Test | Specialized Turbo Creo 2 Expert 2024: Gravelen met twee vingers in je neus!

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

Met speciale dank aan onze fijne vrienden van Klein Tweewielers voor het rijklaar maken van de testfiets.

Specialized Turbo Creo 2: meer (hoogte)meters met minder moeite

Het moet niet gekker worden: een gravelbike met een motortje bij de trapas. Waarom zou je dat willen? Gaat dat niet in tegen wat de essentie van fietsen is: het omzetten van spierkracht in snelheid? Geen apparaat namelijk dat dat beter en efficiënter kan dan een fiets. Dus waarom zo’n subliem vervoermiddel uitrusten met een motor, een accu en een lading elektronica? Ik snap de haters wel.

Maar ik begrijp ook wat de kopers beweegt. Vroeger of later krijgt iedereen te maken met fysieke beperkingen. En waar dat voorheen een einde maakte aan de fietscarrière, daar is er tegenwoordig de hulp van elektrische trapondersteuning. Ik zie het in mijn eigen fietsploegje gebeuren, de zestigplussers die het tempo niet meer kunnen bijbenen en na de aanschaf van een e-mountainbike dolgelukkig zijn dat ze tijdens de zondagse toertochten weer kunnen aanhaken. Iedereen blij.

Mijn begrip voor de kopers van geëlektrificeerde mountainbikes en gravelfietsen is ook op m’n eigen ervaring gestoeld. Concreet: op een coronabesmetting met langdurige naweeën, waardoor ik niet meer op het niveau kon fietsen dat ik gewend was. Fietsen op zich was geen probleem. Maar zodra er maar een beetje heuvel of tegenwind op m’n pad kwamen, schoot m’n hartslag de hoogte in en was het kansloos klaar. Dus man o man, wat was ik blij dat ik een Specialized Turbo Creo 2 in de garage had staan. Kon ik met m’n ploegje weer heerlijke graveltochten maken, zonder af te hoeven haken.

Ik had al eerder met geëlektrificeerde gravelfietsen gereden. Een Cube en een Trek met Fazua-middenmotor, een Lapierre met Ebikemotion-naafmotor. Maar dat was allemaal niet heel recent. Met de Turbo Creo 2 laat Specialized zijn wat het technische niveau anno 2024 is. En ik verklap je alvast, dat niveau is echt bizar hoog.

Frame

FACT 11r-carbon

Het frame van de Turbo Creo 2 is gemaakt van Fact 11r-carbon, de op één na lichtste carbonconstructie die Specialized in huis heeft. Over wat het gewicht van het frame is laat Specialized zich niet uit, maar onze maat 54 testfiets weegt 13,78 kilo, inclusief motor en accu. Die laatste is in principe niet uitneembaar. Het kán wel, maar dan moet eerst de motor gedemonteerd worden. Het is een constructiewijze die je bij veel meer lichtgewicht e-bikes ziet; door af te zien van een ‘accubak’ kan het frame veel lichter geconstrueerd worden. Met als nadeel dat je wel je bike in de buurt van een stopcontact moet zien te stallen.

Frame en vork zijn rondom royaal uitgerust met nokjes voor het monteren van bidonhouders, dragers en spatborden. De Turbo Creo is dus redelijk eenvoudig geschikt te maken voor gebruik als bikepacker of forenzenfiets. Mét spatborden bieden frame en vork plaats aan banden tot 45 millimeter, zónder zou je volgens Specialized tot 55 millimeter kunnen gaan. Af fabriek hangt er in de Creo 2 Expert 47 millimeter breed rubber.

Niet zozeer een frame- maar eerder een motordingetje: de Q-factor van de Creo 2 is ten opzichte van de Creo 1 gereduceerd van 181 millimeter naar 169 millimeter, waardoor het gevoel op de pedalen iets dichter bij dat van een reguliere gravelfiets komt dan bij de Turbo Creo 1.

Future Shock-vering 3.0

Bij de Turbo Creo 2 komt het comfort niet alleen uit de volumineuze banden, maar – aan de voorkant – ook van een verende stuurpen. Of meer precies: een verend opgehangen stuurpen. Future Shock noemt Specialized dit veersysteem. De tweede generatie Creo is uitgerust met de Future Shock 3.0, die ten opzichte van eerdere versies minder onderhoudsgevoelig zou zijn.

Het systeem bestaat uit een spiraalveer in combinatie met een hydraulische demper. De compressiedemping is extern instelbaar, de voorspanning van de veer is intern verstelbaar. Af fabriek is een medium veer gemonteerd, maar desgewenst kun je ook een meer soepele of juist een stuggere veer (laten) monteren. Meer over hoe we de Future Shock in de praktijk hebben ervaren vind je hieronder, bij onze rij-impressie.

Trapondersteuning

Specialized SL 1.2-motor met 320 wattuur accu

De belangrijkste verandering aan de Turbo Creo 2 is de nieuwe motor, de Specialized SL 1.2. Met 1,9 kilo weegt die ongeveer hetzelfde als de eerste generatie, maar  beschikt-ie wel over meer vermogen en een hoger koppel. Concreet: 320 watt vermogen ten opzichte van eerst 240 watt. En 50 newtonmeter koppel ten opzichte van voorheen 35 newtonmeter. Gaat hiermee het concept van minimalistische ondersteuning dat de eerste Creo kenmerkte overboord? In de praktijk blijkt die angst ongegrond. Meer daarover bij de rij-impressie hieronder.

Bovendien: ondanks het gestegen vermogen is de inhoud van de 1,8 kilo lichte accu nog steeds 320 wattuur. Desgewenst kan je dat met een externe range extender van 1 kilo uit te breiden tot 480 wattuur. De smallere Q-factor van de nieuwe motor stipte ik hierboven al aan: die gaat van 181 millimeter naar 169 millimeter. Fijn, want die Q-factor komt overeen met die van reguliere mountainbikes. Hardcore roadies moeten nog wel wennen, want die zijn een smallere Q-factor gewend.

Over wennen gesproken: de ondersteuning van de Specialized SL 1.2-motor werkt optimaal rond 80 omwentelingen per minuut, wat voor veel fietsers een prettige waarde is. Onder andere hierdoor voelt de ondersteuning natuurlijk aan, in tegenstelling tot sommige wat oudere motorsystemen die de maximale ondersteuning al bij lagere toerentallen afgeven en bij hogere trapfrequenties juist inhouden, wat heel ongemakkelijk kan aanvoelen.

Drie standen en allemaal te tunen

Specialized houdt het simpel: één display in de bovenbuis en twee duimknopjes aan de rechterkant van het stuur. De filosofie bij de ondersteuning volgt die van de bediening: in de basis dus lekker ongecompliceerd. Zo zijn er maar drie standen: eco, sport en turbo. Maar elk van die ondersteuningsstanden is voor wie dat wil te finetunen naar eigen wensen en behoeften. Dat kan met de Specialized-app op je telefoon, maar ook gewoon tijdens het fietsen. Door de meest rechter knop wat langer ingedrukt te  houden, kun je de ondersteuning in stappen van tien procent verminderen of vermeerderen. ‘Microtune’ noemt Specialized dat. Daarmee stel je je snelheid nauwkeurig af op die van je medefietsers. Praktisch!

Maatvoering en geometrie

Specialized brengt de Turbo Creo 2 in vijf maten, van 49 tot 61. Ik ben met de 54 op pad geweest. Die is precies goed. Het stuur zit op de juiste plek; diep genoeg om vaart te maken en weg te duiken voor de wind, hoog genoeg om in lastige offroad-secties controle te bieden. En ook de afstand tussen het zadel en het stuur is fijn. Vanwege de lange wielbasis (1.046 millimeter), de niet al te steile balhoofdbuishoek (71 graden) en de relatief korte stuurpen (80 millimeter) zit het zwaartepunt centraal, wat in steile secties en op losse ondergronden veel zekerheid biedt.

Nog even wat maten: de stack bij framemaat 54 bedraagt 596 millimeter, de reach is 383 millimeter, de liggende achtervork meet 435 millimeter, de bovenbuis komt op 554 millimeter en balhoofdbuis is 108 millimeter kort. Neem daarbij even mee dat het Future Shock-veersysteem daar feitelijk nog zo’n 45 millimeter aan toevoegt. Plus nog de 15 millimeter van het omhoog gebogen stuur. Je handen zitten dus hoger dan de stack-waarde suggereert. Opvallend is ook de bracket-drop, de afstand tussen de horizontale lijn die je tussen de wielassen kunt trekken en de trapas. Die bedraagt 80 millimeter, wat echt bovengemiddeld veel is.

Onderdelen

Transmissie en remmen: effectieve mix van racefiets- en mountainbikespul

Voor fabrikanten van e-bikes zijn versnellingssystemen met maar één voorblad een geschenk uit de hemel. Natuurlijk, vroeger bestonden ze wel hoor, e-bikes met een dubbel aan de voorkant. Maar wat een gedoe! De draadloze Sram GX 1×12 mountainbiketransmissie die Specialized aan de Turbo Creo 2 heeft gehangen werkt subliem. Met de 11/50-tands cassette en het 44-tands voorblad kom je niet snel versnellingen tekort, zowel niet aan de hoge als aan de lage kant. Dat wil zeggen: als je geen gekke dingen doet. Met een harde wind in de rug is bij zo’n 35 kilometer per uur de koek namelijk wel op. Voor echte hardrijders zou het grotere bereik van een 10/50-cassette wat dat betreft geschikter zijn.

De Sram Rival eTap verstellers op het stuur zijn een no-brainer. Je kunt zowel van vanaf de hoods als van onderuit de beugels goed bij de remgrepen en de stopkracht en doseerbaarheid zijn prima. Specialized heeft aan de voorkant een 180 millimeter remschijf gemonteerd, achter een kleiner exemplaar van 160 millimeter. Prima in de polder en de heuvels van de ooster- en zuiderburen, maar voor de Alpen en andere hoge bergmassieven zou ik ook achter een 180 millimeter remschijf monteren.

Wielen en banden: alles uit eigen huis

Specialized heeft in het frame van de Turbo Creo 2 Expert een paar carbon wielen gehangen van dochtermerk Roval. De hoogte van de velg bedraagt 32 millimeter, de binnenbreedte 25 millimeter. Dat is breed genoeg om ook banden met meer volume mooi te laten vallen. Banden zoals de 47 millimeter brede Tracer Pro’s, eveneens uit eigen keuken. Alhoewel rolweerstand vanwege de trapondersteuning minder een ding is dan bij spierfietsen, hoeven de Tracer Pro’s zich op dat vlak nergens voor te schamen. Maar ook als het gaat om zaken als grip, voorspelbaarheid en demping scoren deze Specialized-rubbers erg goed. Kortom: érg fijne banden, met name als je verharde en onverharde ondergronden in gelijke mate afwisselt.

Hoe rijdt-ie?

Supernatuurlijk

Al vanaf de eerste meters is het rijden op de Turbo Creo een feestje. Dat begint al met de fijne zitpositie. Zoals ik hierboven al schreef voel ik me direct thuis op de Creo. En ik niet alleen, maar ook mede-tester Michiel gaat als een speer op deze gravelaar. Michel is een zestigplusser met wat cardiovasculaire problemen. Niet ernstig, maar wel van zo’n aard dat hard beuken er niet meer inzit. Niet dat Michiel van huis uit een beuker is. Hij heeft weliswaar een gravelbike in z’n garage staan, maar die komt voornamelijk buiten als het mooi weer is. En dan nog blijven de afgelegde kilo- en hoogtemeters beperkt.

Zo’n fietser dus. Om mijn eigen ervaringen op de Creo naast die van een ander te kunnen leggen, heb ik met Michiel mijn vaste gravelrondje van zo’n vijftig kilometer op en rond de Brabantse Wal gereden. Michiel op de Creo, ik om mijn eigen gravelbike zónder motortje. Het is echt een genot om te zien hoe Michiel op de Creo boven zichzelf uitstijgt. Een notoir lastige klim in m’n rondje – steil en met dikke, bloot liggende wortels – overmeestert hij met twee vingers in z’n neus. Gewoon, in één keer. “Was dat een lastige klim dan?” En zompige secties – en dat zijn er zoals je weet de laatste tijd nogal wat – neemt hij zonder snelheidsverlies. Terwijl ik op m’n spierfiets moet terugschakelen om überhaupt door de zuigende plas-dras verder te kunnen rollen.

Bovengemiddeld controleerbaar

“Pas als je de motor uitschakelt heb je in de gaten dat je op een e-bike zit”, merkt Michiel op. Hij slaat de spijker op z’n kop, dat is namelijk exact mijn ervaring. De trapondersteuning van de Specialized SL 1.2-motor is zo subtiel en zo stil, dat je niet in de gaten hebt dat je vooruit geholpen wordt. In relatie tot e-bikes zeg ik wel eens dat ze aanvoelen alsof je goede benen hebt. Bij de Creo is data bsoluut het geval. Een heerlijke sensatie. En tegelijkertijd ook een frustrerende. Want zet de ondersteuning uit en je wordt er keihard mee geconfronteerd dat je helaas toch een matige fitte fietser van middelbare leeftijd bent.

Ook een andere observatie van Michiel wil ik je niet onthouden. “Doordat ik niet buiten adem raak, heb ik veel minder moeite met die lastige paadjes”, vertelt hij nadat we net samen een lastige singletrack-sectie vol plassen en wortels doorgezwierd zijn. Goed punt. Hoe ouder je wordt, hoe minder handig het is om te vallen. Omdat het herstel naarmate de jaren vorderen steeds minder snel gaat, wil je liever geen blessures. De Turbo Creo helpt daarbij. Doordat je hartslag niet meer in het rood komt te staan, kan je alle aandacht aan het manoeuvreren geven.

Méér dan de motor

Nog even terug naar de anekdote hierboven over het supersteile klimmetje dat Michiel ondanks z’n gebrekkige conditie en matige rijtechniek probleemloos weet te nemen. Alhoewel de fijne trapondersteuning daarbij een grote rol speelt, is deze fiets natuurlijk méér dan z’n motor. Wat ik bedoel: óók zonder motor zou de Turbo Creo een superveelzijdige gravelbike zijn. Het is echt verbazingwekkend hoe makkelijk je je op deze gravelfiets ook in mountainbiketerrein kunt begeven. Zitpositie, geometrie, banden, het lijkt allemaal optimaal in dienst te staan van de berijder. Road of offroad: het hele plaatje klopt.

Nou ja, bijna. Specialized monteert een vanaf het stuur verstelbare zadelpen in de zitbuis, maar de drop van 50 millimeter zet in steile secties niet veel zoden aan de dijk. Daarnaast is het hendeltje om de dropper te bedienen alleen goed bereikbaar als je onderin de beugels zit. Nou weet ik wel dat dat dé manier is om op een noppenbandenfiets met krom stuur af te dalen, maar ik zie dat de doelgroep voor de Creo eerlijk gezegd niet op die manier doen: die houdt gewoon lekker de handjes bovenop de verstellers.

Ander puntje is het comfort. Of beter: de onbalans daarin. De Future Shock-vering in de balhoofdbuis werkt namelijk heel erg goed, maar achteraan gebeurt er qua vering helemaal niets. Was de Creo mijn eigen fiets, dan zou ik de dropperpost diréct vervangen voor een verende zadelpen à la Cane Creek eeSilk of iets vergelijkbaars.

Actieradius

Hoe ver en hoe hoog je met één acculading kunt komen is altijd een beetje koffiedik kijken. Ik bedoel: er zijn zóveel variabelen. De gekozen ondersteuning, je gewicht, het aantal hoogtemeters in je route, de aard van de ondergrond, de temperatuur. Ik heb gedurende de testperiode met de ondersteuning in de sportstand de accu één keer helemaal leeg gereden, waarbij de kilometerteller op dat moment 75 kilometer aangeeft.

Specialized SL 1.2 versus Bosch SX?

Langzaam maar zeker druppelen ook de eerste gravelfietsen met de SX-motor van Bosch bij de dealers binnen. Een serieuze concurrent voor de SL 1.2-motor van Specialized? Op papier lijkt de nieuwe Bosch-motor een geheide winnaar. Meer vermogen (600 versus 320 watt), meer koppel (55 versus 50 newtonmeter), grotere accu (400 versus 320 wattuur). Terwijl de twee elkaar qua gewicht niet veel ontlopen. De Specialized SL 1.2-motor weegt 1,9 kilo, de Bosch SX gaat net over de 2 kilo. En de Bosch-accu komt op 2 kilo, tegenover 1,8 kilo voor de Specialized-accu.

In het terrein ligt het oordeel toch iets genuanceerder. Heel toevallig was ik onlangs in de gelegenheid de Specialized Turbo Creo één op één te vergelijken met een KTM Gravelator e-gravelbike met Bosch SX (test volgt). Met z’n grotere piekvermogen rijdt de KTM in beklimmingen al snel weg bij de Specialized. Eén nul voor Bosch SX. Tenminste, als keihard klimmen je doel is. Want waar de Bosch SX-motor qua rijgevoel erg lijkt op dat van z’n grote en notoir krachtige broer CX, daar voelt de Specialized-motor vanwege z’n minder krachtige maar supersoepele ondersteuning meer aan als een spierfiets met een beetje extra.

Maar – en dit is een voor het rijgevoel hele belangrijke ‘maar’ – terwijl de  Specialized SL 1.2-motor z’n kracht al vanaf trapfrequenties vanaf 50 à 60 omwentelingen per minuut vrijgeeft, daar biedt de Bosch SX-motor pas z’n maximale ondersteuning vanaf 95 à 100 omwentelingen per minuut. En dat is een serieus hoge trapfrequentie die niet bij iedere fietser in de smaak valt.

Specialized SL stiller en vooral subtieler

In een steile klim met een ondergrond van los grind blijken meer vermogen en koppel ook niet zaligmakend: de Bosch SX-fiets kan z’n kracht niet kwijt en slipt kansloos door. Terwijl de Turbo Creo, die veel minder kwistig met kracht strooit, wél grip blijft vinden. En alhoewel de Bosch SX-motor veel stiller is dan z’n grotere broer CX, moet de lichtgewicht Bosch-motor op het vlak van geluid in de Specialized SL 1.2-motor z’n meerdere erkennen.

Ander verschil is het punt waarop de ondersteuning stopt. Bij de Specialized Turbo Creo is dat z’n 27 kilometer puur uur, bij de e-gravelbike met Bosch SX ligt dat een kilometer of anderhalf à twee lager. Klein verschil? Absoluut. Waar wel een verschil dat er in resulteert dat de Turbo Creo op lange rechte stukken bij de e-gravelbike met Bosch SX wegrijdt.

En dan zijn er nog de displays. Wat mij betreft is de overzichtelijke en gebruiksvriendelijke Mastermind-display van Specialized nog steeds de maatstaf. Daar kan de Bosch System Controller met al z’n kersboomkleurtjes niet aan tippen.

Conclusie

Zou ik er eentje kopen, zo’n Specialized Turbo Creo 2? Om eerlijk te zijn: nee. Nu de restverschijnselen van m’n coronabesmetting steeds minder opspelen en het fietsen me langzaam maar zeker beter afgaat, kies ik voor m’n gravelritten inmiddels toch weer liever voor m’n ouwe trouwe spierfiets. Maar mede-tester Michiel is bij wijze van spreken al aan het sparen. De Creo is voor hem een revelatie gebleken. Hij rijdt met deze geëlektrificeerde gravelbike sneller, makkelijker, langer en veiliger. Op ritten waarbij hij op zijn eigen, ongemotoriseerde gravelbike moet afhaken, blijft hij nu gewoon bij de rest in het wiel. En voor lastige paadjes en heuvels, waar hij op z’n eigen fiets met een ruime boog omheen rijdt, draait hij met de Creo zijn hand niet om.

“Maar mede-tester Michiel is bij wijze van spreken al aan het sparen. De Turbo Creo 2 is voor hem een revelatie gebleken. Hij rijdt met deze geëlektrificeerde gravelbike sneller, makkelijker, langer en veiliger.”

Specialized heeft met de Turbo Creo 2 echt een geweldige fiets neergezet. Alles klopt: trapondersteuning, gewicht, uitrusting, geometrie. Ik scheef het hierboven al eerder, maar ik herhaal het graag nog even: fietsen op de Creo is een feestje, iedere rit weer. Oké, niet voor iedereen. Wie jong en sterk is heeft de ondersteuning van de Creo niet nodig. Die kan het zelf wel. Maar voor wie in de herfst van z’n leven zit, biedt de deze gravelbike met trapondersteuning een onvoorstelbare hoeveelheid fietsplezier. Achter de geraniums zitten kan altijd nog. Eerst nog even genieten van het leven op twee wielen.

Specialized Turbo Creo 2 Expert 2024 | Prijs, specificaties en geometrie

Onderdelen, gewicht en prijs

Frame	Fact 11R carbon
Vork	Carbon (met Futureshock 3.3)
Motor	Specialized 1.2 SL, 50 Nm
Accu	Specialized SL1, 320 Wh
Display	Specialized MasterMind TCU
Achterderailleur	Sram GX Eagle AXS, 12-speed
Schakelaars	Sram Rival eTap AXS
Crankset	Sram Alloy, 44t, 172,5 mm
Cassette	Sram PG1230, 12-speed, 11-50t
Ketting	Sram GX Eagle
Remmen	Sram Rival eTAP AXS
Remschijven	Sram Centerline, 180/160 mm (v/a)
Wielen	Roval Terra C
Banden	Specialized Tracer Pro, 700 x 47c
Stuur	Specialized Adventure Gear Hover, 420 mm
Stuurpen	Specialized Future Stem Pro, 80 mm
Zadel	Specialized Body Geometry Power Expert
Zadelpen	Trans-X, 50 mm verstelbereik
Gewicht	13,78 kg (framemaat 54)
Prijs	€ 8.500
Garantie	Levenslange op frame en twee jaar voor motor en accu voor eerste eigenaar
Extra	Twee jaar garantie voor tweede eigenaar (vanaf de datum van aankoop door de oorspronkelijke koper)

Geometrie

Website fabrikant: specialized.com