Reizen | Zuid-Tirol, Italië: de Natuurpark Fanes-ronde

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

“Je moet absoluut de Fanes-ronde rijden”, zegt Roman Erlacher als we hem na het avondeten om advies vragen. “En stop dan even bij de Fanes-hut van mijn schoonzus Petra.” Roman is baas en bike-guide van bikehotel Exclusive in het Noord-Italiaanse plaatsje San Vigilio di Marebbe. En hartstochtelijk wielrenner. Dat hadden we al gezien toen we na aankomst onze bikes in de garage onder het hotel parkeerden. Roman kwam toen net terug van een rit op de racefiets en gezien z’n bezwete gezicht was dat geen rondje rond de kerk. “Als ik niet met gasten onderweg ben, rij ik iedere middag zelf een rit”, vertelt de afgetrainde zestiger “Ik moet natuurlijk wel fit blijven!” Sporten zit bij Roman in de genen. Naast wielrenner en mountainbiker is hij ook een ervaren skiër. Wat heet: in zijn jongere jaren was hij trainer van de het Italiaanse nationale skiteam.

Natuurpark Fanes-ronde

Dus als Roman advies geeft, dan sla je dat niet in de wind. Onze eerste rit gaat daarom de Fanes-ronde worden, die over een afstand van iets meer dan vijftig kilometer dwars door Natuurpark Fanes-Sennes-Braies voert, met een oppervlak van 26.000 hectare het op een na grootste natuurpark van Zuid-Tirol. Het aantal te overwinnen hoogtemeters bedraagt zo’n 1.650 meter, verdeelt over twee bergpassen: eerst de Limojoch of Passo Limo, gevolgd door de Passo Fodara. Ik gebruik hier even zowel de Duitse als de Italiaanse namen. Het natuurpark ligt namelijk niet alleen op de grens van de provincies Zuid-Tirol en Belluno, maar tevens op de taalgrens tussen Duits en Italiaans. Op de routebordjes staan de plaatsnamen daarom in beide talen vermeld.

Plus een derde taal: het Ladinisch. Deze oude taal is aan het begin van onze jaartelling ontstaan uit het Romeinse Latijn. En het is zeker geen dode taal: meer dan negentig procent van de bewoners rond het Sennes- en Fanesmassief spreekt het. Eigenlijk zou ik dus niet San Vigilio di Marebbe of Sankt Vigil in Enneberg moeten zeggen, maar Al Plan di Mareo. Maar goed, omdat mijn Ladinisch niet zo best is hou ik het maar op Italiaans of Duits…

Eerste stop: de Fanes-hut

De aanloop naar de Fanes-ronde vanuit San Vigilio loopt via Val dai Tamersc, een dicht bebost, smal dal met aan weerskanten steile rotspartijen. Na een kilometer of twaalf rustig klimmen bereiken we de aan het eind van het dal gelegen Pederü-hut. Vanaf daar kan je alle kanten op, als het maar omhoog gaat. Onze bestemming is de Fanes-hut net onder de op 2.170 meter hoogte gelegen Passo Limo. Vanaf de Pederü-hut is dat ruim zeshonderd hoogtemeters, af te leggen over een oude militärstraße uit de Eerste Wereldoorlog, toen dit stukje Italië nog Oostenrijks was en de frontlinie dwars over het Plateau van Fanes liep. Via deze route werden troepen, wapens en voorraden naar boven gebracht. En nu dus mountainbikes.

Het landschap is overweldigend. Hoe hoger we komen, hoe meer we ingesloten worden door indrukwekkende bergen. En we kunnen er nog ontspannen van genieten ook, want de laatste kilometer naar de Fanes-hut loopt over een relatief vlak plateau. Wel jammer: de lucht trekt steeds verder dicht. En eenmaal bij de hut aangekomen is er zelfs geen zon meer te zien. Geen lunch op het terras dus deze keer, we gaan binnen zitten. Heel vervelend is dat niet, want het interieur van de hut is supergezellig en het eten lekker. Alleen zitten we er iets langer dan gepland…

“Ben jij Arjan aus Holland”, vraagt de dame bij de kassa me als ik de lunch wil afrekenen? Het blijkt Petra te zijn, Romans schoonzus. “Roman heeft vanmorgen gebeld en gezegd dat ik goed voor jullie moet zorgen.” Daarbij pakt ze met een brede glimlach drie glazen en een fles schnapps uit de bar. En ondanks al m’n tegenwerpingen – “we moeten nog een hele berg op en af fietsen” – is er geen ontkomen aan: we zullen het glas moeten heffen. Proost Roman, op je gezondheid!

Waterval van Fanes

Als we met een gloeiende slokdarm de berghut verlaten, gaan gelijk de jassen aan. Het is namelijk niet alleen koud geworden, maar ook lijkt er gezien de donkere wolken vanuit het westen regen onderweg. Omdat de Fanes-hut een kleine tweehonderd hoogtemeters onder het hoogste punt van de Passo Limo ligt, moeten we gelijk aan de bak. Tot m’n verrassing zijn we toch redelijk vlot op de pashoogte. En vanaf daar is het alleen maar dalen, bijna achthonderd dieptemeters lang. Alhoewel we links en rechts wel wat smalle paadjes meepakken, geldt voor de afdaling hetzelfde als voor de klim: aan de rijtechniek worden niet zulke hoge eisen gesteld.

Maar mooi is het ook nu weer. We volgen min of meer de loop van de Rio Fanes. Na een kilometer of zes gemoedelijk dalen moeten we opletten, want volgens Roman zit er nu ergens een mooie waterval, de Cascatella del Rio Fanes. Of die lastig is om te vinden? Niet echt. Want alhoewel we middenin de natuur zitten, zijn dit wel de Dolomieten en dus staan overal routebordjes. Maar ook zonder bordjes kan je de waterval niet missen, want nadat we de bikes tegen een boom geparkeerd hebben, hoeven we alleen maar in de richting van het geluid te lopen. De waterval is echt tof. De ruimte erachter is hol, zodat je achter een gordijn van water kunt staan!

Rio Fanes-kloof

En dan hebben het mooiste nog niet eens gehad. Als we na de bezichtiging van de waterval verder naar beneden rollen, passeren we een plek waar we echt even stil van worden. Roman had al verteld dat we de Rio Fanes-kloof niet mochten missen, maar dat blijkt een overbodige opmerking. Je kúnt deze bizarre plek namelijk niet missen, want de weg gaat er met een brug overheen. De kloof die in miljoenen jaren door de Rio Fanes in het gesteente is uitgesleten is smal, diep en ongekend indrukwekkend.

Het is hier een paradijs voor wandelaars en klimmers, getuige de vele routebordjes. En alhoewel een afdaling naar de bodem van de kloof verleidelijk klinkt, rijden we toch verder. Op het laagste punt van de afdaling, bij de afslag naar Cortina d’Ampezzo, draaien wij precies de tegenovergestelde kant op. Niet naar het zuiden, maar naar het noorden. En dat betekent dat het weer klimmen geblazen is.

Gestapelde haarspeldbochten

En terwijl wij van beneden naar boven gaan, komt het water juist van boven naar beneden. Oftewel: het is gaan regenen. En flink ook. Niks aan te doen; ketting naar links en malen maar. Eerst een stukje over asfalt, maar als snel verandert de ondergrond weer in fijn grind. Na vijf kilometer klimmen dirigeert de gps ons de vallei uit en de bergen in. Ook deze weg stamt nog uit de Eerste Wereldoorlog. Via zeventien zorgvuldig op elkaar gestapelde haarspeldbochten overbruggen we over een afstand van net iets meer dan een kilometer 175 hoogtemeters. Oef!

Na de klim bereiken we het op zo’n tweeduizend meter hoogte gelegen Fodara-plateau. Om nog even een uitdaging toe te voegen aan de mix van regen en kou rijdt Frank nog even z’n achterband lek. Net als hij klaar is met plakken houdt het op met regenen. Alhoewel het allesbehalve helder is, hebben we vanaf het plateau een prachtig uitzicht op Val dai Tamersc, het dal dat ons straks weer terugvoert naar San Vigilio. Maar eerst nog even de afdaling naar de Pederü-hut overmeesteren. Met name de onderste sectie van deze haarspeldbochtenbonanza is bizar steil, met percentages tot dertig procent! Eenmaal bij de Pederü-hut is het gedaan met de uitdagingen; zonder ook maar één meter te hoeven trappen rollen we het dal uit. Wat een toptocht!

De Natuurpark Fanes-ronde: de moeite waard?

De Natuurpark Fanes-ronde is wat mij betreft een van de mooiste mountainbikeroutes van de Alpen. Je moet er echter wel met de juiste mindset aan beginnen. Het klimmen en dalen verloopt namelijk voor het grootste deel over relatief brede grindwegen en -paden. Singletrack-adepten hebben er dus niet veel te zoeken. De Naturpark Fanes-ronde is een klassieke toertocht pur sang, waarbij het overwinnen van hoogtemeters en het genieten van het landschap belangrijker zijn dan trail-skills en een adrenaline-rush. Ik ga deze ronde zéker nog een keer rijden, maar dan met beter weer. De hevige regen tijdens de laatste beklimming drukte de pret namelijk toch wel een beetje. Wie weet, misschien komen we elkaar dan wel tegen!