Test | WTB CZR i23 carbon gravelbike wielen: uitblinkers in bescheidenheid

Tekst: Jeroen van den Brand // Foto’s: Arjan Kruik & Jeroen van den Brand

WTB: wielen, want ook banden

Slechts weinig onderdelenfabrikanten kunnen bogen op zo’n rijke geschiedenis als Wilderness Trail Bikes (WTB). Het merk werd in 1982 opgericht door fietsvrienden Charlie Cunningham, Steve Potts en Mark Slate. Zowel Potts als Cunningham bouwden destijds al frames, respectievelijk in staal en aluminium. Cunningham was zelfs een van de eersten die experimenteerde met aluminium, en de framegeometrie die hij eind jaren ’70 bedacht, werd in de jaren ’90 dé standaard. Onder de vlag van WTB ontwierpen ze innovatieve producten zoals de Roller Cam-remmen en Grease Guard-naven met smeernippels. Tegenwoordig staat het merk vooral bekend om zijn zadels en banden.

WTB ontwikkelde niet alleen voor zichzelf, maar ook voor anderen. De beroemde Ground Control-mountainbikeband van Specialized werd bijvoorbeeld ontworpen door Cunningham, met de naam bedacht door zijn vrouw, Jacquie Phelan.

Hoewel Potts en Cunningham niet langer meer betrokken zijn bij het merk, is de pioniersgeest gebleven. Zo was WTB de eerste fabrikant die in 1999 een 29 inch-band ontwikkelde voor de monstercrossers van Wes William van Willits Bikes. Gary Fisher zag die grote diameter voor mountainbikes ook wel zitten. Leuk weetje: Fisher liet z’n stalen prototype 29er mountainbikeframe door Steve Potts bouwen. WTB is daarmee cruciaal geweest in het succes van de grote wielen. Ze lijken een neus te hebben voor trends, want WTB was rond 2012 ook één van de eerste die banden voor gravelbikes ontwikkelde.

Wie nu naar het aanbod van WTB kijkt ziet niet minder dan elf verschillende gravelbanden in diverse uitvoeringen. En sinds een paar jaar is het merk terug op de markt met velgen en complete wielen. Ik ben sinds het vroege voorjaar op pad met de carbon CZR i23-gravelwielen om te zien wat WTB in huis heeft.

Opbouw carbon WTB CZR i23-gravelwielen

Het getal in de benaming geeft al een belangrijke eigenschap prijs: de carbon WTB CZR i23-velgen hebben een binnenbreedte van 23 millimeter. Het haakloze, tubeless-ready velgprofiel is daarbij 24 millimeter hoog en in dwarsdoorsnede asymmetrisch. Dat wil zoveel zeggen dat de spaken uit het midden staan ten opzichte van de dwarsdoorsnede van de velg. Een ontwerpaspect om de asymmetrische flensafstand bij zowel voor- als achternaaf iets te compenseren. Hierdoor staan de spaken links en rechts in beide wielen onder een meer gelijke hoek. Meerdere fabrikanten passen dit toe om dat een meer gelijke hoek resulteert in een meer gelijke spaakspanning en dát draagt op zijn beurt weer bij aan de duurzaamheid van de wielen.

De velgen zijn extern verstevigd rondom de spaakgaten. Of juist verjongd tussen de spaakgaten in; het is maar net hoe je het bekijkt. Materiaal daar waar nodig voor sterkte en weggelaten waar het kan. Als gevolg zijn deze velgen met 331 gram (voor de 24-gaats versie) behoorlijk licht.

24 en 28 spaaks

Enigszins bijzonder is dat WTB de CZR i23-gravelwielen in twee smaken aanbiedt. Namelijk met 24 twee keer gekruiste spaken of met 28 drie keer gekruiste spaken. In beide gevallen zijn dat telkens Wing 21 aerospaken van Pillar. Voor beide versies geeft WTB een maximaal rijdersgewicht van 120 kilogram aan. Maar de 28-spaaks versie is volgens WTB de betere keuze voor de zwaardere en/of meer agressieve gravelbikers, al dan niet bepakt en bezakt. Ze zijn namelijk door het grotere aantal spaken in hoogte iets stijver. Omdat ik mijn gravelbikes nooit als pakezel gebruik, koos ik voor de 24-spaaks versie.

De wielen zijn qua opbouw redelijk standaard, met traditionele spaakflensen en spaken met een gebogen kop. WTB past bij de CZR i23’s de eigen (…) Frequency-naven toe. Die draaien op afgedichte industriële cartridge-lagers. Daardoor zijn ze onderhoudsarm, zoals in feite alle naven met dit type lager. De vrijloop werkt met zes pallen die per drie uit fase staan. Ik tel circa 74 klikjes per omwenteling wat neer komt op een aangrijphoek van minder dan vijf graden.

Op mijn weegschaal wegen de wielen 1.396 gram. Dat is inclusief de door WTB aangebrachte extra nylon strip in het midden van het velgbed en het eveneens al aangebrachte tubeless velglint. Inclusief de twee tubeless-ventielen komt het gewicht nipt boven de 1.400 gram uit. Niets exorbitants, maar prima waarden voor een set gravelbike wielen die 1.449,90 euro kost.

Montage

Een fabrikant die zowel banden en velgen maakt moet kunnen instaan voor een perfecte passing. Ik heb de CZR i23 gravelwielen gereden met WTB’s Riddler en Vulpine-banden in 45 en 40 millimeter breedte. En in alle gevallen kan in beamen dat dit luchtdichte en bedrijfszekere combinaties oplevert. Zelfs bij drukken zo laag als 1,5 bar gecombineerd met lomp stuurgedrag blijft alles netjes op de velg zitten.

WTB monteert een nylon strip in het laagste deel van de velg. Daarmee worden de spaakgaten extra afgedicht. Dat laagste deel van de velg heb je vooral nodig om een band in eerste instantie om de velg te krijgen. En dat is bij de CZR i23 gravelwielen iets meer geworstel. Meermaals riep ik de hulp in van een bandenlichter. Eenmaal beide hieldraden in de centrale geul, gaat op de velg ‘ploppen’ van de band zelfs met een vloerpomp gekoppeld aan presta-ventielen juist betrekkelijk gemakkelijk. Al gaat telkens één zijde van de band iets minder overtuigend naar z’n plek. Het is ook precies deze kant die vervolgens bij het afnemen het strakst op z’n plek blijft. Door het asymmetrische velgprofiel is één van de schouders in het velgprofiel namelijk breder. En die zorgt daarmee dus voor een grotere houvast op de hieldraad.

Gravelen in het binnenland

Een interne velgbreedte van 23 millimeter lijkt inmiddels al weer achterhaald; 25 millimeter is inmiddels de standaard. En voor sommige is zelfs dát nog te smal. Hoe dan ook, als ik naar het geheel bekijk van velg én band, dan heb ik niet de indruk dat ik met 23 millimeter iets tekort kom. Alle banden die ik heb geprobeerd, vormen mooi op deze velg, waardoor het profiel rechtuit én bij het sturen goed z’n werk kan doen. Andersom heb ik de WTB Riddlers, waar ik veruit de meeste kilometers mee heb gereden, inmiddels op velgen gemonteerd met een binnenbreedte van 25 millimeter. En eerlijk gezegd kan ik geen verschil opmaken in die twee millimeter interne velgbreedte.

“Wat ik wel kan zeggen is dat de wielen niet zo ‘doods’ aanvoelen als sommige gravelwielen die mede dankzij veel hogere velgen óók in hoogte zeker stijver zijn…”

Terug naar de CZR i23’s; WTB claimt dat deze wielen verticaal vergevingsgezind zijn. Niet dat ik die claim onderuit ga redeneren met steekhoudende argumenten. Maar even zo goed kan ik ze niet onderstrepen, want het effect is buiten een laboratorium niet echt te meetbaar. En voelen dan? Laten we realistisch blijven: daarin maskeren de 45 millimeter banden waarmee ik het meeste rij, gewoonweg te veel. Zeker op de lage spanningen (1,6-1,8 bar) waar ik doorgaans mee rij, dempen zulke banden veel méér dan een velg of frame ooit kan. Wat ik wel kan zeggen is dat de wielen niet zo ‘doods’ aanvoelen als sommige gravelwielen die mede dankzij veel hogere velgen óók in hoogte zeker stijver zijn, of bijvoorbeeld de peperdure Cadex AR-gravelwielen met hun carbon spaken, die gewoonweg (te) hard zijn.

Met een vrijloophoek van circa vijf graden pakt de achternaaf lekker vlot op bij het aanzetten. En ook het stuurgedrag is aangenaam direct. Nee, lang niet zo direct als de net al benoemde Cadex AR-wielen. Die gravelwielen zijn echter in alle richtingen kneiterstijf en de WTB CZR i23 wielen zijn wat mij betreft veel meer en vooral gunstiger gebalanceerd in het spectrum van stijfheid en vergevingsgezindheid.

Gravelen in het buitenland

Sinds ik de WTB CZR i23 wielen uit hun doos haalde, heb ik ruim 1.600 kilometer met ze afgelegd in binnen- en buitenland. Van relatief egale grindpaden en karrensporen tot mountainbikeroutes met boomwortels (ja, hoewel zeldzaam, bestaan die gelukkig nog). Maar deze carbon gravelwielen zijn ook stevig aan de tand – of velgrand, liever – gevoeld in het Engelse Peak District. Ik heb daar een aantal routes gereden die door lokalen aangemerkt zijn als mountainbikeroute. Het formaat stenen dat ik tegenkwam gaf ook wel de hint waarom de Peaklanders deze paden als zodanig aanmerken. De mountainbiker is maar moeilijk uit me te slaan en heb m’n gravelbike er toch overheen/doorheen gemanoeuvreerd. Meermaals ging dat gepaard met het onmiskenbare geluid dat er tussen de steen en de velg nauwelijks nog andere materie kon bestaan.

De velgranden zijn niet specifiek afgeplat of voorzien van een profiel dat sommige fabrikanten van carbon velgen expliciet toepassen om snakebites te voorkomen. Niettemin heb ik nooit lek gereden. Nu zegt dat ook iets over de WTB Riddlers die ik om velgen had zitten, maar toch ook behoorlijk wat over de carbon velgen van de CZR i23-wielen. Want ondanks overduidelijke steen-velg-aanvaringen is er niets aan de omtrek van de velgen te zien. Links en rechts zijn er inmiddels op zijkanten van de velgen wel wat battle scars van mijn buitenlandse, buitengraveliaanse escapades terug te vinden. Maar als je het verhaal alleen op basis van de velgranden zou optekenen, zou je denken dat de wielen vers uit de handen van de wielenbouwer komen.

Duurzaamheid

Met 1.600 kilometers achter de rug is natuurlijk geen sluitend antwoord te geven over de duurzaamheid van deze wielen. Maar vooralsnog staan alle signalen op groen. De spaakspanning is – ondanks redelijk wat rake klappen op de velgen – dik in orde en de wielen zijn nog altijd kaarsrecht. Vanaf de eerste tot de inmiddels zestienhonderdentweeëntwingste kilometer zijn de wielen stil; geen ge-‘ploink-ploink’ van spaken die zich zetten of een pal in de vrijloop die zich verslikt. Ook het lagerwerk draait smeuïg en de afdichtingen lijken prima bestand tegen zowel de stoffige omstandigheden van de voorbije zomermaanden als de moessonregens van het voorjaar.

Eén van de aspecten om carbon wielen te overwegen is hun duurzaamheid. Carbon wielen kunnen in de regel veel beter tegen een stoot en zijn om die reden vaak een veel langer lever beschoren. Het vertrouwen daarin vanuit de fabrikant wordt onderbouwt met de garantie die men geeft. Bij WTB zijn ze daarin voor de CZR i23’s vrij duidelijk: je krijgt levenslange garantie op de velg op breuk tijdens gebruik. Ja, dat is inclusief breuk door valpartijen. Ben je gewoon lomp en ben je er met de auto overheen gereden of zijn ze gesmolten door de uitlaat van je auto tijdens het filerijden? Dan wil WTB je alsnog tegemoet komen door een vervangende velg met 50 procent korting aan te bieden. Het zijn dit soort bepalingen die in mijn optiek een belangrijk onderdeel van je overweging moeten zijn bij de keuze voor een set carbon wielen.

Conclusie

Om nou te zeggen dat er maar weinig keuze is aan wielen vandaag de dag? Nou nee. Het tegendeel is waar en dat op zichzelf kan de keuze alleen maar moeilijker maken. Hoe passen de WTB CZR i23-gravelwielen in het enorme aanbod? Ergens in het midden. Net als het uiterlijk geldt dat ze in al hun eigenschappen bescheiden zijn. Maar met een prijs van 1.450 euro en een gewicht van net geen 1.400 gram bieden ze in mijn optiek gewoon waar voor je geld.

Met 23 millimeter lijkt de interne velgbreedte inmiddels aan de verkeerde kant van het gemiddelde te zitten. Maar zolang je geen ambities hebt om met 50+ millimeter brede banden van je gravelbike een mountainbike te maken, ga je met de CZR i23-velgen écht geen te smalle exemplaren hebben. Qua lagerwerk en bouwkwaliteit heb ik geen enkele reservering. Ze zijn degelijk gebleken en gaven mij veel vertrouwen bij het rijden over paadjes in het Peak District. Paadjes waarbij de gravel groter was dan pompoenen op de lokale country fair. WTB is daarbij ook zeker van de zaak, want de garantievoorwaarden zijn ruim. En dat is zelfs bij duurdere carbon wielen niet zomaar een gegeven.

“Een laag gewicht, sterke velgen en degelijke kwaliteit naven? Op al deze aspecten scoren de WTB CZR i23 gravelwielen gewoon goed.”

Wat is er belangrijk bij een set wielen om een waardige upgrade voor je gravelbike te zijn? Een laag gewicht, sterke velgen en degelijke kwaliteit naven? Op al deze aspecten scoren de WTB CZR i23’s gewoon goed. Ze zijn goedkoper dan de ENVE AR25’s waar ik een tijd terug mee reed en in algemeen overkomen redelijk dezelfde eigenschappen hebben. Ze zijn goedkoper én lichter dan de Fulcrum Rapid Reds waar collega Arjan enthousiast over was, maar waar de garantie van bijzonder mager is. Als je daarbij ook nog eens de prijs in ogenschouw neemt én de garantievoorwaarden waarmee WTB in feite z’n vertrouwen onderstreept in de kwaliteiten van de carbon velgen, dan zijn de CZR i23 gravelwielen in mijn optie zelfs een erg goede propositie.