Test | Sunrace MZ 1×12-groepset: 12-speed alternatief voor Shimano of Sram?

Tekst: Henk Boorsma // Foto’s: Arjan Kruik

Shimano, Sram en… Sunrace?

Oké, noem even alle merken die 12-speed aandrijflijnen maken en die beginnen met een S. Shimano natuurlijk. En uiteraard Sram. En dan? Voeg Sunrace ook maar aan dit rijtje toe. Niet dat deze Taiwanese onderdelenmaker ermee te koop loopt. Integendeel. Introduceren de Grote Twee hun nieuwe producten altijd met een hoop tamtam, bij Sunrace verschenen de 12-speed componenten vorig jaar heel stiekem en stilletjes zomaar op de website: de MZ 1×12-groepset. Ik liep er min of meer toevallig tegenaan op zoek naar een cassette, één van de producten waarmee Sunrace in de mountainbikewereld wél naam heeft gemaakt.

Sunrace biedt in principe een compleet systeem aan, bestaande uit derailleur, schakelaar, cassette, ketting en crankstel. Maar die laatste heb ik niet gemonteerd. De reden is dat Sunrace geen pressfit-trapaslagers bij z’n cranks kan leveren. En laat mijn Cube Stereo One22 nou nét zulke lagers nodig hebben. De bestaande lagers gebruiken was ook niet mogelijk, omdat die van Sram zijn en derhalve een andere asdiameter hebben. DUB noemt Sram die. Leuk hoor, al die ‘standaarden’!

Ik loop hieronder eerst de afzonderlijke componenten van de Sunrace MZ 1×12-groepset met je door. Daarna zal ik je vertellen hoe de groep is bevallen.

Derailleur

De fietswereld staat stijf van de patenten, dus wie een schakelsysteem op de markt wil brengen moet óf om al die patenten heen bouwen óf de portemonnee trekken en een bedrag afdragen aan de patenthouder. Dat wil zeggen; als die daar toestemming voor geeft. Geen idee hoe en wat Sunrace gedaan heeft, maar oppervlakkig bekeken heeft de MZ-1×12-derailleur wel iets van zowel Shimano als Sram. Het rolletje waarmee de kabel een hoek van een ruime negentig graden lijkt op dat van Sram, de frictiekoppeling die het klapperen van de kooi moet temmen heeft gelijkenissen met het systeem van Shimano.

Wat valt er verder op? De parallellogram steekt wat meer uit dan de evenknieën van Shimano en Sram. En de onderkant van de kooi loopt minder ver naar voren door, waardoor het onderste derailleurwieltje wat minder goed is beschermd tegen contact met stenen of wortels. Het gewicht is met net geen driehonderd gram hartstikke oké. Een Shimano XT-derailleur weegt iets minder, een Sram GX-derailleur weegt iets meer.

Versteller

De MZ-versteller maak je door middel van een klemband vast op het stuur. Een uitvoering voor directe montage op de klemband van de rem, zoals schakelaars van Shimano en Sram die bieden, ontbreekt bij Sunrace. Om de versteller te monteren moeten dus de rem en het handvat van het stuur afgehaald worden. Maar goed, dat is eenmalig en wat mij betreft dus te overzien. Lastiger is dat de vorm van de Sunrace-schakelaar niet aansluit op de vorm van de Magura-remmen op mijn Cube Stereo One22. Daardoor heb ik de remgrepen noodgedwongen suboptimaal – lees: iets te vlak naar mijn smaak – moeten positioneren. Dit is overigens eerder een Magura-probleem dan een Sunrace-probleem; ook de Sram SX-schakelaar die af fabriek op mijn Cube zit combineert niet goed met de remgreep van deze Duitse remmenmaker.

De werking van de Sunrace MZ-shifter is iets anders dan die van Shimano of Sram. Druk met je duim tegen de onderste hendel en je kunt tot drie kransen in één keer lichter schakelen. Met de bovenste hendel schakel je één krans per klik zwaarder. Je bedient deze hendel echter niet met je duim, maar met je wijsvinger. Shimano-rijders kennen dat wel. Echter, waar je bij Shimano de ketting met zowel je duim als met je wijsvinger naar een zwaarder verzet kunt dirigeren – 2-way release noemt Shimano dat principe –, daar kan dat bij de Sunrace MZ-versteller alleen maar met de wijsvinger.

Merk op: Sunrace heeft óók een MZ-versteller waarbij je met de duim álle schakelhandelingen verricht. Maar die heb ik helaas niet geprobeerd.

Cassette en ketting

De cassettes van Sunrace zijn inmiddels wel bekend, denk ik. Ze zijn een goed alternatief voor Shimano en Sram. Niet beter, maar wel minstens zo goed en voor schappelijke prijzen. De 12-speed, 11/51-tands Sunrace MZ-cassettte past op een gewone HG-body. Dat is een voordeel voor wie een wat oudere wielset heeft zonder Shimano Microspline-body of Sram XD-body. Maar een nadeel is het ook. De speciale bodies van Shimano en Sram maken het vanwege hun kleinere diameter mogelijk een extra kleine 10-tands krans te gebruiken. En met een 51- of 52-tands krans als grootste, kom je op een versnellingsbereik van meer dan vijfhonderd procent. Aangezien de kleinste krans op de Sunrace MZ-cassettte elf tanden heeft en de grootste 51, is het totale schakelbereik ‘maar’ 464 procent. Ik plaats die aanhalingstekens bewust, want met 464 procent kom je in Nederland natuurlijk nergens versnellingen tekort.

Over de cassette loopt een ketting uit eigen huis. In tegenstelling tot andere aanbieders van aftermarket-cassettes brengt Sunrace dus een compleet systeem. Ik heb er nog te weinig kilometers mee gereden om een definitief oordeel te vellen, maar vooralsnog lijkt de Sunrace-ketting niet onder te doen voor exemplaren van Shimano, Sram of KMC.

Nog even een opmerking over de cassette-passing: Sunrace biedt naast exemplaren voor een HG-body tevens 10/51-tands cassettes aan voor Sram XD- en Shimano Microspline-bodies.

Hoe bevalt Sunrace MZ 1×12?

Afstellen

Hoe moeilijk kan het zijn, een nieuw derailleursysteem aan een fiets hangen? Best wel moeilijk, zo blijkt als ik het originele 12-speed Sram SX-spul op m’n Cube Stereo One22 vervang voor de nieuwe onderdelen van Sunrace. De kettinglengte let namelijk heel erg nauw, meer nog dan bij de Sram NX-groep die origineel op de Cube Stereo zit. Om de juiste kettinglengte te bepalen heb ik de kettinglengte stapsgewijs met één schakel ingekort. Het probleem dat zich dan voordoet is dat de ketting óf de te lang óf te kort is. Bij een te lange ketting staat deze onvoldoende op spanning staat in het zwaarste verzet (de 11). Haal je er vervolgens nog een schakel af, dan is de ketting (bijna) te kort in het lichtste verzet (de 51).

Op de Cube zit af fabriek een 30-tands voorblad. Omdat ik vermoedde dat het probleem met het bepalen van de kettinglengte grotere voorbladen minder speelt én omdat ik die dertiger toch al veel te klein vond, heb ik een 34-tands voorblad gemonteerd. Het systeem is daarmee nog steeds behoorlijk kritisch op de lengte van de ketting, maar met een kettingschakel extra en met behulp van de B-schroef, heb ik het systeem uiteindelijk zodanig kunnen afstellen dat het in alle verzetten probleemloos draait.

Rijden

Ik heb al eerder langdurig met een Sunrace-cassette gereden, dus de eerste indruk verrast me niet. Het über-smeuïge gevoel van de Shimano’s Hyperglide+ haalt Sunrace niet, maar desondanks lijken de schakelhulpen in de kransen gewoon goed te werken. Als ik staand in de pedalen een heuvel aan het opstoempen ben en schakel, dan verplaatst de ketting zich snel, gewillig en zonder al teveel rumoer naar boven. Met uitzondering van de grootste krans, de 51. Soms kost neemt de ketting iets meer tijd om daar te komen. Nogmaals; dit is spijkers op laag water zoeken en bij schakelen in vlak terrein zijn de verschillen al helemaal marginaal. Desondanks blijft Shimano wel dé referentie.

Dat geldt ook voor het geluid; de Sunrace-ketting lijkt wat meer moeite te hebben met de schuine kettinglijn in het lichtste verzet. Maar behalve een akoestische oprisping lijkt dit verder geen consequenties te hebben. Ook bij achteruit trappen loopt de ketting er niet af, zelfs niet in de uiterste standen.

De bediening van de shifter is even wennen. Niet het opschakelen, dat gaat met je duim zoals bij alle andere schakelhendels. Maar wel het afschakelen, waarvoor je je de wijsvinger moet gebruiken. Je kunt er weliswaar redelijk goed bij, maar je moet wel een lichte weerstand in het hendeltje overwinnen voordat er wat gebeurt. Dat maakt het schakelen nét iets minder intuïtief, zeker als je snel meerdere verzetten wilt afschakelen. Want iedere krans omlaag is één klik. Plus: tegelijkertijd remmen én naar een zwaarder verzet schakelen kan niet. Een wijsvinger kan immers maar één ding tegelijk. Zoals ik hierboven al schreef: een duimschakelaar, die Sunrace eveneens in z’n assortiment heeft, zou mijn voorkeur hebben.

Stabiliteit

Toen ik de test op nasloeg die collega-tester Peter-Alexander in 2020 voor deze site geschreven heeft over een Sunrace MX-groep, zag ik dat hij een opmerking maakte over de te geringe weerstand van de frictiekoppeling in de derailleur. Hierdoor klapperde de ketting, zo vond hij, meer dan bij Sram- en Shimano-derailleurs. Mij is dat niet opgevallen, de frictiekoppeling op de Sunrace MZ-derailleur op mijn Cube houdt de ketting gewoon prima in toom. Misschien moet ik erbij vertellen, dat de actuele MZ-derailleur echt volledig anders is dan het MX-exemplaar dat Peter-Alexander toentertijd gebruikt heeft. Blijkbaar heeft Sunrace het ontwerp van z’n derailleurs sindsdien volledig omgegooid.

Conclusie

Sunrace MZ 1×12-groepset werkt gewoon goed. Snel, precies, betrouwbaar. Dat wil zeggen: als alles goed is afgesteld. Of meer precies: als de ketting exact juiste lengte heeft. Maar als de afstelling eenmaal goed is, heb je er geen omkijken meer naar. Prima spul dus. De vraag is dan wel: wie gaat een complete Sunrace MZ 1×12-groepset kopen? Als je een mountainbike koopt, dan zit er óf Shimano óf Sram op. En als er dan wat stuk gaat of versleten is, dan koop je een vervangend onderdeel van het merk dat al op je bike zit, toch? Dus of Sunrace MZ 1×12-groepset de potentie heeft een commercieel succes te worden, is nog maar de vraag. Eerste montage op nieuwe fietsen lijkt daarvoor toch wel een dwingende voorwaarde.

“Sunrace MZ 1×12-groepset werkt gewoon goed. Snel, precies, betrouwbaar. Prima spul dus. De vraag is wel: wie gaat een complete Sunrace MZ 1×12-groepset kopen?”

Licht je de afzonderlijke onderdelen eruit, dan verandert het plaatje. Zo is de derailleur is zeker een overweging waard. Dat kan prima; naast Sunrace’s eigen versteller werkt deze namelijk ook met trigger shifters van Sram. Sterker: ik ga de originele Sram SX-versteller weer terugplaatsen op mijn Cube. Die vind ik vanwege het duim-duimschakelen fijner dan de pendant van Sunrace met duim-wijsvingerbediening.

En dan is er natuurlijk de cassette, waarmee je achterwielen met een ‘oude’ HG-body kan voorzien van een kwalitatief hoogwaardige 12-speed cassette. Want ere wie ere toekomt: de Sunrace MZ 1×12 is echt wel een paar niveautjes beter dan de originele Sram NX-cassette op mijn Stereo! Beter op alle fronten: gewicht, stijfheid, slijtvastheid, optiek. Met als bonus dat je de kleinste , snelst slijtende kransen, de 11, 13 en 15, voor een schappelijke prijs kunt vervangen voor nieuwe. Zo gaat deze cassette nog langer mee.