De langzame dood van XCO: trekken aan een dood (ren)paard?

Ik zeg weleer, want in 2017 lijkt het welhaast onmogelijk om een nationale competitie te organiseren. Laat staan ééntje samen met onze Belgische en Luxemburgse buren, wat lang een streven was. Organisatoren hebben enorme moeite om überhaupt een driecijferig getal aan inschrijvers te krijgen (verdeeld over alle licentieklasses!). Dit is het resultaat van jaren gesteggel, stagnatie en uiteindelijk verval. En dat heeft een aantal achterliggende redenen:

• De bond heeft het te moeilijk gemaakt: Te moeilijk voor de organisatoren, de renners, de potentiële renners en de clubs. Niemand zat te wachten op de regulering en extra kosten waardoor in circa 2008 de kleine winkelteams (zeg gerust vriendenclubs) verdwenen. Vrijwel niemand zat te wachten op discussie met de club of ze nog eigen sponsorkleding mochten dragen. Helemaal niemand zat te wachten op discussie of je nou wel of niet toestemming nodig hebt om in het buitenland te rijden. En echt absoluut geen enkele fietser die dacht “Hey, laat ik eens een funklasse-wedstrijd rijden!” stond te springen om eerst een KNWU lidmaatschap aan te vragen.

• Sandbaggers: Als er één ding is wat de wedstrijdpret voor velen bederft, is het de gedachte dat hoe veel en hard je ook traint, je altijd veldvulling zal blijven. Dat gevoel krijg je het snelst als je aan de start iemand tegen komt die vorig jaar nog bij de Elite’s reed, maar nu nog slechts 20 uur in de week kan trainen en ‘dus maar bij de Amateurs is begonnen’. Triatleten zijn er goed in maar mountainbikers kunnen er ook wat van! Als je gesponsord bent en leeft als een prof – en part-time werkt vanwege je hobby – dan kan je jezelf géén Amateur noemen, laat staan funklasser.

• Wéér die rokerige tent met braadworst en Frans Bauer: Sommige wedstrijden staan al meer dan 10 jaar op hetzelfde weekend in de kalender. De bochten kan je langzamerhand dromen (voor zover je er al niet met je ogen dicht doorheen kon). Niet zo gek dat mensen na verloop van tijd denken: “Ik ga eens wat anders doen.”

• Verloop: Van ‘mijn generatie’ licentiehouders zie ik maar weinig die nog actief bezig zijn met XCO wedstrijden. De meesten zijn zondagochtend bezig met hun kinderen, de rest zit in de auto naar een Duitse marathon of een Belgische of Franse enduro. Een aantal clubs werkt hard om jong talent op te leiden, en zeker niet zonder verdienste! Maar dit is slechts een kleine groep getalenteerde dames en heren. De gelederen die zich anno 1998 of 2005 massaal inschreven, worden gewoon niet vervangen.

KNWU
De meest voor de hand liggende zondebok is de KNWU. Die heeft midden jaren 2000 met allerlei regelneukerij (in het kader van ‘professionalisering’) de geest van de kleine teams de nek om gedraaid. Kleine teams die juist dé kern en het draagvlak voor de hele mountainbikewedstrijdsport waren. Als overkoepelde bond komen ze met veel regels, maar iets regelen doen ze in principe niet. Die ene regel die wel had geholpen: verplichte promotie voor wie wekelijks op het podium staat, daar waagden ze zich dan weer niet aan. De organisatoren kunnen er zelf echter ook wat van: geen hond die na midden juli een evenement neer wilde zetten. “Want dan komt er niemand.” Inderdaad, als je niks organiseert, gaan ze allemaal in Duitsland een marathon rijden en zo is het wieltje weer rond.

Eigen boezem
We moeten echter ook hand in eigen boezem steken. Ik wijs in de eerste plaats naar iedere papzak die een klasse lager is gaan rijden “zodat ik niet zo veel hoef te trainen en toch op het podium kan staan.” T*ring gast, heb een beetje zelfrespect!

Met z’n allen hebben we ook gewoon te veel gezeurd en te moeilijk gedaan. Kijk naar de teloorgang van de Bergraces. Had je eens iets leuks en anders met een geheel eigen karakter… maar wat deden we? Ruzie maken over wel (of niet) punten voor het regelmatigheidsklassement. Klagen over die paar Euro extra die Hans Burgersdijk vroeg. Tot slot heeft iedere poging in Nederland een waardiger parcours neer te zetten in het begin gestuit op weerstand van de Furious Fred brigade. Zij komen nu niet meer, want dan moeten ze fatsoenlijke banden monteren en zowaar leren mountainbiken…

Rockgardens en andere ’technical trail features’ maakten de voorbije jaren hun intrede in het Nederlandse wedstrijdcircuit. Alleen niet tot ieders vermaak…

Hoe nu verder?

… op die vraag zie ik zodoende twee mogelijke antwoorden. De eerste is dat we gewoon ophouden met verontwaardigd doen en accepteren dat het hele wedstrijdgebeuren niet veel en misschien zelfs niet genoeg mensen meer boeit. Van iedereen die op een mountainbike zit (ruim 330.000 mensen in Nederland alleen al), is slechts een handjevol van het type ‘geef mij een nummerbord en ik sta elk weekend aan de start!’. De hoogtijdagen liggen in het verleden. Laat dat paard dus maar sterven – maken we er wel rookvlees van. Het NOC-NSF heeft XCO immers ook al in een afbouwregeling gezet, dus laten we er gewoon over ophouden.

Heroverweeg het format, organiseer wedstrijden waar mensen echt zin in hebben.

De andere optie is dat we met z’n allen wat minder spastisch en zeikerig worden. De KNWU moet een bende regels en eisen het raam uit gooien. Organisatoren moeten vrij zijn – en het lef en initiatief hebben – om leuke en unieke evenementen neer te zetten. Met alleen een rockgarden en wat extra technische stroken kom je er (helaas) niet, alleen de Furious Fred brigade komt niet meer. Heroverweeg het format, organiseer wedstrijden waar mensen echt zin in hebben. Meerdaagse wedstrijden in het buitenland zijn populairder dan ooit en marathons zijn al die jaren onverminderd populair.

‘Mountainbiken’ is ook niet één discipline. Ja, voor velen in Nederland is het nog met de kin op de voorband in de winter toertochten afhaspelen, maar de sport is veel breder geworden. En die breedte begin je nu ook in Nederland te zien onder die 330.000 bikers. Ga daar als organisatie in mee: organiseer rally’s (tochten met getimede specials) bijvoorbeeld, of laat klassementen bestaan uit wedstrijden met verschillende insteek (marathon én XC gecombineerd)… En organiseer ook eens een wedstrijd in de winter. Winter? Ja, volgens velen is mountainbiken immers een wintersport. Die houding terzijde: in het zuiden van het land wordt al jaren succesvol een wintercompetitie georganiseerd en daar staan al meer mensen aan de start dan bij de KNWU-competitie…

Aan een aantal verstarde huidige leden en licentiehouders is dan de boodschap: je wordt toch geen Olympisch Kampioen. Laat jezelf eens uitdagen bij een wedstrijd die anders is dan je 2x wekelijkste rondje in de achtertuin. En daag vooral jezelf uit door in een klasse te rijden waar je thuis hoort! Maak de funklasse weer fun, zonder verplichte basislicenties of andere drempels en er komt aanwas. Aanwas uit de enorme groep mountainbikers die het nu te veel gedoe voor te weinig lol vindt…