Test | Trek Procaliber 2021 versus Trek Supercaliber 2021

Tekst en foto's: Arjan Kruik

Stoneman Arduenna rijden: Trek Supercaliber xc-fully of Procaliber hardtail?

Fully of hardtail, hardtail of fully? Bijna iedere mountainbiker heeft zich deze vraag vast wel eens gesteld. Zo ook Velozine-vriend Henk. Henk rijdt zijn rondjes over de Heuvelrug op een xc-fully; hij woont op nog geen driehonderd meter van het parkoers, de geluksvogel! En omdat het na een kleine tien jaar tijd is voor iets nieuws, is hij een beetje om zich heen aan het kijken. Weer een dubbelgeveerde mountainbike? Of misschien toch eens een hardtail proberen? Lichter, minder onderhoud en – zo wordt vaak gezegd – een betere klimmer. Henk heeft daarom bij een Trek-dealer in de buurt al eens naar de Procaliber met de IsoSpeed constructie staan kijken. Wel een hardtail, maar volgens Trek dankzij die speciale zitbuisconstructie gezegend met een bovengemiddeld comfort.

Als Henk ons dus meldt dat hij van plan is met Velozine-testrijder Frank de Stoneman Arduenna te gaan rijden, valt bij ons het kwartje. Immers, óók Frank is op zoek naar wat nieuws. Voor de gladgewalste Nederlandse mountainbikeroutes is zijn huidige trailbike wat te lomp. Er moet iets naast komen. Iets dat feller en dynamischer is en waarmee hij zijn tien jaar jongere fietsmaten beter kan bijbenen. Al een paar keer is zijn oog op de dubbelgeveerde Supercaliber met de IsoStrut-vering gevallen. Licht, agressief en efficiënt. Precies wat hij zoekt!

Stoneman Arduenna: 176 kilo- en 3.900 hoogtemeters door de Ardennen

Even over de Stoneman Arduenna. Bij deze tocht rijd je in één, twee of drie dagen dwars door de Belgische Ardennen, over 176 kilometers en 3.900 hoogtemeters. Wie zich een (lang) weekend wil laven aan uitdagende trails en oogstrelende natuur komt volledig aan zijn trekken. Stoneman Arduenna is geen traditionele mountainbikemarathon die slechts één keer per jaar verreden wordt. Integendeel; je kunt ’m van april tot en met september op ieder moment rijden. De route bestaat voor het grootste deel uit gravel- en boswegen, met hier en daar een asfaltsectie. Maar ook met een flink aandeel singletrack, waarvan een aantal secties – zowel omhoog als omlaag – behoorlijk uitdagend zijn.

“Tijdens de Stoneman Arduenna kom je echt álles tegen. Dat maakt deze tocht bij uitstek geschikt om te kijken, met welke type mountainbike je hier het best kan aantreden: hardtail of fully, Trek Procaliber of Supercaliber?”

Anders gezegd: tijdens de Stoneman Arduenna kom je echt álles tegen. Dat maakt deze tocht bij uitstek geschikt om te kijken met welke type mountainbike je hier het best kan aantreden: hardtail of fully, Trek Procaliber of Supercaliber? Jawel, dat zijn de bikes die we aan Frank en Henk meegeven. Met als opdracht: probeer uit te vinden, welke van deze twee bikes het meest geschikt is voor een meerdaagse tocht als de Stoneman Arduenna. Ja, een echte rotklus. Maar iemand moet het doen. Henk reed de Stoneman trouwens in 2019 ook al eens. Je vindt hier zijn reisverslag.

De hardtail: Trek Procaliber 9.8

De Procaliber die we Henk en Frank meegeven is een 9.8, een topmodel van slechts 10,08 kg in de maat ML. Prijs: € 3.599,-. Daarvoor is zo’n beetje alles is van carbon, ook velgen, stuur en zadelpen. Maar dat hebben andere merken natuurlijk ook op hun betere hardtails. Waarin de Procaliber uniek is, is het IsoSpeed-systeem. Hierbij zijn de bovenbuis en staande achtervork met behulp van een lager losgekoppeld van de zitbuis en zadelpen, waardoor deze laatste naar achteren kan buigen. Dat zou het rijcomfort verhogen. Bovendien ziet het er fraai uit, want als je niet beter weet zou je zeggen dat je met een gewone hardtail onderweg bent. Terwijl er toch echt wat speciaals aan de hand is. Daarover straks meer.

De xc-fully: Trek Supercaliber 9.8

Ook de Supercaliber 9.8 is qua prijs, gewicht en uitrusting een topper. Op het prijskaartje staat € 5.499,- en de weegschaal geeft 10,64 kg aan. Net als bij de Procaliber 9.8 is de hele mikmak van carbon. Sterker, als het gaat om de afmontage zijn beide bikes nagenoeg hetzelfde. Wielen, banden, voorvork, remmerij, zadelpen, zadel, stuur en stuurpen, het is allemaal identiek. Alleen hebben de product-managers bij de Supercaliber om de een of andere reden niet gekozen voor de Shimano XT-aandrijflijn van de Procaliber 9.8, maar voor GX Eagle van Sram. Ook niks mis mee natuurlijk.

IsoStrut

Het voornaamste unique-selling-point van de Supercaliber is natuurlijk de opvallend onopvallende aansturing van de achterdemper. IsoStrut noemt Trek deze constructie. Hierbij is de achterbrug een integraal onderdeel van het veersysteem; vergelijkbaar met de buitenbuis van een verende voorvork die met glijlagers over de binnenbuis schuift. Deze vergelijking gaat enigszins mank, want het zit technisch complexer in elkaar. Maar het komt erop neer dat de achtervering van de Supercaliber dankzij de geïntegreerde constructie en het ontbrekende van gelagerde draaipunten niet gehinderd wordt door dwars- en torsiekrachten. Collega Lars schreef er bij de introductie van de Supercaliber een verhelderend stukje over.

“Het voornaamste unique-selling-point van de Supercaliber is natuurlijk de aansturing van de achterdemper. IsoStrut noemt Trek deze constructie. Hierbij is de achterbrug een integraal onderdeel van het veersysteem.”

Sportief en aanvallend

Frank en Henk hebben zich gedurende het rijden van de Stoneman Arduenna een goed beeld kunnen vormen van de Procaliber en de Supercaliber. Met voornamelijk positieve, maar helaas ook een paar negatieve indrukken. Eerst maar even die laatste.

Frank: “De balhoofdbuizen van beide bikes zijn echt extreem kort. We kregen de fietsen geleverd met een naar beneden wijzende stuurpen, waardoor de sturen nóg lager kwamen te staan. Lekker voor een potje agressief boenderen in Nederland, maar in steile afdalingen heb je wel erg veel druk op het voorwiel. Ik ging hierdoor bij een onverwachte drop over de kop. Bij een hoger stuur kan je in dat soort situaties je voorwiel nog even optrekken, maar als je zo diep zit is dat erg lastig.” “Los daarvan vind ik zo’n diepe zit tijdens een lange tocht ook niet comfortabel”, vult Henk aan. “Je zit uiteindelijk toch ruim zes uur op de fiets. En met zo’n groot verschil tussen zadel- en stuurhoogte krijg ik na verloop van tijd toch echt last van mijn handen, nek en rug. We hebben daarom de sturen daarom de tweede dag flink hoger geplaatst.”

Frank: ““De balhoofdbuizen van beide bikes zijn echt extreem kort. We kregen de fietsen geleverd met een naar beneden wijzende stuurpen, waardoor de sturen nóg lager kwamen te staan. Lekker voor een potje agressief boenderen in Nederland, maar in steile afdalingen heb je wel erg veel druk op het voorwiel.”

Ook de smalle en harde zadels kunnen op weinig enthousiasme rekenen. “Dat zadel op de Trek Procaliber is echt een straf”, vindt Henk. “Normaal doe ik niet zo moeilijk over zadels, maar nu ontnam ’t me op de lange duur echt een deel van het fietsplezier. Het staat mooi op de weegschaal, zo’n minimalistisch zadel, maar comfortabel is anders. En dat is best jammer, want die Procaliber is voor een hardtail inderdaad een bovengemiddeld comfortabele bike. Je merkt dat het IsoSpeed-systeem kleine oneffenheden écht wegneemt. Niet als een fully, maar het werkt wel. Toch ben ik niet helemaal om, want ik had in sommige beklimmingen last van een irritant wippende zadelpen. Waarschijnlijk omdat ik een vrije hoge trapfrequentie heb. Schakelde ik zwaarder, dan was het wippen over. Maar dan was m’n verzet weer zwaarder dan ik prettig vind.”

“Het voornaamste unique-selling-point van de Supercaliber is natuurlijk de aansturing van de achterdemper. IsoStrut noemt Trek deze constructie. Hierbij is de achterbrug een integraal onderdeel van het veersysteem.”

Razendsnelle acceleratie

“Daar had ik totaal geen last van”, meldt Frank over Henk’s wippende zadelpen. “Waarschijnlijk omdat ik meestal in een zwaarder verzet rij dan hij. Ik kan me verder wel vinden in wat Henk zegt. Zolang je op het zadel blijft zitten vangt het IsoSpeed-systeem op de Trek Procaliber inderdaad kleine schokken en oneffenheden op. Dat is zeker comfortwinst ten opzichte van een gewone hardtail. Maar IsoSpeed beslist geen achtervering; zodra je op de pedalen gaat staan doet het systeem namelijk niets meer. In afdalingen over keienpaden stuiter je dus net als met iedere andere hardtail alle kanten op. Bij de Supercaliber kan je zelfs in zulke afdalingen nog enigszins recupereren, maar op de Procaliber lukt dat echt niet. Je bent daardoor dus gewoon eerder moe.”

Frank: “Wat ik wel erg lekker vind aan een lichte hardtail als de Procaliber is de versnelling bij staand aanzetten. Een paar flinke trappen en je bent weg. Heerlijk!”

“Wat ik wel erg lekker vind aan een lichte hardtail als de Procaliber is de versnelling bij staand aanzetten. Een paar flinke trappen en je bent weg. Heerlijk!” “Maar dat doet de Supercaliber ook”, vindt Henk. Ook met de demping geheel open, maar al helemaal als je het onderstel op slot zet gaat-ie echt als de brandweer omhoog. Net als een hardtail. Wat mij betreft ideaal in lange asfalt- en gravelbeklimmingen.” Frank knikt. “Klopt eigenlijk wel, die Supercaliber is echt supersnel.”

Frank: “Wat een geweldig systeem, die IsoStrut-vering. Alleen al om hoe het eruit ziet. Superstrak. Maar het werkt ook top. Stug, maar niet hard. Dat is misschien een beetje gek omschreven, maar zo ervaar ik het. In beklimmingen pompt de vering niet of nauwelijks, maar zodra je een wortel of kei raakt geeft de achterbrug toch mee.”

Tsja, de Trek Supercaliber. Die is volgens Frank en Henk een klasse apart. “Wat een geweldig systeem, die IsoStrut-vering”, vindt Frank. Alleen al om hoe het eruit ziet. Superstrak. Maar het werkt ook top. Stug, maar niet hard. Dat is misschien een beetje gek omschreven, maar zo ervaar ik het. In beklimmingen pompt de vering niet of nauwelijks, maar zodra je een wortel of kei raakt geeft de achterbrug toch mee. Dat levert in vergelijking met de Procaliber echt meer tractie op. Steile secties met wortels of losse keien waar de Procal soms doorslipt, rijd je met de Supercaliber gewoon omhoog. En ook in snelle bochten levert het onderstel van de Supercaliber meer grip op.”

“Erg fijne bike, die Trek Supercaliber”, vindt ook Henk. “Comfortabel en toch direct, waardoor het rijgevoel lekker sportief is en je telkens weer sneller wilt gaan. Zelfs op asfalt had ik niet het idee dat ik met de Supercaliber langzamer was dan met de Procaliber. Dus waarom zou je dan – los van wat het extra kost – geen achtervering nemen?”

Soepele hardtail of stugge fully, IsoSpeed of IsoStrut?

Wat gaat het worden? De soepele hardtail of de stugge fully? Waar Frank en Henk op de snelle en over het algemeen gladde Nederlandse mountainbikeparkoersen nog niet echt een duidelijke voorkeur voor de een of de ander hebben, daar worden tijdens de 176 kilometers en 3.900 hoogtemeters van de Stoneman Arduenna de verschillen flink uitvergroot. En daarbij, helaas voor de slimmerikken die het IsoSpeed-concept bedacht hebben, zakt de Procaliber op de ruige Ardennentrails toch een beetje door z’n hoeven.

“Hoe groter het aantal afgelegde kilometers wordt, hoe meer deze verschillen uitvergroot worden. Dankzij de achtervering raak je namelijk niet alleen minder snel vermoeid, je houdt tevens meer controle als de vermoeidheid uiteindelijk toch toeslaat.”

Natuurlijk, IsoSpeed wérkt, de Trek Procaliber is beslist comfortabeler dan hardtails zonder zo’n systeem. Maar op de keien- en wortelpaden van de Stoneman blijkt dat de échte achtervering van de Trek Supercaliber – hoe minimalistisch die met slechts zes centimeter ook is – op alle fronten superieur is. Het IsoStrut-veersysteem biedt meer grip in steile beklimmingen, meer grip in snelle bochten, meer controle in lastige afdalingen en meer comfort. En hoe groter het aantal afgelegde kilometers wordt, hoe meer deze verschillen uitvergroot worden. Dankzij de achtervering raak je namelijk niet alleen minder snel vermoeid, je houdt tevens meer controle als de vermoeidheid uiteindelijk toch toeslaat.

Wat gaat het worden? Procaliber of Supercaliber?

Na afloop is er bij Frank noch Henk twijfel. “Uhh, als ik een van deze twee bikes mag houden om nog een keer de Stoneman te rijden, dan is dat zéker de Supercaliber!”, zegt Frank. “Doe mij er dan ook maar eentje,” zegt Henk, “inpakken is niet nodig.” En het prijsverschil dan? Trek vraagt bijna tweeduizend euro meer voor de Supercaliber... “Mmh, dat is wel een dingetje”, vindt Frank. Met de Supercaliber 9.7 biedt Trek de gelegenheid om voor nét geen vierduizend euro in te stappen. Maar op dit prijspunt zit het gewicht van de Supercaliber wel ruim boven de 11 kilo en moet je je bovendien tevreden stellen met een allesbehalve geweldige Sram NX-aandrijflijn met 11-50t cassette. “Ook in dat geval zou ik tóch voor de Supercaliber gaan,” vindt Henk. “Daar ben ik tijdens deze Stoneman toch wel weer achtergekomen: ik ben gewoon een fully-man. En de Supercaliber is gewoon een hele fijne.”

Henk: “Ik zou altijd voor de Trek Supercaliber gaan. Daar ben ik tijdens deze Stoneman toch wel weer achtergekomen: ik ben gewoon een fully-man.”

Frank: “Mmm, als je budget beperkt is kan wat mij betreft de Trek Procaliber 9.8 misschien toch de betere keus zijn. Vooral als je je rondjes voor het grootste deel in Nederland rijdt. Maar als geld geen rol speelt zou ik zeker de Trek Supercaliber 9.8 nemen.”

“Mmm,” twijfelt Frank, “als je budget beperkt is kan wat mij betreft de Trek Procaliber 9.8 misschien toch de betere keus zijn. Vooral als je je rondjes voor het grootste deel in Nederland rijdt. Er wordt altijd gezegd dat al die aandacht voor het gewicht van een bike overdreven is, maar mijn ervaring is toch wel dat lichte bikes lekkerder rijden. Zéker xc-bikes. Het hangt er een beetje vanaf hoe ik me voel, maar als ik fit ben en goede benen heb is niks zo lekker als een uurtje stoempen op een vederlichte hardtail. Maar goed, als geld geen rol speelt zou ik absoluut de Trek Supercaliber 9.8 nemen. Dan heb je én én. Én een laag gewicht en een directe acceleratie én grip, controle en comfort. Wat wil je nog meer?”