Test | X-Fusion Revel upsidedown voorvork: Is ondersteboven beter?

Tekst: Sebastiaan Kruik // Foto's: Arjan Kruik

Onbekend, maakt onbemind

Wellicht de meest spraakmakende voorvork van het vorige decennium was de RS-1 upside-down (USD) voorvork van Rock Shox. Maar min of meer tegelijkertijd kwam X-Fusion met de Revel. Ook een onderstebovenvork, maar in tegenstelling tot de RS-1 niet voor xc-knallers, maar voor trail- en allmountain-bikes. Ondanks z’n fijne rijeigenschappen is die RS-1 inmiddels weer uit het assortiment van RockShox verdwenen, maar de X-Fusion Revel is nog steeds te koop. Via de Nederlandse importeur Bikesuspension kon ik de afgelopen zomermaanden over een exemplaar beschikken. “Zo’n goede vork!”, verzekerde Twan van Dijck van Bikesuspension me. “Echt een gevalletje onbekend-maakt-onbemind.”.

Waarom ondersteboven?

In eerste instantie zou ik de Revel in een Giant Trance rijden, met 150 mm veerweg. Maar toen die kleinwielige Trance na een crash noodgedwongen plaats maakte voor een Trek Fuel EX met grote wielen, moest de veerweg van de Revel gereduceerd worden tot 140 mm. Jammer, maar hoe erg kan het zijn, een centimetertje minder? Dat pakte in de praktijk toch iets anders uit, maar daarover later meer. Want eerst dit: waarom zou je überhaupt een vork willen rijden die op zijn kop staat?

Onder andere omdat dankzij deze bouwwijze de dichtingen van de vork altijd goed gesmeerd worden, waardoor – in theorie – de vork soepeler aanspreekt. Daarnaast is bij deze constructie de onafgeveerde massa lager, waardoor – ook weer in theorie – de demper z’n werk beter kan doen. Maar waarom is dan niet iédere vork een USD-vork? Dat heeft te maken met het gegeven dat het lastig is een lichte onderstebovenvork te maken die toch voldoende torsiestijf is; de vorkpoten zijn immers niet met een brug met elkaar verbonden. X-Fusion loste dit bij de Revel op drie manieren op: een (gepatenteerd) intern geleidesysteem dat verdraaien van de onderpoten tegengaat, superdikke buitenpoten bij de kroon (Ø 48 mm) en een dikke 20 mm steekas. Dat zou de stijfheidswaarden op een bovengemiddeld hoog niveau brengen – óók in vergelijking tot een conventionele vork. Met een gewicht van 2.050 gram schoon aan de haak is 'ie bovendien niet uitzonderlijk zwaar voor een trail- en allmountain-vork.

Luchtveer en Roughcut HLR-demper

Nu ik het toch over de techniek heb: in de linker poot is de luchtveer ondergebracht. Net als bij veel reguliere vorken werkt die met een grote positieve en een kleinere negatieve luchtkamer die tegelijkertijd met het ventiel bovenop de kroon gevuld worden. Rechts zit de Roughcut HLR-demper. Klinkt ingewikkeld, maar je kunt deze demper ruwweg vergelijken met de Charger cartridge-demper van RockShox, inclusief net zo’n rubber balg. De knop voor het instellen van de uitgaande slag, de rebound, vind je onderaan de rechter vorkpoot. Bovenop zitten twee draaiknoppen voor het instellen van de highspeed- en de lowspeed-compressiedemping.

O ja, het wiel

Nog even een opmerkingen over de steekas. Die heeft dikker-dan-gebruikelijke maat van 110 x 20 mm. Dat was een ruim een decennium terug een courante asmaat. Maar de immer naar nieuwe standaarden neigende fietsindustrie heeft op een gegeven moment besloten dat 110 x 15 mm echt een véél betere maat is. Het waaróm heb ik nooit begrepen, maar wie ben ik om de wijsheid van de fietsindustrie in twijfel te trekken...? Lang verhaal kort: het is best lastig om een wiel te vinden dat probleemloos in de Revel past. Gelukkig had ik nog een paar oude Roval-wielen aan het plafond van mijn werkplaats hangen, met naven die met een heel pakket aan asdoppen op zo’n beetje álle asstandaarden aangepast kunnen worden. Als jij niet zulke handige wielen hebt hangen en je wel een Revel wilt rijden, ontkom je dus niet aan een nieuw voorwiel!

De Revel is geen RS-1

Ik heb de Revel voornamelijk in het buitenland gereden. De drie-landen-endurotrails boven de Reschensee, de trails op de flanken van de Corviglia boven St. Moritz en de strada militaire in het Italiaanse/Zwitserse grensgebied boven het Comomeer. Eerst maar even het hoofdstukje stijfheid; want dat zou bij upside-down voorvorken een ding zijn. Althans, de torsiestijfheid, want door de oversized kroon is de stijfheid van voor naar achteren bij upside-down vorken over het algemeen gewoon prima. Althans, dat was bij de RockShox RS-1 zo, want met andere onderstebovenvorken heb ik geen ervaring. En ja, die RS-1 was inderdaad niet bepaald torsiestijf, dat merkte zelfs ik met mijn 65 kilo. Maar heb je daar last van? Het heeft mij er eerlijk gezegd nooit gehinderd, maar ik herinner me dat veel bike-media zich er vreselijk aan stoorden. Maar goed, wat gold voor de RS-1 gaat zoals je hieronder kunt lezen beslist niet op voor de Revel.

Ook ondersteboven van de rij-eigenschappen?

Zoals bij de meeste high-end vorken valt er bij de Revel een hoop in te stellen. Fijn als je een geïnteresseerde liefhebber bent, wat lastiger als je zoals ik meer van het plug-and-play bent. De hoeveelheid variabelen is fors: luchtdruk, snelle ingaande demping, langzame ingaande demping en uitgaande demping. Zelfs de progressiviteit van de luchtveer is te beïnvloeden, alhoewel dat in tegenstelling tot vorken van Fox en RockShox niet met volume-spacers gaat, maar door middel van het toevoegen van olie in de luchtkamer. Hoe meer olie, hoe progressiever de luchtveer. Ik heb gedurende de test alle instelmogelijkheden benut, behalve de laatste. Bij mijn gewicht van 65 kilo ontpopt de standaard vering zich namelijk als meer dan voldoende progressief, slechts zeer zelden wordt de veerweg helemaal tot het aanslagpunt benut.

"Eenmaal goed op mijn gewicht en het terrein afgesteld, zuigt de Revel oneffenheden op als een stofzuiger op anabolen, maar voelt niet zompig aan, met voldoende ondersteuning in snelle kuipbochten en langzame, steile rotspassages."

Het blijkt overigens best lastig om één set instellingen te realiseren die altijd en overal goed werkt. Logisch, dat is nou nét de reden, dat al die instelmogelijkheden er überhaupt zijn. Alleen door de verschillende instelmogelijkheden op elkaar af te stemmen kan een vork aangepast worden aan gewicht, terrein, rijstijl en persoonlijke voorkeur. Dat geldt niet alleen voor de Revel, maar voor praktisch álle high-end vorken. Maar goed, dat kost dus wel tijd. Na veel trial-and-error vind ik op de Revel een set instellingen die onder de meeste omstandigheden goed functioneert en laat ik de vork de rest van de testperiode zo. Eenmaal goed op mijn gewicht en het terrein afgesteld, zuigt de Revel oneffenheden op als een stofzuiger op anabolen, maar voelt niet zompig aan, met voldoende ondersteuning in snelle kuipbochten en langzame, steile rotspassages.

Ook met de stijfheid zit het goed. Zoals al een paar keer opgemerkt ben ik geen zwaargewicht, dus ik kan niet spreken voor rijders die (veel) meer wegen, maar ik heb de Revel in alle richtingen voldoende stijf ervaren. Dus zowel van voren naar achteren (remmen) als voor wat betreft de torsiestijfheid (sturen).

Touché

Klinkt positief? Klopt, en zo is het absoluut ook bedoeld. Maar toch heeft dit verhaal geen happy end. Bij het slordig landen van een onhandig uitgevoerde sprong manifesteert zich namelijk een serieus probleem: de band toucheert hoorbaar de vorkkroon. Zodanig licht dat het wiel er gelukkig niet door blokkeert, maar flink schrikken is het desondanks wel. Als ik de luchtkamer leeg laat lopen en de vork gehele indruk is het duidelijk te zien: tussen de kroon en het loopvlak van de band zit géén ruimte meer!

Tsja, dat is toch wel een zwaarwegend minpunt. Vooral omdat de 29 x 2.35 inch Vittoria Martello waarmee ik gedurende de test rijd kleiner valt dan gespecificeerd. Een échte 2.35 inch band zou dus voor serieuzere problemen kunnen zorgen dan alleen maar een lichte touché. Als we importeur Bikesuspension van onze bevindingen op de hoogte stellen laten ze weten dat er inderdaad een beperking op de maximale bandenmaat zit: meer dan 29 x 2.25 inch wordt afgeraden. Maar wie gaat in een vork met zoveel veerweg zulke smalle bandjes rijden? Voor de andere oplossing die Bikesuspension voorstelt, het reduceren van de veerweg van 140 tot 130 mm (zonder de inbouwhoogte van de vork te reduceren), geldt eigenlijk hetzelfde: waarom minder als meer eigenlijk beter is?

Conclusie

In de titel van deze rijimpressie staat een vraag: "Is ondersteboven beter?" Dat is lastig te zeggen. Het theoretische op-z'n-kop-voordeel van altijd smering en dus soepel aanspreken wordt door de Revel bevestigd. Want soepel is-ie! Maar daarmee is het nog niet direct een goede vork. De demping is minstens zo belangrijk. Maar ook op dat vlak weet X-Fusion klaarblijkelijk waar Abraham de mosterd haalt, want de Roughcut HLR-demper van de Revel is gewoon erg goed. Dat geldt ook voor de stijfheid van voor naar achteren, die met name bij remmen relevant is. Ik heb het niet gemeten, maar mijn indruk is dat de Revel zich op dat vlak kan meten met concurrenten als de RockShox Lyrik en de Fox Float 36. En ook met de torsiestijfheid is niks mis. Over de RockShox RS-1 ging het verhaal dat die vork vanwege de geringe torsiestijfheid bij een afslag links ging, terwijl de rijder rechts wilde. Dit horrorscenario, dat een vroegtijdig einde betekende van de RS-1, gaat hier totaal niet op. De Revel volgt dankzij het interne geleidesysteem nauwkeurig de instructies van z'n bestuurder.

Waar is de volwaardige 29"-trail-variant?

Toch ben ik, ondanks al z'n goede kwaliteiten, niet onverdeeld enthousiast over de Revel. Een onderliggend probleem van de Revel is namelijk dat de X-Fusion tijdens de stormachtige wielmatenontwikkeling van het afgelopen decennium de verkeerde afslag heeft gekozen. In de tijd dat deze vork ontwikkeld werd – en dat is nog maar relatief kort geleden – zette de industrie keihard in op 27.5 inch wielen voor het trail- en allmountaingebeuren, X-Fusion incluis. Maar inmiddels is 29 inch de norm. Een nieuwe, 29er specifieke Revel met een veerweg tot 140 à 160 mm zou dus wenselijk zijn. Zoals-ie nu is, met maximaal 130 mm veerweg als je een 2.35 inch band wilt rijden, is de Revel voor toepassing in trail-29ers teveel een compromis.

Echter, mountainbikers die een 27.5 inch-wielige trail- of allmountain-bike hebben staan en op zoek zijn naar een voorvork-upgrade kunnen de Revel wat mij betreft beslist op hun shortlist plaatsen. Vering en demping, maar ook gewicht, afwerking en materiaalgebruik staan op minstens hetzelfde niveau als dat van de topmodellen van marktleiders Fox en RockShox. Maar dan voor een flink lagere prijs. En mocht de goudkleurige anodisering van de kroon en de patten een deal-breaker zijn: de Revel is er ook in het zwart.