Tekst: Lars Vogelenzang // Foto’s: Ruben Meijerink
Wilkommen zurück / welcome back!
2023 markeert het tweede jaar van de Gravelbike Experience. En waar deze graveltocht dwars door de Alpen vorig jaar één evenement en dus één route betrof, waren er in 2023 twee varianten. De ene identiek aan de editie van 2022 die Ruben en ik vorig jaar probeerden. De tweede variant vond meer oostelijk plaats en beloofde méér gravel. Wij zetten dus onze zinnen op die nieuwe, tweede editie.
“Het format is hetzelfde: drie dagen in gegidste groepen op de gravelbike dwars door de Alpen, volledig verzorgd, van hotel naar hotel.”
Het evenement is sinds dit jaar officieel eigendom van Volkswagen R, waar ze vorig jaar nog hoofdsponsor waren. Het format is hetzelfde: drie dagen in gegidste groepen op de gravelbike dwars door de Alpen, volledig verzorgd, van hotel naar hotel. Gemiddeld gravel je daarbij zo’n 90 kilometer en 2.000 hoogtemeters per dag. De routes zijn gebouwd door dezelfde routebouwer, met halverwege een heerlijke lunch op een mooie plek. Bij onze welkomstdiner aan de Chiemsee, bij prachtig weer, treffen we ook veel mensen – deelnemers, gidsen, organisatie – die we nog kennen van vorig jaar. Blijkbaar beviel het vorig jaar van alle kanten prima. Wilkommen zurück, dus! En ook al is de voertaal is Duits, wees gerust: als je Engels beter is dan je Duits, schakelt iedereen direct over naar Engels. So: welcome back!
Eerste etappe: In de Salzkammergut!
Fuschl am See → Filzmoos – 88,5 kilometer, 2.280 hoogtemeters, 28,5 kilometer gravel
We zijn hier echter niet om te ouwehoeren (nou ja, niet alléén, in ieder geval…) maar om te gravelen. VW pakt ook dit jaar flink uit met een groot startterrein, een speaker en een grote startboog. Dit is overduidelijk een fietsevenement! Het geeft het één en ander flink wat cachet. Ruben en ik starten in de groep waarvan we verwachten dat het tempo gemiddeld is. Dan hebben we genoeg tijd om om ons heen te kijken en te fotograferen. Vanaf de start kijken we vanaf het asfalt nog even naar het bijzondere en onverwachts ingetogen hoofdkwartier van Red Bull (het bedrijf startte en bleef hier, omdat alleen een kleine bank in dit dorp de opstart wilde financieren), maar dan duiken – of eigenlijk: klimmen – we al snel het bos in. Eerst op asfalt, maar gelukkig al snel onverhard! We zitten hier midden in de Salzkammergut, het mooie gebied van die beruchte gelijknamige marathon. Ik reed ooit als ‘watje’ de halve marathonlengte van ‘slechts’ 110 kilometer, maar had toen niet zoveel oog voor de omgeving als vandaag. Met het tempo van de groep van vandaag lukt dat wél en er is meer tijd om te babbelen.
“Het eerste echte hoogtepunt van deze eerste etappe van de Gravelbike Experience 2023 is het pad langs de Hintersee. Niet zozeer qua zwaarte – het is glooiend, maar wél qua omgeving. Wat is het toch lekker om in de bergen te zijn!”
Het eerste echte hoogtepunt van deze eerste etappe van de Gravelbike Experience 2023 is het pad langs de Hintersee. Niet zozeer qua zwaarte – het is glooiend, maar wél qua omgeving. Wat is het toch lekker om in de bergen te zijn! Dat gevoel wordt ánders lekker als we van de Hintersee wegdraaien. Want daar gaat het brede gravelpad omhoog, richting het zadel naast de Bergkopf. 500 hoogtemeters in 5 kilometer. Onze gids Andreas geeft groen licht om vooral op eigen tempo omhoog te rijden. Medegravelaars Frank en Kevin rijden langzaam van me weg, maar ik hou ze in het zicht. Maatje Ruben – die als fotograaf mee is – heeft wat gedoe met de aandrijving van z’n gravelbike en rijdt zijn eigen tempo ontspannen omhoog.
Boven de boomgrens duiken we linksaf. Vanaf hier tot de top geeft de kaart trailkwalificatie “S2” aan… en dat betekent steil én technisch klimmen. Niks relaxed: tot het punt waar het letterlijk klauteren wordt, worstel ik me op mijn 31-34-verzet omhoog het steile bergpad op, dat bezaaid is met losse stenen, wortels en kleine rotsstukjes. Geschafft! Dan klauter ik de loopsectie met de gravelbike in mijn nek omhoog en ben boven. Snel draai ik om naar beneden. Dit is dé fotospot van de dag. Maar helaas, geen Ruben. Ik draai weer omhoog naar de top waar Frank en Kevin wachten. Telefonisch contact… En het blijkt dat groep 2 en 3 elkaar net voor de afsteek naar links tegenkwamen, en dat hun gids hen de verkeerde kant op gestuurd heeft. Daardoor komt de rest van de groep pas 20 minuten later boven. Je moet mij maar op mijn woord geloven dat het een topklim was. En zo niet: Komoot bevestigt dit, niet?
“Vorig jaar noemden we nog de zeer uitgebreide en vooral lange lunches, waarna het soms wel lastig herstarten was. Vandaag wacht ons een fijne verrassing. Een eenvoudige maar lekkere broodmaaltijd. Precies waar we behoefte aan hadden.”
In de stilte bovenop de berg… horen we ineens onze magen rammelen. Met de Osternhorn aan onze linkerzijde duiken we over gravelpaden het dal in en daarna de weg op naar Annaberg. Vorig jaar noemden we nog de zeer uitgebreide en vooral lange lunches, waarna het soms wel lastig herstarten was. Vandaag wacht ons een fijne verrassing. Een eenvoudige maar lekkere broodmaaltijd. Precies waar we behoefte aan hadden. Zou de organisatie van de Gravelbike Experience voor deze 2023 editie geluisterd hebben?
We zijn al een flink eind onderweg, maar nog niet bij de finish: Zo’n 20 kilometer scheiden ons van Filzmoos. Geen dramatisch zware kilometers, maar wel mooi! Door een bergzadel klimmen we eerst geleidelijk over asfalt, daarna steiler over gravel naar Neuberg. Dan volgt na een dipje de laatste 200 hoogtemeters naar Kleinberg. In totaal hebben we vandaag zo’n 2.300 hoogtemeters gemaakt. Prima voor vandaag, op naar Filzmoos, waar de Apfelstrudel al voor ons klaarstaat.
Tweede etappe: Keihard de lekkerste!
Filzmoos → St. Michael im Lungau – 85 kilometer, 2.000 hoogtemeters, 31,5 kilometer gravel
“Sommige segmenten van je route bevatten wegen of ondergrond die mogelijk niet geschikt zijn voor je gekozen sport,” zegt Komoot over deze route. Géén idee wat dan wel een geschikte sport is. Mountainbiken, sportklimmen… alpinisme? Dáár zwijgt Komoot in alle talen over. Het maakt me in ieder geval donders benieuwd naar wat voor heftigs we vandaag bij onze tweede etappe tegen gaan komen. Het zal zéker geen asfalt zijn, dus laat maar komen!
“Sommige segmenten van je route bevatten wegen of ondergrond die mogelijk niet geschikt zijn voor je gekozen sport.” zegt Komoot… Géén idee wat dan wel een geschikte sport is. Mountainbiken, sportklimmen… alpinisme?
We vertrekken rustig: een mooi gravelpad langs de rivier brengt ons oostwaarts. Maar zodra we dat in zuidelijke richting verlaten, gaat het steil bergop. Tja, zo gaat dat in de Alpen. Maar dat is niet erg. Langs de rivier fietsen doen we wel als we oud en versleten zijn. Maar tot die tijd gaan we lekker klimmen. Hoogtemeters maak je immers nooit voor niks! En we krijgen er gelijk een flinke portie van. Zo’n 500, met stijgingen tot zo’n 13 procent. Ritme zoeken en meters maken, dat is het devies. En vooral niet vergeten te genieten. De top komen we over op een dikke 1.400 meter, iets onder de Rittisberg en de Glutserberg. En dan wordt het feest!
Held te gast: Jonas Deichmann
Ook dit is de Gravelbike Experience: Jonas Deichman is te gast. Maar vooral een held. Naar eigen zeggen groeide Dresdener Jonas Deichmann op bij best avontuurlijke, sportieve ouders… Maar zijn krankzinnige carrière als ultra-atleet startte eigenlijk op een plek waar je het niet verwacht: Het Münchener Oktoberfest… Daar riep hij – wellicht wat remmingloos vanwege een zekere goudgele vloeistof – dat hij wel eens een wereldrecord wilde vestigen. Nou… dát is gelukt. De man volbracht zonder support een 120-voudige triathlon rondom de wereld.
“…als je hem op straat tegenkomt, met zijn wat scheve loopje, dan zie je er niet aan af wat een waanzinnige atleet het is.”
Jonas was het hele evenement lang aanwezig, was altijd bereid voor een babbel en gaf ook nog een avondpresentatie. Het grappige is: als je hem op straat tegenkomt, met zijn wat scheve loopje, dan zie je er niet aan af wat een waanzinnige atleet het is. Maar dat verandert als hij je bergop – grijnzend en grote stukken staand – voorbij komt knallen. Maar ook als hij vertelt over hoe hij het in coronatijd met veel doorzettingsvermogen tóch voor elkaar kreeg om – via Oekraïne nota bene – Rusland te mogen doorkruisen. Of dat de wegen daar witbevroren bij min 15 graden Celsius toch écht relaxter fietsen dan wanneer de lente invalt en je 200 kilometer aanéén door ijswater rijdt… Of als je bij de pendelbus staat die je terugbrengt naar de startplek, 200 kilometer noordwaarts en hij ons vanaf de fiets vrolijk tot ziens zwaait, omdat hij daar natúúrlijk heen fietst. Enfin, u krijgt het idee…
Iets wat me raakte was een ander facet van zijn avonturen. Ontmoetingen die hij onderweg heeft met allerlei mensen. Mensen die soms niks hebben en tóch met bakken eten aan komen zetten. Of met de Mexicaanse politie, die uiteindelijk met hele bewapende pelotons tegelijk met hem mee rent. Ik heb echt met open mond zijn zitten luisteren en raad je sterk aan de film te bekijken!
Tot slot nog een praktische tip. Weerhoudt verveling je er soms van om lange rustige trainingsritten te maken? Ook vervelingstolerantie kun je trainen: Jonas deed dat door ’s ochtends op de hometrainer te stappen zonder enige mogelijkheid tot afleiding en een timer van 12 uur te zetten. Toen begon hij gewoon te trappen en “op een gegeven moment ging het belletje”…
Naar Obertauern: de mooiste klim van het weekend!
Nog vol adrenaline rollen we uit langs het water, en pakken dan een stukkie asfalt omhoog, naar de lunch op de heerlijk groene Hintergnadenalm. Iets voorbij halfweg, maar nog lang niet thuis! We moeten nog naar Obertauern namelijk, met 1.736 meter het hoogste punt van onze driedaagse graveltocht dwars door de Alpen. En de klim daarnaartoe is, terugkijkend, de mooiste van het weekend!
In het begin is het ‘alleen maar’ steil. We slingeren over een brede gravelpad omhoog, in misschien wel het mooiste panorama tot nu toe. Wát een mooie klim! Terwijl sommige groepsgenoten al lopen, ga ik nog lekker op m’n gravelbike. Als ik onmogelijke afsteekjes zie, komt de mountainbiker in me boven en ik daag mezelf uit door juist daar omhoog proberen te rammen. Damn, dat gaat lekker! Had ik al gezegd dat het feest was vandaag? Dan rollen we het bos in. In een technische, nét fietsbare passage maant de gids ons om even te stoppen en linksaf te lopen… En terecht, zo blijkt.
Een technische bospassage volgt, ook hier moet ik mijn mountainbikeskills vol inzetten om over het steile pad door de sneeuw en de steentjes boven te komen. We komen het bos uit, het asfalt op… en zijn in Obertauern!
Obertauern ‘and the Fab Four’
Obertauern zelf is uitgestorven. Toter Hose, zoals de Duitsers zeggen. Ze moeten het hier blijkbaar puur hebben van de winter en niet van een paar gravelbikers. De enige vier mensen we tegenkomen zijn Ringo, Paul, George en John. En dan niet één keer: Nee, vanaf elk derde kroeg-uithangbord, in brons gevat vanaf het pleintje en zelfs als megahoge stalen silhouetten op de berg, kijken ze ons aan. Blijkt dat de Beatles hier in maart ’65 een aantal scènes voor hun film Help hebben opgenomen. Skiën konden ze voor geen meter, dus dat deden de lokale stunt doubles. En acteren… Tja, mijn filmliefhebbershart laat ik nu maar even zwijgen… Maar lustig was het allemaal wel, als we de ooggetuigen mogen geloven.
80+ naar huus!
In Obertauern is voor ons op deze graveltocht weinig van waarde te vinden. Tijd om hem ‘an te trapp’n’. Over het asfalt knallen we naar het hotel. De gravelbike voelt maar gek aan, met 80 kilometer per uur op de veel te zachte, brede banden. Maar als je goed blijft sturen, dan komt het goed. In no time zijn we bij de finish. De rit van vandaag was langer en zwaarder dan vooraf op de site stond. Waarom weet ik niet. Het zwaartepunt lag eerder in de rit, terwijl de originele route na Obertauern nog een extra (off road?) beklimming en afdaling van de Holenberg beloofde. Die hebben we dus overgeslagen, maar ik had hem gerust willen hebben. Toch was dit de mooiste route tot zover!
Gravelduitsers, Scheissholländer, en Flachlandösterreicher
Twee Nederlanders op een Duitse meerdaagse gegidste graveltocht door de Alpen. Hoe bevalt dat nou? Nou, gewoon prima. Onze ervaring met gravelduitsers (in dit geval ook voornamelijk vanuit een weg-achtergrond) is dat ze over het algemeen wat rustiger en gereserveerder zijn dan Nederlanders. Maar ook dat als je je daar als “Holländer” niet aan stoort, ze vanzelf loskomen. Sterker nog: ze vinden het over het algemeen wel leuk als er wat lossere buitenlanders bij zijn. Dus leg gewoon contact en het wordt snel gezellig aan tafel en onderweg. En, nogmaals, de voertaal is Duits, maar weest gerust: if you prefer English… no problem!
Op de Autobahn richting de start van de Gravelbike Experience passeerden Ruben en ik een viaduct waar één of andere voetbaldebiel “Scheisshamburger” op had getagd. “Und wir sind die Scheisshöllander!” aapten we lachend na. Toen we onszelf op een klim eens lachend “die Scheissholländer” noemden werd er gelachen, en daarmee werd het een running gag. Die we echter zelf steeds moesten maken, want onze Duitse reisgenoten durfden hem zelf eigenlijk niet te maken. Later sprak ik nog met groepsgenoot David. “Jullie Nederlanders zijn gewoon wat losser dan wij Duitsers. Een beetje zoals de Oostenrijkers. Jullie zijn uh… Flachlandösterreicher! En dat beschouwen we als een mooi compliment.
“Die Holländer sind Flachlandösterreicher. Und die Österreicher sind Bergholländer” – David
Derde etappe: 50 tinten verhard grijs
St. Michael im Lungau → Weißensee – 107 kilometer, 2.070 hoogtemeter, 25 kilometer gravel
De derde is meteen de laatste etappe van de Gravelbike Experience 2023. Maar we zijn nog lang niet tuus! 107 kilometers scheiden ons van de Weissensee. Met ook nog flink wat hoogtemeters. Maar… helaas wel grotendeels asfalt, so much for ‘graveltocht’. Aan het begin een mooi stukkie, maar daarna enkel enkel vijftig tinten verhard grijs! Het doet me denken aan vorig jaar, toen de laatste etappe óók zo was. En dat is jammer, want het doet afbreuk aan het geheel. Vandaag had ik liever minder kilometers gezien met meer gravel! De vraag rijst dan ook hoe de organisatie tot deze route kwam. Daarover spraken we nog met de routebouwer, en de belangrijkste zaken lees je hieronder.
Hoe bouw je een gravelroute?
Naar aanleiding van de laatste dag van deze editie van de Gravelbike Experience 2023, spraken we nog met routebouwer Martin Baumann. Want hoe bouw je nou zo’n gravelroute en waar heb je allemaal rekening mee te houden? Martin geeft aan dat ze voor deze route een gravelvariant van de beroemde AlpeAdria route wilden maken. Voor wat ze wilden, kozen ze toen het Fuschlmeer en de Weissensee als start- en eindpunt. De etappeplaatsen volgen daar vrijwel automatisch uit, ook omdat die genoeg hotels hebben voor deelnemers én organisatie.
Bij zo’n driedaagse graveltocht door de Alpen is het volgens Martin met de gegeven afstand tussen de etappeplaatsen de grote uitdaging om het niet té zwaar te maken voor de deelnemers. Daarom ontkom je soms niet aan langere stukken over het asfalt. Die rollen nu eenmaal wat makkelijker weg.
Martin koos er – sporadische uitzonderingen daargelaten – bewust voor om enkel vrij toegankelijke wegen en paden op te nemen in de route van de Gravelbike Experience 2023 en niet over privéterrein te gaan. Dat beperkt de opties natuurlijk, maar scheelt ook wel heel veel werk, omdat er ook in Oostenrijk veel verschillende grondeigenaren zijn. Met zijn kennis van de omgeving en met behulp van Komoot kan hij naar eigen zeggen een goede afweging maken van de verschillende opties.
Specifiek voor de laatste etappe hadden we een heel stuk asfalt kunnen besparen met een zeer zware klim richting de Katschberg. Voor de rest liggen er in het dal waar we doorreden helaas geen passende gravelpassages.
“Gelukkig zijn de laatste klim naar de Hermagorer Bodenalm én de afdaling naar de Weissensee wél onverhard. Het is een mooie klim, deels door het bos, deels open, deels vlakker, deels steil.”
Gelukkig zijn de laatste klim naar de Hermagorer Bodenalm én de afdaling naar de Weissensee wél onverhard. Het is een mooie klim, deels door het bos, deels open, deels vlakker, deels steil. De vermoeidheid speelt velen parten, zij kijken écht uit naar de finish. Van mij mag het nog wel even duren zo. Lekker! Als het dan ook nog keihard begint te regen, is de pret compleet. We racen door de nattigheid naar het overdekte terras op de alm. Gelukkig heb ik bij de lunch mijn regenjas afgegeven, want ‘die ga ik nu toch niet meer nodig hebben’. Ik moet het met mijn windhesje doen… Eigen schuld, dikke bult, we zijn immers in de bergen, sukkel! Maar na een paar minuten wachten duiken we toch de maar de afdaling in: we zijn tóch al nat… en het duurt te lang om op te wachten.
“En daar is dan het moment dat we de Weissensee zien. Niet glinsterend in de zon zoals we vooraf verwacht hadden… maar tóch mooi. En een paar kilometer later rollen we onder de finishboog door. Gravelbike Experience 2023: dit was hem weer!”
Als je wielrennen op TV bekijkt en het peloton duikt een natte afdaling in… dan ga je rechtop zitten niet? Want nat = glad… En een enduro in de nattigheid is vele malen moeilijker dan een droge editie. Gemene deler: afdalen in de regen is tricky en lastig. Of toch niet. Ik ben eerlijk gezegd verbaasd van de grip die ik in onze laatste, natte gravelafdaling heb. Het is niét glad. Sterker: ik heb het gevoel méér grip te hebben dan in de droogte en klets de ketting nog eens flink naar rechts. En ik ben niet de enige, want stuk voor stuk komen we opgetogen en met zand tussen de tanden beneden het bos uit. Dít was een mooi toetje!
En daar is dan het moment dat we de Weissensee zien. Niet glinseterend in de zon zoals we vooraf verwacht hadden… maar tóch mooi. En een paar kilometer later rollen we onder de finishboog door. Gravelbike Experience 2023: dit was hem weer!
De totale verwennerij
Ook deze 2023-editie was de VW R Gravelbike Experience totale verwennerij. Breng zelf een gravelbike en een paar benen mee, zij verzorgen de rest! Dit jaar waren we met een wat kleinere groep, wat alle logistiek makkelijker en vaak sneller maakte. Dát was fijn. En het is leuk om met anderelanders onderweg te zijn!
De eerste etappe van deze meerdaagse graveltocht door de Alpen maakte de verwachting qua omgeving en ondergrond waar. De tweede helemaal, die was tóp! En net zoals vorig jaar deed de derde, met veel asfalt, toch wat afbreuk aan het geheel. Desondanks denk ik dat ik deze nieuwe, tweede ‘gravelroute’ toch nog mooier vind dan de originele van vorig jaar. Mochten ze de nieuwe route volgens jaar weer aanbieden, dan zou ik wederom pleiten voor een nog wat zwaardere en grovere variant. Met een extra gravelpad aan het eind van dag twee, en een zware strook gravel op de derde dag om een heel stuk asfalt te omzeilen. Routebouwer Martin gaf zelf de mogelijkheden al aan. Maak het de deelnemers maar lekker moeilijk!
Route
Bij Velozine steken we een hoop tijd, en moeite in onze reisverhalen. We willen je inspireren er op uit te trekken en je aanmoedigen ook dezelfde mooie avonturen te beleven als wij. Om de trails en routes die we gereden hebben te delen gebruiken we Komoot. Daar vind je ook de route van de 2023 Gravelbike Experience:
2024: nieuwe routevariant?
Data en prijzen voor 2024-editie van de Gravelbike Experience zijn nog niet bekend. In 2023 bood de VW R Gravelbike Experience je volgende opties:
- Route één in het hemelvaartsweekend, route twee in het Pinksterweekend
- Compleet driedaags evenement met vier hotelovernachtingen (vóór de eerste fietsdag en na elke fietsdag): €890;
- Optioneel: transfer met fietsbus terug naar de start, op de dag ná de laatste fietsdag: €110.
Bijkomende kosten: vervoer van en naar Nederland, alle drankjes.
Meer info vind je op gravelbike-experience.com
P.s. niet verder vertellen, maar misschien is er volgend naar nóg wel een andere routeoptie!
