De Stoneman Arduenna in één dag – hoe dan? | Deel 1: een bikefit

Tekst: Henk Boorsma // Foto’s: Arjan Kruik

Henks uitdaging: de Stoneman Arduenna in één dag!

In 2021 reed ik de Stoneman Arduenna, de mountainbikeroute van 3.900 hoogtemeters en 176 kilometer dwars door de Belgische Ardennen. Een heerlijke tocht, niet alleen vanwege de schitterende natuur, maar ook vanwege de fysieke en rijtechnische uitdaging. Ik deed ‘m toentertijd in twee dagen, dus met ongeveer halverwege een nachtje slapen. Ik zeg niet dat ik die twee maal 88 kilometer en 1.950 hoogtemeters met twee vingers in m’n neus reed, maar het was goed te doen. Tijd dus voor een nieuwe uitdaging: de Stoneman in één dag, oftewel goud!

Dat vergt misschien even uitleg. De Stoneman Arduenna is geen traditionele marathon die slechts één keer per jaar verreden wordt. Integendeel; je kunt ’m van april tot en met september op ieder moment rijden. En je mag er één, twee of drie dagen over doen. Om je deelname aan de de Stoneman Arduenna officieel te maken moet je wel een deelnamepakket kopen. Dat omvat onder andere een uitvouwbare routekaart met hoogteprofiel en een startkaart. Op de verschillende start- en stempelplaatsen langs de route kan je deze kaart laten perforeren. En met een volledig geperforeerde startkaart verdien je een door Stoneman-bedenker Roland Stauder zelfgemaakte trofee in goud, zilver of brons, al naar gelang het aantal dagen je er over gedaan hebt.

De steen die in die trofee verwerkt is komt uit de Ardennen. Een zílveren steen. En daar wil ik een gouden bij hebben!

Hulp van experts

Die gouden trofee verdienen is heel wat anders dan de zilveren. Simpel gezegd: het is met 3.900 hoogtemeters en 176 kilometer dubbel zo zwaar. Daarbij moet je weten dat ik nog nooit eerder in m’n leven bijna 4.000 hoogtemeters aan één stuk gefietst heb. Ook een afstand van 176 kilometer heb ik niet vaak gerealiseerd. En áls ik een dergelijke afstand reed, dan in vlak terrein op een racefiets. Lang verhaal kort: het rijden van de Stoneman Arduenna in één dag is voor mij een uitdaging waar ik me goed op zal moeten voorbereiden. Op álle vlakken: materiaal, training, rijtechniek, voeding en leefstijl. Omdat ik mezelf op geen van die aspecten een expert acht, ga ik hulp zoeken bij mensen die er wel verstand van hebben.

Aangezien mijn eigen mountainbike toevalligerwijs recentelijk is overleden, heeft het vinden van een voor de Stoneman Arduenna geschikte bike de grootste prioriteit. Ik rijd al sinds jaar en dag een fully en dat moet het ook nu weer worden. Via Velozine-redacteur Arjan kom ik in contact met Lapierre, dat me voor de duur van mijn avontuur graag een XRM 8.9 in bruikleen wil geven. Die Lapierre XRM is in principe dezelfde bike als de Lapierre XR die Arjan afgelopen jaar getest heeft, maar dan met iets meer veerweg aan de voorkant. Ik ben gelijk enthousiast, want dat is precies wat ik zoek: een snelle dubbelgeveerde bike, maar met genoeg reserves voor lastige afdalingen. Zeker als ik vermoeid raak zit ik namelijk niet te wachten op een nerveuze crosscountrymachine.

Bikefit van marathonkampioen Tim Smeenge

Via Lapierre kom ik vervolgens terecht bij Tim Smeenge, de Nederlands kampioen marathon 2022, die op fietsen van Lapierre rijdt. Misschien heb je Tims bikes zelfs wel zien langskomen op deze website; een Lapiere Prorace CF én een XR, beide met fraai custom lakwerk. Als Tim niet heel lang heel hard aan het fietsen is,  dan is hij bezig in zijn bikefit-studio in zijn woonplaats Zeegse in Drenthe. Of hij is te vinden op één van de vele mountainbikeroutes in de buurt, waar hij rijtechniektrainingen verzorgt. Preciés wat ik nodig heb!

Tim heeft het mooi voor elkaar. Zijn bikefit-studio bevindt zich in een bijgebouw achter de grote boerderij van zijn ouders. “Samen met m’n vader ingetimmert”, vertelt hij niet zonder trots. Terecht, want het ziet er allemaal supernetjes uit. Het intake-gesprek dat we aan de grote houten tafel voeren gaat redelijk vlot. Tim en ik hebben vooraf al contact gehad en hij is op de hoogte van de reden van m’n bezoek: het rijden van de Stoneman Arduenna in één dag. En dat – en hier komt Tims specialisme om de hoek kijken – het liefst zo efficiënt en pijnloos mogelijk.

Zorgvuldig meten

Om een tocht als de Stoneman Arduenna efficiënt en zo veel mogelijk pijnloos te kunnen rijden moet ik zo goed mogelijk op m’n fiets zitten. En daar gaat Tim me bij helpen. Dat begint met het zorgvuldig opmeten van mijn Lapierre XRM. Zadelhoogte en -positie, afstand tot het stuur, hoogte van het stuur, you name it. Vervolgens word ik ook zélf door Tim onder de loep genomen, waarbij hij met name naar stand van m’n knieën en enkels kijkt. Reden: vaststellen of er andere inlegzooltje nodig zijn of niet. Daarom bekijkt Tim ook de zooltjes van m’n schoenen; aan de hand van de afdruk van m’n voet en tenen kan Tim inschatten of de drukverdeling is zoals die zou moeten zijn.

Gelijk maar even een belangrijke opmerking: normaal neemt het op de juiste wijze afstellen van de spd-schoenplaatjes veel tijd in beslag. Maar aangezien ik met flat-pedals fiets en dus niet gebonden ben aan een vaste positie op de pedalen, slaan we dat gedeelte over. Dat wil niet zeggen dat Tim m’n schoenen en zooltjes geen aandacht geeft. Integendeel; ook als je niet vastgeklikt zit valt er soms een hoop te verbeteren. Bij mij in ieder geval wel. Ik heb vaak last van superkoude voeten, wat ongetwijfeld met de doorbloeding te maken heeft. Het is één van de redenen dat ik een paar jaar terug ben overgestapt op platformpedalen. Dat heeft het probleem voor een belangrijk deel opgelost, maar niet helemaal. Ik hoop dat Tim dat restprobleem kan oplossen.

Videoanalyse

Maar éérst moet ik een stukje fietsen voor de camera. Tim werkt met een videoanalysesysteem dat in kaart brengt hoe op m’n fiets beweegt. Verschillende hoeken, zoals de knieën, schouders en heupen, kunnen snel worden vastgelegd. Op basis van de hoeken probeert Tim vervolgens een voor mij optimale houding te realiseren. Een vergelijking van voor en na de bike fit geeft inzichten over de gedane aanpassingen.

Om de camera in staat te stellen mijn bewegingen vast te leggen plakt Tim m’n hele lijf vol met reflecterende bolletjes. De software trekt vervolgens lijnen tussen die bolletjes, waarna alle hoeken die m’n gewrichten maken op de graad nauwkeurig op het beeldscherm weergegeven worden. En dán begint pas het eigenlijke bikefitten, want de volgende stap is dat Tim al deze hoeken gaat optimaliseren.

Zadeldrukmeting: scheve zit

Echter, vóórdat Tim aan de hoogte en positie van mijn zadel en stuur gaat sleutelen, gooit hij nóg een meting in de mix: een zadeldrukmeting. Dankzij een matje met sensoren tussen mijn zitvlak en het zadel kan de druk op het scherm weergegeven worden. Heel veel rood en oranje, vooral rechts. Dat geeft volgens Tim niet alleen aan dat de druk vrij hoog is, maar ook dat ik scheef zit.

Nadat Tim wat heeft zitten sleutelen aan de positie van mijn zadel – meer horizontaal en een centimeter lager – ziet de grafische weergave van de druk die m’n billen op het zadel uitoefenen er ineens een stuk beter uit. Links overheerst groen en blauw en zijn de kleuren rood, oranje en geel helemaal verdwenen, wat wijst op een afgenomen druk. Rechts is er nog wel een klein rood vlekje te zien. Dat betekent dat ik nog niet helemaal recht zit. Voor nu laat Tim dat even zo, het is tijd om de rest van mijn lichaam optimaal te positioneren.

Stuurpositie: kortere stuurpen

Een speciale stuurpositie-tool helpt Tim bij het bepalen van de juiste positie van het stuur. Dát en uiteraard camera, die nog steeds meedraait. Die helpt met name bij het bepalen van de juiste hoek van de schouder ten opzichte van het bovenlichaam. Helemaal komt Tim er niet uit. Z’n indrukwekkend uitziende meetgereedschap kan niet korter dan 70 millimeter, toevallig ook de lengte van de originele stuurpen op de Lapierre XRM. Maar eigenlijk zou een stuurpen van 60 millimeter beter zijn.

Normaal verkoopt Tim geen onderdelen. Bewust niet. Hij werkt liever samen met fietswinkels in de buurt. Dankzij deze opstelling sturen de fietsspecialisten hun klanten graag naar Tim. En andersom hoeft Tim niet allerlei voorraden aan te houden. Wat mij betreft speelt er nog iets meer; omdat Tim geen onderdelen en accessoires verkoopt, weet je ook zeker dat hij met zijn metingen bewust aanstuurt op het verkopen van nieuwe sturen, stuurpennen en zadels. Dat Tim tóch een korter pennetje op m’n Lapierre schroeft het te maken met het feit dat we ná het meten ook samen nog een stuk gaan fietsen. Daarover hieronder meer.

Nieuwe zooltjes

Als alles gemeten en afgesteld is, is het tijd voor m’n probleem met koude en gevoelloze voeten. Tim bestudeert de zooltjes uit m’n mountainbikeschoenen. “Kijk, je ziet duidelijk dat er altijd veel druk staat op de binnenkant van de voet en op de grote teen. Dat kan als gevolg hebben dat zenuwbanen bekneld raken of dat de doorbloeding niet optimaal is. En dat kan op zijn beurt weer die koude voeten veroorzaken,” vertelt hij.

Een paar speciale fietsinlegzooltjes met een extra hoge voetboog zou de oplossing kunnen zijn. “Daarmee brengen we de druk wat meer naar de buitenkant van de voet.” Of dat het probleem oplost kan ik niet zeggen. Het is hartje zomer, dus kou speelt nu geen rol. Bovendien doet het probleem zich meestal pas voor na een half uur of meer trappen.

Stukje fietsen met Tim

Na de meet- en passessie is Tim nog niet klaar met me. We hebben afgesproken om samen ook nog een stukje te gaan mountainbiken. Allereerst om te kijken of de aanpassingen in de praktijk verbetering brengen. Dat kan je beter nu ontdekken dan tijdens de Stoneman. Daarnaast wil hij me een paar praktische techniektips geven waarmee ik sneller en veiliger offroad-kan rijden. En dan is er tot slot nog een ander belangrijk argument om even naar buiten te gaan: de omgeving rond Tims woonplaats Zeegse ligt vól leuke mountainbikepaden. En die wil Tim me graag laten zien.

Bij de eerste meters op m’n gemodificeerde Lapierre XRM heb ik niet bepaald een wow-gevoel. De bike reed in z’n originele afstelling al lekker en doet dat nog steeds. Maar na zo’n twintig minuten trappen – uiteraard bij Tim in het wiel en niet andersom – begint me op te vallen dat ik beter zit; de aanpassingen aan de hoogte en de hoek van het zadel zijn echt een verbetering. En dat voel ik dus al na nog geen half uur fietsen. Moet je nagaan wat het effect is bij 12 uur door de Ardennen bikkelen!

Ook het effect van de zooltjes is onmiskenbaar. Zelfs aan het eind van de rit – Tim en ik zijn een klein twee uur onderweg – heb ik nog geen last van m’n voeten. Terwijl het dove gevoel meestal al na een uur begint op te spelen. Alleen al hiervoor is het bezoek aan Tim de moeite waard.

Rijtechniekclinic

Tims aanpassingen aan de cockpit van mijn Lapierre zijn minder duidelijk waarneembaar. Maar ze zijn er wel. Zo heb ik de indruk dat de druk op m’n handen en polsen is afgenomen. En dat de bike iets anders stuurt, iets directer. Maar het belangrijkst is het verschil in lastige paadjes omlaag. Nou zijn de trails in Drenthe niet te vergelijken met die in de Ardennen, maar Tim weet toch wel wat lastige secties te vinden, onder andere eentje met een klein sprongetje. Daarbij heb ik minder angst dat de fiets me over het stuur wil gooien, waardoor ik zelfverzekerder durf te springen.

Dat laatste is overigens óók het resultaat van Tims techniektips! Ik kom daar in een volgend artikeltje op deze website op terug. Oftewel: wordt vervolgd!