Tekst: Jeroen van den Brand // Foto’s: Arjan Kruik
Trek Fuel EXe: all-mountain e-mtb
Toegegeven: hoewel de modelnamen bij Trek het vaak lang volhouden, is hun plaats binnen het programma nogal eens aan verschuiving onderhevig. De Fuel EX van de jongste generatie heeft achteraan 130 mm en vooraan 140 mm veerweg en is een echte allrounder. Nu is er echter ook de Fuel EXe. Juist, met de ‘e’ van e-bike. En die heeft vooraan 150 mm en achteraan 140 mm veerweg. Net als zijn analoge tegenhanger rolt de Fuel EXe op 29” wielen en deze (e-)trailbike neergezet als een alleskunner.
Uiterst compacte middenmotor en accu
Het meest opvallende is eigenlijk wat níet opvalt: de motor en de accu. Want werp een snelle blik op de nieuwe Fuel EXe en je ziet op het eerste gezicht niet eens dat het een mountainbike is mét trapondersteuning. Het idee achter de motorisering van de Fuel EXe: een compacte motor en kleine accu leveren een lichtere bike op, die daardoor ook minder ondersteuning hóeft. De Harmonic Pin Ring (HPR) motor en accu van het Duitse bedrijf TQ hebben samen een systeemgewicht van 3.900 gram. Ter referentie: Shimano’s EP8-motor weegt alleen al 2.600 gram. De Bosch Performance Line CX-motor weegt zelfs 2.900 gram. Trek claimt voor het topmodel van de Fuel EXe een gewicht van 18,4 kg. En dat is inderdaad een pak lichter dan ‘high power’ e-mountainbikes. En… dat merk je. Maar daarover later meer.
Een kleine motor en compacte accu resulteren echter ook in minder ondersteuning en een kleinere actieradius. De HPR50-motor – gepositioneerd rond de trapas – levert slechts 50 Nm kopppel. Dat is 35 Nm mínder dan je bij middenmotoren krijgt op reguliere mountainbikes. En waar je op zo’n dikke e-mtb tegenwoordig minimaal een 720 Wh accu hebt, heeft Trek de Fuel EXe een exemplaar met een capaciteit van ‘maar’ 360 Wh. Dat is dus flink kleiner. En… dat merk je. Maar daarover later meer. Een in de bidonhouder te monteren range-extender geeft je eventueel nog eens 160 Wh extra. Daarmee verleng je het bereik van de accu in onderbuis – goed voor 2 tot 5 uur – met zo’n 40%.
TQ HRP50 motor
Het hart van deze nieuwe Fuel EXe is de trapasmotor van TQ. TQ Group is een elektrotechnische ontwikkelaar en producent uit München en ze hebben een motor ontwikkeld die zeer stil is.
 |
De crux zit hem in de overbrenging tussen de motor en de trapas die ze ‘Harmonic Pin Ring’ noemen. Waar in andere middenmotoren meerdere tandwielreducties toegepast zijn, past TQ een harmonic drive toe. In feite is dit een grote ring met binnenvertanding, met daarbinnen een tandwiel dat slechts een stukje kleiner is. De truc is alleen dat-ie aan de binnenkant van het grote tandwiel ‘rondwarrelt’ (zie video hieronder). Daardoor ontstaat een relatief grote overbrengingsverhouding. Echter weer niet zo groot als bij andere middenmotoren met meerdere tandwieltrappen. De motor van TQ draait dus ook minder snel dan bij concurrerende systemen. Samen met de speciale tandvorm in de harmonic drive-overbrenging produceert deze middenmotor-constructie aanzienlijk minder geluid. Trek claimt niet alleen een lagere geluidsproductie in decibel, maar óók dat het type geluid meer eenduidig en minder scherp is. En daardoor ligt het simpelweg ‘beter in het gehoor’ – zover je het al waarneemt.
ABP vering
Bij de Fuel EXe past Trek zijn beproefde ABP (Active Braking Pivot) veersysteem toe. Meest kenmerkende van dit veersysteem is dat het scharnierpunt tussen liggende en staande achtervork samenvalt met de achternaaf. Hiermee wordt voorkomen dat de achtervering verhardt tijdens het remmen. En dat betekent in theorie dat je méér controle behoudt bij het afdalen.
Dankzij de compacte motor is het hoofdscharnierpunt van de achtervering geplaatst daar waar je het wil hebben voor trapefficiëntie: ongeveer aan de omtrek van het kettingblad. En ook de achtervorklengte bij de Fuel EXe is door de compacte motor nauwelijks groter dan bij de 100% spierkrachtaangedreven Fuel EX.
Geometrie
De Fuel EXe is niet alleen vanwege de motor en accu een andere bike dat de reguliere Fuel EX. Zoals gezegd heeft de Fuel EXe vooraan méér veerweg, maar ook de geometrie is op cruciale punten echt anders. Daarbij meteen opgemerkt dat – dankzij de compacte TQ-motor – de achtervorklengte nauwelijks anders is dan die bij zijn analoge stalgenoot. De stuurhoek is met 64,7º in de laagste stand van van de Minolink (Treks flipchip) in de hevel van het veersysteem ruim een graad vlakker dan bij de Fuel EX. De reach is vergroot. Ook de zitbuis is rechter gezet en staat inmiddels op een steile 76,7º. Door de Minolink in de hoogste stand te zetten zet je de fiets circa 0,4º tot 0,6º rechterop, afhankelijk van de framemaat, terwijl de trapas in dat geval zo’n 7 mm hoger komt te staan.
 |
6 Fuel EXe modellen
Trek levert de Fuel EXe in zes verschillende uitvoeringen. Die hebben allemaal hetzelfde OCLV (dus carbon) frame, waarbij óók de staande en liggende achtervork van carbon zijn. Oók de TQ HPR50-motor en 360 Wh-accu vind je alle zes de modellen terug. Je hebt de Fuel EXe vanaf € 6.499. Bovenaan het programma staat de Fuel EXe 9.9 XX1 AXS, die op een Euro na € 15.000 kost! Bij alle modellen, op de instapper na, kun je binnen het Project One van Trek nog kiezen uit diverse kleuren.
Spelen in driedimensionale speeltuin
De eerste en meteen meest veelzeggende rit met de Fuel EXe 9.9 XX1 AXS die ik van Trek enkele weken geleden ter test kreeg, was op de rode route in het Rijk van Nijmegen. Deze Nijmegenroute kent nauwelijks een vlak – of zelfs recht – pad. Het is een enorme driedimensionale speeltuin, waar – zo bleek snel – deze lichtgewicht e-mountainbike erg vermakelijk is.
Dit topmodel in de maat S weegt, inclusief een setje Time Atac 8-pedalen, 18,5 kg. Dat is weliswaar méér dan menig all-mountainbike zónder trapondersteuning, maar het is merkbaar lichter dan een reguliere e-mountainbike. De 50 Nm koppel die de TQ-motor levert, geeft merkbaar ondersteuning (duh..), maar die is net wat subtieler dan bij een standaard e-mtb. Dat is zelfs merkbaar in de derde en maximale ondersteuningsstand die je via de druktoets naast het linker handvat kunt selecteren. Een open deur zo groot als die van een vliegtuighangar uiteraard. Maar het doet niets af aan de bijzondere gewaarwording. Want de combinatie van het lagere – of laat ik zeggen ‘beter handelbare’ – gewicht én de niet extreme duw die het achterwiel van de motor krijgt, levert een e-mountainbike die veel méér voelt als een gewone mountainbike. Maar dan één waarbij je gewoon iedere dag superbenen hebt.
“Waar een conventionele e-mtb je (vooral bergop) nog al eens uit de bocht wil duwen door (te)veel vermogen op het achterwiel, of even zo goed bergaf door zijn extra massa, blijft dat gevoel bij de Fuel EXe achterwegen. Dus in plaats van vaak een passagier ben je op deze lichtgewicht e-trailbike full-time piloot.”
Trek heeft de Fuel EXe ook veel pop mee kunnen geven. Wat ik daarmee bedoel is dat de vering veel tegendruk geeft, ondersteuning dus. Je wordt dus vanzelf gemaand méér actief bezig te zijn. Elke wortel of lip wordt vanzelf een lanceerplek om de Fuel EXe het luchtruim te laten kiezen. Samen met de niet overdadige trapondersteuning komt dat veergedrag erg harmonieus samen in een speels en – bij gebrek aan een beter woord – ‘geëngageerd’ rijgedrag zoals bij een fiets zónder trapondersteuning. Waar een conventionele e-mtb je (vooral bergop) nog al eens uit de bocht wil duwen door (te)veel vermogen op het achterwiel, of even zo goed bergaf door zijn extra massa, blijft dat gevoel bij de Fuel EXe achterwege. Op deze lichtgewicht e-mtb voel je je nooit passagier, je bent altijd zelf de piloot.
Heel… erg… stil
Wat in het geval van de Trek Fuel EXe nog eens extra meespeelt in de perceptie superbenen, is het nagenoeg ontbreken van geluid. In zijn persbericht gaat Trek prat op de stille loop van de TQ-motor en laat allerlei metingen zien die dat onderschrijven. De getallen zeggen me echter bijzonder weinig. Het resultaat telt en ik kan niets anders dan beamen dat de Fuel EXe bizar stil is.
Slechts op de asfaltweg naar de route toe hoor je de motor iets zoemen. Maar het motorgeluid komt nauwelijks boven het geluid van de banden uit. Eenmaal offroad valt het zachte gezoem zo goed als volledig weg tegen alle andere rijgeluiden. En zeker tegen de vele ‘yeah!’s en andere krachttermen die ik maar moeilijk kon onderdrukken in de talloze doordraaiers, krappe bochten en jumps van de Nijmeegse mountainbikeroute die gemakkelijk, gecontroleerd en vooral lekker snel aan elkaar te rijgen bleken op de Fuel EXe.
TQ-motor-regeling: vlot, maar niet altijd
Het aandrijfsysteem van TQ heeft drie ondersteuningsstanden. De eerste stand is prima voor gezapig rechtuit rijden en lang (niet steil) klimmen. De middelste stand vind ik goed passen bij toertempo op routes in geaccidenteerd terrein. De TQ HPR50-motor geeft dan een relatief egale ondersteuning zonder extreme duwtjes. Die zijn er wel wat in de derde stand, waarbij je dus ook maximale trapondersteuning hebt. Die maximale stand vind ik dan ook erg goed passen bij lekker actief raggen.
Het valt me bij die maximale ondersteuning wel op, dat de motor minstens een halve slag van de cranks nodig heeft, voordat-ie weer ondersteuning levert. Ook al levert de motor ‘maar’ 50 Nm koppel, je merkt vooral als het er niet is. En dat is precies bij het uitkomen van een kombocht, waar je kort je benen stil houdt, om vervolgens de bocht weer uit te accelereren. De motor komt er dan nét te traag in om de snelheid van vóór de bocht meteen weer op te pakken.
Trek Central app
Trek en TQ hebben samen de motorregeling afgestemd, maar die is via de Trek Central app wel volledig te personaliseren. Helaas was die app vóór de officiële lancering nog niet beschikbaar. Ik wil daar in de komende periode nog wel wat mee spelen, al vermoed ik dat het voorgenoemde punt van het oppakken van de motor er niet mee op te lossen is. Dat is vooral een kwestie van de metingen (trapsnelheid én kracht) die de regeling nodig heeft om te bepalen wanneer en hoeveel de motor moet bijzetten.
De motorregeling komt me verder gedegen over. Het gebied tussen in- en uitschakelen zo rond de 25 km/u is subtiel. Ook de reactie op harder of zachter trappen is in alle drie standen gewoon snel en intuïtief. Ik heb het TQ-systeem nog niet kunnen betrappen op onverwachte reacties zoals net even te lang doorduwen of grillig reageren op sterk wisselende pedaal-input.
Accuduur
Volledig leeg heb ik de 360 Wh accu in de onderbuis van de Trek Fuel EXe nog niet gereden. Trek belooft een rijtijd van 2 tot 5 uur, wat natuurlijk volledig afhankelijk is van je rijstijl, de gekozen mate van trapondersteuning, je gewicht, de weersomstandigheden en het terrein. Mijn testrondjes op rondjes met hoogteverschil, met altijd maximale trapondersteuning, zijn tot dusver niet langer dan 1,5 uur geweest. Telkens was er nog voldoende over (circa 20-25%) om niet meteen in paniek te hoeven raken.
Wat ik overigens daarbij erg fijn vind is dat Trek en TQ op het display in de bovenbuis zowel een percentage als rijtijd aangeven. Met slechts één van beide getallen blijft het vaak toch teveel gissen hoe nauwkeurig het is. Beide getallen in beeld én hoe ze dus veranderen naarmate je doorrijdt, geeft véél meer gevoel bij je werkelijke rijbereik.
Opladen van de accu gaat overigens erg vlot. Tot dusver heeft-ie nooit langer dan 2,5 uur aan het stopcontact moeten hangen.
Gebalanceerde geometrie
Met 64,7º is de balhoofdshoek bij deze Fuel EXe nog eens ruim een graad vlakker dan bij de reguliere Fuel EX die ik eerder testte. Ook de reach is iets groter en de stack hoger. De effectieve zitbuishoek is met 76,7º behoorlijk steil. De zit is dus vrij rechtop, maar door dit alles staat er toch voldoende druk op het voorwiel. En ik vond het dan ook opvallend hoe de Fuel EXe met zijn luie stuurhoek ook op lage snelheden gemakkelijk door krappe passages te sturen is.
De rechte zit heeft ook als gevolg dat het voelt alsof je de Fuel EXe bij zijn nekvel vast hebt. Op de meest technische paadjes is-ie daardoor nog altijd gemakkelijk en zonder al te extreme body language van richting te veranderen. Het lagere gewicht ten opzichte van een dikke e-mountainbike valt hier net zo goed op als het tegenovergestelde. Oftewel dat het extra gewicht ten opzichte van een analoog exemplaar juist niet zo opvalt. Harmonieus en gebalanceerd zijn ook hier wat mij betreft dus de sleutelwoorden.
“De rechte zit heeft ook als gevolg dat het voelt alsof je de Fuel EXe bij zijn nekvel vast hebt. Op de meest technische paadjes is-ie daardoor nog altijd gemakkelijk en zonder al te extreme ‘body language’ van richting te veranderen.”
Conclusie
Trek voegt zicht met de Fuel EXe toe aan het (nog korte) rijtje fabrikanten die lichtgewicht e-mountainbikes neerzetten, die niet alleen dankzij het lagere gewicht, maar óók de mindere mate van trapondersteuning véél meer rijden als reguliere mountainbikes. Ze geven je de indruk altijd superbenen te hebben, terwijl de rijervaring niet extreem afwijkt van een gewone mountainbike. En Trek gaat daarin met Fuel EXe dankzij de ongekend stille motor van TQ nog een flinke stap verder. 50 Nm assistentiekoppel betekent echter wel dat je zelf aan de bak moet. Hij past dan ook veruit het beste bij mountainbikers die er een actieve rijstijl op nahouden en vooral trapondersteuning willen om zich niet continu leeg te rijden in de beklimmingen.
“Het relatief lage gewicht en de geometrie van de Fuel EXe komen erg mooi samen en geven een erg gebalanceerde en méér betrokken rijevaring die ik niet eerder op een andere e-bike had. De TQ-motor zou alleen nét wat vlotter moeten oppakken wanneer je lekker aan het raggen bent.”
Het relatief lage gewicht en de geometrie van de Fuel EXe komen erg mooi samen en geven een erg gebalanceerde en méér betrokken rijevaring die ik niet eerder op een andere e-bike had. De TQ-motor zou alleen nét wat vlotter moeten oppakken wanneer je met de maximale trapondersteuning lekker aan het raggen bent. Juist door het ontbreken van geluid en de verder goed gedoseerde ondersteuning, is het ietwat laat oppakken van de TQ-motor het enige waardoor je af en toe nog herinnert wordt dat je superbenen uit een accu komen.
Oh ja… en dat gapende gat op je rekening, wanneer je voor de XX1 AXS-versie het exorbitante bedrag van bijna € 15.000 hebt betaald…
Trekt op niks… ben meer dan 20 jaar met Treks rondgehobbeld en van het moment dat ik ful suspencion ben gegaan Trekt geen enkele fiets op iets, alleen maar miserie en heel duur in onderhoud plus garantie… vergeet het maar. Pot op Trek.