof-ie een motor heeft”, juicht Specialized op z’n website over de klimeigenschappen van z’n Stumpjumper. Mmm, dat ervaren m’n benen toch echt anders… Maar feit is wel dat de Stumpy een goede klimmer is, zowel qua zitpositie als voor wat betreft het onderstel. Natuurlijk, hij klimt niet als een hardcore xc-fully. Maar voor een trailbike gaat-ie bovengemiddeld makkelijk naar boven.

“Zelfs in de open stand is het onderstel zo rustig als een puber op ritalin. Desondanks draai ik het blauwe knopje op de demper helemaal naar rechts, naar de stand met de meeste ingaande demping.”

De zitbuis staat redelijk rechtop, maar tegelijkertijd zit het stuur niet te dicht bij het zadel. Hierdoor kan ik ook in de steile secties m’n trapkracht goed kwijt. Voor een optimale klimhouding staat het stuur op de testfiets wel wat aan de hoge kant. Om een wat diepere zit te realiseren zou ik het stapeltje vulringen onder de stuurpen kunnen weghalen, maar dat doe ik niet. Daar krijg namelijk straks, als het weer steil omlaag gaat, zeker spijt van. Erg fijn: het kleine, 30-tands voorblad! Ik kamp aan het begin van de test nog met de naweeën van een covidbesmetting, dus de lichte verzetten die de 30er oplevert zijn zeer welkom.

Ook de vering werkt niet tegen. Wat heet! Zelfs in de open stand is het onderstel zo rustig als een puber op ritalin. Desondanks draai ik op de lange asfaltsectie aan het begin van de klim het blauwe hendeltje op de demper helemaal naar rechts, naar de stand met de meeste ingaande demping. Immers, de weg omhoog is steil, mijn conditie is maar zozo, mijn rugzak is zwaar en de zon is heet. En dan is het hardtailgevoel dat de gesloten compressieknop oplevert meer dan welkom. Maar zodra we het asfalt achter ons laten gaat het blauwe hendeltje weer helemaal naar links – naar de open stand – en daar blijft het de rest van de tocht lekker staan.

… en daarna weer omlaag

Aan alles komt een eind, dus ook aan de klim naar de Monte Tremezzo. Tijd voor de afdaling. Maar natuurlijk niet eerder nadat we een lekkere pasta hebben gegeten bij rifugio Venini, met een uitzicht op het meer. En ook pas nadat ik wat lucht uit de banden heb gelaten. Vanwege de lange klim had ik ze namelijk wat harder opgepompt. Of de vering goed afgesteld staat is nog even afwachten. Zoals ik je vertelde is bijna álles instelbaar. Dat is fijn als je weet hoe het werkt, maar lastig als je minder thuis bent in de materie. Dat ook Specialized dat beseft, blijkt uit de aanwezigheid van een suspension-calculator op hun site. Je voert er je framemaat, lengte en gewicht (met rugzak!) in en de calculator komt met aanbevelingen voor de luchtdruk in voorvork, demper én banden. Klik nogmaals en ook de instelwaarden voor de verschillende dempingsmogelijkheden van vork en achterdemper verschijnen op je scherm.

“Het onderstel geeft genoeg tegendruk om randjes en schansjes mee te pakken en het luchtruim te kiezen, maar geeft tegelijkertijd genoeg mee om ook grovere obstakels glad te strijken.”

Alhoewel alle instelwaarden voor luchtdruk en demping die de suspension-calculator tevoorschijn tovert dus aanbevelingen zijn, blijken ze in de praktijk behoorlijk goed te kloppen. Niet alleen in het eerste, relatief gematigde gedeelte van de afdaling, maar ook halverwege en onderin, als we rotsvelden doorkruisen en afdalen over kneitersteile mulattieri. Het onderstel geeft ruimschoots tegendruk om randjes en schansjes mee te pakken en het luchtruim te kiezen, maar geeft tegelijkertijd genoeg mee om ook grovere obstakels glad te strijken. Relatief gezien, laat ik dat benadrukken. Net zoals de Stumpy erg goed klimt, maar zeker géén crosscountry-fully is, zo daalt-ie ook heel goed, maar is het natuurlijk géén endurobike.

Bovendien, ik herhaal dat maar even, gaat het bij afdalen niet alleen om de kwaliteit van het onderstel, maar tevens om de geometrie. Gelukkig heeft Specialized die ook goed voor elkaar. De fiets stuurt heerlijk intuïtief, ik sta gevoelsmatig neutraal tussen beide wielen in en dankzij het hoge stuur en de lange reach bekruipt me in steile en ruwe secties op geen enkel moment de angst dat ik over de kop zou kunnen gaan. Dat de voorband – een Specialized Butcher – over flink wat grip beschikt, is daarbij natuurlijk ook niet onbelangrijk. Desondanks is de Stumpy is geen rauwe beuker waarmee je de kortste lijn kiest, ongeacht hoe steil of stenig die is. Het is veel effectiever om voor de weg van de minste weerstand te gaan; dankzij z’n stijfheid en z’n lage gewicht kan je de Stumpy namelijk buitengewoon snel en precies om alle obstakels heen manoeuvreren.

Conclusie

Aan de ene kant is het supertof om met een bike van € 13.000 tochten door de bergen te kunnen rijden. Aan de andere kant is een bike met deze prijs natuurlijk allesbehalve representatief. Toch denk ik dat deze test zinvol is. Immers: de minder dure carbon Stumpjumpers hebben hetzelfde lichte frame als de S-Works, met daaraan eveneens veerelementen van Fox. Op de wat minder uitgebreide instelmogelijkheden van die veerelementen na, zullen deze meer betaalbare Stumpies dus niet significant anders rijden dan hun super-de-luxe stalgenoot. Natuurlijk, hoe meer je aan een bike uitgeeft, hoe lichter-ie wordt. Maar dat heeft wel een grens en de S-Works Stumpjumper gaat daar overheen. Zo weegt de Stumpjumper Pro niet heel veel meer dan de S-Works, maar betaal je er wel € 3.100 minder voor.

Maar dan nog: hoe belangrijk is gewicht bij een trailbike? In verhouding tot je eigen gewicht en het gewicht van je rugzak en bidons, stelt het gewicht van de bike verhoudingsgewijs niet zoveel voor. Natuurlijk, als ik in Nederland snelle xc-rondjes rij, heb ik mijn bike het liefst zo licht mogelijk. Maar bij klassieke Alpentochten – lang klimmen, lang dalen – heeft gewicht voor mij veel minder prioriteit dan de kwaliteit van de vering en het onderstel, de geometrie en de zitpositie, de stopkracht van de remmen en de rolweerstand en tractie van de banden. Zeg maar alle ándere variabelen.

“Sterker, ik ben van mening dat de S-Works Stumpjumper een van de allerbeste, meest veelzijdige trailbikes is die je kunt krijgen.”

Het bovenstaande klinkt misschien wat zuur, maar zo bedoel ik het niet. De S-Works Stumpjumper is namelijk een geweldige bike. Sterker, het is een van de allerbeste, meest veelzijdige trailbikes is die je kunt krijgen. Als je ‘m kunt betalen en je bent op zoek naar een makkelijk sturende bike die je echt nergens in beperkt, dan zeg ik: gelijk doen. Maar mijn trailbike zou het niet zijn, die S-Works. Te veel luxe en bling zonder écht toegevoegde waarde. En teveel stress vanwege z’n prijskaartje. Ik werd er tijdens m’n tripje naar het Comomeer een beetje paranoïde van; overal heb ik ‘m met twee sloten vastgeketend en dan nóg was ik er niet gerust op. Doe mij dus maar een Stumpy Expert of Comp. Minder posh, maar hetzelfde rijplezier. En dan hoef ik bovendien niet met twee sloten in m’n rugzak omhoog…