EO-MTBInG: Europese standaard voor mountainbikegidsen en -instructeurs

Google eens ‘mountainbikeclinic’ en je ziet dat het aanbod aan mountainbikegidsen en -instructeurs in de Benelux erg groot is. Het is lastig inschatten wat het niveau is van die aanbieders. Misschien lijkt je dat niet zo van belang, ‘als hij een vriend/vriendin maar wat basis kan bijbrengen’. Een instructeur moet je echter wat kunnen leren, wélk niveau je ook hebt. Het kunnen ‘lezen’ van de deelnemers en ze op een goede manier individueel kunnen bijsturen, is dus essentieel. En dat is simpelweg niet iedereen gegeven. Clinics waarbij de instructeur vooral zijn eigen skills toont, maar ze niet kan overdragen, zijn er helaas genoeg…

Maar er is nóg meer: een gids waakt óók over de veiligheid. ‘Mooie paadjes weten te vinden’ is dus niet genoeg. Een goede gids kan risico’s voor de gehele groep inschatten én adequaat handelen in geval van nood. Zeker in gebied dat voor de deelnemers onbekend is, is het cruciaal dat de begeleiding het terrein kent, er goed weet te navigeren én het weer kan lezen om risio’s te minimaliseren. Zodoende kun jij je als biker concentreren op het verbeteren van je skills, terwijl je ook nog kunt genieten van een prachtige omgeving.

Opleiding als kwaliteitskeurmerk

Om vóór het boeken te kunnen vaststellen of een instructeur of gids competent is, is een kwaliteitskeurmerk erg nuttig. Daarom startte in 2015 een project om één Europese opleiding samen te stellen die door alle deelnemende landen wordt erkend. Dit resulteerde in de European Organisation of Mountainbike Instructors and Guides, oftewel EO-MTBInG.

Om uit te zoeken wat deze opleiding inhoudt, spraken we met Mathijs Honig, eindverantwoordelijk voor de inhoud van het project, en Hans Oude Ophuis, mountainbikeinstructeur/-gids en fanatiek endurorijder, die als één van de eerste Nederlanders afgelopen jaar de opleiding afrondde.

Velozine: Mathijs, je visitekaartje toont de functie “President” van de opleiding? Klinkt chique! Kun je uitleggen wat dat betekent?

Mathijs: Ik heb twee rollen. Eén is opleider en ontwikkelaar bij de Nederlandse EO-MTBInG, genaamd Nederlands Instituut Mountainbike Gidsen. De ander is bij de Europese organisatie, daar ben ik voorzitter van het bestuur. Dat wordt in het Engels dan President genoemd, ach, what’s in a name…

In 2015 zijn professionele instructeur-gidsen dit project gestart, met als doel om die beroepsgroep te versterken en te professionaliseren. Een onderdeel daarvan is inderdaad de ‘standaard’. Dit zijn vaardigheden waarover alle betrokkenen het eens zijn dat een professionele instructeur-gids ze moet hebben. Het andere doel is om een netwerk te creëren dat kennis uitwisselt en werk genereert.

In 2016 zijn wij onder vlag van de NTFU lid geworden van EO-MTBInG, als land zonder opleidingsprogramma op Europees niveau. Dankzij de faciliteiten van de NTFU en de begeleiding van andere landen mét een opleidingsprogramma hebben we een opleidingstraject voor de Nederlandse markt kunnen opzetten. Sinds dit jaar werken wij niet meer onder de vlag van de NTFU, maar als zelfstandige organisatie; Nederlands Instituut voor MTB-Gidsen (NIMG). Op dit moment is Nederland betrokken op Europees niveau bij de organisatie en de inhoud van het examen.

Velozine: Hans, we kennen jou sinds de Epic Enduro in 2017 en weten dat je al jaren actief bent als gids bij Vasa Sport. Hoe ben je er bij gekomen om dit traject te gaan volgen?

Hans: Klopt, het gidsen in de Alpen is fantastisch en ik hou er enorm van om in de bergen te zijn. Begin 2018 ben ik naar een informatiebijeenkomst geweest over een nieuwe MTB-opleiding in het Mountainbikemuseum. Het idee erachter sprak me enorm aan: een diploma waarmee je in heel Europa aan de slag kunt. Ook het feit dat deze opleiding het mountainbiken binnen deze opleiding breed benadert, daagde me uit met onderwerpen als navigatie, fysiologie, regelgeving en meteorologie. Het leek een mooie mix van theorie en vooral veel praktijk. Na al die jaren als gids bij Vasa Sport wilde ik mezelf daarin graag verdiepen en ik heb altijd al de stille wens gehad om een eigen onderneming te starten. Deze opleiding leek me daar de perfecte springplank voor.

Géén hobby

Velozine: Mathijs, de opleiding bestaat uit een traject met meerdere weekenden in het buitenland en zelfs een Alpenweek. Is dat niet overdreven?

Mathijs: We snappen het gevoel van overdreven, het is een flinke investering in tijd en geld. Maar het beroep instructeur-gids is geen hobby, maar een vak met grote verantwoordelijkheden. Daar staat een gedegen opleiding tegenover in een omgeving waarin na de opleiding gewerkt gaat worden. Wij denken dat dat de beste manier is om een aankomend instructeur-gids te leren hoe hij / zij na de opleiding veilig en goed kan werken. Uiteraard kan je op de Veluwe een Powerpoint tonen over de omstandigheden van een noodsituatie in de bergen, maar dat leereffect is nihil. Het is vele malen effectiever om een noodsituatie in die omstandigheden te ondergaan. Hetzelfde geldt voor de terreinomstandigheden voor het aanleren van gevorderde vaardigheden. Of het gidsen van groep op een technisch lastige afdaling van een half uur.

Velozine: Hans, wat is jou het meest bijgebleven van al die weekenden in het buitenland?

Hans: De opleiding zit echt goed in elkaar en je leert enorm veel in korte tijd. Ook zijn we als cursisten -mede door de nadruk op ’teambuilding’- een hechte vriendengroep geworden. Dat is iets wat ik nu nog steeds gebruik bij de activiteiten die ik organiseer. Daarnaast word je continu op het hart gedrukt hoe belangrijk een goede voorbereiding is. Daar krijg je tijdens de opleiding hele goede handvatten voor, zo wordt het langzaam een automatisme. Als het goed is merken de deelnemers daar weinig van, maar achter de schermen is over een hoop scenario’s van tevoren nagedacht.

Een flinke kluif

Velozine: Mathijs, wat is precies de inhoud van het examen? We hoorden dat het uit 8 afzonderlijke onderdelen bestaat?

Mathijs Het examen is zo ontworpen dat bijna elke vaardigheid uit de standaard getest wordt. Dit doen ze om zo goed mogelijk te Europese kwaliteit en uniformiteit te borgen. Indien een land verzuimt om aandacht te besteden aan een bepaald onderdeel, dan gaat de examenkandidaat daarop bijna gegarandeerd onderuit. Elke instructeur-gids en elke klant is er bij gebaat dat een instructeur-gids met een EO-MTBing badge een gegarandeerde basiskwaliteit heeft. En… van een flinke kluif is nog niet niemand minder zijn best gaan doen!.

Velozine: Hans, hoe heb jij dat examen ervaren?

Hans: De examens waren best zwaar, vooral omdat je er 3 dagen druk mee bent. Ik ben meermaals midden in de nacht wakker geworden omdat ik iets nieuws had bedacht voor een geplande oefening. Achteraf kan ik wel zeggen dat alle losse examens goed te doen zijn, mits je je goed voorbereid hebt. Je moet het alleen wel op dát moment laten zien. Verder moet je als gids-instructeur natuurlijk zelf méér dan fatsoenlijk kunnen fietsen. ‘Praatje-plaatje-daadje’ noemen ze dat in de sportdidactiek: Een nieuwe handeling of moeilijke passage leg je éérst uit, dan doe je het perfect voor, en dán pas gaat de deelnemer aan de gang.

Vooral het low speed examen was lastig. Je moet een soort trialparcours rijden dat bestaat uit 10 secties, één voetje aan de grond betekent een strafpunt en je treft allerlei rare hindernissen en krappe bochten. Daarbij is de beoordeling streng maar rechtvaardig: Je wordt altijd door twee mensen beoordeeld uit twee verschillende landen, en nooit uit je eigen land.

Verder is de sfeer tijdens die hele examenweek ontzettend tof. Je bent met allemaal gasten uit verschillende landen die dezelfde passie hebben. Voor mij is dat een ander waardevol aspect van deze opleiding: het netwerk wat je eraan overhoudt.

Velozine: Mathijs, hoe zorgen jullie ervoor dat de cursisten en uniform niveau behalen en alle opleidingseisen in de deelnemende landen hetzelfde zijn? Is daar een vast lesprogramma voor?

Mathijs: Dat doen we door middel van het centraal Europees Examen, dat iedereen op dezelfde wijze getoetst. Er zijn internationale beoordelaars en niemand toetst een cursist uit zijn eigen land. De beoordelaars zijn zelf ook opleider of gids. Er is geen vast lesprogramma. Dat komt om dat in elk land de omstandigheden anders zijn. De inhoud is wel hetzelfde, alleen wordt het anders aangeboden. Doordat de inhoud hetzelfde is, is de kans het grootst dat iedereen dezelfde kwaliteit levert. De laatste ontwikkelingen, zoals E-bikes, zitten óók in de opleidingen. De eisen van het examen veranderen niet en toch is er ruimte om in te springen op trends.

Vertaling naar praktijk

Velozine: Hans, je hebt afgelopen jaar de opleiding afgerond en bent nu druk met je eigen bedrijf, MTB-Solutions. Wat kunnen mensen verwachten die met jou meegaan?

Hans: Ik ben inderdaad vorig jaar begonnen met het organiseren van clinics en reizen. Sinds het afronden van de opleiding ben ik het nóg serieuzer aan te pakken. Ik organiseer nu maandelijks een zogeheten ‘Trailride’ dagtrip: mooie trails rijden in België of Duitsland. Tijdens een ‘Trailride’ besteden we ook de nodige aandacht aan het verbeteren van de rijvaardigheid. Ik selecteer dan ook trails die voldoende uitdaging bieden voor de deelnemers. En als we een moeilijke sectie tegenkomen, dan nemen we de tijd om die te oefenen met de nodige tips and tricks!

Daarnaast heb ik een aantal reizen op de kalender staan, maar vanwege de Corona-crisis ligt dat helaas nu even stil. Verder heb ik nog een hoop ideeën voor de toekomst, en hoop dit jaar nog een aantal endurowedstrijden te kunnen rijden met ons enduroteam.

Velozine: Mathijs, Wellicht zijn er bikers en aspirant-gid/instructeurs enthousiast geworden na het lezen van dit verhaal. Waar kunnen ze terecht voor meer informatie?

Mathijs: Ze kunnen contact met ons opnemen via onze website nimg.nl of volg ons op Facebook.

Tekst: Hans Oude Ophuis, Mathijs Honig, Lars Vogelenzang
Foto’s: Hans Oude Ophuis