Special | Goed passende fietsschoenen – Deel 1: Een goed schoenadvies

Tekst: Lars Vogelenzang // Foto’s: Eric Wictor

Misschien zit jij in die groep die ‘alles’ zonder klachten aankan. Maar met mijn belachelijk smalle voeten is er bijna niks dat me past. Uit pure ellende rijd ik al jarenlang door op mijn afgetrapte – want niet meer leverbare – extra smalle Sidi’s. Misschien heb jij – om welke reden dan ook – óók moeite om goede passende fietsschoenen te vinden. Daan van Bikeshoe4u had dat probleem ook ooit. Daarom startte hij een gespecialiseerde fietsschoenenwinkel. Wellicht kan hij me helpen? We maken een afspraak…

Fietsschoenen kopen bij de specialist

Ook al heb je op dit moment geen klachten, schoenen kopen bij een specialist kan toch (onverwachte) voordelen hebben. In goed passende en niet knellende fietsschoenen is de doorbloeding in je voeten optimaal, ook bij lange ritten. Een goed passende en afgestelde fietsschoen ondersteunt je lichaam optimaal en zorgt dat de gewrichten in hun optimale stand bewegen. Iets wat ook klachten in de toekomst kan helpen voorkomen. En: met veel keus is de kans dat je in één keer slaagt maximaal.

Het proces bij zo’n specialist verloopt min of meer in een vaste volgorde. Dat begint met een voetmeting en het passen van verschillende schoenen. Dan komt eventueel het maken of aanpassen van specifieke inlegzolen. Daarna volgt het plaatsen van schoenplaatjes en eventuele wigjes, om het geheel vervolgens te testen met je eigen fiets op de rollen. Hieruit volgen detailaanpassing, en in een extreem geval het hele scenario nog eens met een ander paar schoenen. Een proces dat maar zo anderhalf uur kan duren. Maak bij twijfel dus een afspraak! Die van mij is vandaag, en we gaan aan het werk.

Voetmeting

Zodra ik mijn sokken uittrek, is de belangrijkste conclusie helder: “8,5 centimeter. Je hebt inderdaad extreem smalle voeten.” Tot zover de open deur. Verder heb ik een holle voetboog, zo toont de voetdrukmeting, een hoge wreef én 1,2 centimeter lengteverschil (27,3 om 28,5 centimeter). Ook dat alles bevestigt wat ik al wist.

Varus of valgus

Vervolgens kijkt Daan naar de zogenaamde voortvoet-valgus of -varus: dat is of je voorvoeten ten opzichte van je hielen naar binnen of naar buiten gekanteld staan. Mijn voorvoeten hebben, net als van veel andere mensen zo’n 7 graden voorvoet-varus, wat een vergrote druk op de buitenkant van het pedaal geeft. Moeten we daar wat mee? Dat zien we later.

Jee, schoenen passen!

We gaan schoenen passen! Tijd om mijn fietssokken aan te trekken (vergeet niet om die mee te nemen!). Daan vertelt dat je bij hem nooit naar de kleur mag kijken, want die is het minste belangrijk. Wel zal hij je bij het passen regelmatig vragen “Welke zit het fijnst?” Het voordeel van een specialist als deze is dat hij heel veel modellen in heel veel maten op voorraad heeft, en dat je dus in alle rust goed kunt vergelijken en voelen, zodat je die belangrijkste vraag uiteindelijk goed kan beantwoorden.

“Ga eens naast je fietsschoenen staan. Meet je voetbreedte op, en vervolgens je schoen. Ik zie zó vaak dat die voet breder is dan de schoen! Afknelverschijnselen zijn dan een kwestie van tijd.”

Daan merkt op dat veel mensen in zijn visie te smalle fietsschoenen dragen. “Ga eens naast je fietsschoenen staan. Meet je voetbreedte op, en vervolgens je schoen. Ik zie zó vaak dat die voet breder is dan de schoen! Afknelverschijnselen zijn dan een kwestie van tijd.”

Nou, dát probleem heb ik gelukkig niet. Nee, mijn probleem is juist tegenovergesteld. Er komt een voorselectie van Supplest, Lake en DMT uit het magazijn, in verschillende modellen en maten. Uiteindelijk beland ik bij de Lake MX 241. Een bijzondere schoen: door de opbouw met vele losse flapjes leer en twee Boa-sluitingen is hij qua volume extreem goed in te stellen en vormt hij zich naar de voet. Een uitkomst voor veel probleemvoeten, zo wordt mij verteld.

Het blijkt de enige schoen die zelfs ik voldoende vast kan snoeren, niet extreem plooit en ook als ik ze strak aandraai géén lokale drukplekken geeft. En dat terwijl deze schoen niet eens de állersmalste Lake-leest gebruikt. En ook al vind ik het het minst mooie paar van alles wat ik gepast heb… op de vraag “Welke zit het fijnst?” heb ik maar één eerlijk antwoord…

En maatgemaakte schoenen dan?

Wellicht komt de vraag bij je op of échte maatwerkschoenen niet beter voor me zouden zijn? Ik heb immers óók nog eens voetlengteverschil. Merken als Rocket7 of Bont bieden dit soort maatwerk aan: Schoenen die letterlijk om (een gipsmal van) jouw voet worden gebouwd. Met het bijbehorende prijskaartje: reken erop dat zoiets twee tot vier keer zo duur is dan een paar sjieke confectieschoenen. Bikeshoe4u geeft aan 99 procent van zijn klanten aan passende fietsschoenen te kunnen helpen met behulp van standaard schoenen. Bont schoenen levert hij echter wél. Ik lijk, als we naar de ideale schoen zoeken, toch in die 1 procent te vallen. Maatgemaakte carbon kuipschoenen worden me echter eerder afgeraden. Die zijn weliswaar superstijf, met een muurvaste zit. Fijn voor op de wielerbaan, maar: in die harde strakke kuipjes kunnen je voeten niet uitzetten… terwijl ze dat écht graag willen kunnen tijdens een lange rit!

Onpaar

En dat maatverschil dan? Bij Lake kun je een onpaar kopen, dus links en rechts een verschillende maat, tegen een meerprijs van €50,- en drie maanden levertijd. Of het dat waard is, laat Daan aan de klant over. Mijn rechtervoet past nét in een 45. Een half maatje groter zou kunnen, maar wordt natuurlijk gelijk weer marginaal breder. Daarom kies ik voor 45. Dan trek ik links een 44 aan en… die is te klein. Bij een onpaar zou ik dan uitkomen op links 44,5, rechts 45. Dát verschil is me te klein, en ik kies voor een standaard paar 45’s.

Speciale inlegzolen? Ja, maar in dit geval wel van elders.

Sinds mijn rechterknie jaren geleden begon te protesteren tegen mijn strapatsen op de singlespeed, loop en fiets ik op orthopedische inlegzolen van VSO. Zeer duurzaam, en in mijn geval met extreme ondersteuning onder de voetboog. Als ik die naam laat vallen zegt Daan direct dat hij wél aanpasbare inlegzolen kan maken, maar niet zúlke goede. Met mijn behoorlijk uitdagende voeten raadt hij me dan ook aan om bij VSO een paar nieuwe te laten maken. Daar kan zo nodig door middel van de dikte ook extra volume ingebouwd worden, evenals varuscorrectie. Dat ga ik dan ook doen, en daar komen we in deel twee van deze special uitgebreid op terug.

Plaatjes, wigjes, dingetjes

Voor we de schoenplaatjes monteren, komen we eerst nog terug op die varus. Moet ik iets met die 7 graden? En zo ja, hoe? 7 graden is wel zo’n beetje de ondergrens waarbij correctie iets kan opleveren. En de correctie hoeft niet direct die volle 7 graden te zijn: 1 of 2 is realistischer! Ervaring is in mijn geval de beste indicator.

Corrigeren kan op verschillende manieren. De eerste manier is inbouwen in een maatgemaakte steunzool, waarbij je kunt kiezen om de hele voet te kantelen, óf of alleen de voorvoet. In dat geval tordeert je voet een beetje. Het nadeel van varuscorrectie in de steunzool is wel het extra volume van de zool. Bij een krappere schoen kan dat problematisch worden. Bij mij zou extra volume echter eerder welkom zijn! De makkelijkste en snelste optie is echter een wigje tussen schoen en schoenplaat. Omdat ik nu toch niet ga slagen met inlegzolen, gaan we die tweede optie vandaag proberen.

Dan wordt het tijd voor de plaatjes. Met stickertjes markeert Daan aan de voorzijde het midden van de voet, en aan de buitenzijde het gewricht van de kleine teen. Ik ben verbaasd: meestal zoek je toch het gewricht van de grote teen? Daan legt uit dat het gewricht van de kleine teen wat verder naar achteren zit, en hij dat bij voorkeur boven de pedaalas plaatst. Je voeten staan dan iets verder naar voren, wat als voordeel heeft dat ze minder ver doorzakken en je kuiten minder zwaar belast worden.

Testen maar

Ik klim op de fiets. Daan richt vanaf de voorkant een verticale streep laserlicht op het stickertje voorop de schoen. En ik krijg kniebanden om. Daan kan zo zien hoe de knie beweegt tijdens het trappen. Fietsen maar. “Wat voel je?” “Oh nee, het V-woord!” schreeuwt de bèta in mij. Tja, het is lastig om het precies te verwoorden. Ik krijg in ieder geval het gevoel dat mijn voet goed en gelijkmatig ondersteund wordt, ook onder vermogen. Daarnaast zit ik goed gefixeerd in de schoen, er beweegt niks dat niet moet bewegen. Meer kan ik nog niet direct benoemen.

“Ik kijk naar beneden en lijk te zien dat beide onderbenen nu mooi rechter op staan en niet elke omwenteling van links naar rechts bewegen gedurende. De lasermeting bevestigt dit. Die correctie werkt dus.”

Pas dan krijg ik te horen dat Daan stiekem maar onder één schoen een één-graads varuscorrectie-wigje geplaatst heeft… en ik moet raden welke. Dat focust mijn aandacht op de kanteling van de schoen, en ik raad goed dat het de linker is. En daar komt die andere belangrijke vraag weer: “Welke zit het fijnst?” De linker, die met correctie dus. Het voelt iets natuurlijker voor de knie. Dat is het sein om ook de rechter wig te plaatsen. Ik kijk naar beneden en lijk te zien dat beide onderbenen nu mooi rechter op staan en niet elke omwenteling van links naar rechts bewegen gedurende. De lasermeting bevestigt dit. Die correctie werkt dus. Of het uiteindelijk een wigje blijft, of dat het bij VSO in de inlegzolen ingebouwd wordt, volgt pas na het consult aldaar.

Ik voel nog wel iets anders dan normaal en dat blijkt de breedte-instelling te zijn. Mijn voeten draaien vanzelf wat met de tenen naar buiten, wat een risico geeft op ‘heel strikes’ op de crankarmen of achtervork. Daarom heeft hij de plaatjes zijdelings naar binnen geplaatst. Terwijl ik ze zelf vanwege mijn smalle gestel zover mogelijk naar buiten schuif om zo de Q-waarde te minimaliseren. We schuiven de plaatjes naar buiten, mijn voeten daarmee naar binnen en nu voelt het écht goed, stabiel, en natuurlijk. Het lijkt er zowaar op dat we een goed werkbare oplossing hebben?

Dan duik ik nog even terug in mijn oude fietsschoenen en zien we mijn knieën direct veel meer zoeken. Nu zijn mijn oude stappers totaal afgeragd, dus veel stijfheid zit er niet meer in. En de volkomen afgesleten buitenzool maakt nóg meer beweging mogelijk, bij gebrek aan steun op de pedalen zelf. Hoe dan ook, het geeft aan hoeveel verschil een goed aangemeten paar schoenen maakt. Zelfs als je met je ouwe stappers niet direct klachten had. Het verschil zal je dus kunnen verbazen!

Nieuwe schoenen! En nu?

Deel één van mijn missie is geslaagd: ik heb nieuwe, passende fietsschoenen! Ook weet ik nu waar ik nog meer op moet letten en waar ik van kan profiteren. Online of bij een niet-specialist was ik daar niet achter gekomen en was waarschijnlijk ook niet bij deze specifieke schoenen beland. Goed bestede tijd dus. Ik kan niet wachten om ze te proberen.

Maar ik heb nog geen passende inlegzolen. Dat is de volgende stap in mijn zoektocht naar goed werkende fietsschoenen. Je leest er alles over in deel 2 van deze serie.